Научная статья на тему 'Бошланғич синф ўқитувчиларининг касбий вазифалари'

Бошланғич синф ўқитувчиларининг касбий вазифалари Текст научной статьи по специальности «Науки о здоровье»

CC BY
22
4
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

Текст научной работы на тему «Бошланғич синф ўқитувчиларининг касбий вазифалари»

БОШЛАНГИЧ СИНФ УКИТУВЧИЛАРИНИНГ КАСБИЙ

ВАЗИФАЛАРИ

Туйчиева Рухсора Адхамжоновна

Норин туман №30 умумий урта таълим мактаби ук;итувчиси

Наманган, Узбекистон

Х,озирги шароитда жамиятнинг мактаб олдига куяётган талаблари кун сайин ортиб бормовда ва бу талабларни амалда тугри х,ал к;илиш вазифаси ук;итувчига богливдир.

Замонавий мактаб ук;итувчиси к;атор вазифаларни бажаради. Ук;итувчи — синфдаги ук;ув жараёни ташкилотчисидир. Ук;итувчи укувчилар учун даре пайтида, кушимча дареларда ва шу билан бирга даредан ташк;ари х,олларда х,ам керакли маслах,атлар беришда билимлар манбаидан биридир. Купчилик ук;итувчилар синф рах,бари вазифасини бажариб, тарбия жараёни ташкилотчилари булиб х,исобланадилар.

Замонавий ук;итувчи ижтимоий психолог булмаслиги мумкин эмас, чунки укувчилар уртасидаги узаро муносабатларни йулга сола олиши, болалар жамоасида ижтимоий-психологик механизмлардан фойдаланишни билиши зарурдир.

Ук;итувчи мактабнинг педагог жамоа аъзоси сифатида мактаб х,аёти фаолиятини уюштиришда бевосита иштирок этиб, турли фан ук;итувчилари ва синф рах,барларининг методик бирлашмаларида к;атнашади, топширик;ларни бажаради. Х,ар бир ук;итувчи укувчиларнинг ота-оналари ва жамоатчилик олдида маърузалар ук;иб, сух,батлар олиб борар экан, демак, у педагогик билимлар тагриботчиси х,амдир.

Маълумки, педагогик фаолият — киши мех,натининг энг мураккаб сох,аларидан биридир.

Жамият томонидан куйиладиган талаблардан энг мух,ими ук;итувчининг шахеи ва унинг касби билан боглик; хислатларига к;аратилган.

Ук;итувчининг энг мух,им х,ислатлари куйидагилардан иборат:

-ук;итувчининг уз Ватанига содик;лиги, болаларни севиш, уларни инсонпарварлик рух,ида тарбиялаш истаги, уз юрти, она тили, уз халк;ининг тарихи ва унинг маданиятини севиши, давлатининг мустак;иллиги гоясида яшашидан иборатдир;

-ижтимоий жавобгарликни юксак даражада х,ис этиши;

-олийжаноблиги, ак;ли, фаросати, маънавий поклиги маънавият ва маърифат буйича юксак мак;садларни болаларга сингдириб бориши;

-узини к;улга ола билиши, сабр-ток;атли, бардам, матонатлилигидир.

Жамиятнинг ук;итувчи олдига куядиган асосий талаблари куйидагилардир:

-шахени маънавий ва маърифий тарбиялашнинг, миллий мафкуранинг х,амда умуминсоний бойликларнинг мох,иятини билиши, болаларни мустак;иллик, гояларига содик;лик рух,ида тарбиялаши, уз Ватани табиатга ва оиласига булган мух,аббати;

-кенг билимга эга булиши, турли билимлардан хабардор булиши;

-ёш ва педагогик психология, ижтимоий психология ва педагогика, ёш физиологияси х,амда мактаб гигиенасидан чук;ур билимларга эга булиши;

-узи даре берадиган фан буйича мустах,кам билимга эга булиб, уз касби, сох,аси буйича жах,он фанида эришилган янги ютук; ва камчиликлардан хабардор булиши;

-таълим ва тарбия методикасини эгаллаши;

-уз ишига ижодий ёндашиши;

-болаларни билиши, уларнинг ички дунёсини тушуна олиши;

-педагогик техника (мантик;, нутк;, таълимининг ифодали воситалари) ва педагогик тактга эга булиши;

-уз билими ва педагогик мах,оратини доимий равишда ошириб бориши.

Х,ар бир ук;итувчи ана шу талабларга тула жавоб бера оладиган булишига интилиши шарт.

Ук;итувчи жамият томонидан куйилган талаблар билан бир к;аторда уз фаолиятида теварак-атрофидаги кишилар мактаб маъмурияти, х,амкасблари, укувчилар ва уларнинг ота-оналари ундан нималарни кутишини х,ам эсдан чик;армаслиги лозим.

Ук;итувчининг уз ишидан нималарни кутаётганлигининг узиёк; мух,им ах,амиятга эгадир, мана шу тарифа кутишлар, гарчан жамият томонидан ук;итувчига куйладиган талабларга мое келсада, узига хос хусусиятларга эга булади. Пекин бу талаблар х,амма вак;т х,ам бир-бирига мое келмаслиги мумкин. Психологлар томонидан олиб борилган тадк;ик;отларнинг курсатишича халк; таълими булимлари ва мактаб директорлари ук;итувчининг айрим хислатлари нак;адар мух,имлигини х,ар хил бах,олайдилар. Жумладан, халк; таълими булимларининг мудирлари ук;итувчидан биринчи навбатда уз фанини яхши билишини ва даре бериш методикасини мукаммал узлаштиришни талаб к;илсалар, мактаб директорлари ук;итувчига куйиладиган бундай талабаларни учинчи уринга куядилар. Шу билан бирга халк; таълими булимларининг мудирлари ук;итувчиларнинг ук;увчилар ва ота-оналар, мактаб жамоаси билан к;андай мулок;отда булишни билишини нак;адар ах,амиятга эга эканлигига унчалик эътибор бермайдилар, мактаб директори эса бундай хислатларни ук;итувчи шахеига к;уйиладиган талаблар ичида биринчи уринга к;уядилар.

Ота-оналар ук;итувчидан унинг иш стажи ва ёши к;андай булишидан к;атъий назар, фарзандларини тарбиялаш ва ук;итиш мах,оратини кутадилар. Ук;увчилар эса ук;итувчиларни уч хил хислатлари буйича характерлаб берадилар. Жумладан, биринчидан ук;итувчининг одамгарчилиги, адолатлилиги, соф виждонлилиги, болаларни яхши куриш хислатлари; иккинчидан — ук;итувчининг сезгирлиги, талабчанлиги билан боглик; ташк;и хислатлари ва хулк;-атворига к;араб; учинчидан, ук;итувчининг уз фанини билиши, уни тушунтира билиши каби таълим жараёни билан боглик; хислатларига к;араб характерлаб берадилар.

Шуни таъкидлаб утиш керакки, тарбия жараёнининг самарадорлигини оширишга к;уйиладиган талаблар билан бирга ук;итувчи шахеи ва унинг фаолиятига нисбатан к;уйиладиган ижтимоий талаблар х,ам усиб бормовда.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.