Научная статья на тему 'БЕТАГИСТИН ДИГИДРОХЛОРИД АСОСИДА ТАБЛЕТКА ЯРАТИШДА ТАЙЕРЛАНАЕТГАН ТАБЛЕТКА МАССАСИНИНГ ТЕХНОЛОГИК ХОССАЛАРИНИ ЎРГАНИШ'

БЕТАГИСТИН ДИГИДРОХЛОРИД АСОСИДА ТАБЛЕТКА ЯРАТИШДА ТАЙЕРЛАНАЕТГАН ТАБЛЕТКА МАССАСИНИНГ ТЕХНОЛОГИК ХОССАЛАРИНИ ЎРГАНИШ Текст научной статьи по специальности «Фундаментальная медицина»

CC BY
56
11
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Журнал
Scientific progress
Ключевые слова
Бетагистин дигидрохлорид / вестибуляр / субстанция / сочилувчанлик / зичланиш коэффициенти / прессланувчанлик / колдик намлик. / Betahistine dihydrochloride / vestibular / substance / scattering / density / compressive strength / residual moisture.

Аннотация научной статьи по фундаментальной медицине, автор научной работы — Наргиза Бахтияровна Илхамова, Наргиза Бахтиёр Кизи Қосимова

Бугунги кунда аҳолини юқори сама-радорликка эга бўлган, безарар ва арзон дори воситалари билан таъминлаш замонавий тиббиётнинг ўта муҳим, ажралмас қисми бўлиб ҳисобланади. Давлатмиз томонидан аҳолини юқори сифатли, безарар ва етарли даражадаги самарали дори воситалари билан таъминлаш ишларига алоҳида эътибор бериб келинмоқда. 2016 йилнинг 4 январида “Дори воситалари ва фармацевтика фаолияти тўғрисида”ги Ўзбекистон Республикаси Қонунининг янги таҳрирда қабул қилиниши соҳа юксалишининг кейинги босқичини бошлаб берди. "Харакат иллюзияси” бу тана холати ва харакатини нотўғри англашдир. Инсоннинг вестибуляр, кўриш ва англаш қобилияти ўртасидаги номувофиқликдир.Уларни даволаш ва олдини олиш чора тадбирларини куриш мобайнида, тугри танланган дори воситалари яратиш долзарб вазифа булиб келмокда. Беморларнинг кўп қисми бу дори воситаларини яхши кўтарадилар, аммо бир қатор беморларда ердамчи моддалар куплаб кулланиши натижасида ножўя таъсир ривожланиб, баъзида препаратни қабул қилиш тўхтатилишини ҳам талаб қилади. Бу кассалликни даволовчи препаратларни яратиш ва уларни махаллийлаштириш мухим вазифалардан хисобланади.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

STUDY OF TECHNOLOGICAL PROPERTIES OF TABLET MASS MANUFACTURED IN THE CREATION OF TABLETS BASED ON BETAGISTIN DYNIDOCHROCHOLIDE

Today, the provision of the population with high-efficiency, harmless and inexpensive drugs is a very important, integral part of modern medicine. The state pays special attention to providing the population with high-quality, harmless and sufficiently effective medicines. On January 4, 2016, the adoption of a new version of the Law of the Republic of Uzbekistan "On drugs and pharmaceutical activities" marked the next stage in the development of the industry. The “illusion of movement” is a misunderstanding of body position and movement. It is a mismatch between a person’s vestibular, visual, and cognitive abilities. However, a number of patients develop side effects as a result of overuse of excipients, which sometimes require discontinuation of the drug. The development and localization of drugs for the treatment of this disease is an important task.

Текст научной работы на тему «БЕТАГИСТИН ДИГИДРОХЛОРИД АСОСИДА ТАБЛЕТКА ЯРАТИШДА ТАЙЕРЛАНАЕТГАН ТАБЛЕТКА МАССАСИНИНГ ТЕХНОЛОГИК ХОССАЛАРИНИ ЎРГАНИШ»

БЕТАГИСТИН ДИГИДРОХЛОРИД АСОСИДА ТАБЛЕТКА ЯРАТИШДА ТАЙЕРЛАНАЕТГАН ТАБЛЕТКА МАССАСИНИНГ ТЕХНОЛОГИК

ХОССАЛАРИНИ УРГАНИШ

Наргиза Бахтияровна Илхамова Наргиза Бахтиёр кизи ^осимова

Тошкент фармацевтика институти

АННОТАЦИЯ

Бугунги кунда ахолини юкори сама-радорликка эга булган, безарар ва арзон дори воситалари билан таъминлаш замонавий тиббиётнинг ута мухим, ажралмас кисми булиб хисобланади. Давлатмиз томонидан ахолини юкори сифатли, безарар ва етарли даражадаги самарали дори воситалари билан таъминлаш ишларига алохида эътибор бериб келинмокда. 2016 йилнинг 4 январида "Дори воситалари ва фармацевтика фаолияти тугрисида"ги Узбекистон Республикаси ^онунининг янги тахрирда кабул килиниши соха юксалишининг кейинги боскичини бошлаб берди. "Харакат иллюзияси" - бу тана холати ва харакатини нотугри англашдир. Инсоннинг вестибуляр, куриш ва англаш кобилияти уртасидаги номувофикликдир.Уларни даволаш ва олдини олиш чора тадбирларини куриш мобайнида, тугри танланган дори воситалари яратиш долзарб вазифа булиб келмокда. Беморларнинг куп кисми бу дори воситаларини яхши кутарадилар, аммо бир катор беморларда ердамчи моддалар куплаб кулланиши натижасида ножуя таъсир ривожланиб, баъзида препаратни кабул килиш тухтатилишини хам талаб килади. Бу кассалликни даволовчи препаратларни яратиш ва уларни махаллийлаштириш мухим вазифалардан хисобланади.

Калит сузлар: Бетагистин дигидрохлорид, вестибуляр, субстанция, сочилувчанлик, зичланиш коэффициенти, прессланувчанлик, колдик намлик.

STUDY OF TECHNOLOGICAL PROPERTIES OF TABLET MASS MANUFACTURED IN THE CREATION OF TABLETS BASED ON BETAGISTIN DYNIDOCHROCHOLIDE

ABSTRACT

Today, the provision of the population with high-efficiency, harmless and inexpensive drugs is a very important, integral part of modern medicine. The state pays special attention to providing the population with high-quality, harmless and sufficiently effective medicines. On January 4, 2016, the adoption of a new version of the Law of the Republic of Uzbekistan "On drugs and pharmaceutical activities" marked the next stage in the development of the industry. The "illusion of movement" is a misunderstanding of body position and movement. It is a mismatch between a person's

vestibular, visual, and cognitive abilities. However, a number of patients develop side effects as a result of overuse of excipients, which sometimes require discontinuation of the drug. The development and localization of drugs for the treatment of this disease is an important task.

Keywords: Betahistine dihydrochloride, vestibular, substance, scattering, density, compressive strength, residual moisture.

Ишнинг максади. Бетагистин дигидрохлорид асосида таблетка дори воситасини яратиш учун субстанциянинг ва тайер массанинг фракцион таркиб, сочилувчанлик, сочилувчан зичлик, зичланиш коэффициенти, прессланувчанлик, колдик намлик каби технологик хоссаларини урганиш.

"Бетагек" дори воситаси яратишда тадкикотларимизда турли хил композиция ва нисбатларда ердамчи моддалар кулланилди.Ердамчи моддалар танлашда асосий талаб-бу:ердамчи моддаларнинг стабилликни таьминлаб бериши,яхши пресланувчанлиги,таьсир килувчи моддани тез ажралиб чикишини таьминлаши ва сифатли таблетка дори воситаси олишда иштирок этишидир.Таблетка сифат анализлари мавжуд меерий хужжатлар асосида утказилди.Физик-кимевий хоссаларидан,сочилувчанлиги,сочилма

зичлиги,прессланувчанлиги ва бошка хоссалари инобатга олинган холда таблетка таркибига ердамчи моддалар танланди.Тугридан тугри пресслаш усулида олинган таблеткалар,уларга куйилган талабга жавоб бермади.Салбий технологик хоссалари туфайли сифатсиз яьни -тайер масса таблетка ускунасига епишиб,эриш ва ишкаланишга булган каттиклиги салбий курсаткичларни намоен килди.Шу сабабдан барча талабларга жавоб берувчи таблетка олиш максадида, нам донадорлаш усулидан фойдаланилди ва технологик хоссалари кайта урганилди.

Усул ва услублар. Бетагистин дигидрохлори асосидаги таблетка массасининг фракцион таркиби адабиётларда келтирилган усул буйича аникланди.Бунинг учун утказилган тадкикотларимизда тешик диаметри 2 ,1 0,5 0,25мм ли 5 хил устма-уст жойлашган элаклардан фойдаланилди.Аник тортилган субстанциядан (100г) тешиклари 2мм ли юкоридаги элакка солинади.Хамма элаклар вибраторда 5 мин давомида эланди.Шундан сунг барча элаклар ечиб олинди ва улардаги субстанция микдори торозда тортиб хар бир фракция процент нисбатда урганилди.Фракцион таркиб мкм, % билан ифодаланди (1,2-жадваллар).

Сочилувчанлик ВП-12 асбобида аникланди. "Бетагек" таблетка массасидан 100 г тортиб олиб, асбобнинг бункерига солинди. 20 сония давомида зичланди, сунг пастки тешик очилиб, массанинг окиб тушиш тезлиги секундомер оркали назорат килинди. Сочилувчанлик куйидаги тенглама ёрдамида хдсобланди:

усоч = , (2 -жадвал)

0 t - 20

-5

Бунда, VC04 - массанинг сочилувчанлиги, г/с . 10- ;

m - хампага солинган массанинг огирлиги, г; t - массани окиб утиши учун сафрланган вакт, секунд; 20 - массани зичлаш учун кетган вакт, секунд.

Аниклаш 5 марта кайтарилди ва уртача натижа олиниб, 2-жадвалда келтирилди.

Сочилувчан зичлик - модда массасини эгаллаган хажмига булган нисбати булиб, уни аниклаш учун цилиндр, колип, ERWEKA асбобидан фойдаланилди. Тешигининг диаметри 25 мм ли колипда аниклаш учун пергамент когоз устига колип куйилди ва масса билан тулдирилди, колип устидаги ортикча кисм масса чизгич ёрдамида суриб ташланиб, колип ичидаги масса тортилди ва колип хажмига булинди. Жараён 5 марта кайтарилди, уртачаси олиниб, куйидаги тенглама ёрдамида сочилувчан зичлик хисобланди ва олинган натижалар 2-жадвалда келтирилди.

рсоч = m, (3.3.2.)

-5

Бунда, рсоч - сочилувчан зичлик, кг/м ;

m - колип ичидаги массанинг огирлиги, г; V - колипнинг хажми (рr2h).

Зичланиш коэффициентини аниклаш учун 0,5 г масса диаметри 11 мм, баландлиги 22,3 мм булган колипда, 1200 кг/см2 босимда прессланди. Зичланиш коэффициенти, олинган массанинг колипдаги пресслангунча булган баландлигини пресслангандан кейинги баландилиги нисбатига тенг булиб, у куйидаги тенглама билан хисобланди: h

К = ± (3.3.3.)

h2

Бунда, К - зичланиш коэффициенти;

h1 - массани колипдаги пресслангунгача булган баландлиги, мм; h2 -массанинг пресслангандан кейинги баландлиги, мм

Колдик намлик Япониянинг "Kett" ва Германиянинг "Sartorius" фирмаси ишлаб чикарилган намлик улчагич асбоблари ёрдамида аникланди. Бу усулларда аниклаш тортманинг тажрибадан олдинги ва кейинги массалари уртасидаги фарк буйича хисоблашга асосланган. Олинган натижалар 2-жадвалда келтирилган.

Натижалар.

Бетагистин дигидрохлорид субстанциясининг технологик хоссаларини урганиш натижалари унинг асосий фракцияларини (95,08%) 250-200 мкм заррачалар

3 3

ташкил этган холда сочилувчанлиги 2,17-10- кг/с, сочилувчан зичлиги 589 кг/м , зичланиш коэффициенти 2,64 К курсатди. (1-жадвал).

1-жадвал. Бетагистин дигидрохлорид субстанциясининг технологик хоссаларини анищлаш натижалари

Т/р Урганилган курсаткичлар Улчов бирликлари Олинган натижалар

1. Фракцион таркиби: +215 - 200 +200 - 150 +150 - 80 + 80 мкм, % 95,08 3,40 1,25 0,32

2. Сочилувчанлик кг/с 10-3 2,35

3. Сочилувчан зичлик кг/м3 589,0

4. Зичланиш курсаткичи К 2,64

2-жадвал. "Бетагек" дори воситаси тайер массасининг технологик хоссаларини анищлаш натижалари

Т/р Урганилган курсаткичлар Улчов бирликлари Олинган натижалар

1. Фракцион таркиби: +2000 -2000+1000 -1000+500 -500+250 -250 мкм, % 10,17 25,41 38,78 19,55 5,43

2. Сочилувчанлик кг/с 10-3 7,2

3. Сочилувчан зичлик кг/м3 39

4. Зичланиш курсаткичи К 577

5 Колдик намлик % 2,9

Хулоса. Юкорида олинган натижалардан келиб чикиб,олинган бетагистин гидрохлорид таьсир килувчи модда ва ердамчи моддалар хоссаларини мувофиклаштириш оркали ,куйида келтирилган таркиб асосида таблетка дори шакли олинди: бетагистин дигидрохлорид,микрокриссталическая целлюлоза, ПВП(поливинилпирролидон), маккажухори крахмали, тальк,кальций стеарат.

REFERENCES

[1] Андреева, Г. Ф., Марцевич, С. Ю., Горбунов, В. М., Мельников, О. А., Воронина, В. П., & Жигарева, И. П. (2005). Оценка воздействия комбинации бетагистина дигидрохлорида с антигипертензивными препаратами на качество жизни и неврологический статус больных со стабильной артериальной

гипертензией, сопровождающейся головокружением. Рациональная

фармакотерапия в кардиологии, 1(2).

[2] Власенко, Е. К., Васильева, Е. Н., Подобытько, А. С., Елисеенко, А. Н., Федосеева, О. Ю., Потапова, О. А., ... & Гапанович, В. Н. (2021). КУМУЛЯТИВНЫЕ СВОЙСТВА СУБСТАНЦИИ БЕТАГИСТИНА ДИГИДРОХЛОРИД ПРИ ВНУТРИЖЕЛУДОЧНОМ ВВЕДЕНИИ БЕЛЫМ КРЫСАМ В СУБХРОНИЧЕСКОМ ЭКСПЕРИМЕНТЕ. Кардиоваскулярная терапия и профилактика, 20(S1), 16-16.

[3] Елина, Т. С., Квач, Л. А., & Васильева, Е. Н. (2020). ИЗУЧЕНИЕ ОСТРОЙ ТОКСИЧНОСТИ СУБСТАНЦИИ БЕТАГИСТИНА ДИГИДРОХЛОРИД ПРИ ИНГАЛЯЦИОННОМ ПУТИ ПОСТУПЛЕНИЯ В ОРГАНИЗМ БЕЛЫХ МЫШЕЙ. In АКТУАЛЬНЫЕ ПРОБЛЕМЫБИОМЕДИЦИНЫ-2020 (pp. 238-240).

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.