Научная статья на тему 'БОЛАЛАР ИЧАК ЭШЕРИХИОЗИНИ ДАВОЛАШДА АНТИБИОТИКОРЕЗИСТЕНТ ЛАКТОБАКТЕРИЯЛАРДАН ФОЙДАЛАНИШНИНГ САМАРАДОРЛИГИ'

БОЛАЛАР ИЧАК ЭШЕРИХИОЗИНИ ДАВОЛАШДА АНТИБИОТИКОРЕЗИСТЕНТ ЛАКТОБАКТЕРИЯЛАРДАН ФОЙДАЛАНИШНИНГ САМАРАДОРЛИГИ Текст научной статьи по специальности «Естественные и точные науки»

CC BY
167
19
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Ключевые слова
Lactobacillus acidophilus / E.coli / антибиотик / канамицин / полимиксин / неомицин / налидиксиновую кислоту / ципрофлоксацин

Аннотация научной статьи по естественным и точным наукам, автор научной работы — Шайқулов Ҳамза Шодиевич, Нарзиев Джавохир Убайдуллаевич

При диареях у детей, обусловленных гемолитическими эшерихиями изучено действие антибиотикорезистентные Lactobacillus acidophilus VKM V-2020 D на гемолитические E.coli в сравнительном аспекте с колибактерином.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

Текст научной работы на тему «БОЛАЛАР ИЧАК ЭШЕРИХИОЗИНИ ДАВОЛАШДА АНТИБИОТИКОРЕЗИСТЕНТ ЛАКТОБАКТЕРИЯЛАРДАН ФОЙДАЛАНИШНИНГ САМАРАДОРЛИГИ»

БОЛАЛАР ИЧАК ЭШЕРИХИОЗИНИ ДАВОЛАШДА АНТИБИОТИКОРЕЗИСТЕНТ ЛАКТОБАКТЕРИЯЛАРДАН ФОЙДАЛАНИШНИНГ САМАРАДОРЛИГИ

Шайкулов Х,амза Шодиевич

Самарканд Давлат тиббиёт университети микробиология, вирусология ва иммунология кафедраси катта укитувчиси Нарзиев Джавохир Убайдуллаевич Самарканд Давлат тиббиёт университети микробиология, вирусология ва

иммунология кафедраси ассистенти https://doi.org/10.5281/zenodo.7583187

Аннотация. При диареях у детей, обусловленных гемолитическими эшерихиями изучено действие антибиотикорезистентные Lactobacillus acidophilus VKM V-2020 D на гемолитические E.coli в сравнительном аспекте с колибактерином. И изучены чувствительность Lactobacillus acidophilus VKM V-2020 D к антибиотикам (канамицину (минимал ингибирловчи концентрация - МИК 500 мкг/мл), полимиксину (МИК 4000 мкг/мл), неомицину (МИК-100 мкг/мл), налидиксиновую кислоту (МИК-2000 мкг/мл), ципрофлоксацину (МИК-8 мкг/мл)).

Ключевые слова: Lactobacillus acidophilus, E.coli, антибиотик, канамицин, полимиксин, неомицин, налидиксиновую кислоту, ципрофлоксацин

Annotation. With diarrhea in children caused by hemolytic Escherichia, the effect of antibiotic-resistant Lactobacillus acidophilus VKM V-2020 D on hemolytic E.coli was studied in a comparative aspect with colibacterin. And the sensitivity of Lactobacillus acidophilus VKM V-2020 D to antibiotics (kanamycin (minimum inhibitory concentration - MIC 500 ^g / ml), polymyxin (MIC 4000 ^g / ml).

Keywords: Lactobacillus acidophilus, E.coli, antibiotic, (kanamycin, polymyxin, neomycin, nalidixic acid, ciprofloxacin.

Annotatsiya. bolalarda esherixiozli diareyalar vaqtida ajratilgan Gemolitik esherixiyalarga antibiotiklarga chidamli Lactobacillus acidophilus VKM V-2020 D va kolibakterin vositalarini qarshi ta'siri qiyosiy jihatdan o'rganildi. Xuddi shunday Lactobacillus acidophilus VKM V-2020 D ning kanamitsin (minimal ingibirlash konsentratsiyasi - MIK 500 mkg/ml), polimiksin (MIK 4000 mkg/ml), neomitsin (MIK - 100 mkg/ml), nalidiks kislotasi - 2000 mkg/ml), siprofloksatsin (MIK-8 mkg/ml) antibiotiklariga sezgirligi ham aniqlandi.

Kalit so'zlar: Lactobacillus acidophilus, E.coli, antibiotik, kanamitsin, polimiksin, neomitsin, nalidiksik kislota, siprofloksatsin.

Долзарблиги. Оламшумул муаммолардан булган ичак уткир юкумли касалликлари (ИУЮК) ни келтириб чикарувчи бактерияларнинг антибиотикларга чидамлилигини ортиб бораётганлиги ва бундай холат билан курашишнинг кийинлиги мавзунинг долзарблигини ва антибиотиклар билан даволашда уз вактида янгича ёндошишни талаб килмокда [1-3,5-9,14,22].

"Антибиотиклар эраси" тугалланиб бормокда [4,10-13] деган фикрларга карамасдан хозирги пайтда ИУЮКни анъанавий этиотроп даволашда комплекс ёндашиш, кенг куламдаги даволовчи воситалар, хусусан бактериал препарат -пробиотиклар кулланилганда даволаш самарадорлиги ошаётганлиги инкор этилгани йук [14,19-23] Асосан, лактобациллаларни тутувчи пробиотиклар энтеропатоген микрофлораларни усишига тускинлик килиш, колонизацион резистентликни таъминлаш, ичак микробиоцинозининг тикланиши каби хусусиятларга эгадир.

Одатда пробиотиклар бактериологик тушунча булган "дисбактериоз" ни даволаш максадида кулланилиб, асосан, антибиотиклар билан даволашдан олдин ёки олдиндан аник бир текшириш уткизилмасдан буюрилади [5].

Болалардаги эшерихиозларда антибиотикотерапия учун курсатмалар булиб, уларнинг илк ёшдалиги, асосан, приморбид фондаги (рахит, анемия, иммунтанкислик холатлар ва бошк.) йулдош касалликлар булганда, асоратлардан химоялаш ва инфекциянинг таркалиб кетишини олдини олиш кузда тутилган [25].

Тадкикот максади. Ушбу тадкикотдан максад Lactobacillus acidophilus VKM V-2020 D штаммининг антибиотикларга чидамлилик спекторини аниклаш, хамда, уни янги тугилган чакалоклардаги эшерихиоз касалликларни даволашда антибиотиклар билан биргаликда куллашнинг клиник-лаборатор самарадорлигини бахолашдир.

Тадкикотнинг материаллари ва усуллари. Ушбу ишда ИУЮК кузгатувчиларига антогонист булган, канамицин (минимал ингибирловчи концентрация - МИК 500 мкг/мл), полимиксин (МИК 4000 мкг/мл), неомицин (МИК-100 мкг/мл), налидикс кислота (МИК-2000 мкг/мл), ципрофлоксацин (МИК-8 мкг/мл) ва рифампицинларга (МИК-250 мкг/мл) чидамли, Россия Федирациясида ишлаб чикилган Lactobacillus acidophilus VKM V-2020 D урганилди.

Lactobacillus acidophilus VKM V-2020 D нинг антибиотикларга чидамлилик спектори ИУЮК ни этиотроп даволашда ишлатиладиган препаратларга кушимча равшда, серияли суюлтириш усулида аникланди ва МУК стандарт талабларга мос бахоланди. [5].

Лактобациллалар учун ачитки экстракти кушилган, сутли-жигарли озик мухитларидан фойдаланилди. Х,ар бир флаконларгага (500 мл озикага)37±10С да устирилган Lactobacillus acidophilus VKM V-2020 D нинг 2 суткалик (0.85% натрий хлориддаги) аралашмаси 5 мл. (1±0,3.107м.к/мл доза) дан экилди. 37±10С да 48 соат инкубация килингач лактобациллаларнинг сони 4,7 ±0,4.107м.к/мл ни ташкил килди. Препарат 6±20С да майший совутгичда сакланилди.

Лактобациллалар ва антибиотикларни биргаликда куллашнинг клиник-лаборатор самарадорлигини бахолаш эшерихиоз билан касалланган болалар гурухларида утказилди. Асосий ва назорат гурухидаги (3 ёшгача булган 30 та касал болалар) муддати, касаллик давирлари, йулдош касалликлари, базисли антибактериал ва симптоматик даволаш характери таккосланди. Асосий гурухдаги болаларга антибактериал терапия фонида, ишлаб чикилган жадвал (1-жадвал) буйича овкатдан олдин ва овкатланиш вактида лактобацилла пер ос берилди. Назорат гурухида лактобацилла берилмасдан базавий этиотроп антибиотиклар билан даволаш утказилди. Антибактериал препаратлар болаларнинг касалхонага келган кунидан, ёшига боглик ишлаб чикилган терапевтик дозаларда белгиланиб, керак булганда, антибиотикограммалари аниклангандан сунг коррексия килиниб борилди.

1-жадвал

Эшерихиоз билан касалланган хар хил ёшдаги болаларга кушма даволаш максадида лактобабациллалар бериш схемаси

Болаларнинг ёши Бир марталик кабул килиш (доза микдори)* Кунига неча марта кабул килиши Максимал уртача суткалик доза, мл.

6 ойгача 1 1-2 60

6 ойдан 1 ёшгача 1 3-4 120

1ёшдан 1,5 ёшгача 1 4-5 150

1,5 ёшдан 2 ёшгача 2 3 180

2 ёшдан 3 ёшгача 2 3-4 240

* Бир доза -25-30 мл лактобацилла препаратини тутади.

Ажратилган гемолитик эшерихияларнинг антибиотикларга сезгирлиги диск-диффуз усулида [2] аникланди. Ахлатни бактериологик текшириш одатий усулларда [1] касалхонага тушганган куни, касалликнинг 7-куни ва касалхонадан чикарилаётганда текширилди.

Биргаликдаги даволаш самарадорлиги касалликнинг давом этиши, уртача муддати ва клиник курсатгичларнинг миёрга келиш динамикаси буйича

бахоланиб, бактериологик тахлил натижаларида ичак таёкчаларининг сони ва сифатининг миёрга тушуш натижалари хам хисобга олинди.

Олинган натижалар ва мухокамалар. Lactobacillus acidophilus VKM V-2020 D штаммининг кушимча антибиотикларга чидамлилик спекторини аниклаш буйича лаборатор текшириш натижалари шуни курсатди-ки, лактобациллалар кушимча куйидаги антибиотикларга чидамли эканлиги аникланди: офлоксацинга (>8мкг/мл), нормафлоксоцин (>8мкг/мл), ломефлоксоцинга (>8мкг/мл), амикацинга (32мкг/мл) ва фурозолидонга (100 мкг/мл). Бундан ташкари, штаммлар гентомицинга (8мкг/мл), азитромицинга (2 мкг/мл) паст резизтентлик курсатди. Шу билан бирга лактобациллалар ампициллинга, тетроциклинга, доксициклинга, стрептомицинга ва левомицинга сезгирлиги аникланди.

Биз олган натижалар Lactobacillus acidophilus VKM V-2020 D билан базавий антибиотикларнинг биргаликда куллаш диапазонига янада аниклик киритди ва ИУЮКни даволашда лактобациллаларни гентомицин билан биргаликда комплекс куллаш тавсияси [4] ни исботлади.

Урганилаётган болалардан ажратилган гемолитик ичак таёкчалари антибактериал препаратлардан гентомицинга 31,6±1,3%, рифампицинга 28,5±0,5%, фуразолидонга 24,9±1,4%, канамицинга 28,5±0,5% ва полимиксинга 3,3±0,3% холатларда сезгирлиги аникланди.

Текширилаётган гурухлар (асосий ва назорат) даги касалланган болаларнинг антибиотикограммаси олингандан сунг 17 та болада (8/9) гентомицин рифампицинга, 12 (6/6) тасида гентамицин ва рифампицин фурозолидонга ва 7 (3/4) гентамицин канамицинга алмаштирилди.

2-жадвал

Эшерихиоз билан касалланган болаларнинг умумий ахволини миёрга келиш муддатлари

Клиник курсатгичлари Уртача давомийлиги, кун

Асосий гурух (н = 30) Назорат гурухи (н = 30)

Хдрорат реакцияси 2,20 ± 0,45 4,45 ± 0,87

Огрик синдромлари 3,04 ± 0,07 6,16 ± 0,73

Ич келишининг бузилиши 4,11 ± 0,42 8,3 ± 0,25

Касалликнинг давом этиши 10,0 ± 1,3 16,1 ± 2,1

Изох: бу ерда ва 3-жадвалда фарк ишонарли (р< 0,05)

Даволаш самарадорлигини солиштирма (киёсий) тахлили шуни курсатдики, асосий гурухда касалик даври уртача 6,5±0,43 кунга (р< 0,05) ва клиник курсатгичлар (харорати, огрик синдромлари, ич кетиши)нинг миёрга келиш уртача муддати камайган (2-жадвал). Эшерихиоз билан касалланган

"ТаЩт уа tadqiqotlar" ¡1т1у-и$!иЫу ]игпаП №17

болаларнинг умумий ахволини миёрга келиш динамикаси тахлил килинганда, умумий холатининг яхшиланиши, яни, хароратнинг пасайиши, огрик синдромларининг ва ич кетиш сонининг камайиши асосий гурухда кушма даволашнинг 3-4 кунларида кузатила бошланди (3-жадвал). Х,ароратнининг миёрга келиши, огрикни билдирувчи ва диареея синдромларининг (диарееянинг кунига 2-3 марталик буткасимон ахлатга алмашиши) билан боглик умумий холатнинг курсатилган муддатларда ахамиятли даражада яхшиланиши, асосий гурухдаги 40,0±8,9% болаларида кузатилди, 20,0±7,3% касал болаларда эса, объектив клиник натижалар ва умумий холат тулик миёрга келишига эришилди. Назорат гурухида 4-5 кунларда ижобий динамик узгаришлар кузатилмади. Бу гурухда клиник самарадорлик 7-10 кунлари, базавий антибиотикотерапиядан сунг кузатила бошланди. Курсатилган муддатда, назорат гурухидаги 16,7±6,8% касал болалрнинг умумий холатининг тулик миёрга келиши, 23,3±7,7% холатда умумий холатнинг яхшиланиши ва 30,0±8,4% холатда умумий холатнинг ижобий динамикаси умуман кузатилмади.

3-жадвал

Умумий ахволнинг миёрга келишидаги динамик узгариши

Текшири лаётган гурухлар Миёрга келиш муддати, кун Беморлар сони, %

Тулик миёрга келганлар Яккол ижобий узгариш Бир-оз яхшиланиш Узгариш кузатилмаган

Асосий (П = 30) 3 - 4 (1) 7-10 (2) 20,0±7,3 10,1±5,5 40,0±8,9 3,3±3,2 23,3±7,7 3,3±3,2 16,7±6,8 0

Назорат (П = 30) 3 - 4 (3) 7-10 (4) р1-3 р2-4 0 16,7±6,8 < 0,05 > 0,05 0 23,3±7,7 < 0,05 < 0,05 3,3±3,2 26,7±8,4 < 0,05 < 0,05 96,7±3,2 р< 0,05 30,0±8,4 < 0,05 < 0,05

Асосий гурухдагиларни кушма даволаш бошлангандан сунг 7-куни ичак микрофлоралари бактериологик текширилганда 90% холатда (27 беморда) ахлатдан касаллик кузгатувчи гемолитик ичак таёкчалари топилмади. Айни пайтда, назорат гурухидаги 20 та боладан олинган текшириш материалида касаллик кузгатувчиларининг батамом йуколиши 14 - кунларда кузатилди.

Ичак микробиоциноз холати урганилганда кушма даволашнинг 7-куни лакто- ва бифидобактерияларнинг микдори миёрга келиб, лактоза мусбат агемолитик ичак таёкчаларининг микдори ахамиятсиз даражада камайди (3-жадвал).

Назорат гурухида гемолитик ичак таёкчалари миёрдагига нисбатдан купайиб, стафилококклар, ачиткисимон замбуруглар куп микдорда ажралиб, лактобациллалар ва бифидобактерияларнинг сони камайиб кетди.

Хулосалар.

1. Уткизилган иш Lactobacillus acidophilus VKM V-2020 D штаммига полиантибиотикорезистент деб тавсиф беришга имкон берди.

2. Ёш болалардаги эшерихиоз касаллигини даволашда антибиотикларни лактобациллалар билан биргаликда ишлатиш яхши натижа берди. Ушбу холат факат антибиотиклар билан даволашга нисбатдан касаллик давомийлигининг кискарганлиги, клиник курсатгичларни миёрга келиш уртача муддатида ва касаллик кузгатувчиларидан холи булиш, хамда, ичак микрофлорасининг миёрга келишида уз аксини топди.

3. Олинган натижалар Lactobacillus acidophilus VKM V-2020 D штаммининг фойдасига, истикболли пробиотик сифатида ИУЮКни даволашда ва профилактикасида кенг кулланилиши мумкинлигига гувохлик беради.

Адабиётлар:

1. ВОЗ. Диарея. - URL: https: //www. who. int/ru/news-room/fact-sheets/detail/diarrhoeal-disease

2. Гайрабеков Р.Х. Гемолитическая активност эшерихий и клебсиелл, выделенных из патологического материала / У. З. Э. Гайрабеков Р.Х. // Научные исследования: от теории к практике. - ЧебОКСары: сНС «Интерактив плюс», 2015. - С. 12-13.

3. Абророва, Н. А., Жамалова, Ф. А., & Шайкулов, Х. Ш. (2021). КОЛИЦИНОГЕННОСТЬ ГЕМОЛИТИЧЕСКИХ И НЕГЕМОЛИТЧЕСКИХ ЭШЕРИХИЙ, ВЫДЕЛЕННЫХ У ДЕТЕЙ, БОЛЬНЫХ ОКЗ, И ЗДОРОВЫХ. FORCIPE, 4(S1), 522. извлечено от http://oj s3 .gpmu.org/index.php/forcipe/article/view/33724.

4. Шаджалилова М.С., Касимов И.А О. Э. М. Клиническая характеристика острых диарей, вызванных серогруппами эшерихий у детей на современном этапе / О. Э. М. Шаджалилова М.С., Касимов И.А. - 2017. - С. 210-212.

5. Шайкулов, Х., Саъдинов, П., & Худоярова, Г. (2014). Роль гемолитических эшерихий в структуре острых кишечных инфекций у детей и эффективность применения пробиотиков в их лечении. Журнал проблемы биологии и медицины, (3 (79), 174-175. извлечено от https://inlibrarv.uz/index.php/problems biology/article/view/6302

6. Мавлюдова Х., Шайкулов Х. РОЛЬ ЭНТЕРОПАТОГЕННЫЕ ЭШЕРИХИЙ ПРИ ДИАРЕИ У ДЕТЕЙ И ЭФФЕКТ ПРОБИОТИКОТЕРАПИИ

ПРИ ПРИМЕНЕНИЕ КОЛИБАКТЕРИНА И ЛАКТОБАКТЕРИНА В

СРАВНИТЕЛЬНОМ АСПЕКТЕ //InterConf. - 2022.

7. Мухамедов И.М., Юсупов М.И., Шайкулов Х.Ш. ДИФФЕРЕНЦИАЛЬНЫЙ ДИАГНОЗ ЭНТЕРОКОЛИТОВ У ДЕТЕЙ // Innova.

2022. №2 (27). URL: https://cyberleninka.ru/article/n/differentsialnyy-diagnoz-enterokolitov-u-detey (дата обращения: 26.01.2023).

8. Rasulova Mukhsina Razikovna Forensic examination of fractures of the bones of the nose // European science review. 2018. №7-8. URL: https://cyberleninka.ru/article/n/forensic-examination-of-fractures-of-the-bones-of-the-nose (дата обращения: 10.01.2023).

9. Razikovna R. M. Forensic examination of fractures of the bones of the nose //European science review. - 2018. - №. 7-8. - С. 162-164.

10. Нарзиев Д., Шайкулов Х. ЧУВСТВИТЕЛЬНОСТЬ К АНТИБИОТИКАМ SALMONELLA TYPHIMURIUM, НАХОДЯЩИХСЯ В СОСТАВЕ БИОПЛЕНОК //Eurasian Journal of Medical and Natural Sciences. -

2023. - Т. 3. - №. 1. - С. 60-64.

11. Dildora G'iyosovna, S.. «ODDIY SACHRATQI (CICHORIUM INTYBUS L) O'SIMLIK QISMLARIDAN ENDOFIT BAKTERIYALARNING SOF KULTURALARINI AJRATISH USULLARI». Новости образования: исследование в XXI веке, т. 1, вып. 6, январь 2023 г., сс. 387-93, http://nauchniyimpuls.ru/index.php/noiv/article/view/3573.

12. Annayeva, D. (2022). CICHORIUM INTYBUS LISOLATION OF ENDOPHYTIC MICROORGANISMS FROM PLANTS AND IDENTIFICATION OF BIOTECHNOLOGICAL POTENTIAL. Eurasian Journal of Medical and Natural Sciences, 2(6), 54-61. извлечено от https://www.in-academy.uz/index.php/EJMNS/article/view/1755

13. Annayeva, Dildora G'Yosovna, Azzamov, Ulug'Bek, Annayev, Muhriddin ODDIY SACHRATQI (CICHORIUM INTYBUS L) O'SIMLIGIDAN ENDOFIT MIKROORGANIZMLAR AJRATIB OLISH // ORIENSS. 2022. №5-2. URL: https://cyberleninka.ru/article/n/oddiy-sachratqi-cichorium-intybus-l-o-simligidan-endofit-mikroorganizmlar-ajratib-olish

14. Нарзиев Д., Шайкулов Х. Чувствительность к антибиотикам salmonella typhimurium, находящихся в составе биопленок //Eurasian Journal of

Medical and Natural Sciences. - 2023. - Т. 3. - №. 1. - С. 60-64.

15. Расулова Мухсина Розиковна, Давронов Самижон Фаттоевич

Устанавление характера и оценка механизма при переломах костей носа //

Судебная медицина. 2019. №S1. URL:

https://cyberleninka.ru/article/n7ustanavlenie-haraktera-i-otsenka-mehanizma-pri-

perelomah-kostey-nosa (дата обращения: 07.01.2023).

16. Хужакулов, Д. А., Юсупов, М. И., Шайкулов, Х. Ш., & Болтаев, К.

17. Baratova R.Sh, Xidirov N.Ch, & Kiyamov I.E. (2022). Environmentally

Friendly Product is a Pledge of Our Health. Texas Journal of Multidisciplinary

Studies, 9, 48-50. Retrieved from

https://zieniournals.com/index.php/tim/article/view/1886

18. Saidolim M., Ermanov R., Asamidin M. PREVENTION OF

INFECTION OF THE POPULATION OF SAMARKAND REGION WITH HIV

INFECTION //Web of Scientist: International Scientific Research Journal. - 2022. -

Т. 3. - №. 11. - С. 1112-1116.

19. Fazliddinovna B . M., Olimovna O. P., Abduhakimovich X. D.

Innovative technologies in the training of future doctors //ACADEMICIA: An International Multidisciplinary Research Journal. - 2022. - Т. 12. - №. 4. - С. 594597.

20. XUDJAQULOV D. A., ORIPOVA P. O., BOBOQANDOVA M. F. SURUNKALI BRUSELLOZ KASALLIGIDA FIZIOTERAPIYA MUOLAJALARINI QOLLASH XUSUSIYATLARI //ЭКОНОМИКА. - С. 154160.

21. Karabaev A., Bobokandova M. REACTIVITY OF THE REPRODUCTIVE SYSTEM IN MATURE INTACT RATS IN THE ARID ZONE //International Bulletin of Medical Sciences and Clinical Research. - 2022. - Т. 2. -№. 10. - С. 50-55.

22. Юсупов, М. И. Появление гемолитеческих свойств у кишечных палочек в зависимости от состава питательной среды / М. И. Юсупов, Г. М. Одилова, Ф. А. Жамалова // Экономика и социум. - 2021. - № 3-2(82). - С. 602606. - EDN YHKTNV.

23. Гемолитические эшерихии в этиологии кишечных расстройств у детей и генетическом механизме их формирования / А. А. Маллаходжаев, М. Ш. Шамсиддинова, Ф. А. Жамалова, Х. Ш. Шайкулов // VOLGAMEDSCIENCE: Сборник тезисов VII Всероссийской конференции молодых ученых и студентов с международным участием: материалы конференции, Нижний Новгород, 1618 марта 2021 года. - Нижний Новгород: Федеральное государственное бюджетное образовательное учреждение высшего образования "Приволжский исследовательский медицинский университет" Министерства здравоохранения Российской Федерации, 2021. - С. 588-589. - EDN WJNPOX.

24. Annayeva D. G. Y., Azzamov U. B., Annayev M. O. S. O'SIMLIGIDAN ENDOFIT MIKROORGANIZMLAR AJRATIB OLISH. - 2022.

iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.

25. Azimovich A. U., Sultonuvich B. K., Zokirovna M. M.

STREPTOKOKK AVLODIGA MANSUB BAKTERIYALARNING PATOGENLIK XUSUSIYATLARINING TAHLILI //Talqin va tadqiqotlar ilmiy-uslubiy jurnali. -

2022. - Т. 1. - №. 13. - С. 95-101.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.