CC BY
5ОЭЖ 37.011:378.1 (045) Б1Л1М БЕРУ ПРОЦЕС1НЕ ЦИФРЛЫЦ ТЕХНОЛОГИЯЛАРДЫ ИНТЕГРАЦИЯЛАУ
ТЕМ1РБЕК ГАМЗАТ НАГАШЫБАЙ¥ЛЫ
С^О, Петропавл каласы, «М. ^озыбаев атындагы СолтYCтiк ^азакстан университет» КеА^, «Агрономия жэне орман шаруашылыгы» кафедрасыныц окытушысы, ауыл шаруашылыгы
гылымдарыныц магистрi
0М1РЗАЦ Н¥РТ0РЕ ШЛАУЫНБЕК¥ЛЫ
Астана каласы, «С. Сейфуллин атындагы ^азак агротехникалык зерттеу университет» КеАК, 8Б08301 - «Орман ресурстарын теракты баскару» бiлiм беру багдарламасыныц 1 курс докторанты, ауыл шаруашылыгы гылымдарыныц магис^
Ацдатпа: Бул жумыста цифрлыц технологиялардыц бшм беру практикасына эсер1 зерттелед1, олардыц бшмге цол жет1мд1л1кт1 кецейтудег1 рвл1 жэне оцытуды даралау MYMKwdm атап вт1лед1. Талдау кврсеткендей, технология б1л1м беру ресурстарына цол жет1мд1л1кт1 едэу1р жацсартады жэне жекеленд1р1лген оцытуга ыцпал етед1. Сонымен цатар, цифрлыц тецс1зд1к, оцытушыларга цосымша бшм беру цажеттшт жэне деректер цаугпсгздггг мэселелерг сияцты мэселелер аныцталды. Жумыста инфрацурылымдыц инвестицияларды, оцытушылардыц бшктытн арттыруды жэне жеке ацпаратты цоргауды кушейтуд1 цоса алганда, осы циындыцтарды жецу шаралары усынылады. Зерттеу нэтижелерг максималды тшмдшк пен цаугпсгздгкке цол жеткгзу Yшiн технологияны бглгм беру процес1не б1ртт1рудщ кешенд1 тэсшнщ мацыздылыгын кврсетед1.
Трек свздер: цифрлыц технологиялар, бшм беру практикасы, электрондыц оцулыцтар, интерактивт1 бшм беру платформалары, сандыц тецс1зд1к
Цифрлык технологиялар бшм беру саласында тецкерю жасады, окыту мен окытудыц мазмунын да, эдютерш де TY6erearn езгерта. Олардыц бшм беру тэж1рибесше эсерш асыра багалау киын, ейткеш олар студенттер мен окытушылар Yшiн жаца мYмкiндiктер ашып кана коймайды, сонымен катар казiрri бшм беру процесшде ескерiлуi керек бiрегей киындыктар мен талаптарды тудырады.
Цифрлык технологияныц бшмге ец айкын эсерi Оку материалдары мен ресурстарга KOлжетiмдiлiктi арттыру болып табылады. Бурын кiтапханалар мен физикалык кiтаптарFа кол жетiмдiлiк шектеулi болFан студенттер ендi интернет аркылы кептеген электронды окулыктарFа, Fылыми макалаларFа жэне бiлiм беру платформаларына кол жетюзе алады. Coursera, edX жэне Khan Academy сиякты платформалар Yйден шыкпай-ак элемнiц тYкпiр-тYкпiрiндегi жетекшi университеттер мен кэсiпкойлардыц курстарын окуFа мYмкiндiк бередi. Бул сапалы бшм алуFа кедергiлердi азайтады, эсiресе дэстYрлi бiлiмге кол жетiмдiлiк шектеулi шалFай немесе аз камтылFан аудандарда туратындар Yшiн.
Цифрлык технологиялар окытуды дараландыруFа да ыкпал етедi. Жасанды интеллекта колданатын адаптивтi окыту жYЙелерi эр окушыныц Yлгерiмi мен кажеттiлiктерiн жеке тапсырмалар мен усыныстар беру аркылы талдай алады. Бул эр окушы^а ез каркынымен KOЗFалуFа мYмкiндiк беред^ бул материалды игеруде киындыктарFа тап болFандар Yшiн ете мацызды немесе керiсiнше оны баскаларFа караFанда тезiрек игередi. Бул тэсiл окудыц тшмдшгш арттырады, ейткенi оку процесi окушылардыц жеке кажеттiлiктерi мен кабiлеттерiне сэйкес келедь [1]
Цифрлык технологияларды енпзу аркылы интерактивтiлiк пен келiсiм де айтарлыктай естi. Мультимедиялык ресурстар, виртуалды зертханалар жэне модельдеу такырыптарды зерттеудi кызыкты эрi кернекi етедi. Мысалы, виртуалды шындык студенттерге тарихи окиFаларFа «катысуFа» немесе Yш елшемдi кещспктеп кYPделi Fылыми тужырымдамаларды зерттеуге мYмкiндiк бередi, бул материалды жаксы тYсiнуге жэне есте сактауFа ыкпал етедь
Интерактивт куралдар мен ойындар мотивацияньщ жогары децгешн жэне оку процесiне белсендi катысуды колдайды, бул бiлiмдi терещрек игеруге экеледь
Осылайша, цифрлык технологиялардыц бшм беру тэжipибeсiнe эсepi кеп кырлы жэне жан-жакты. Олар окытудыц жаца кекжиeктepiн ашады, оны кол жетсмд^ жeкeлeндipiлгeн, интерактивт жэне икeмдi етедь Бул технологияларды бiлiм беру процесш жаксарту Yшiн пайдалану гана емес, сонымен бipгe барлыгына кауiпсiз жэне тец бiлiм беру Yшiн байланысты киындыктарды ескеру мацызды. Бiлiм беруде цифрлык технологияларды тYсiну жэне тиiмдi eнгiзу ХХ1 гасырдыц талаптарына жауап беретш негурлым эдiл жэне заманауи бшм беру ортасын куруга кемектеседь [2]
Цифрлык технологиялардыц бiлiм беру тэжipибeсiнe эсepi туралы зерттеудш максаттары заманауи технологиялардыц бiлiм беру процесш калай езгepтeтiнiн жэне олардыц кандай накты артыкшылыктары мен киындыктарын eгжeй-тeгжeйлi зерттеу болып табылады. Ец бастысы, бул зepттeудiц максаты-цифрлык технологияныц бшмге кол жeтiмдiлiктi кецейту, оку тшмдшгш арттыру жэне бiлiм беру тэсшдерш студeнттepдiц жеке кажeттiлiктepiнe бeйiмдeу аркылы бiлiм беру пpоцeсiн калай жаксарта алатынын багалау.
Google Scholar, JSTOR жэне баскалары сиякты электронды окулыктар мен ресурстар галымдар, студенттер мен окытушылар Yшiн бага жетпес курал болып табылады. Мысалы, Google Scholar-бул кептеген пэндер бойынша академиялык макалалар, тезистер мен кiтаптаp табуга мYмкiндiк бepeтiн iздeу жYЙeсi. JSTOR ез кезегшде гылыми журналдардыц, кiтаптаpдыц жэне бастапкы дepeккездepдiц мурагаттарына кол жeткiзудi усынады, бул оны бiлiмнiц эpтYpлi салаларында терец зерттеулер мен талдаулар жYpгiзу Yшiн таптырмас ресурс етедь Бул платформалар жэне баска да кептеген уксас ресурстар оку процесшщ мYмкiндiктepiн eдэуip кeцeйтeтiн кец жэне эр тYpлi материалдарга кол жетюзуге мYмкiндiк бepeдi. [3]
Ресурс Ерекшелiгi Артыкшылыгы
Google Scholar 1здеу жYЙесi Академиялык макалаларды, диссертацияларды, ютаптарды iздеy Академиялык материалдарга кец кол жетсмдшк, нэтижелердi CYзу мYмкiндiгi, кiтапхана жYЙелерiмен интеграция
JSTOR Мэлiметтер базасы Fылыми журналдар, кiтаптар жэне бастапкы дереккeздер мyраFаты Кец мурагаттарга кол жетюзу, сенiмдi кездер, эртYрлi бiлiм салаларында зерттеудi колдау
Project MUSE Мэлiметтер базасы Бiлiм беру жэне гуманитарлык журналдар, ютаптар Жогары сапалы гуманитарлык жэне элеуметтiк зерттеулерге кол жетюзу, материалдарды табу жэне пайдалану Yшiн ыцгайлы интерфейс
ScienceDirect Мэлiметтер базасы Жаратылыстану жэне колданбалы Fылымдар бойынша Fылыми макалалар мен ютаптар Жаратылыстану гылымдары бойынша макалалардыц кец жинагы, кшт сездер мен такырыптар бойынша iздеу мYмкiндiгi
EBSCOhost Мэлiметтер базасы Академиялык журналдардыц, кiтаптардыц жэне Критерийлер бойынша эр тYрлi бiлiм салаларына, талдау жэне iздеу
есептердш кец аукымына кол жеткiзу функцияларына эмбебап кол жетiмдiлiк
Khan Academy Бшм беру платформасы Кептеген пэндер бойынша бейне сабактар мен практикалык тапсырмалар Бейне курстардыц кол жетсмдшп, интерактивтi жаттыFyлар, эртYрлi бiлiм децгейлерш колдау
Coursera Онлайн курстар Университеттер мен уйымдардыц курстары, сертификаттау Жетекшi оку орындарынан кyрстарFа кол жеткiзy, сертификаттар мен дипломдар алу мYмкiндiгi
edX Онлайн курстар Университеттерден ашык онлайн курстар, сертификаттар алу мYмкiндiгi Элемдiк yниверситеттердiц курстарына кол жетюзу, eз каркынымен оку мYмкiндiгi
OpenStax Электрондык окулыктар Негiзгi пэндер бойынша тегiн окулыктар Тегш окулыктардыц кол жетiмдiлiгi, окытушылар Yшiн оку жоспарлары мен ресурстарды колдау
Бшм беру саласындагы цифрлык технологиялар окыту эдiстерi мен тэсшдерш тYбегейлi езгертетш мацызды артыкшылыктар беру аркылы шешушi рел аткарады. Олардыц эсерiнiц мацызды аспектшершш бiрi-бiлiмге колжетiмдiлiк арттыру, оку процесш даралау жэне студенттердш интерактивтiлiгi мен катысуын арттыру. [4]
^олжетсмдшк шалгайдагы немесе жеткiлiксiз камтамасыз етiлген аймактардагы студенттерге интернет аркылы бiлiм алуга мYмкiндiк бередi. Coursera жэне Khan Academy сиякты платформалар оку материалдарын географиялык жэне каржылык кедергiлердi жою аркылы кец аудиторияга колжетiмдi етедь Бул дэстYрлi бiлiм беру мекемелерi шектеулi болуы мYмкiн жаца оку мYмкiндiктерiн ашады.
Оку процесiн даралау эр студенттш кажеттiлiктерiне сэйкес оку материалдарын бешмдейтш бейiмделу технологиялары аркылы жYзеге асырылады. Мультимедиялык ресурстар мен виртуалды модельдеудi колдану аркылы интерактивтшк пен белсендiлiк айтарлыктай артады. Интерактивт платформалар мен ойындар окушыларга материалмен белсендi карым-катынас жасауга жэне оны терещрек игеруге мYмкiндiк беру аркылы окуды кызыкты етедi. Виртуалды экскурсиялар мен кYPделi тужырымдамаларды модельдеу оку материалын жаксы тYсiнуге ыкпал етедь [5]
AртыкшылыFы Сипаттама Пайыздык байланысы
^олжетсмдшк Оку мYмкiндiктерiн кецейту, эаресе шалгай жэне жеткiлiксiз аймактарда. 40%
Оку процесiн даралау Оку материалын эр студенттш кажеттшктерше бейiмдеу. 30%
Мультимедиялык ресурстар Инновациялык технологияларды колдану аркылы оку процесше кызыгушылыкты арттыру. 30%
Сандык технологиялар кептеген артыкшылыктарына карамастан, мукият карауды кажет ететiн бiркатар мацызды кемшiлiктерi бар.
Кемшiлiгi Сипаттама Пайыздык байланысы
Цифрлык тецсiздiк ^олайсыз жэне шалFай аймактардаFы технологияларFа кол жеткiзу мэселелерь 55%
Окытушыларды окыту кажеттiлiгi Технологияны тиiмдi пайдалану Yшiн косымша окыту мен колдау кажеттiлiгi. 25%
Деректер кауiпсiздiгi жэне купиялылык Студенттердiц жеке деректерi мен акпаратын KорFау мэселелерi. 20%
Цифрлык технологияларды кабылдау жэне пайдалану туралы студенттер мен окытушылар арасында сауалнама нэтижелерiн усыну Yшiн кесте мен диаграмманы пайдалануFа болады.
Санат Сурак Студенттер (%) Окытушылар (%)
ТехнологияFа Заманауи цифрлык 80% (жш) 90% (жш)
KOлжетiмдiлiк ресурстарFа каншалыкты жш кол жеткiзе аласыз?
Окытуды даралау Оку материалдарын сiздiц кажеттшктерщзге бейiмдеу сiз Yшiн каншалыкты мацызды? 75% (ете мацызды) 65% (мацызды)
Технологияны Оку процесшде 70% (туракты) 60% (туракты)
колдану цифрлык технологияны каншалыкты жш колданасыз?
Технологияны Технологияны 60% (иэ) 55% (иэ)
KOлдануFа Yйрету тиiмдi пайдалану Yшiн жеткiлiктi бшм алдыцыз ба?
Деректер Жеке 85% (алацдаулы) 80% (алацдаулы)
кауiпсiздiгi деректерiцiздiц кауiпсiздiгiне каншалыкты алацдайсыз?
Оку процесiне эсерi Сандык технологияныц оку тиiмдiлiгiне эсерiн калай баFалайсыз? 70% (оц) 75% (оц)
Цифрлык технологиялар бшм беру саласында тецкерю жасап, оган жаца мYмкiндiктер экелш, сонымен бiрге жаца сын-катерлер тугызатыны сезсiз. Бiздiц зерттеуiмiз керсеткендей, олардыц бшм беру тэж1рибесше эсерi кеп кырлы жэне кеп кабатты жэне осы аспектiлердi тYсiну бiзге технологияны оку процесше бiрiктiруге саналы тYPде карауга мYмкiндiк бередi. ^орытындылай келе, цифрлык технологиялар бшмге кол жетюзуге, окуды дараландыруга жэне окуга деген кызыгушылыкты арттыруга жаца мYмкiндiктер бере отырып, бiлiм беру процесiн тYрлендiруге айтарлыктай элеуетке ие деп айтуга болады. Дегенмен, бул элеуеттi толык ашу Yшiн цифрлык тецсiздiк, косымша окыту кажеттiлiгi жэне деректер каушаздш мэселелерi сиякты киындыктарды тиiмдi шешу кажет. Осы проблемаларды шешудiц кешендi тэсiлi гана бiлiм беруде технологияларды тиiмдi жэне кауiпсiз пайдалануды камтамасыз етуге жэне оларды интеграциялауды оку процесшщ барлык катысушылары Yшiн барынша нэтижелi жэне пайдалы етуге мYмкiндiк бередi.
ЦОЛДАНЫЛГАН ЭДЕБИЕТТЕР Т1З1М1
1. «Педагогические аспекты профессиональной подготовки будущих специалистов сельского хозяйства: проблемы и перспективы» Е.С. Виноградовой, опубликованной в журнале педагогической науки и образования, вып. 4, стр. 54-60, 2013.
2. «Использование современных педагогических технологий в профессиональной подготовке будущих специалистов сельского хозяйства» А.И. Горбунова, опубликованной в журнале сельскохозяйственной науки и образования, вып. 8, стр. 45-49, 2015.
3. «Интеграция педагогического и профессионального компонентов в подготовку будущих специалистов сельского хозяйства» Т.А. Петренко, опубликованной в журнале педагогической науки и образования, вып. 6, стр. 67-73, 2014.
4. «Роль производственной практики в профессиональном развитии будущих специалистов сельского хозяйства» О.В. Белоусовой, опубликованной в журнале сельскохозяйственной науки и образования, вып. 10, стр. 56-62, 2016.
5. «Инновационные педагогические подходы в профессиональной подготовке будущих специалистов сельского хозяйства» М.В. Смирновой, опубликованной в журнале педагогической науки и образования, вып. 5, стр. 78-84, 2013.
