CC BY
15Ш
А.Е. Кожаниязова,
oi.iiM беру j poiciu психологиялъщ-педагогикалыц цолдау кафедрасыныц ага оцытушысы, «Эрлеу» БА¥0»
А К, филиалы К^останай облысы бойынша ПК, БАИ
He?i)?i свздер: бтм беру мазму-нын жацарту, дарындыльщ, вз 6emiuuie бтм алу.
Ключевые слова: обновление содержания образования, одаренность, самообразование.
Keywords: content education, subject of renewal.
BIJIIM БЕРУ МАЗМУНЫН ЖАЦАРТУ
ЖАГДАЙЫНДА ЦАЗАК; TIJIIH СЩЫТУДЫЦ КЕЙБ1Р АСПЕКТ1ЛЕР1
Ацдатпа
Автор ез макаласында бшм беру мазмунын жацарту жагдайында пэщц окытудын кейб1р мэселе-лерше токталады. Мектеп окушыларына казак; тшн окытудын заманауи эдю-тэсшдер1 карастырылады жэне окытудын непзп кагидаттары мен багыттары, максаты мен мшдеттер1 ашылып, элемдш кещспк-те болып жаткан интеграцияльщ УРД'С' жагдайында аньщталады.
Аннотация
Статья посвящена некоторым вопросам преподавания предмета, рассматриваются современные подходы в обучении казахскому языку школьников, определяются основные принципы и направления, цели и задачи обучения в условиях интеграционных процессов, происходящих в мировом пространстве.
Annotation
The article is devoted to some issues of teaching the subject of renewal of the content of education. This article concerned with issues of students giffledness development and key compentencies improvement under the condition of the education content update.
Kasipri элемнщ басты ерекшелш - жылдам ез-repicTep. Б1здщ ел1м1здщ экономика, саясат, когам-дьщ ем1рдеп езгерютер бойынша алга койган багы-ты когамнын барльщ институттарында болатын
езгерютерге экеледг Жацартылган жуйеде адамзат- ^
тыц саяси жэне рухани козкарастарыныц ©3repyi бо- ^
лашак когам мушесшщ тулгасына, оныц бшмдшк §
жэне кэаби дайындыгына жаца талап коюды ка- <
жет етедг Казакстан Республикасыныц Президент! g
Н.Назарбаев Казакстан халкына Жолдауында бшм д
беру жуйесше элемд1к стандарттар децгешне сэйкес ^
сапалы кызмет корсету, ел1м1здщ элеуметпк-эконо- д-
микальщ дамудыц мьщты ресурсы болуы уипн жэне §
мемлекет пен когамга барынша пайда экелу уипн ^
бшмнщ бэсекеге кабшеттшгш арттыру мшдетш 3
койды. Осыган байланысты педагогикальщ бшм д
беру жуйесш реформалау журш жатыр [1, 6.5]. к
!—Г
Бшм беру мазмунын жацарту - бшм беру <с багдарламасы курымы мен мазмунын, бшм беру о эдю-тэсшдерш жаца децгейде кайта карастыру бо- д лып табылады.
Бшм беру жуйесш жангырту угшн аталган экономикальщ дэлелдемелермен катар каз1рп тандагы бшм беру реформасы угшн косым-ша тспктер бар, олар: коммуникативтшк-тщ артуы, элеуметпк езгерютер, климаттьщ жагдайдьщ езгеруше байланысты мэселелер, жер шарындагы хальщ саныньщ жылдам есу1, шектеуш ресурстарга кажеттшктщ артуы. Бул езгерютер бупнп танда мектептер-де бшм алып журген бущцрииндер заманауи элеммен жэне ертенп куннщ элем1мен езара табысты эрекет ету1 угшн кажет болган бшм мен дагдыларды да езгерту кажеттшгш бш-д1редг
Бшм беру мазмунын жанарту «бшм -ем1р бойына» концепциясынан «ем1р бойына бшм алу» концепциясына кэшу кажеттш-пн тусшуге; тек кана тьщдаумен шектелуден бастамашылдыкка, бшмнен кузыреттшкке кэшу кажеттшгш бшд1редг Оньщ мэш кен аукымды дагдыларды калыптастыру аркылы рухани-адамгершшк кундылыктар непзшде окыту максаттарын оку нэтижелерше ауы-стыруда [2, б. 5-7].
Каз1рп замангы зерттеулерд1 талдап отыр-сак, табысты педагогикальщ кызмет угшн маман кэс1би дайындьщ, педагогикальщ кузыреттшк, езшдш кэаби сана, педагогикальщ кызметке дайындьщ, педагогикальщ карымщатынас, ©зш-ез1 кэаби дамыту, бшктшкп арттыруга умтылу секшд1 кэаби дагдыларга ие болуы шарт. Осы талаптарды Щ орындауга ынтасыз педагог ез кызметшщ тоК лыкканды маманы бола алмайды. Кэаби даму га урдюшде педагог ез кызметшде жепстш-ке жетш, оньщ жумысы жогары тшмд1 бо-м лып, кэаби децгеш арта туседг Жогарыда
2 аталган талаптарды ескере отырып, педа-^ гог уйымдаскан турде жумыс жасап, ез1 де
багыт-багдарды айкын керш, ез окушыларын О да когамнын заманауи талаптарына багыттай ^ алатын болады. Кдз1рп когаммен койылып
3 отырган талаптар заманауи жацартылган д бшм беру жуйеа жагдайында педагогтьщ § жем1сп енбек ету1 не кепшдш бередк
^ Мугал1м ез пэнш жетш мецгерш, педагоги-§ ка, психология непздерш бшп, жеке тулгага щ багдарланган педагогикальщ эдю-тэалдерд1 ® колданып, ез тулгасы мен кэабилшн одан
сайын арттыру уэждемесше ие болуы кажет.
Кэаби дамудьщ уздшаздш педагогтьщ кэаби жэне жеке тулгальщ тэжчрибеа угшн кажетп болып табылады. Кэаби даму -мугал1мнщ ез ¡иш элемш белсещц сапалы кайта езгерту1, мугал1мнщ ¡иш белсендш-пнщ артуы, бул ез алдына кэаби кызметтщ жацашылдыгына алып келед1 [3, 6.15-16].
Бшм берудщ непзп максаты - бшм мазмуныньщ жанаруымен катар, окытудьщ эдю тэсшдер1мен эртурл1 куралдарын кол-данудьщ тшмдшгш арттыруды талап етедк Осы максатты жузеге асыруда акпараттьщ технологияны пайдалану эд¡с1 зор рел атка-рады. Мектеп пэндерш окыту процесшде интерактивт1 тактаны пайдалану мугал1м мен окушы карым-катынасы жуйесш, олар-дьщ бшмге деген кызыгушылыгыньщ, ¿з-денушшкке деген ынтасыньщ, сез1мшщ есуше эсер етедг Сондьщтан бшм берудеп барльщ онды езгерютер педагогтьщ жана-ша ойлау тэсшмен, жаца шыгармашылык ю-эрекеттер1мен, ¿зденушшгше байланысты.
Сабак устшде окушынын жуйел1 жумыс ¡стеуше мумкшдш тугызу, сабактын такыры-бына сай нактылы мшдет коя 61 л у - ол эрб1р мугал1мнщ шеберлшне байланысты. Ойт-кеш, окушыларды терец эр! жинакты бшм-мен каруландыру, олардын шыгармашылык кабшетш, кызыгушылык талгамын дамыту, ез бетшше бшмш тольщтандыруга дагды-ландыру сиякты курдел1 жумыстар сабак ба-рысында калыптасады. Бул эрб1р мугал1мд1 ойландырып, жанаша жумыс ¡стеуге, жаца ¿здешстерге жетелейд1. Эрб1р мугал1мшц не-пзп алга койган м1ндет1 - шэк1рттер1шц ой-ерюш кецейтуге, бшк адамгерш1л1к касиет-терш калыптастыру.
Эс1ресе, орыс мектептер1ндеп казак тшн журпзу мугал1мдерден кеп дайындьщты талап етед1. Мугал1мшц ецбепшц табысты болуыныц кайнар кез1 окушыныц ана т! л1 мен казак тшнщ арасындагы эр килы укса-стьщтарын, айырмашылыктарын есепке ала отырып, соларга непздей окытканда гана сабак табысты да тшмд1 болады. Оку тэрбие жумысыныц непз1 - сабак. Сапалы сабак оку тэрбиесшщ нэтижел1 болуына ■пкелей эсер
етедг
Тшд1 окытып, уйретудщ сапасын артты-ру эр турл1 жагдайларга байланысты. Орыс мектебшде окытылатын казак; т!л1 пэншщ тупю максаты - окушыларга казак; тшн менгерту, ойлау кабшет1 мен сауаттылыгын арттыру, казак тшнде сейлеп, жаза бшетш дэрежеге жетюзу, казак халкыньщ эдет-гур-пын, тарихын танып талаптандыру, тшн кур-меттеуге тэрбиелеу, сонымен катар Отанды, табигатты, айналадагы кубылысты, тыныс - т1ршшпмен жан-жакты терец таныстыру. Казак тшнщ когамдык кызметш кецейпп, оныц мацызын, кажеттшпн табиги турде арттыру жан-жакты дамытудыц б1рден-б1р жолы - тшд1 уйретудщ сапасына катац та-лап кою, тш уйренушшердщ ездшнен бшм алуын уйымдастырумен б1рге оныц нэтиже-лерше туракты бакылау жасау. Бакылау жа-сау - адамныц езшщ алдына койган макса-тына карай жузеге асырылатын эрекетшщ дурыстыгын кадагалау, тексеру. Компьютер тш уйренуипнщ жауабын багалайды, келеа кезекте кандай материал усынылуы кажет екешн аньщтайды. Оку удерюшде компьютер окытушы, электронды интерактивт1 тренажер, эксперт, ¡с-эрекет сер1ктеа, куралы, уйретуип, тексеруип, багалаушы кызметтерш аткарады.
Казак тшн окытуда колданылатын бакылау, багалау тапсырмаларын, аральщ, коры-тынды сынактарды компьютерлш жолмен автоматтандыру кезшде тексеруге кететш уакыт молшерш б1рнеше есеге унемдеуге, бакылау мен тексеруде объективтшкке кол жетюзшедг Компьютердщ мультимедиальщ ерекшелт тест тапсырмаларын алуан турл1 етш, сейлесу эрекетшщ барльщ турш камти отырып, катысым эрекетше непздей куруга мумющцк бередг Казак тшн галамтор аркылы окыту жуйесшде колданылып жур-ген онлайн-тестшеу жуйесшщ диагностика-льщ максаты - бакылау, тексеру, багалау, ста-тистикальщ мэл1меттерд1 талдау, корытынды жасау аркылы тш уйрету удерюшщ нэтиже-сш, тш уйренуипнщ катысымдьщ куз1реттш-гшщ децгешн аньщтау болып табылады, ол ез кезепнде кемшшктер мен жетютштердщ себептерш айкындауга, тш уйрету удерюшщ
эр1 карай даму болжамдарын жасауга ьщпал етедг
Сабактыц тшмд1 жагыныц - ол за-ман талабына сай сабакты электронды оку куралдарын, интерактивт1 тактаны пайдала-на отырып журпзу. Тш уйренуипге мэтшд1 электронды оку куралдарынан компьютер кемепмен тыцдап, сурактарга жауап берш, мэтш непзшде б1рнеше грамматикальщ тапсырмалар орындауга мумющцк бершген. Ец бастысы - тапсырмалар кундел1кп ем1рде кездесетш жагдаяттарга непзделш бершген, ягни бул тш уйренуипнщ тшд1 жецш тусшш, тез мецгеруше кемектеседк ¥сынылган са-бак жоспары тшмд1, кезецдер1 байланысты-рыла, турл1 тапсырмалармен тольщ турде усынылган. Егер эр сабакты мугал1м аталган сабактай жоспарлап, мумкшшшктерд1, жаца технологияларды тольщ пайдаланып журпз-се, мемлекетпк тшд1 мецгерген азаматтар са-ныныц есер1 сезаз.
Жем1сп педагогикальщ кызмет арнайы дайындьщ пен бшмнщ болуы кезшде гана мумкш болады. Педагог жагдаятты талдау аркылы туындаган мэселелердщ мэшн тусь недг Арнайы дайындыгы бар педагог кана педагогикальщ мэселелерд1 шешудщ жаца эдь стер1 мен амалдарын таба алады. Педагогтыц кэаби есуше койылатын мацызды талаптар-дыц оныц езш-ез1 кэ1би дамыту жолда-ры болып табылады. Педагог унем1 ¡здешсте болып, езшщ жеке тулгальщ жэне кэаби касиеттерш жетшд1рш отыруга умтылуы ка- Щ жет. Мугал1мнщ езш-ез1 кэаби дамытудагы К козгаушы куш езш-ез1 жетшд1руге деген ка- га жеттшк болып табылады. ^
Он
ЭДЕБИЕТ: °
1. Н.А.Назарбаев Жыл сайынгы Ка- ^ закстан халкына Жолдауы [Мэтш]//:Нур- и султан Назарбаев // Казахстанская правда,- О 2012.-6 кыркуйек.
2. Мугал1мге арналган нускаульщ. М.: 3 «Назарбаев Зияткерлж мектептерЬ) ДБ- щ Б¥[Мэтш] // 2012. -Б. 5-7. §
3. Митина, Л.М. Профессиональное раз- ^ витие и здоровье педагога: проблемы и пути § решения [Мэтш]// Вестник образования Рос- д сии. 2005. - №7.-Б. 15-16. Я
