CC BY
32*
s
X
<
со о
<п £
с
с*
S
U
о
4 о
X
X Щ
н
5 *
S p.
О ш H
УДК 377.5.02:37.016
Б1Л1М БЕРУ ТЭЖ1РИБЕС1НДЕГ1 ИННОВАЦИЯЛЬЩ ТЭС1ЛДЕР
Ацдатпа
Макал ада заманауи окыту эдютерш, заманауи та-лаитарга жауап берепн жаца технологияларды кол дану карастырылады. Педагог пен студенттер арасындагы тшмд1 коммуникация бшм беруде сапалы нэтижелерге кол жетюзуге ыкпал ететш фактор ретшде непзделедг
Аннотация
В статье рассматривается применение современных методов обучения, новых технологий, отвечающих современным требованиям. Обосновывается эффективная коммуникация между педагогом и студентами как фактор, способствующий достижению качественных результатов в образовании.
Annotation
The article considers using modem methods of education, new technologies that meet modern requirements. Effective communication between a teacher and students is justified as a factor contributing to the achievement of qualitative results in education.
Елбасымыздыц Жолдауында: «¥лттыц бэсекеге ка-бшеттшп 6ipiHini кезекте бшм децгешмен айкындала-ды» - деген байламы жеке адамныц кундылыгын артты-ру, оны дайындайтын окытушы жау ап кер ш i л i ri hi н ocyi, танымсыз ецбек, сапалы нэтиже деген угыммен епз. Тэуелсгз ел тiperi-бiлiмдi урпак. Kasipri танда бшм сапа-сы едэу1р дамыган заман. Заман талабына сай адамда оз-гередг сондыктан 21гасыр жаца технология гасыры деп айтсак кaтeлecпeймiз.
Бугшп когамныц окытушылар алдына койып отырган басты мвдетк артар жуп - сапалы бшм берумен катар жан-жакты дамыган, ез1 щц к ой-niidpi калыптаскан тулга калыптастыру. Тулга- калыптастыруда - оныц тэт мен жанын катар дамыту, танымдык кызыгушылыгын дамы-тудыц эдю-тэс1лдерш пдеу, аньщтау, жуйелеу, колдану.
Мемлекетпк бшм стандарты жаца педагогикальщ тех-нологияны eндipyдi мiндeттeйдi. Сондыктан оку-тэрбие урд1С1не жаца инновацияьщ эдю-тэЫлдерд1 енпзу-сту-
Цонарбаева Б.Ц.,
КЦМК Цостаиай цурылыс
колледж шц арнайы пэндер оцытушысы. Крстанаи ц.
Неггзг! свздер: бшм сапасы, гылым, сураныс, тэрбие, аппарат.
Ключевые слова: качество образования, наука, спрос, воспитанность, информация.
Keywords: quality of education, science, need, manner I iness, information.
денттердщ бшмге деген кызыгушылыгын, талпынысын арттырып, ез бет1мен пдену-ге,шыгармашылык ецбек етуге жол салары аньщ.
Еылыми-педагогикальщ эдебиеттерде теория жуз1 нде аньщталып, практикада колданыс тапкан api окыту урдюшщ ти1мд1Л1гш артты-ратын жаца эдю-амалдарды инновацияльщ тэсшдер деп атайды. «Инновация» угымы бшм беру, тэрбиелеу жумысына жацальщты енпзу, ягни жаца эд1с-тэс1лдерд1, амалдарды, куралдарды, жаца концепцияларды жасап, оларды колдану дегенд1 бшдфед1.
Бшм беру процесше енпзшген инновация адамныц кэсшт1к кызметше тэн болган-дьщтан, ол табиги турде зерттеудщ, тапдаудьщ жэне тэжфибеге енпзудщ нысанасына айнал-ды. Инновация езд1гшен пайда болмайды. Ол гылыми 1зденютщ, жекелеген окытушы мен тут ас ужымныц озьщ педагогикальщ тэжфи-бесшен туындайды. Бул процесс езд1гшен да-мымайтындыктан ол баскаруды кажет етед1 [1,6.5.].
K,a3ipri тацда оку орындарында педагогикальщ тэжфибен1 зерттеу, жинактау ici курдел1 мэселелердщ 6ipi болып табылады. Педагогикальщ тэжфибе - окыту, бшм беру жэне тэжфибес1, дэлфек айтсак нэтижес1 студент-тщ жеке тулгальщ сапаларынан KopiHeTiH, белгш 6ip максатпен уйымдастьфылатын педагогикальщ процесс.
Педагогикальщ озат тэжфибенщ тар магы-насы: шыгармашыльщ пденю, жацалыгы бар тэжфибе, жацашылдардыц тэжфибесг Мундай педагогикальщ тэжфибе ©те кунды, ce6e6i ол жогаргы оку орындарында жаца-льщ енпзед1. Сондьщтан 6ipiHnii кезекте осы тэж1рибеш талдап, бага 6epin, тарату керек. Жай шеберл1к пен жацашылдьщ арасындагы айырмашыльщты кору киын, ce6e6i окытушы гылымда белпл1 принциптер мен эдютерд1 колданып, кол жеткен жетютисгермен шектел-мейд1, жаца эдютерд1 колданып немесе еск1 эд1с-тэс1лдерд1 тишд1 erin уштастырып, 6ip-те-б1рте жацашыл болады, олай болса кез кел-ген жаксы тэжфибеш жогаргы оку орындары-
ныц тэжфибесше енпзуге болады, сондыктан жацашыл окытушылардыц ю-тэжфибесше жан-жакты талдап, корытындылап тарату керек.
Непзп педагогикальщ тэжфибенщ бел-гшер1, оган койылатын талаптар: когам да-муыныц багытына, элеуметпк сураныска сэйкеспп. Окытушы мен бш1м беру уйымда-рыныц кызметкерлер1 омф талаптарына сай жумыс ¿степ, педагогикальщ процест1 жетш-дфудщ ти1мд1 жолдарын табады.
Педагогикальщ кызметтщ туракты, жаксы нэтижелерк Педагогикальщ «ешм»-студент-тердщ бш1м, юкерлш, дагдыларыныц, жалпы дамуыныц, тэрбиелшгшщ децгеш.
Окытушы сабактарын дурыс багалап, сту-денттердщ бшш сапасын тексерш, жауап алынатын сурактар:
• студенттердщ багдарламадагы оку мате-риалын мецгеруц
• оз беттершен бшш ала бшуц
• теориямен алган бшшдерш шыгар-машыльщпен тэжфибеде колдану ы;
• студенттердщ жалпы дамуы.
Бшш сапасы студенттердщ байкампаз-дыгынан, тапдау, жинактау, абстракциялау 1скерл1пнен, оку материалымен жумыс ютеу жолдарын аныктаудан, ю-эрекеттщ жуйесш белгшеуден, ез ю-эрекетш бакылап, оган керек жагдайда тузетулер енпзушен кершедк Студенттердщ алгырлыгы олардыц шкфлерь нен, мшез-кулкынан, журю-турысынан байка-лады.
Тэрбие дамуда туракты жаксы нэтижелерге жету упин окытушылар мен студенттердщ ез куштер1 жэне куралдарын орнымен жумсауы. Студенттерге шамадан тыс косымша тапсы-рмалар берт, баска пэндерд1 мецгеруге зиян келтфт, бшш сапасын кетеретш тэжфибе озат тэжфибе деп есептелмейд1.
Педагогикальщ озьщ тэжфибеш оку-тэрбие жумысында унем1 дамытып жэне жетшдфт отырады. Сондьщтан, эрбф окытушы елшп-деп жацашыл окытушылардыц бай тэжфи-бесш белгш педагоктар мен психологтардыц гылыми енбектерш терец зерттеп, олардыц
в; S х
<с
m
о
СП
à W о в; s i—
о §
X X ш ts в; S рч о ш t-
в; s х
<с
m
о
СП &
W о в;
s
1-4
о
4 о
X X ш Е-
5 в;
s рч
о
ш Е-
усынгандарын ез юшде шеберл1кпен пайда-ланганы жен.
Инновация - педагогикальщ процеске окыту мен тэрбиенщ жаца тужырымдамаларын, оку жоспарларын жэне багдарламаларын, тур-лерш, эдютерш, куралдарын енпзт, максатка жету. Инновацияльщ процесаз жогаргы оку орныныц дамуы мумкш емес.
Бел пл 1 галым Н.Нурахметов инновацияны мынадай топтарга беледг
• бшм мазмунындагы инновация;
• оку-тэрбие процесшщ эдютемеа, техно-логиясы, тур1, эд1стер1 жэне куралдарындагы инновация;
• оку-тэрбие процесш уйымдастырудагы инновация;
• жогаргы оку орындагы баскару жуйесш-деп инновация.
Жацалыктан кейш болган езгерютердщ си-патына карай топталган инновацияныц тур-лерг
• жеке, б1р-б1р1мен байланысы жок;
• модульдьщ ( 01р-бф1мен байланысты): б1р-б1рше жакын пэндерге жэне жас децгейлер1 бфдей студенттермен журпзшетш оку-тэрбие жумыстарына енпзшген жацальщтар;
• жуйел1: барльщ оку орындарында бола-тын езгерютер.
Инновацияныц турлерг модификацияльщ, комбинаторльщ, тубфлк
Инновацияльщ ю-эре кет - когамныц эле-уметпк-экономикальщ жагдайына сай оку орындарыныц жумысын дамытатын, оку ем1р1не оц езгерютер экелетш ю-эрекет. Эрбф окытушы езшщ оку-жумысын дамыту ушш турл1 куралдар аркылы езшщ ю-эрекетш сана-лы турде езгеред1.
Инновацияльщ удерютщ кезецдерг
• инновацияныц себелтерц
• жацальщты жобалау;
• жацальщты жузеге асыру.
Казакстан Республикасыныц «Бш1м тура-лы» Зацда окыту формасын, эдютерш, техно-логияларын тандауда кеп нускальщ кагидасы бек1тшген, бш1м мекемелершщ педагогтары-на езше оцтайлы нусканы ти1мд1Л1гше карай
пайдалану окытушыдан улкен шеберл1кт1 та-лап етед1.
Жогаргы оку орындарындагы omiM сапасын арттыру ушш:
• Сабакта интерактивп эдютерд1 колдану;
• Эр студенттщ психологияльщ ерекшел1к-тер1н ескеру,
• Мшдетт1 децгейдеп 0Ш1мд1 калыптасты-ра отырып, мумкшдш денгейлерш ашу;
• Инновацияльщ технологияларды сынау аркылы ТИ1МДШ1ПН арттыру, оку орны жагдайына беЙ1мдеу;
• Заман талабына сай технологияларды колдану аукымы,турлер1 e3repin отырады. BipaK ец басты технологияларды ти1мд1, жуй-ел1 колдану керек.
Педагогикальщ урдюте жаца технологияларды енпзш, интерактивт1 окытуды пай-далаь!у окытушыларды шеберл1к жагынан шыцдайтынын дау тудырмайды.
Жаца технологияны мецгеру окытушы-ныц интеллектуалды, кэснтпк адамгершш1к, рухани азаматтык жэне адами келбетшщ ка-лыптасуына эсерш типзед1, езш-ез1 дамытып, оку-тэрбие улпсш ти1мд1 уйымдастыруына кемектесед1. Сабакта колданылатын эдютер кемепмен жеке тулга ретшде жан-жакты да-мыган, шыгармашыльщ ойлау oitimi мец-гершед1 [2, б. 4].
Окыту эдютерш ти1мд1 пайдалану ушш шыгармашыльщпен жумыс ¿стеу аркылы студенттердщ пэрменд1 ойлауын дамытудыц Heri3i болып табылатын эдютеме теориясы-ныц тфег1-эдютерд1 аньщтап алу басты мш-дет. Мысалы, анализ эдюьойлаудьщ логика-льщ тэс1Л1, ал синтез-таным децгейш кетеру эдю1. Синтез-тал дау барысында белшектеген угымдарды жинактау, 6ipiicripy деген сез. Студенттердщ шыгармашыльщпен жумыс icre-удеп бш1мдерш езшд1к таным тургысынан жинактау га жетелейд1. Сондай-ак, шыгармашыльщ пен жумыс icrey эдютемесшде инду кт и вт1 -деду кти bti , эксперимент эдю1, салы-стыру, катысымдьщ, проблемальщ, жаттыгу, интерактивпк эдютер колданылады. Салы-стыру ЭД1С1 - дамыта окыту технологиясыныц
белсенд1 эдютершщ бф1.
Сабакка ф1ктелген жаттыгу, тапсырма, ой-ындардьщ шыгармашыльщ сипатта болуы ете мацызды. Оньщ мацыздылыгы: студент-тер уш1н практикальщ кундылыгынын болуы; студенттер емф1мен байланысты болуы; олардьщ интеллектуалдьщ кабшеттершщ дамуына жагдай жасалуы; студенттердщ кызыгушылыгын тугызуы; окытудьщ практикальщ максаттарына сай болуы керек.
Жаца гасырдагы Казакстан елшщ ум1т артар урпагын ОШ1МД1, мэдениетп, интеллектуалды азамат етт шыгару окытушылар алдындагы мшдет болып табылады. Сондьщтан казфп ОШ1М беруд1 н улттык м од ел 1 не ©ту- окыту мен тэрбиелеудщ соцгы эдю- тэсшдерш игерущ кажет етед1. Жаца инновацияльщ ¿с- эрекетпен каруланган психологияльщ-педагогикальщ ди-агностиканы кабылдай алатын шыгармашыл педагог-зерттеу ш 1, ойшыл окытушы гана мак-сатка жете алады.
Казфп бшш беру саласындагы басты мэсе-ле элеуметпк - педагогикальщ уйымдастыру тургысынан бшш мазмунын оцтайлы аныкта-удыц ти1мд1 жаца эдютерш пдестфу мен олар-ды жузеге асыра алатын болашак мамандарды даярлау болып отыр.
Жаца дэуф улттык бэсеке, мэлшегпк сай-ыс, психологияльщ езгерютер сиякты кершь стермен белене алады. Сондьщтан сол кезецге сай интеллектуалды, ой-ерю1 жогары дамыган, ден1 сау азаматты калыптастьфу - мемлекет-тш сайыс, психологияльщ озгерютер сиякты кершютермен белене алады. Сондьщтан сол кезецге сай интеллектуалды, ой-ер1с1 жогары дамыган, деш сау азаматты калыптастыру -мемлекеттщ бугшп кунп ец езекп мэселес1.
Бугшп студент, окушы - ертецп маман. Жогары оку орнында бшш беру уРД1СШ1н болашагын жоспарлау, ол - экономикальщ, элеуметпк, саяси, рухани жумыстардыц когамдагы дамуына байланысты шешшетш мэселе. Бшм беру студент кажеттшктерш канагаттандыруга багытталады. Сондыктан, оны баскарудыц студенттщ ой-ерюш дамы-туга, ез емфшщ нысаны болуы уппн жагдай
тугызуга непзделед1.
Ьуыскаша айтатын болсак, емфЛ1к тэжфи-бе ойды козгайды, ойгылымды тугызады, гылымныц дамуы зерттеуд1 талап етед1. Казф-ri нарьщ кезшде озат тэжфибен1 дурыс баска-ру уппн - орнымен бакылау, жоспарлау бола-шакты болжау дурыс багдарлама жасауга жол сштейд1. Осыныц oapi сайып келгенде бола-шакта жаксы маман даярлау га мумкшшшк беред1 [3, б. 6].
Казфп кезде элемдш экономика жаца са-пальщ децгейдеп бшшге непзделген. Бшшге непзделген салалардагы экономикальщ есудщ каркынынан туракты турде асып отырады. Осы орайда, акпарат лепнщ артуы жэне оныц одан api шектеуаз есу перспективасы, адамзат жинактаган 0Ш1мд1 жай игерт коюдыц нэги-жесп максат екенш керсетед1. Элемнщ кеп-теген алдыцгы катарлы елдершщ бшш беру жуйес1 - бшш берудщ курылымын, максатта-рын, мазмуны мен технологиясын тубегейл1 езгертулер енпзумен юке асырылады. Бшш, бшк, дагдыларды бурынгыша механикальщ турде беру емес, акпараттьщ - зияткерл1к ре-сурстарды ез бетшше тауып, талдап жэне пай-далана бшетш идеялардыц куат кез1 болатын, жедел езгерш отыратын элем жагдайында дамитын жэне езш-ез1 ашьщ керсете алатын жеке тулганы калыптастыру - Ka3ipri басым-дьщ болып табылады.
ЭДЕБИЕТ
1 .Бейсенбаева A.A. Пэнаральщ байланыс непзшде оку процессш уйымдастыру.-Алма-ты,РБК.
2.Нагымжанова iyM. Оку процесшде инновацияльщ ю-эрекеп. Оскемен: МедиаА-льянс,2004.
3. Казакстан Республикасыныц 2015 жылга дейнп бшш беруд1 дамыту тужырымдамасы-ныц жобасы.
4.Бузаубакова Ж. Мугал1мнщ инновацияльщ даярлыгын калыптастыру. - Алматы, 2006.
5.Эйт1моваБ. Уакытталабы - пденю //Еге-мен Казакстан. 2006. 1 кыркуйек.
в; s х
<с
m
о
СП
W о в; s
U
о §
X X ш Е-
s в;
s
рч
о
ш Е-
