Болашақ мамандарды ата-аналармен жұмыс жасау жолдарын үйрету әдіс-тәсілдері Текст научной статьи по специальности «Науки об образовании»

ЩЦ

УДК 373.2.02 ГРНТИ 14.23.09

БОЛАШАЦ МАМАНДАРДЫ АТА-АНАЛАРМЕН Ж¥МЫС ЖАСАУ

ЖОЛДАРЫН YЙРЕТУ ЭД1С-ТЭС1ЛДЕР1

Андатпа

Мацалада мектепке дешнп мекемеде ж^мыс жYргiзетiн тэрбиешшердщ ата-аналармен ж^мыс жYргiзу эдiстерi мен тэсiлдерi жэне цазiрri заман талабына сай етшзшетш ж^мыс тYрлерi туралы айтылган.

Аннотация

В статье рассказывается о методах и способах работы воспитателей, ведущих работу в дошкольном учреждении с родителями, и мероприятиях, проводимых в соответствии с современными требованиями. Даны некоторые практические рекомендации по организации взаимодействия с родителями по инновационным подходам.

Annotation

The article describes the methods of educators, working in a preschool institution with parents, and the events carried out in accordance with modern requirements. Some practical recommendations on the organization of interaction with parents in accordance with innovative approaches are given.

Елбасымыз Н.Э.Назарбаев «Болашац ^рпагы-мызды тэрбиелегенде оларга жасайтын иман-дыльщ пен сауаттыльщ цасиеттердi сшдрсек, тэлiм -тэрбие берсек, сонда гана рухы дамыган, Отанынын, гYлденуiне ез Yлесiн цоса алатын азамат есiре аламыз»- деген. К^азацстан Респу-бликасынын, 2015 жылга дейiнгi бiлiмдi дамыту т^жырымдамасындагы «Мектепке дейiнгi тэрбие Yздiксiз бiлiм берудщ алгашцы сапасы. Ол баланын, жеке бас ерекшелiгiн ескере отырып дамытатын орталыц» делiнген.Баланы тэрбие-леу, дамыту мен бiлiм беру мэселелерщде отба-сы мен балабацша ^жымы езара тыгыз байланы-сты болуы цажет. «Ж^мыла кетерген жYк жещл» дегендей, бала тэрбиелеуде шке асырушылар

Рахпанова Б.F.,

Цостанай педагогикалыц колледжШц балалар эдебиетi мен тш дамыту пэшшц оцытушысы

Негiзгi свздер: ата-ана, балабацша, жиналыс, тэрбие,са-бацтастыц, царым-цатынас.

Ключевые слова: родитель, детский сад, собрание, воспитание, преемственность, общение.

Keywords: parent, kindergarten, meeting, upbringing, continuity, communication.

t* s x

ш §

«

О с

о

l-ч

w tï

2

<c

H

о

п о

с *

s

X

£

s с

о о m

ш

ч

W О о. С

ш

X

-а

g

H «

<С

ди

- балабацша мен отбасы.Отбасылыц тэр-биелеудщ басымдылыгын тану дегенiмiз

- отбасы мен мектеп жасына дейiнгi ме-кеменщ жана царым- цатынасын талап етед^б].

Мектеп жасына дейiнгi жастагы бала-ларды тэрбиелеу отбасында жэне мектеп-ке дейiнгi ^йымдарда жYргiзiледi. Ол сала-уатты да саналы ^рпац тэрбиелеу. Отбасы бала Yшiн-eмiрлiк манызды элеуметтiк орта. Б^л ортанын, манызы ете зор. Себебi: отбасы-баланын, эмоцияналдыц цорганы, психологиялыц жан тыныштыгынын, сая-сы, eмiрлiк тiрегi. Отбасынын, жылылыгы мен махаббаты - баланын, eзiне сенiмiн арттырып, болашагыныщ цадам жасауына зор ыцпал етедi.

К^рп Мектепке дейiнгi тэрбие мен оцытудын, Yлгiлiк оцу багдарламасы тэр-биешшерге отбасымен ынтымацтаса оты-рып бала тэрбиесщде он, нэтижелерге жету S «Отбасы - табигат сыйлаган кереметтердщ ¡3 бiрi», - десек артыц емес. Жеке адамнын, § бойындагы ар-^яты, ацыл-ойы, адамгер-§ шшт, басца адамдармен царым-цатына-2 ста, мэдениетттки тэрбиелеуде отбасы tj алгашцы цадам. Сондыцтан, отбасы ете ^ цажеттi, басцадай ешнэрсемен езгертуге о (ауыстыруга) болмайтын баспалдац. Отба-^ сы - сыйластыц, жарастыц орнаган орта. § Отбасы - бала тэрбиесшщ ен, алгашцы § ^жымы.Отбасынын, басты цазыгы, алтын ® тiреу дщгеп - бала. Баланын, тэрбиелi бо-S лып есуше берекелi отбасынын, эсерi мол. о Отбасынын, эрбiр мYшесi, езара сейлесш, га не болмаса ата-ананын, баланын, мшдетш атцару гана емес береке^ртк, CYЙiспен-g шiлiкпен араласса, босагасы берiк, шаны-g рагы биiк отбасына айналары сeзсiз. щ Казiргi елiмiзде болып жатцан тетен-ше жагдайга байланысты топтарда 15 ба-ладан кеп баруга болмайды.Эр кезекшi ^ топта бала аз ата-аналармен ж^мыс жасау ^ жецiл деп айтуга болмайды.Отбасы мен балабацша арасындагы царым - цатына-

сты ныгайту Yшiн дэстYрлi жэне дэстYр-сiз тYрiн алып царастырамын. Казiргi за-ман талабына сай ата - аналармен ж^мыс жYргiзудiц тYрлi формаларын цолданып жас ата -аналарды eзiмiзге тарту.Ата -анамен кундеткп eмiрде жэй тшдескен-нен гeрi дэлел болган д^рыс.Ол менiцше жана жинлыс тYрлерi,электронды сайттар, спорт жарыстары мен цалалыц сайыс пен тYрлi кенес тYрлерi, бiрац осы ж^мыс тYр-лерiн ата -аналарга д¥рыс ^йымдастырып, ата -ананьщ кeцiлiнен шыга бiлуiмiз керек деп ойлаймын.Б^л бiр немесе 1 жетшк ж^мыс емес, ол кеп жылдыц тэжiрибенi талап етедi. Балабацша мен отбасынын ен манызды мацсаттардын бiрi - бiр -бiрiмiздi тYсiну, сезiну,цабылдау, сыйлау, мацсат цоя бшуге баулу. 0мiрдегi, енер-дегi, табигаттагы тамаша кeрiнiстерден жан азыгын алып эсерлене бiлуге Yйрету. Бiлiмге, бшуге, ц^штарлыцца, эсемдiкке, талгампаздыцца тэрбиелей отырып, бала-ны болашац бiлiм ордасы - мектепке дай-ындау [2,б.58 ].

Бала тэрбиесiне тек балабацша, мектеп, оны цоршаган орта гана емес, сонымен ца-тар отбасы, ягни экесi, анасы, атасы, эжес^ агасы, эпкесi де эсерiн типзед^ Мысалы, бебекжай-бацшада еткен «Экем, шешем жэне мен - спорттыц жащя» эстафеталыц ойын, отбасымен бiрлесiп саябацца барып дем алу осы ойдын дэлелi. «Кицар бала цайдан шыгады?» атты кенесте тэрби-ешiлер ата-анамен бiрлесiп отырып, бала мiнезiндегi ерескел цылыцтардын шыгу себептерiн аныцтайды.

Бала тэрбиелеу онай ж^мыс емес, ол Yлкен шеберлiк пен шыдамдылыцты талап етед^ Сондыцтан халыц eмiр естн ендi гана ашцан бебек тэрбиесш ерте жастан-ац бастаган.

Баланын да езщщк ойы, цызыгатын ортасы, туа бiтетiц мiнезi бар. Баланын жан-жацты, кeпшiл, мейiрiмдi eсуiн тек отбасылыц тэрбие арцылы цалыптастыру

да мYмкiн емес. Д^рысы, баланын, циыс кетуше жол бермейтш жацсы орта цалып-тастыра бшген жен. Б^л багытта ен ал-дымен балабацша тандаудын манызы зор. Балабацшага барганнын артыцшылыгы кеп болатынын ем1рд1н, ез1 керсетш отыр. Сез1м1з дэлелд1 болуы Yшiн сонын б1ра-зын санамалап берешк:

1.Балабацшага барган балалардын езiмен цатарлас балалармен араласып, тiл табысуына Yлкен мYмкiндiк туады.

2.Балабацша баланы езiмшiлдiктен арылтады. Ата-анасынын гана айтцанын орындап, еркелiкпен езiм бiлемдiкке са-лынып жYрген балага тэрбиешiнi тындау, кещтнен шыгу кеп нэрсеге Yйретедi. Тэр-биешiнiн тэрбиесiне теселген бала мек-тепке барганда м¥Fалiммен тез тш табыса-тын болады.

3.Yйден шыцпаган бала тым ерке, езiмшiл болып кетедi. Ата-анасы да кезiнiн агы мен царасы болган ^л-цызынын тше-гiн орындауга бейiм. Отбасынын еркесi болган бала балабацшага барып, топ баланын арасына тYCкенде, езiнiн кептiн бiрi екенiн тYсiнедi.

Алайда тэрбиенiн шынайы жемiсiн кер-гiнiз келсе, бар ынтанызбен балабацша ^жымымен йыц пресе ж^мыс iстегенiнiз абзал. Баланын куш бойгы сагынышын басып, жумыстан цанша шаршап турсаныз да онын айтцан барлыц энгiмесiн ыцылас-пен тындап, кенiл белгенiнiз жен. Балабацша мен отбасы ынтымацтастыгынын арцасында тэрбие езшщ игi жемiстерiн бермек.

«Балапан уяда не керсе, ушцанда соны шеда» дегендей, ата-ананын кYн сайын атцарып жYрген жумысы- балага Yлкен сабац. Жас балалардын Yлкендер айтса, соны айтатынын, не iстесе соны штепс ке-летiнiн бэрiмiз де бiлемiз. Баланын Yйден кергенi, етене жацындарынан естiгенi-ол Yшiн адамгершiлiк тэрбиесiнiн ен Yлкенi, демек жацсылыцца умтылып, жагымды

iстермен айналысатын адамнын айнала-сындагыларга керсетер мен берер тэлiмi мол болмац.Бул тацырыпты алу себебiм:

- Эр баланын отбасымен серiктестiк царым-цатынас орнату;

- Баланы дамыту мен тэрбиелеу ба-рысында кYш бiрiктiру;

- Орта цызыгушылыцтармен туын-даган циыншылыцтарда бiрлесiп шешiм цабылдау, бiр-бiрiн цолдау;

- Ата-аналардын тэрбиешiлiк шебер-лiгiн, бiлiмдерiн ынталандыру мен байы-ту, езiндiк педагогикалыц мYмкiндiктерiне сетм арттыру;

- Балаларды жацындарына сыйла-стыц сезiмiмен царауга тэрбиелеу.

Балабацша тэрбиешшершщ тэжiри-бесiнде ата-аналармен бiрiгiп жумыс ште-удiн эр-тYрлi формалары цалыптасцан. Бiз ата-налармен жекелеп те жэне бiрiгiп ужымдыц жумыс жYргiземiз.Мен езiм отбасы мен балабацша арасындагы ора- к

нч

сан зор мэселелер неден туатынын бiлем. ^

Бiрiншiден: ата-аналардын ез мойындагы §

жауапкершiлiктi сезiнбеуi, жумыстан цол- В

дарынын босамауы т.б. Екiншi: олар ба- 2

лаларын балабацшага бердш, ендi бала- %

ларын тэрбиешi тэрбиелеп, оцытып беру ^

^ I

деген угым пайда болуы [3,б.12-13]. о

Осындай ата-аналармен отбасы арасын- ^

дагы туындаган мэселелердi студенттерде §

«Педгогика» пэнiнен оцып, теория бiлiм- §

дерiн жетiлдiрiп жатыр.Бул бiрац жет- ®

кшкшз. Студенттер ертен мамандыцты г?

игергеннен кешн балабацшага барганда о

осы мэселемен кездесед^Оны ештетiп ал- ®

г" ^ ^ А

мау Yшiн, бiз оларды осындай жагдайда ^

м

цандай iс- шара цолданып, цандай жумыс ч

тYрлерiн жYргiзу керекпгш Yйретуiмiз ке- £

рек. ^

Сол себепт мен езiмнiн «Студент- ^

тердi мектепке дейiнгi жастагы балалар- ^

ды тэрбиелеудегi балабацша мен отбасы ^

царым-цатынасынын инновациялыц тYр- ^ лерiн жобалауды Yйрету"атты тацырып-

ш

*

К X

ш ^

О

«

о с

о

1-4

м ^

2

<

н

о

£ «

о

с *

X

<

Е-

X С о о т

ш Ч

РЧ

О о. С

ш л X -а

£

н *

с

та жумыс жазуды уйгардым. Отбасы мен балабацша арасындагы царым-цатынасты ныгайту Yшiн дэстYрлi жэне дэстYрсiз жу-мыс тYрлерiн алып царастырамын.

Ата-аналар мен балабацша арасындагы жацашыл жумыс журпзудщ тиiмдi жолда-рын iздестiрдiм, ез тэжiрибемнен алынган жумыс Yлгiлерiн усынып отырмын. Эшре-се ата-аналармен жеке жэне электронды кецес беру, жиналыстын, инновациялыц тYрлерiн цуру, пЫр-талас, тернингтер, психологиялыц жаттыгулар,эке мектебi, отбасы электронды газеп,ата-аналар кеш-терi, жарыс жэне сайыстар, болашац ма-мандардын, кэсiптiк шебер тэрбиешi бо-луына ыцпал етедi.

Мацсаты: Отбасы мен балабацша арасындагы царым-цатынасты ныгайту жэне эр тYрлi жумыс эдш-тэсшдерш цолдана отырып, баланы тэрбиелеу багыттарын царастыру.

Отбасымен балабацша мiндеттерi:

• ата-аналарды балаларыныц оцу ец-бепнщ нэтижелерi туралы хабардар етiп отыру

• ата-аналарды балаларыныц оцуы мен тэрбиесiне кемектi дурыс уйымдастыруга Yйрету

• топ ужымымен цызыцты ш-шаралар-ды уйымдастыруга ата-аналарды цатысты-

ру

• ата-аналармен тацырыптыц жиналы-стар етшзу

• балабацшага ашыц есiк кундерше шацырып, цатыстыру

• баланыц Yздiксiз дамуын цадагалау

• бала денсаулыгына цамцорлыц жасау

• ецбек жэне бшм тэрбиесi арцылы баланыц жан-жацты дамуына кемектесу

• баланыц цызыгушылыгын, бешмдш-гiн, шыгармашылыгын дамыту

• баланы езiн-езi тэрбиелеуге, езiн-езi дамытуга сонымен цатар болашац емiрге дайындау

Дэстурлк

• Ата-аналар жиналысы

• Балаланыц YЙiне бару

• Ата-аналар бурышы

• Тэрбиешiнiц жеке кецесi (ватсап арцылы)

• Ата-аналармен жазбаша хабарла-су(вапсап жэне телефон )

• Балабацшаштк жиналысы

Дэстурс1з тур1:

• Отбасы газет - электронды

• Ата-аналар тренинп («Зум» багдар-ламасы)

• Ата-аналар кештерi онлайн тYрiнде

• Психологиялыц жаттыгулары

МП

Жыл бойы жYргiзiлетiн жумыс жоспа-рын ата-аналармен бiрлесе отырып жа-саган тиiмдi. Себебi, ата-аналар заман талабына сай езектi мэселердi, отбасы тэрбиесше байланысты тацырыптар-ды ездерi усына алады. Сонымен цатар ата-аналардыц усыныс - тiлектерiмен санаса отырып ата-аналарга арналган эцпмелер мен лекциялар, кецестер мен сурац-жауап кештерi, тэрбие жумы-сын алмасу женiндегi конференциялар, ата-аналарды педагогикалыц эдебиет-термен таныстыру эдiс-тэсiлдерi цара-стырылады. .Дазiргi танда осы жумы-стардыц бэрiн зум багдарламасы мен ватсап арцылы жYргiзiп жатырмын [6, 32-35].

Ата-аналардыц балабацшадагы бала-лардыц емiрiн мейiлiнше цызыцты етш еткiзуiне Yлес цосу Yшiн «Шебер цол-дар» Yйiрмесiн уйымдастыруга болады. Балаларды цоленердщ кейбiр турлерь

не, кесте пгуге, кейбiр ата-аналар ер-тенгiлiктерге бiрiгiп декорация жасауга, кшмдер тiгу, атрибуттар дайындау си-яцты жумыстарга араластыруга болады. Балаларыныц оларга тэн емес ортадагы цылыгын, оныц басцалармен цалай ара-ласуын, бтм денгейiн, цурдастарыныц оган деген царым-цатынасын зерттей алады. Эз баласыныц дамуы басцалар-дан артта калган жоц па, балабацшада ол Yйдегiдей емес, езш басцаша уста-уын ершиз салыстырады.Бул тэжiрибе ата- аналар Yшiн ете тиiмдi.

Ата-аналармен мейiлiнше кец тараган жумыстардыц бiрi ол ашыц есiк кYнi.

Мектеп жасына дешнп мекемемен, оныц дэстYрлерiмен, ережелерiмен тэр-биелеу - оцыту жумыстарыныц ерек-шелiктерiмен таныстыруга, олармен цызыцтыра бiлуге жэне цатысуга мYм-кiндiк беред^ Ата-аналармен топтарга саяхат жасау, балабацша жумысынан

X

ш §

о

X

о

1-4

м ^

2

<с н о

о

X *

X

X

£

X

X

о о т

ш

ч

РЧ

О о. X

ш

X -а

£ н

<С

Mü

Yзiндi керсету (ужымдык, жумыстар, се-руендеуге жинау т.с.с.) немесе эдiскер ата-аналармен эцпмелесед^ олардын, алган эсерлерiн аныцтайды, туындаган сурацтарга жауап бередi. Эщiмелердi жеке дара, ужымдык, тYрiнде етюзшедь Бул екi жагдай да, нацты мiндет: ненi аныцтау цажеттЫ, немен кемектесуге болатыны белгiленедi, ата-аналардын, птрлерш де тындаймыз.

Ата-аналарга педагогикалык, сауат-тылыцтарын жетiлдiру мацсатында

«Бшпм келедЬ> сабагын еткiзуге бола-ды.

«Бала тт - бал» тацырыбында ар-найы топ газетiн шыгарып балалардын, цызыцты сэттерi мен ез циялдарынан шыццан тэттi сездерiн жазып шш цою.

«Жылжымалы папка» ата-анамен бай-ланыс дэптерiне ата-аналар ез пЫрлерш о^ жазып, кецестермен таныстыруга бола-к ды.

м .

§ «Балам есш келедi...» тацырыбында о ата-аналарга эссе байцауын еткiзiп пЫр

нч

£ сайыс уйымдастырып, талцылауга болам ды.(Kазiр бул жумыстарды онлайн тYрде ^ де жYргiзiп жатырмыз) ¡^ Ата-анамен балабацша арасындагы тыгыз царым-цатынас, бiрлiк, ынтымак, жарасым тапцан жагдайда онын, бала ^ тэрбиесiне тигiзетiн ыцпалы да нэтижелi болмац.

^ Бiздiн, мацсатымыз ХХ1 гасыр талабы-

С на сай жацашыл, шыгармашыл, мэдени-

о еттi, жан-жацты сауатты жеке тулга тэр-

д биелеу. Сондыцтанда студенттерiмiздi

щ ата-аналармен жумыс жасау эдiс - тэсш-

м дерiн кунделшп сабагымызда цалай

^ жумыс жасауын керсетуден жалыцпай-

Й мын,бул баланы тэрбиелеу Yшiн, эуелi

я бул жумыстын, ата -аналардын, ездершщ

^ тYсiнгенi дурыс,ягни бул жумыстар осы

н балалардын, болашагынын, жарцын,тэр-

^ биелi болуына жасалынып жатыр.

ЭДЕБИЕТТЕР:

1.О.Н.Урбанская «Тэрбиешшщ отба-сымен жумысы»

2.«Тэрбие мен окыту» 2004ж.

3.«Отбасы жэне балабакша» журналы 2008ж.№4

4.«Бала тэрбиесi» журналы 2004ж. №8

5.«Отбасы жэне балабакша» журналы 2009 №6

6.Козлова А.А., Дешеулина Р.П. Работа ДОУ с семьей.- М.: ТЦ Сфера, 2005.

7.Зверева О.Л., Кротова Т.В. Общение педагога с родителями в ДОУ: методический аспект.- М. : ТЦ Сфера, 2007. - 80 с.

8.Березина В.А., Виноградова Л.И., Волжина О.И. Педагогическое сопровождение семейного воспитания: программы родительского всеобуча.- СПб.: Каро, 2005.

9.Евдокимова Е.С. Педагогическая поддержка семьи в воспитании дошкольника.- М,: ТЦ Сфера, 2005. - 96 с.

10.Кильдышева И.А. Организация работы с родителями в условиях современного детского сада.- 2010г.-https://thepresentation.ru/obrazovanie/ tema-obespechenie-dostupnosti-i-sovremennogo-kachestva-doshkolnogo-obrazovaniya-v-usloviyah-ego-variativnosti (каралган кут: 10.04.2021г.)