Научная статья на тему 'БЕЛБОҒЛИ КУРАШ БЕЛЛАШУВЛАРИДА ҚЎЛ-ГАВДА МУШАКЛАРИНИНГ МАКСИМАЛ КУЧИ ВА УНИ ВЕСТИБУЛОКИНЕТИК ЮКЛАМАЛАР ТАЪСИРИГА БАРҚАРОРЛАШТИРИШ ИМКОНИЯТИ'

БЕЛБОҒЛИ КУРАШ БЕЛЛАШУВЛАРИДА ҚЎЛ-ГАВДА МУШАКЛАРИНИНГ МАКСИМАЛ КУЧИ ВА УНИ ВЕСТИБУЛОКИНЕТИК ЮКЛАМАЛАР ТАЪСИРИГА БАРҚАРОРЛАШТИРИШ ИМКОНИЯТИ Текст научной статьи по специальности «Искусствоведение»

CC BY
8
2
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Журнал
Fan-Sportga
Область наук
Ключевые слова
БЕЛБОГЛИ КУРАШ / МАКСИМАЛ КУЧ / ТЕЗКОР КУЧ / АЙЛАНМА ҲАРАКАТ / ВЕСТИБУЛОКИИНЕТИК ЮКЛАМА / МУОЗАНАТ САқЛАШ / ПЕДАГОГИК ТАЖРИБА

Аннотация научной статьи по искусствоведению, автор научной работы — Мирзанов Ш.С.

Мақолада малакали белбогли курашчи -талабалар мисолида қўл -гавда мушакларининг кучланиш турлари (максимал ва тезкор динамик куч)ва уларни вестибулокинетик ҳаракатлар таъсирига барқарорлаштириш имкониятини тадқиқот машқлар ҳамда махсус тренажёр ёрдамида шакллантириш самарадорлиги тадқиқот остига олинган.В статье на примере квалифицированных борцов на поясах исследованы вазможности повешения устойчивости мышечных усилий рук туловиша (максимальная и скоростная сила)на воздействие вестибулокинетических движений с использованим экспериментальных упрожнений.In the article, on the example of qualified wrestlers on belts, the possibilities of increasing the stability of the muscular efforts of the arms and torso (maximum and high speed strength) are investigatedon the effect of vestibulokinetic movements using experimental simplifications.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

Текст научной работы на тему «БЕЛБОҒЛИ КУРАШ БЕЛЛАШУВЛАРИДА ҚЎЛ-ГАВДА МУШАКЛАРИНИНГ МАКСИМАЛ КУЧИ ВА УНИ ВЕСТИБУЛОКИНЕТИК ЮКЛАМАЛАР ТАЪСИРИГА БАРҚАРОРЛАШТИРИШ ИМКОНИЯТИ»

Спорт машFулотлари: техника, тактика, усулият

см см о см

оэ

со

0

СО

1

С

со

Муаллиф билан богланиш учун:

mirzanov.wrest.gmail.com

Техника, тактика и методика спортивной тренировки

Мустацил изланувчи Ш.С. МИРЗАНОВ1

'Узбекистан давлат жисмоний тарбия ва спорт университети Чирчиц шахри, Узбекистан

БЕЛБОГЛИ КУРАШ БЕЛЛАШУВЛАРИДА КУЛ-ГАВДА МУШАКЛАРИНИНГ МАКСИМАЛ КУЧИ ВА УНИ ВЕСТИБУЛОКИНЕТИК ЮКЛАМАЛАР ТАЪ СИРИГА БАРКАРОРЛАШТИРИШ ИМКОНИЯТИ

Аннотация

Annotation

В статье на примере квалифицированных борцов на поясах исследованы вазможности повешения устойчивости мышечных усилий рук-туловиша (максимальная и скоростная сила)на воздействие вестибулокинетических движений с использованим экспериментальных упрожнений.

Ключевые слова: борьба на поясах, максимальная сила, споростная сила, круговое движение, вестибулокинетическая нагрузка, сохранение равновесия, педагогический эксперимент.

Маколада малакали белбогли курашчи -талабалар мисолида кул -гавда мушакларининг кучланиш турлари (максимал ва тезкор динамик куч)ва уларни вестибулокинетик ;аракат-лар таъсирига баркарорлаштириш имкониятини тадкикот машклар ;амда махсус тренажёр ёрдамида шакллантириш самарадорлиги тадкикот остига олинган.

Калит сузлар: белбогли кураш,максимал куч,тезкор куч,айланма %аракат,вестибулокии-нетик юклама,муозанат сацлаш,педагогик тажриба.

In the article, on the example of qualified wrestlers on belts, the possibilities of increasing the stability of the muscular efforts of the arms and torso (maximum and high-speed strength) are investigatedon the effect of vestibulokinetic movements using experimental simplifications.

Key words: belt wrestling, maximum strength, high-speed force, circular motion, vestibular kinetic load, balance preservation, pedagogical experiment.

Тадкикотнинг долзарблиги. Белбогли курашда беллашув жараёни ракиблар куллари бир-бирининг белбогига «кулфланган» холатда кечиши ракибни кутариб ташлаш усулларини ижро этишда етакчи ахамиятга эга булган максимал ва тезкор динамик куч турларини узига хос хусусиятлар доирасида куллашга мажбур килади [Р.Ф.Гайнанов, 2008, с.68-95: Н.Н.Че-лишев, 2013,с.191-196; В.А.Маргазин, 2007,с.54-58; С.В.Улъянкин, 2010,с.8-24]. Бирок, белбогли кураш-чиларга хос максимал ва тезкор динамик куч курсат-кичлари мусобака беллашувларида кайд этиладиган турли силтанма, бурилма ва айланма харакатлар таъсирида баркарор намойиш этилиши мумкинми? - деган савол тугилади. Гап шундаки, курашчилар беллашув давомида куплаб ракибни силтаб пастга босиш, мувозанатдан чикариш, кутариш, буриш ёки айлантириш элементларини бажаради. Бир катор манбалардан маълумки, бундай вестибулокинетик ёки статокинетик харакатлар маълум вакт ичида та-нани чайкалишига олиб келади, натижада мувозанат издан чикади, харакат координатцияси, техникаси ва унинг аниклиги «бузилади» [В.М.Лях, 2006,с.136-140; Л.Д.Назаренко,2000,с.54-58]. Яна савол тугилади: "Бундай вестибулокинетик хдракатлар куч курсат-кичларига хам салбий таъсир курсатиши мумкинми?" Ана шу муоммоли саволга жавоб топиш максадида биз экспериментал тадкикот утказишига карор килдик.

Тадкикотнинг максади малакали белбогли курашчиларда кул-гавда мушакларининг кучланиш турларини вестибулокинетик харакат таъсирига баркарорлаштириш имкониятини педагогик тажриба давомида урганишга багишланган.

Тадкикотда кучланиш турлари сифатида унг ва чап кул билан -панжа ва кул-гавда мушакларининг

максимал кучи, шу жумладан кулларни букувчи му-шакларнинг тезкор динамик кучи урганилган. Бунинг учун тадкикотга кул диномаметри, станодинаметр ва турникда тортилиш тестларидан фойдаланилган.

Педагогик тажриба 2021 йилнинг сентябрь ойидан 2022 йилнинг июнь ойигача утказилган булиб (10 ой), унга УзДЖТСУ да таълим олувчи ва спорт педагогик махоратини ошириш гурухларида шугулланувчи 68-75 вазн тоифасига мансуб 16 нафар малакали белбогли курашчи -талабалар жалб килинган. Тажриба шартига кура, ушбу курашчилар хар бири 8 нафардан иборат назорат (НГ) ва тажриба (ТГ) гурухларига ажратилган. Хар бир гурухда тадкикотлар 2 мартадан утказилган; НГ-п=8 х2=16 ва ТГ-п=8х2=16. НГда машгулотлар амалдаги дастур асосида утказилган. ТГда турт блокдан иборат куйидаги машклар мажму-алари кулланилган:

1 блок - куллар кучи ва мушакларнинг кучланиш турларини «динамотренажер - ПДСКБ-ШЕР» ёрдамида ривожлантирувчи машклар;

2-блок-турли холат, йуналиш ва режимларда кул-гавда мушакларини ривожлантирувчи машклар;

3- блок-ракибни кутариб ташлаш усулларини шакллантирувчи машклар;

4-блок-мувозанат саклаш функциясини бошкарув-чи марказ -вестибулияр анализаторини ривожлантирувчи машклар.

1-3 блокдаги машклар хар бир машгулот давомида ва якунида бажарилган. 4-блокдаги машклар хар машгулот якунида ва хар куни 8:00 дан 8:40 гача бажарилган.

Тадкикот натижалари ва уларнинг киёсий тахлили. Утказилган тадкикотлар натижаларидан маълум булдики, тажриба жараёнида анъанавий

Спорт машFулотлари: техника, тактика, усулият Техника, тактика и методика спортивной тренировки

машгулотларда шугулланишни давом эттирган НГ этилган булса, тажриба якунига келиб, ушбу курсат-да унг кул билак - панжа мушакларининг максимал кич 42,1±2,97 кг.ни ташкил этган (р>0.05)ёки унинг кучи тажрибадан аввал 40,20±3,05 кг билан кайд нисбий усиш суръати 4,73% га тенг булган (1-жадвал).

1-жадвал

Тажриба жараёнида анъанавий машгулотлардан фойдаланиш самарадорлиги

Тест гурух X о V, % X о V, % Нис, % X Р

Унг кул кучи НГ 40,20 3,05 7,59 42,1 2,97 7,05 4,73 1,79 >0,05

ТГ 39,60 3,14 7,93 44,20 3,25 7,35 11,62 4,07 <0,001

Чап кул кучи НГ 37,80 2,49 6,59 39,3 2,43 6,18 3,97 1,72 >0,05

ТГ 37,60 3,52 9,36 43,50 3,75 8,62 15,69 4,59 <0,001

фарки НГ 2,40 2,80 16,67

ТГ 2,00 0,70 65,00

Айланма харакат таъсирида унг кул кучи НГ 36,40 2,17 5,96 37,7 2,03 5,38 3,57 1,75 >0,05

ТГ 36,40 2,41 6,62 40,30 2,44 6,05 10,71 4,55 <0,001

Айланма харакат таъсирида чап кул кучи НГ 35,30 1,44 4,08 36,2 1,32 3,65 2,55 1,84 >0,05

ТГ 34,80 3,03 8,71 39,80 3,23 8,12 14,37 4,52 <0,001

фарки НГ 1,10 1,50 36,36

ТГ 1,60 0,50 68,75

^ул гавда кучи НГ 173,90 4,87 2,80 176,8 4,08 2,31 1,67 1,83 >0,05

ТГ 173,50 6,85 3,95 178,80 5,54 3,10 3,05 2,41 <0,05

Айланма харакат таъси-рида кул гавда кучи НГ 171,30 4,33 2,53 173,7 3,61 2,08 1,40 1,70 >0,05

ТГ 170,50 7,84 4,60 176,70 7,12 4,03 3,64 2,34 <0,05

фарки НГ 2,60 3,10 19,23

ТГ 3,00 2,10 30,00

Чап кул билан панжа мушакларининг максимал кучи ушбу гурухда шу муддат ичида 37,80±2,49 кг.дан 39,3±2,43 кг.гача усган (Р>0.05) ёки унинг усиш суръати 3,97% ни ташкил этган (унг ва чап кул кучи бир вактни узида аникланган). Унг ва чап кул билан - панжа мушакларининг максимал кучи уртасида юзага келган осимметрик фарк тажриба бошида 2,40 кг.ни, тажриба якунида мазкур фарк 2,80 кг гача ортган. Шу билан бир каторда тажирба давомида уз машгулотларида ва хар куни эрталаб биз томонимиздан тавсия этилган махсус машклар, шу жумладан тренажёрда шугулланиб борган ТГда унг кул билан панжа кучи тажриба бошида 39,60±3,14 кг билан ифодаланган булса, тажриба якунига келиб ушбу курсаткич 44,20±3,25 кг.га ча ортган (Р<0,001) ёки унинг усиш сурьати 11,62% ни ташкил этган. Чап кул билан -панжа кучи бу гурухда тажриба давомида 37,60±3,52 кг.дан 43,50±3,75кг.гача кутарилганлиги кузатилди (Р<0,001) ёки чап кул кучининг усиш суръати 15,69%га тенг булган. Унг ва чап кул билан -панжа кучи уртасида дастлаб 2,00 кг.га тенг асимметрик фарк юзага келган булса, тажриба якунида бу фарк 0,70кг.

гача камайганлиги кузатилди.

Гавдани 90о олдинга эгилган холатида танани 15 марта айлантириш юкламаси таъсирида унг кул билан - панжа кучи НГда тажирбадан аввал 36,40±2,17кг. га тажриба якунида ушбу курсаткич 37,7±2,03 кг.га тенг булган (Р>0,05) ёки унинг усиш сурьати 3,57% ни ташкил этган. Чап кул билан - панжа кучи эса мувофик равишда 35,30±1,44 ва 36,2±1,32 кг.билан кайд этилган. (Р>0,05) ёки уни усиш фарки 2,55% билан ифодаланган. НГ да мазкур курсаткичлар мувофик равишда: унг кул 36,40±2,41кг; 40,30±2,44кг (Р<0,001) ёки 10,71% га усган; чап кул -34,80±3,03кг; 39.80±3.23 (Р<0.001) ёки 14,37% га усган.

Айланма харакат юкламаси таъсирида унг ва чап кул билан - панжа кучи уртасида НГда тажрибадан аввал 1,10 кг, тажирбадан кейин 1,50 кг.га тенг асим-метрик фарк юзага келган ТГда эса бу курсаткичлар мувофик равишда 1,60 ва 0,50 кг.га тенг булганлиги аникланди. Демак, тажриба давомида экспериментал мазмунли машкларни бажариб борган ТГда асим-метрик фарк курсаткичлари тажриба якунига келиб мувофик равишда 65,0 ва 68,7%гача камайган ёки

см см о см оо

го га

0 ^

ю

1

с го

Спорт машгулотлари: техника, тактика, усулият

Техника, тактика и методика спортивной тренировки

симметрик томонга узгарган. НГда бу курсаткичлар 16,67 ва 14,34 % ни ташкил этган.

Беллашув жараёнида ракибни кутариш самародар-лигини таъминлашда мухим ахамиятга эга булган кул -гавда мушакларининг максимал кучи станодинамометр асбоби буйича НГда тажрибадан аввал 173,90±4,87кгни, тажриба якунида 176,80 ±4,08кт ни ташкил этди (Р>0,05) ёки унинг усиш суръати 1,67% билан ифодаланган. ТГда эса бу курсаткичлар мувофик равишда 173,50±6,85кг ва 178,80±5,54кгга тенг булган (Р<0,05) ёки унинг усиш суръати 3,05%ни ташкил этган.

Айланма харакат юкламаси таъсирида кул- гавда кучи НГ да тажриба бошида 171,30±4,33кг., тажриба якунида 173,7±3,61кг. билан кайд этилган (Р>0,05) ёки 1,40%га усган холос. ТГда эса кул гавда кучи тажирба якунига келиб 170,50±7,84кг.дан 176,70±7,12 кггача ортган (Р<0.05) ёки 1,40%га усган холос. ТГда эса кул гавда кучи тажриба якунига келиб 170,50±7,84 кг. дан 176,70±7,12 кг.гача ортган (Р<0,05) ёки унинг усиш суръати 3,64 % га тенг булган. Куриниб турибдики, НГдан юкламасиз холатда кайд этилган кул-гавда кучи айланма харакат юкламаси таъсирида тажриба бошида 2,60 кг. га таъсирида тажриба бошида 2,60кг. га, тажриба якунида 3,10кг.гача тушиб кетган ва бу 19,23% ни ташкил этган. ТГ да эса мазкур курсаткичлар мувофик равишда 3,00 кг, 2,10 кг, 30,0 % га тенг булган. Демак, ушбу гурухда юкламасиз холатда намойиш этилган кул гавда кучи айланма харакат юкламаси таъсирида хам дастлаб кайд этилган кур-саткичга якунланган.

1- расмда акс эттирилган диаграммаларда назорат ва тажриба гурухларида кузатилган кул-гавда кучи ва уни айланма харакат юкламаси таъсирида усиш суръатини ифодаловчи курсаткичларни педагогик тажриба давоми-да нисбий усиш курсаткичлари келтирилган.

Мазкур йуналишда утказилган тадкикот натижа-ларининг киёсий тахлилига асосан эътироф этиш мумкинки, биринчидан, тажрибадан аввал кайд этилган курсаткичлар икки гурухда хам урганила-ётган мушаклар кучи етарли ривожланмаганлигини курсатади. Иккинчидан, кул-гавда кучи тажриба давомида уз машгулотларида ва хар куни эрталаб биз томонимиздан тавсия этилган тадкикот машкларини бажариб борган ТГда тажриба, якунига келиб жадал

усганлиги билан фаркланади (1-расмга каранг).

1 2 3 4 5 6 Уртача

Тестлар т. р.

4 Назорат гурухи I Тажриба гурухи

1-расм. Назорат ва тажриба гурухлари белбогли курашчилари-нинг кул-гавда кучини айланма харакат юкламасига баркарор сакланиш даражаси курсаткичлари уртача арифметик киймат-ларини педагогик тажриба давомида нисбий усишининг киёсий натижалари (%).

Учинчидан, ушбу гурухда унг ва чап кул билан -панжа кучи уртасида дастлаб кайд этилган асимме-тирик фарклар тажриба якунига келиб камайиш ёки симметирик томонга узгарган дейиш мумкин. Тур-тинчидан, ТГда айланма харакат юкламаси таъсирида намойиш этилган куч курсаткичлари тажриба якунига келиб, уларни реал (асл) даражасига якинлашганлиги аникланган.

Маьлумки, белбогли курашда техник - тактик усулларни куллаш учун техник -тактик усулларни куллаш учун курашчи дастлаб ракибни узига тор-тади, сунг уни силтаб пастга босиб, мувозанатдан чикаришга уринади, шундан кейингина ракибни кутариш давомида уни буриб ёки айлантириб, усулни куллайди. Бундай техник элементларни самарали бажариш имконияти кулларни тезкор ва максимал куч билан бурувчи мушаклар кучига богликдир. Шунинг учун кураш амалиётида бундай кучни тарбиялаш ва бахолаш учун турникдан фойдаланиш одат тусига кирган. Бу борада утказилган тадкикотлар шуни кур-сатдики, текширилувчи малакали белбогли курашчи талабаларда турникда 10 марта тортилиш вакти НГ да укув - машгулот йили бошида 14,39±1,34 с.ни, унинг якунида 13,61±1,22 с. ни ташкил этган ( Р>0.05) ёки тортилиш вактининг кискариш фарки 5,42%га тенг булган (2-жадвал).

2-жадвал

Текширилувчи малакали белбогли курашчи талабаларда турник машгулотларининг НГ ва ТГ натижаларининг фарки

О С\|

со

го га

О

а и

с го

Тест * ухр ь Назорат гурухи Тажриба гурухи Фарки t Р

X о V, % X о V, % Абсо лют Нис, %

Турникда 10 марта тортилиш вакти(с.) НГ 14,39 1,34 9,31 13,61 1,22 8,96 0,78 5,42 1,72 >0,05

ТГ 14,50 1,42 9,79 13,00 1,18 9,08 1,50 10,34 3,25 <0,01

Турникда 10 марта тортилиш вакти айланма харакат таъсирида узгариши(с.) НГ 16,90 1,37 8,11 16,1 1,27 7,89 0,80 4,73 1,71 >0,05

ТГ 16,60 1,63 9,82 14,20 1,30 9,15 2,40 14,46 4,60 <0,001

Турникда 10 с. ичида тортилиш сони (марта) НГ 9,10 1,01 11,10 9,80 0,89 9,08 0,70 7,69 2,08 <0,05

ТГ 9,40 1,22 12,98 11,50 1,39 12,09 2,10 22,34 4,54 <0,001

Турникда 10 с. ичида тор-тилиш сони вакти айланма харакат таъсирида узгариши (марта) НГ 7,40 0,64 8,65 7,8 0,65 8,33 0,40 5,41 1,75 >0,05

ТГ 8,10 0,97 11,98 9,77 1,09 11,16 1,67 20,62 4,58 <0,001

Спорт машгулотлари: техника, тактика, усулият

Техника, тактика и методика спортивной тренировки

iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.

ТГ да эса мазкур курсаткичлар мувофик равишда: 14.50±1.34 с; 13.00±1.18 е.; Р<0.05; 10.34% билан ифодаланган. Бирок турникда 10 марта тортилиш вакти айланма ^аракат юкламаси таъсирида кескин узайгани кузатилди. Масалан, НГда бу курсаткич укув -машгулот йили бошида 16,90±1,37с. гача, унинг яку-нида 16,1±1,27с. гача узайган (Р<0.05) ёки турникда тортилиш вакти укув - машгулот йили якунига келиб 4,73%гача давомли булган. ТГда турникда 10 марта тортилиш вакти айланма ^аракат юкламаси таъсирида дастлаб 16,90±1,37с ни ташкил этган, укув машгулот йили якунида 14,20±1,30 с. гача кискарган (Р<0,001), 10марта тортилиш вактининг кискариш суръати 14,46%га тенг булган.

Турникда 10 с ичида тортилиш сони НГ да дастлаб 9,10±1,01 марта билан ифодаланган булса, укув -машгулот йили якунига келиб, бу курсаткич 8,80±0,89 мартани ташкил этган (Р<0,05) ёки унинг усиш суъати 7,69%га тенг булган.

2-расм. Назорат ва тажриба гурухлари турникда тортилиш курсаткичларининг юкламасиз айланма харакат таъсирида тажриба давомида усиш фаркларини ифодаловчи диаграммалар

(%).

Назорат ва тажриба гуру^ларига мансуб белбогли курашчиларда ;улларни букувчи мушаклар кучини айланма ^аракат таъсирида узгариши ва уни педаго-гик тажриба якунида усиш суръати. НГ п=8 х2=16; ТГп=8 х 2=16 этиб кайд этилди.

У;ув -машгулот йили бошида 9,40±1,22 мартанга тенг булган, тажриба якунида 11,50±1,39 марта билан кайд этилган (Р<0,001) ёки унинг ортиш суръати 22,34% ни ташкил этган.

Эътиборли жойи шундаки, белгиланган ва;т ичида турникда максимал марта тортилиш сони ^ам айланма ^аракат юкламаси таъсирида, айникса НГ да сезиларли даражада камайган. Жумладан, НГ да бу курсаткич (тортилиш сони) дастлаб 7,40±0,64 мартани, укув машгулот йили якунида 7,8±0,65 мар-тани ташкил этган (Р>0.05) ёки сустлашган. ТГда эса турникда 10 с ичида тортилиш сони дастлаб 8,10±0,9 мартага тенг булган, укув машгулот якунига келиб бу курсаткич 9,77±1,09 мартагача ортган (Р<0,001) ёки унинг ортиш фарки 20,62%ни ташкил этган, куриниб турибдики, НГ да турникда 10 марта тортилиш вакти

^ам, 10 с. ичида максимал марта тортилиш сони ^ам айланма ^аракат юкламаси таъсирида яккол тушиб кетган (2-расмга каранг). ТГда эса бу курсаткичлар укув-машгулот йили якунига келиб режа курсат-кичларга якинлаштирилган.

Назорат ва тажриба гуру^ларида юкламаси таъси-рида турникда тортилиш курсаткичларининг узгариш фаркларини акс эттирувчи диаграммалардан куриниб турибдики, НГда юкламасиз турникда тортилиш вакти укув машгулот йили якунида ^ам давомли булган, тортилиш сони эса тушиб кетган. ТГда эса, аксинча, турникда тортилиш вакти кискарган, унинг сони эса 1,3 мартадан 1,73 мартагача ортган. 2- расмда назорат ва тажриба гуру^ларида турникда тортилиш курсаткичларининг педагогик тажриба давомида усиш фарклари киёсий кесимда акс эттирилган.

Хулоса. Утказилган тадкикот натижаларининг киёсий та^лили шундан дарак берадики, биринчи-дан тажриба давомида анъанавий машгулотларда шугулланишни давом эттирган НГ да кул-гавда му-шакларининг максимал ва тезкор кучини ифодаловчи курсаткичлар, биринчидан, тажриба якунига келиб ^ам нихоятда суст даражада усганлиги кузатилган.

Иккинчидан, унг ва чап кул билак-панжа му-шаклари кучи уртасида яккол кузга ташланувчи ассиметирик фарк тажриба якунида янада ортиш тенденцияси билан ифодаланган.

Учинчидан, ушбу гуруада юкламасиз шароитда кайд этилган куч курсаткичлари айланма ^аракат юкламаси таъсирида салбий томонга узгаргани аникланган. Тажриба давомида биз томонимиздан тавсия этилган тадкикот машклар мажмуаларини мунтазам бажариб борган ТГ да эса урганилган барча курсаткичлар тажриба якунига келиб прогрессив то-монга узгаргани кайд этилган. Демак ишлаб чикилган ва шу гуруада кулланилган экспериментал мазмунли машклар блоклари самарали кийматга эга - деб таъ-кидлаш мумкин.

Адабиётлар:

1. Назаренко Л.Д.Содержание и структура ровнавесия как дви-гательно - координационного качества.Ж.:Тимфи,2000,М,- с.54-58.

2. Чельшев Н.Н.Физическая подготовка юных борцов на поясах с использованием упражнений в замкнутой биокинематической цели рук Ж.Вестник ЧГПУ им.И.Яковлева,2013,-с.191-196.

3. Гайнанов Р.Ф.ва.б.Борьба на поясах учебная программа для спортивных школ(ДЮСШ,СДЮШОР),М.,2008,-112с.

4. Маргазин В.А.Эффективность программы развития физических и правственно-волсвых качеств юных спортсменов,занимаюшихся греко- рименой борьбой .Матер. всероссийского съезда врачей вос-стоновительной медицины.М.,2007,-с.54-59.

5. Ульяннин,С.В.Методика учебно-воспитательной работы со студентами в отделении едино борств на примере борьбы на поя-сах,Владимир,2010,-36с.

6. Пулатов А.А.,Пулатов Ф.А.Спорт уйинларида я;;ол хис ;илин-майдиган чай;алиш реакцияси ва уни х,аракат ани;лигига таъсири! Илмий анжуман туплами:Узбекистонда жисмоний тарбия ваоммавий спортни янада ривожлантириш исти;боллари,чирчи;,2019,-б.535-537.

7. Лях В.И.Координационные спасобности:диагностика и разви-те.-М.:ТВГДивизион,2006,-290с.

Ш

0 С1

<0

1

С

ш

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.