Научная статья на тему 'ҚИШЛОҚ ХЎЖАЛИГИДА МАЛАКАЛИ КАДРЛАР ТАЙЁРЛАШНИ ДАВЛАТ ТОМОНИДАН ҚЎЛЛАБ-ҚУВВАТЛАШ ЙЎЛЛАРИ'

ҚИШЛОҚ ХЎЖАЛИГИДА МАЛАКАЛИ КАДРЛАР ТАЙЁРЛАШНИ ДАВЛАТ ТОМОНИДАН ҚЎЛЛАБ-ҚУВВАТЛАШ ЙЎЛЛАРИ Текст научной статьи по специальности «Экономика и бизнес»

CC BY
83
22
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Ключевые слова
ижтимоий-иқтисодий тараққиёт / аграр таълим тизими / кадрлар тайёрлаш тизими / тижоратлаштириш / социально-экономическое развитие / система аграрного образования / система обучения / коммерциализация

Аннотация научной статьи по экономике и бизнесу, автор научной работы — Кучаров Ж.О.

Мақолада мамлакатимизда аграр тармоқ учун малакали кадрлар тайёрлаш тизими, уни далват томонидан ташкилий ва иқтисодий рағбатлантириш йўналишлари, хусусий секторнинг аграр таълим тизимига жалб этиш имкониятлари ҳамда соҳани ривожлантириш учун таклиф ва тавсиялар ишлаб чиқилган.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

В статье разработана система подготовки квалифицированных кадров для аграрного сектора страны, направления её организационного и экономического стимулирования государством, возможности вовлечения частного сектора в систему аграрного образования, а также предложения и рекомендации по развитию отрасли.

Текст научной работы на тему «ҚИШЛОҚ ХЎЖАЛИГИДА МАЛАКАЛИ КАДРЛАР ТАЙЁРЛАШНИ ДАВЛАТ ТОМОНИДАН ҚЎЛЛАБ-ҚУВВАТЛАШ ЙЎЛЛАРИ»

QTISODIYOT FANLARI / ECONOMIC SCIENCES

УУТ 331.07 Кучаров Ж.О.

;ИШЛО; ХУЖАЛИГИДА МАЛАКАЛИ КАДРЛАР ТАЙЁРЛАШНИ ДАВЛАТ томонидан ;уллаб-;увватлаш ЙУЛЛАРИ

Кучаров Ж.О. - PhD (ТЩХММИ Кдрши филиали)

В статье разработана система подготовки квалифицированных кадров для аграрного сектора страны, направления её организационного и экономического стимулирования государством, возможности вовлечения частного сектора в систему аграрного образования, а также предложения и рекомендации по развитию отрасли.

Ключевые слова: социально-экономическое развитие, система аграрного образования, система обучения, коммерциализация.

In the state developed system ofpreparation of qualified personnel for the agricultural sector of the country, directing its organization and economic stimulation of the state, the possibility of involving the private sector in the system of agrarian education, as well as the development of proposals.

Key words: socio-economic development, agricultural education system, training system, commercialization.

Кириш. Жахон иктисодиётининг глобаллашуви, табиий-иклам шароитларининг узгариши ва реал тармокларнинг инновацион ракамли ахборот-технология воситалари асосида ривожланиши, экологик тоза органик махсулотларга талабнинг ошиши, айникса, кишлок хужалиги экин майдонларининг деградацияси каби катор омиллар уз навбатида жамият тараккиётида мураккаб аклий техник-технологик мехнат улушининг усиш тенденциясини таъминлаш ва, демак, илм-фан сохалари ва илмий-тадкикот йуналишларини, малакали кадрлар тайёрлаш ва таъминоти тизимини тубдан такомиллаштиришни объектив заруратга айлантирмокда.

Ушбу заруратнинг асосланганлиги, шунингдек, халкаро даражада хар бир давлат олдидаги стратегик вазифалар, яъни уз озик-овкат хавфсизлиги ва ички таъминотини мустахкамлаш, ташки иктисодий ва ресурслар карамлиги масалаларини максимал даражада ички имкониятлар хисобига хал килиш лозимлиги билан хам изохланади. Аммо, буни хал этишнинг ечими нафакат табиий-географик кулай жойлашув, экин ерларнинг мавжудлиги, уларнинг хосилдорлиги ва ялпи хосили, ахоли жон бошига таъминланиш даражалари каби курсаткичларга, балки уларга жамият ижтимоий капиталининг таъсири билан хам бевосита богликдир. Чунки, жамиятнинг ижтимоий-иктисодий тараккиётида махсулот (хизмат) ишлаб чикариш, сифатини яхшилаш ва уни истеъмолчиларга етказиш, мураккаб аклий мехнат жараёнларини самарали ташкил этишда юкори билимли, куникма ва малакага эга олий маълумотли кадрлар жамиятнинг миллий бойлиги сифатида алохида рол уйнайди.

Юкоридаги холат ва тенденцияларнинг ривожланиб бориши эса дунё иктисодиётида иккита мухим масалани кун тартибига олиб чикмокда, яъни, биринчидан, кишлок хужалиги махсулотларининг миллий генетик банклар базасига нисбатан конуний ва иктисодий чекловлар куйиш, жахон бозори сегментларида уларнинг генетик бузилишининг олдини олишга каратилган мухофаза сиёсатини юритиш ва, иккинчидан, ривожланган давлатларда аграр тармок илмий-тадкикотлар ишларида хусусий сектор улушининг ортиб бораётганлиги ва илмий изланишлар натижасида ишлаб чикилган янги нав хамда техник-технологик ечимлар тадбиркорлар томонидан даромад олишга каратилганлиги сабабли давлат томонидан доимий каттик назоратга олиш ва интеллектуал мулк сифатида хукукий химоя килишга эътибор каратилмокда. Шу боисдан хам, ривожланган давлатларда таълим ва илмга ажратилаётган молиявий маблаглар йилдан-йилга ошиб, ЯИМга нисбатан юкори улушларда (А^Шда 10 фоиз, Японияда 7 фоиз, Кореяда 8,6 фоиз, Туркияда 6,4 фоиз ва бошка) сакланиб келмокда.

Методология. Сунгги йилларда мамлакатимизда хам аграр таълим тизимида давлат буюртмасига асосан олий маълумотли кадрлар ва малакали мутахассислар тайёрлаш, кайта тайёрлаш ва таъминотида ижобий узгаришларга карамасдан, фикримизча, ушбу мухим сохани давлат томонидан куллаб-кувватлаш ва рагбатлантириш механизмларини янада кучайтиришни такозо этмокда ва буни куйидаги холатлар билан изохлаш мумкин. Жумладан:

- янги хужалик юритиш шаклларида фаолият юритишга кодир билим, малака ва тажрибага эга кадрлар салохиятини яратиш максадида хорижий мамлакатлар илм-фан ютукларини кенгрок татбик этишнинг кучаяётгани;

- таълим тизимига хусусий инвесторларни жалб этиш, хусусий таълим муассасаларини ташкил этиш оркали замонавий билим ва куникмаларга эга булган мутахассисларни тайёрлашга алохида эътибор каратишга кизикиш ортиб бораётганлиги;

- хар бир тармокнинг узига хос хусусиятларини эътиборга олган холда тор доирадаги мутахассисларга ва уларнинг чукуррок билим олишига, илмий- тадкикот ишланмаларига ва илм-фан-амалиёт интергациясини кучайтиришга талабнинг ортиб бориши в.х.к.

Юкоридаги энг асосий холатларни эътиборга олган холда, бизнингча, кишлок хужалиги учун малакали кадрлар тайёрлаш ва таъминоти тизимини давлат томонидан куллаб-кувватлаш учун эътибор каратилиши мухим булган асосий йуналишлар куйидаги 1-расмда уз ифодасини топган.

Умуман олганда, бозор шароитида иктисодиётнинг бирор тармоги ёки сохасини давлат томонидан куллаб-кувватлаш механизмлари уз навбатида хусусий инвесторлар молиявий манбаларидан самарали фойдаланишга замин яратади ва бу тизим ривожланган давлатлар амалиётида шартнома асосида давлат-хусусий шериклиги оркали ташкил этилади.

Тах,лил. Юкоридагиларни инобатга олган холда, фикримизча, аграр сохада олий маълумотли кадрлар тайёрлаш ва уларни кайта тайёрлаш тизимини давлат томонидан куллаб-кувватлаш йуналишларидан бири сифатида, жумладан, хусусий олий таълим муассасаларини ташкил этишда алохида ёндашувларга таяниш максадга мувофик. Зотан, сунгги йилларда мамлакатимизда хорижий хусусий олий таълим муассасалари ёки мамлакатимиз ОТМларида уларнинг филиаллари ташкил этилмокда. Шу боис, аграр сохада олий маълумотли малакали мутахассис кадрлар тайёрлаш тизимини давлат томонидан куллаб-кувватлашда киритилган инвестиция самарадорлигини бахолашда хорижий давлатларда кенг кулланиладиган "РМР" (plus-minus+plus) модели мухим хисобланади. Бирок, ушбу моделда таълим сохасига давлат ёки хусусий сектор томонидан киритилган инвестиция ва куллаб-кувватлаш дастаклари самараси киска вактда кузга ташланмаслиги ва хатто маълум муддат "минус эффект" бериши табиий холат сифатида бахоланади хамда мазкур даврда натижалар самарадорлигига бахо берилмайди [1]. Демак, бу борада томонлар манфаатларининг узаро мос келмаслиги, муносабатлар самараси киска вактда кузга ташланмаслиги ёки киска муддатли амалиётга айланиб колиши илмий салохиятли ходимлар ва иш берувчилар уртасида куйидаги салбий холатлар юзага келишига сабаб булмокда. Жумладан:

- илмий ходимлар ва иш берувчилар уртасида тузиладиган мехнат шартномаларининг аксариятда хизмат сафари билан боглик масалалар кузда тутилмаганлиги ёки тулик очиб берилмаганлиги;

- аксарият холатларда ё ходим, ёки иш берувчи томонидан шартнома бандларига амал килинмаслиги ва хар йили товар ва хизматлар бахоси усиш даражасини инобатга олган холда кайта куриб чикилмаслиги;

- илмий ходимлар хизмат сафари билан боглик тартиб-коидалар ва меъёрий хужжатларда уни хизмат сафарига юбориш ва унга харажатларни коплаб беришда минимал микдорлар белгилаб куйилганлиги ва х.к.

Агрaр maълим мyaссaсaлaригa WMpoe дaрaжaсини oшириш йyнaлишидa / \ S S ч ч а H Л := Й Л Й н ^ а ¡F 2 ю ч л Таълим тизимини моддий техник таъминоти дaрaжa-сини яxшилaш йyнaлишидa

Амел^т вa илм-фaн тapмo;лapи эxтиëжи acocидa кaдpлap тaйëpлaш Arpap тaълим тизимигa pa;aмли тexнoлoгиялapни жзлб этиш

Arpap тaълим тизимидa xycycий мyaccacaлapни тaшкил этиш S ^ пк* g X л § Ä 4 й * 1 2 и s Agroadvice oнлaйн мacлaxaт плaтфopмaлapни ишлaб чи;иш вa мoлиялaштиpиш

Илмий caro^ra^™ кaдpлapни жэлб этишни paFбaтлaнтиpиш 5 ° S я з я § Ü £ ЗН н H H ч S ° S * g к H © a « S 6 § Л ы & i вa илмий x,oдимлapнинг aмaлиëтини caмapaли тaшкил этиш

^arna тaйëpлaш тизимигa xycycий ceктopни тенг жэлб этиш Илмий тaд;и;oтлapдa aмa-лиëт бyюpтмacи acocидaги ëндaшyвни шaкллaнтиpиш

^ ¡5

Cojça Mymaxaccu^aprnu цaйma maйëрлaш, мaлaкaсини oши-риш йyнaлишидa Тaълим-фaн-aмaлиëm инmегрaциясини чyцyрлaш-тириш йyнaлишидa

1-pacM. Aгpap сo^aдa oлий мaлaкaли кaдpлap тaйëpлaш тизимини дaвлaт тoмoнидaн к;yллaб-;yввaтлaш йyнaлишлapи (Мувллиф тaд;и;oтлapи acoc^;a ишлaб чи;илган)

Чунки, илмий xoдимнинг мaълyмoти, билими, мaлaкacи, тaжpибaси вa илмий ишлaнмaси унинг интeллeктyaл бoйлиги 6Ули6, уни сapф этишдaн мoддий (ëки мaънaвий) мaнфaaтдop бyлсaгинa нaтижaдop бyлaди. Шу 6o^5 ю^р^^т таби ^oлaтлapни дaвлaт тoмoнидaн тapтибгa шлиш вa ицти^дий дaстaклapни ;yллaгaн ^oлдa paFбaтлaштиpишнинг ;yйидaги yсyллapидaн бирини жopий этиш мa;caдгa мyвoфи;, яъни:

- жoйлapдa ;ишлo; xyжaлиги мyтaxaссис кaдpлapигa илмий-aмaлий мacлa^aт вa кyмaк бepиш, yлapни У;ИТИШ вa ;ama тaйëpлaш кaби xизмaт тypлapини xyсyсий ce^ropra Ут^зиш, уни мoлиялaштиpиш мaнбa вa мexaнизмлapини ишлaб чи;иш;

- co^aлap кecимидa тaжpибaли, илмий ca^o^ra^ra кaдpлapдaн ибopaт ишчи rypy^ap тapкибини шaкллaнтиpиш вa yлapни мoлиялaштиpишнинг paFбaтлaнтиpyвчи тизимини яpaтиш;

- илмий-тaд;и;oт нaтижaлapини тижopaтлaштиpиш ëки aмaлиëтгa жopий этишдa ишлaб чи;илaдигaн cмeтaлap ^aмдa лoйи^a ^yжжaтлapидa ;ama тaйëpлaш, илмий нaтижaлapдaн фoйдaлaнишни У;итиш, тapFиб этиш кaби мacaлaлapни мoлиялaштиpишгa эътибop ;apaтиш op;am вa бoш;aлap.

Биринчи ^oлaтдa xycycий мaлaкa oлиш мapкaзлapи, ;ama тaйëpлaш мyaccacaлapини дapoмaд coлиFидaн 3 йилгa oзoд ;илиш, coли;дaн бyшaгaн мaблaFлapни мoддий-мaънaвий paFбaтлaнтиpишгa йyнaлтиpиш вa мoддий-тexник бaзacини мycтa^кaмлaш учун кpeдит имтиëзлapини бepиш тизимини жopий этиш мa;caдгa мyвoфи;. Шу жи^aтдaн xycycий мaлaкa oшиpиш мapкaзлapини тaшкил этиш билaн бoFли; ицти^дий кypcaткичлap тa^лил этилди (1-жaдвaл).

Ta^лиллapгa ^pa, xycycий ce^rop тoмoнидaн oйигa 2 мapoтaбa У;ув курсини тypFyн ëки кyчмa шaклдa тaшкил этиш билaн бoFли; xapaжaтлap дaвлaт тoмoнидaн турли имтиëзлap бepилгaн шapoитдa 3,3 йилдa, имтиëзcиз ^oлaтдa 6 йилдa ^^мниши мумкин. Энг му^ими эca, вa;тинчaлик бepилгaн шли; тaътиллapи вa бoш;a мoлиявий ;Уллaб-;yввaтлaшлap op;aли

давлат харажатларини камайтирган холда ракобат шароитида хусусий сектор томонидан курсатиладиган хизмат сифати ва самарадорлиги юкори булишига замин яратилади.

1-жадвал

Кашкадарё вилоятида хусусий сектор томонидан кишлок хужалиги ходимлари малакасини ошириш маркази ташкил этишнинг иктисодий курсаткичлари (нархлар

2020 йил х,олатига)

№ Курсаткичлар Улчов бирлиги Микдори

1. Тингловчилар сигими нафар 60

2. Курс давомийлиги кун 30 (15 кундан 2 марта)

3. Йуналишлар сони та 2

4. Жалб этиладиган сохадаги етук мутахассислар сони нафар 3

Жами даромад минг сум 52520

5. Жами харажатлар минг сум 34735

5.1. Шундан, иш хаки ажратмалари билан жами минг сум 17000

5.1.1. Марказ ходимлари учун минг сум 11000

5.1.2. Жалб этилган мутахассислар учун минг сум 6000

5.2. Электр энергияси сарфи минг сум 295

5.3. Амортизация ажратмалари минг сум 4166

5.4. Солик ва мажбурий туловлар Имтиёзсиз (5 %) минг сум 1672

Имтиёзли (фоизсиз) минг сум 0

5.5. Кредит харажатлари Тижорат кредити (28%) минг сум 18652

Имтиёзли кредит (8 %) минг сум 10274

5.6. Бошка харажатлар минг сум 3000

6. Жами фойда минг сум 17785

7. ^оплаш муддати ой 40

Изоу: Монографик тадцицотлар асосида уртача курсаткичлар олинган

Иккинчи холатда эса, соха ва йуналишлар кесимида танлов асосида ва ташаббускор илмий салохиятли кадрлардан таркиб топган ишчи гурухлар шакллантирилади. Бунда уларни молиялаштиришнинг шаффоф, очи; тизими жорий этилиши, ишчи гурухлар томонидан жойларда кишлок хужалиги ходимларининг малакасини ошириш ва кайта тайёрлаш натижаларига кура хак тулашнинг аник микдорлари ва механизмларини ишлаб чикиш талаб этилади. Илмий салохиятли кадрларни ишчи гурухига жалб этишда асосий иш жойидаги лавозим маошлари сакланиб колиниши, ортикча юклама ва мансаб йурикномасидан ажратилган холатда пуллик туловга асосланиши, томонларнинг розилиги ва маъмурий аралашувлардан холи холда булиши максадга мувофик.

Бугунги кунда худудлардаги кишлок хужалиги махсулотларини етиштирувчиларнинг фаолиятига илмий-техник маслахатлар бериш, йул-йуриклар курсатиш максадида илмий-тадкикот институтларининг ходимлари жалб этилади. Бу илмий-тадкикот институтининг илмий ишланмалари ва инновацион янгиликларини амалиётга тезкор жорий этиш ва синов-тажриба утказиш имкониятларини яратиб беради. Лекин, таъкидлаш жоизки, бугунги кунда яратилган илмий ишланмаларни тижоратлаштиришнинг аник услубий асослари, механизмлари, меъёрий микдори билан боглик тартиб-коидалари ишлаб чикилмаганлиги ва татбик этилмаганлиги инновацион янгиликларни тижоратлаштиришда махсулот ишлаб чикарувчи ва тадкикотчи уртасидаги интеграциянинг ута сустлигига сабаб булмокда.

Зеро, ривожланган хорижий давлатлар тажрибасида кишлок хужалиги махсулотлари етиштирувчиларнинг илмий-техник билим ва куникмаларини ошириш, замонавий

инновацион ишланмаларни амалиётга татбик этилишини рагбатлантириш ва тижоратлаштиришга алохида эътибор каратилади. Бунда дастлабки боскичларда харидор ва сотувчи хам давлат томонидан бирдек рагбатлантирувчи дастаклардан фойдаланади. Хусусан, харидор инновацион ишланмаларни жорий этишга сарфлаган молиявий маблагларига мос солик ва кредитлар буйича имтиёзларга эга булса, сотувчилар тижоратлаштириш микдоридаги бир марталик туловларни олиш имкониятига эга булади [3-5].

Таклиф. Инновацион ишланмаларни молиялаштиришнинг янги механизмлари жорий этилаётган хозирги шароитда, бизнинг фикримизча, кишлок хужалиги ходимларининг замонавий билим ва куникмаларини шакллантиришга хизмат киладиган илмий-тадкикот натижаларини тижоратлаштиришда Инновацион ривожланиш вазирлиги илмий-тадкикотларни мувофиклаштирувчи ва ягона давлат сиёсатини юритувчи етакчи орган сифатида мухим рол уйнаши лозим. Вазирлик кошида ташкил этилган "Инновацион ривожланиш ва новаторлик гояларини куллаб-кувватлаш жамгармаси" маблаглари хисобидан илмий ходимни моддий рагбатлантириш барча соликлар ва мажбурий туловлардан озод этилган холда тижоратлаштириш микдорига тенг бир марталик тулов тарикасида амалга оширилиш лозим. Бу тартиб-коида илмий ходим узининг илмий-тадкикот натижаларини амалиётга жорий этиш, уни кишлок хужалиги ходимларига етказиш, малакасини ошириш, янгиликдан фойдаланиш билан боглик технологик жихатларни укитишда рагбатлантирувчи дастак булади.

Олий таълим муассасаларининг моддий-техник базасининг холати тайёрланаётган олий малакали кадрларнинг аграр тадбиркорликнинг янги шакли, замонавий усул ва воситаларига мослаша олишига бевосита таъсир курсатиб, уни доимий равишда такомиллаштириб бориш, модернизация килиш кадрларнинг амалиётга тез мослаша олишига замин яратади. Аммо, таълим муассасаларини замонавий курилмалар, укув-тажриба жихозлари билан доимий равишда таъминлаб бориш учун молиявий салохияти етарли эмаслиги сохага янгича иктисодий ёндашувларни талаб этмокда. Шу боис хам, бизнингча, давлат-хусусий шериклиги асосида таълим муассасаларига кишлок хужалигида фаолият юритаётган ёки фаолияти кишлок хужалиги билан боглик булган хусусий тадбиркорларни жалб этишга эътибор каратиш, уларни иктисодий дастаклар билан рагбатлантириш усулларини ишлаб чикиш талаб этилади. Мазкур масалада ривожланган давлатлар тажрибаси ва мамлакатимиздаги амалга оширилаётган аграр ислохотлардан келиб чиккан холда, бизнингча, хусусий сектор аграр таълим муассасаларини, масалан, базавий хисоблаш ставкасидан 100 баробар хажмдаги ракамли технологиялар билан жихозлашда кайта молиялаш ставкасининг 50 фоизи микдорида (банк маржаси билан бирга) кредит имтиёзларини бериш оркали рагбатлантириш мумкин.

Хулоса. Ракамли иктисодиётни ривожлантиришга эътибор каратилиши, унга оид давлат дастури кабул килиниши хамда пандемия шароитида уни амалга оширишнинг долзарблашиши махсулот етиштирувчилар ва уларга хизмат курсатувчилар уртасида ракамли технологиялардан фойдаланиш даражаси кескин усишига сабаб булди. Айникса, масофадан туриб укув курслари, семинарлар утказиш, маслахат ва куникмалар бериш каби йуналишларда салмокли натижаларга эришилди. Истикболда хам масофавий таълимни, айникса онлайн маслахат хизмати оркали махсулот етиштирувчиларнинг билим ва малакаларини ошириб бориш, кадрларни кайта тайёрлаш тизимини ривожлантиришга алохида эътибор каратиш максадга мувофик. Бунинг учун онлайн маслахат платформаларни ишлаб чиккан ва платформага 5 мингдан ортик тингловчи жамлай олган илмий ходимларга лавозим маошига 100 фоизлик устама асосида рагбатлантириш лозим. Мазкур маблаглар Вазирлар Махкамасининг 2019 йил 24 декабрдаги "Илм-фан ва таълим сохасидаги давлат ташкилотларида илмий, илмий-педагогик ва мехнат фаолияти билан шугулланувчи илмий даражага эга ходимларга кушимча хак тулаш тартиби тугрисида"ги 1030-сонли карорига [2] кушимчалар киритилган холда мазкур устамалар ташкилотнинг ривожлантириш жамгармасига ажратиб берилиши таклиф этилади.

Шу билан биргаликда, аграр таълим муассасаларининг моддий-техник базасини, укув лабораторияларини модернизация килиш максадида импорт килинадиган кишлок хужалиги

техника-технологиялари учун божхона тулов маблагларини ишлаб чикаришни модернизациялашга йуналтириш таклиф этилади. Бунда молиявий маблаглар муассасанинг бюджетдан ташкари жамгармаларига ажратилиши мумкин.

Мамлакатимиз кишлок хужалигини малакали кадрлар билан таъминлаш, мавжуд кадрларни кайта тайёрлаш ва малакасини ошириш тизимини давлат томонидан куллаб-кувватлаш, олий маълумотли малакали кадрларнинг инновацион илмий-тадкикот натижаларини моддий-маънавий рагбатлантириш механизмлари ва янги аутстаффинг хизматларни томонлар манфаатларига мос ташкил килиш ва жорий этиш истикболдаги мухим вазифалардан эканлигини алохида эътироф этиш лозим.

АДАБИЁТЛАР

1. https://www.thesimpledollar.com/investing/science-emotions-and-investing/

2. Вазирлар Махкамасининг 2019 йил 24 декабрдаги "Илм-фан ва таълим сохасидаги давлат ташкилотларида илмий, илмий-педагогик ва мехнат фаолияти билан шугулланувчи илмий даражага эга ходимларга кушимча хак тулаш тартиби тугрисида"ги 1030-сонли карори.

3. Казаков В.В. Государственно-частное партнерство: мировой опыт и отечественная практика. Вестник Томского государственного университета. 2014. № 386. С. 165-171

4. Паршуков Д.В. «Прогнозирование состояния рынка труда в сельском хозяйстве красноярского края» Эпоха науки № 8, 2016 г. 60 стр., В. Г. Гусаков, Н. А. Старовойтова. «Формирование доходов работников сельского хозяйства» Издательский дом "Белорусская наука" 2009 г. 179 стр.

5. Страны G20: Доля занятости в сельском хозяйстве. https://www.economicdata.ru/ economics.php?menu=macroeconomics&data_type=economics&data_ticker=AgricultureEmplo

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.