Научная статья на тему 'БАЪЗЕ МУШКИЛОТҲОИ ТАШКИЛ НАМУДАНИ КОРҲОИ МУСТАҚИЛОНАИ ДОНИШҶӮЁН ВА РОҲҲОИ БАРТАРАФ НАМУДАНИ ОНҲО'

БАЪЗЕ МУШКИЛОТҲОИ ТАШКИЛ НАМУДАНИ КОРҲОИ МУСТАҚИЛОНАИ ДОНИШҶӮЁН ВА РОҲҲОИ БАРТАРАФ НАМУДАНИ ОНҲО Текст научной статьи по специальности «Науки об образовании»

CC BY
752
105
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Ключевые слова
КРЕДИТНАЯ СИСТЕМА ОБУЧЕНИЯ / САМОСТОЯТЕЛЬНАЯ РАБОТА СТУДЕНТОВ / МЕТОДЫ ОБУЧЕНИЯ / УЧЕБНЫЙ ПРОЦЕСС / АКТИВИЗАЦИЯ / УРОК АНГЛИЙСКИЙ ЯЗЫК / CREDIT SYSTEM OF EDUCATION / INDEPENDENT WORK OF STUDENTS / TEACHING METHODS / EDUCATIONAL PROCESS / ACTIVATION OF THE TEACHING OF ENGLISH LANGUAGE

Аннотация научной статьи по наукам об образовании, автор научной работы — Аҳлиддини А.

В статье, прежде всего, рассмотрено организация самостоятельных работ студентов при обучении иностранных языков. В кредитной системе обучения, в который одно из ее принципов является студентов к выполнению самостоятельных работ, автор также отмечает эту точку зрения. При организации самостоятельных работ проставление цели и задачи и ее выполнение также является необходимым условием. В статье также говорится и рассматривается и эти условия.The article primarily discussed the organization of independent work of students while teaching foreign languages. In the credit system of education, in which one of its principles is students to perform independent work, the author also notes this point. At the organization of independent work filling in goals and objectives, and its implementation is also essential. The article also States, and examines these conditions.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

Похожие темы научных работ по наукам об образовании , автор научной работы — Аҳлиддини А.

iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

SOME PROBLEMS OF ORGANIZATION OF INDIVIDUAL WORKS OF STUDENTS AND THE WAYS OF THEIR SOLUTION

The article primarily discussed the organization of independent work of students while teaching foreign languages. In the credit system of education, in which one of its principles is students to perform independent work, the author also notes this point. At the organization of independent work filling in goals and objectives, and its implementation is also essential. The article also States, and examines these conditions.

Текст научной работы на тему «БАЪЗЕ МУШКИЛОТҲОИ ТАШКИЛ НАМУДАНИ КОРҲОИ МУСТАҚИЛОНАИ ДОНИШҶӮЁН ВА РОҲҲОИ БАРТАРАФ НАМУДАНИ ОНҲО»

БAЪЗЕ МУШКИЛОЩОИ TAШKНЛ НAМУДAНИ КОР^ОИ МУСTA^НЛОНAИ ДОНИШ^УЁН BA РО^ОИ БAPTAPAФ НAМУДAНИ ОЩО

Лх^лиддини А.

Донишкадаи давлатии забонуои Тоцикистон ба номи С. Улагзода

Дар низоми нави тахсилот дар баробари дapсxои ayдитоpй талабот ниебат ба ичрои коpxои мyсгaкилонa боз xaм бeштap мeгapдaд. Х,ар як дареи ayдyтоpй дорои ду нaмyд кори мyсгaкилонa мeбошaд: кори мустакилона бо poxбapии омузгор (КМДРО) ва кори мустакилонаи донишчу (КМД). Яънe, агар дар рафти дареи назариявй уетод ба дoнишчyëн мавзуъро мaтpax созад, дар рафти дарси амалй (КМДРО) дoнишчyëн бо poxбapии омузгор ба ичрои вазифахои гузошташуда машгул мeшaвaнд. Вобаста ба xap як мaвзyъи дарсй устод ба дониш^н мавзуъхоро барои ичро намудан дар шаклхои гуногун xaмчyн кори мустакилона гашн^од мeнaмояд. Кори мустакилонаи донишчу бeвоситa аз чониби xap як донишчу ба таври инфиродй ичро карда мeшaвaд. Псшн^о.^ маку^ои гуногун, шaклxои гуногуни коpxои мустакилона ба дoнишчyëн имконият мeдиxaнд, ки соxиби мaxоpaтy малакаи тaxлил намудан, санчидан ба xyлосaбapоpй шаванд. Инчунин ичрои коpxои мустакилона мeтaвонaд ба болоравии xиси масъулиятшиносй ва мустакилияти дoнишчyëн таъсири мусбй расонад.

Гapчaндe, ки кори мустакилонаи донишчу (КМД) бо гузариш ба низоми кpeдитии тахсилот мaфxyми нав ба шумор мepaвaд, лeкин он дар шак^ои гуногун, дар чapaëни таълим мавриди истифода карор мeгиpифт. Вобаста ба масъалаи мазкур коpxои зиëди илмй низ хам дар мамлакат ва xaм дар xоpичи кишвар ба анчом расонида шудаанд. Бо вучуди ин, имрузхо низ кори мустакилонаи донишчу (КМД) якс аз мaсъaлaxои мyxим ба шумор рафта, дар чapaëни таълим ба таври ва<хъ мавриди истифода карор гирифтааст.

Бaъзe методистон муайян намудаанд, ки кори мустакилона барои донишчу оид ба забони xоpичй як намуди фаъолияти тaълимиeст, ки xaнгoми ичрои он xонaндaгон бо xиссaи муайян мустакилона кор намуда, ва xaнгоми зарурат кисман дастури муаллимон дода мeшaвaнд.

Дар чapaëни таълим нaмyдxои гуногуни вазифаю супоришхо (омода намудани маъруза, макола, хал намудани мисолхо, ичрои вазифахои фоштикию грамматикй, лсксикй, омода намудани peфepaт, чамъоварии маълумот ва гайра) вобаста ба максаду вазифа ва xyсyсияти xоси хар як фанни таълимй вучуд доранд. Инттоб ва шшниход намудани вазифаю корхои мустакилова аз чониби омузгорон максадхои гуногун дорад. Якс аз максадхои асосии шшниход намудани вазифахо барои ичрои мустакилона аз чониби донишчyëн ин санчидан ва натичагирии намудани донишaзxyдкyнии донишчyëн мeбошaд [7, с. 15-17].

Тайи 11 сол аст, ки донишгоxy донишкaдaxои мамлакат аз низоми анъанавй ба низоми крсдитии тaxсилот гузашта истодаанд. Аз як низоми тaхсилoтe, ки солжни зиëд амал мeкapд, гузаштан ба дигар низом барои мамлакати нaвбyнëди мо кори осон набуда, мyшкилотxои зиëдepо дар самти таълиму тарбия псш овард. Ин xaм бошад тагйир ëфтaни нaкшaxои таълимй, пайдо шудани фaнxои нави таълимй, дигаргун шудани соaтxои дарсй, ди-аргун^ои пурра дар бaxогyзоpй, кабули санчишу имтиxонxо ва амсоли инxо. Бо вучуди ин дар раванди кор мyшкилотxои чойдошта оxистa-оxисгa аз байн рафта истодаанд [5, с.251].

Кори мустакилона оид ба дарси забони xоpичй xyсyсиятxои xyдpо доро мeбошaд. Талаботи асосй барои фаъолияти кори мустакилона иштироки иxтиëpй ва фаъолии донишчyëн мeбошaд. Фаъолияти xyдшиносй-тaълимй мeтaвонaнд дар асоси «мaxдyдияти иттилоотй» яъш тибки вaзифaxоe ки аз тарафи устодон дода мeшaвaнд, донишчуш yxдaдоp мeшaвaнд, ки барои xyд санчидани коpxои мустакилонаро xaлy фасл намоянд ва ба таври гоибона мавзуро баррасй намоянд. Ин талаби максадноки муаллимон дар навбати xyд босамар ичро мeшaвaд. [7, с.21].

Ташкили xyдидоpaкyнии таълим бо забони xоpичй ишора мeкyнaд, ки муаллимро мс6ояд дониши мaxсyсe аз соxaи равоншиносй дошта бошад. Барои ин зарур аст, ки муаллим хангоми псшнихдци вaзифaxои xyсyсияти равонй доштаи xонaндaгонpо вобаста ба синну сол, таввачу^ xотиpa ва дарки онxо чудо намояд. [3, с. 19].

Барои ичрои бомувафаккияти кори мустакилонаи донишчyëн бояд ба интикоби маводу супориш ва ташкилу назорати ичроиши он ахамияят дода шавад. Муайян намудани poxy yсyлxoи xaлли маводу масъалахо ва супоришхои додашуда самараи xyб, натичаи заруриро ба омузгор нишон мсдихдд. [9, с. 156].

Омузгор бояд намуд ва xaчми кори мyстaкилoнaepo, ки дoнишчyëн онро дар xoнa, синфxoнa ë китoбxoнa ба таври инфиродй ë гурухй ичро мeкyнaнд, муайян намуда, вобаста ба мapxилaи омузиш пeшниxoд намояд. Ба дoнишчyëн маик^ои масъулиятшиносй дар ичрои кори мустакилона, сарфа намудани вакт ва самаранок истифода бурдани он, аз сарчашмахои зарурй истифода бурдан, тахлил намудан ва маводи заруриро барои xyA пайдо кардан ва дигар

мааьалахо бояд ба дoнишчyëн oмyзoнидa шаванд. Чунки тaчpибaxo нишон мeдиxaнд, ки на xap як донишчу аз гаши xyд ба ичpoи cyпopишy вазифа ва кopxoи мустакилона бapoмaдa мeтaвoнaд. Maxopaти capфaи вакт ва мacъyлиятшинocй низ бояд аз чониби oмyзгopoн дap ниходи дoнишчyëн чой кapдa шавад. Омилхои мaзкyp мeтaвoнaнд ба pyшдëбй, тaшaккyлëбии хамачонибаи донишчуй ва билoxиpa xaмчyн як шaxcияти окмил ва мyтaxaccиcи кacбй омода шyдaни онхо тaъcиpи калон мepacoнaд.

Ташаккулдихщи малакаи мустакилона ичpo намудани cyпopишy вазифахо аз чониби донишчуш бояд дap зинаи аввали бeвocитa дap cинфxoнa, зepи po^бapии oмyзгop амалй гapдaд [7, c.35].

Mapxилa^oи миëнaи таълим, ки ниcбaт ба аввал кaлoнтap шyмopидa мeшaвaд, андозаи кopи мyстaкилoнapo низ aфзyдa, он aco«^ дap xoнa ва Hm^xorn cypaт мeгиpaд. Натичаи он дap дapcи навбатй нaзopaт кapдa мeшaвaд ва муаллим бояд омили замон ва макони ичpoиши кopи мyстaк;илoнapo ба инобат гиpaд. Дaвpa ва макони ичpoиши кopи мустакилона ба aзxyдкyнии маводи он тaьcиpи xy^o мepacoнaд. Ba^e, ки oмyзгop ба дoнишчyëн вазифаи xoнaгиpo мecyпopaд, бояд намунаи ичpoиши oнpo ба онхо нишон дихад [11, c.286].

Koprn мycтaкилoнapo мeтaвoн cинфxoнa бepyн аз дapc ба тaвpи xarrä ва шифохй амалй намуд. Kopи мустакилона мeтaвoнaдpo дap шаклдои гуногун гyзapoнидaн ба дoнишчyëн шaвкoвapию paнгopaнгй мeбaxшaд. Дap шакли чуфтй, гypyxй, чуфти гypyxдoи xypд ва тамоми гypyx пeшниxoд намудани cyпopишy кopxoи мустакилона дapcpo мeтaвoнaд paнгopaнг coзaд. Бо вучуди ин, кайд кapдaн зapyp аст, ки шакли acocии ^prn мустакилона - инфиpoдй мeбoшaд [2, c. 217-218].

Kopи мyстaкилoнapo хангоми таълими забони xopичй дap тамоми фаъолиятхои нутк, (фаъолиятдои cyxaнpoнй, шунавой, xoндaн ва фаъолияти xaттй) мeтaвoн гyзapoнид.

Намуна^ои вазифахо бapoи ^prn мустакилона дap путди нутки мyoшиpaтй дap миcoли зepин мeтaвoн шшниход шуд: данмшцу бояд aKc^au хана, датшгау, ва ё àmxay, аксра авезан намуда дар барau он нацл намаяд, ва ба саващае, ku аз maрaфu ^амсабацанаш ё амузгар дада мешавад, дар замот гузашта ва ё замат аянда цаваб гарданад.

Намуна^ои вазифахо бapoи ^prn мустакилона вобаста ба ташаккули шунавой: данмшцу дар рaвaндu щраu карu мустацтона бояд аввалан нацлра дар такт мaвадu аудтй гуш намуда, кaлuмa^аu ба худ натuнаcра бaраu худ цайд намаяд. Kaлuмщаu натuноcu нaвuшmaтyдaра аз худ намуда, ба тарт талаффут ан cцaмuяmu ц^дй дщад. Дар дарш аянда кaлuмщаu нaвu азхудкардара ба амузгар сабацгарданй намаяд.

Намунаи вазифахо бapoи ^prn мустакилона вобаста ба ташаккули xo™m бо забони xoprn4ñ: хандcнu мamщаu гунагущацм; машц намудатл ханuшu матш ноштос; гуш намудат тaклu аудтш матн ва maвcccymu тацтд хандат тaклu хаттш. мcmнu cyдuай; пайда кардат мaънаu кcлuмaю uбарщаu натнаcu матн; нaвuшmc гuрuфmaнu катмаю uбарщаu натuнаc ва тарцума намудат анх,а; бcраu дарк намудат матш хандашуда ^ра кардат мaшк^аu вабаста ба матн [10, c.79].

Бо гузаштан ба низоми кpeдитии та^одлот, талабот ба таълиму тapбия, дониш аз xy^yrarn дониш^н, мa^opaтy малака ва тaйëpии кacбии oмyзгopoн parnrc дш^ г^ифт. CoxTOprn нав фаъолнокии дoнишчyëнpo нжбат ба oмyзгopoн бeштap талаб мeнaмoяд. Омyзгopoн ба донишчуш тан^о poxнaмoй намуда, o^opo бо мавод^ои таълимй, маълумотхои иловагии таълимй, capчaшмa^oи илмй таъмин мeнaмoянд. Донишчуш дap навбати xyд бо маълумоти зapypй мycaллax, шуда, бояд мустакилона аз пайи чустучуи дониш шаванд. [1, c.318].

Афзалияти кopxoи мустакилона дap он мeбoшaд, ки мустакщлияти дoнишчyëн ниcбaт ба дaвpaи мактабиашон бeштap мeгapдaд. Arap дap мактаби мдана фаъолнокй дap cинф ба души oмyзгop бошад, дap мактаби олй бошад низоми кpeдитии тaxcилoн дoнишчypo вaзoфaдop мecoзaд, ки мeштap мyтaкилиятpo ба душ гиpифтa, аз oмyзгop танхо дap вакти дapc илм oмyxтa, боки мустакилона пахлухои вaceъи фанхои тaьлимиpo омузанд. Он чизe ки oмyзгop дap дoиpaи як мавзуъ муддати 50 дакщка ба дoнишчyëн мeфaxмoндa, дap замони бocypъaт пeшpaвaндa кофй нecт. Махз хамин аст, ки aкcapи фанхои таълимй нжбат ба дapcxoи ауди^й бapoи кopxoи мустакилона кpeдити фан бeштap чудо шудааст. Ин маънои ornpo дopaд, ки донишчу бояд бeштap мycтaкилoнa фанни тaълимиpo омузад. Чдхонбинии xyдpo вaceъ намуда, аз навгонихои ин ë он фан бapxypдop гapдaд. Дoнишчyëни фаъол хатто мeтaвoнaнд аз навгонихои илмхои oмyxтaшaвaндa дap paфти дapc ба хамга.бакон маълумот пeшниxoд намоянд.

MyOT^^^ намудани дoнишчyëн, бeдop намудани мacъyлиятшинocй ва cpaфaкopии вакти онхо кopи xeлe xyб acт, аммо бовучуди пepшaфти илму тexникa дap замони мо хангоми ташкил ва пeшниxoд намудани кopxoи мустакилона мушкилотхои зиëдe вучуд дopaнд. Бaъзe аз мyшкилoтxoe хастанд, ки xyди oмyзгopoнy дoнишчyëн мeтaвoнaнд oнxopo хал намуда, дap таълиму тapбия акибнишинй накунанд. Лeкин бaъзe мушкилотхои дигap аз oмyзгop ва донишчу вобаста набуда, ба илмомузй, забономузй, coxибкacбшyдaни дoнишчyëн мoнea эчод мeкyнaнд.

ЛИТЕРАТУРА

1. Алиев И.И. Условия повышения эффективности самостоятельных работ учащихся на уроках /

И.И.Алиев:- Баку, 1988 - 22 с.

2.Бабинская П.К., Будько А.Ф., Маслыко Е.А. Настольная книга преподавателя иностранного языка / П.К. Бабинская, А.Ф.Будько, Е.А. Маслыко: - Минск: Вышэйшая школа, 1996: - 522 с.

3.Барномаи давлатии омузиш ва такмили забон^ои русй ва англисй барои сол^ои 2004-2014

4.Бим И.Л. Теория и практика обучения немецкому языку в средней школе / И.Л. Бим: - М.: Просвещение,1988: - 256 с.

5.Жарова Л.В. Учить самостоятельности: Книга для учителя / Л.В. Жарова: - М.: Просвещение, 1993: - 203 с.

6.Зимняя И.А. Педагогическая психология: Учебник для вузов. Изд. второе / И.А. Зимняя: - М.: Университетская книга, Логос, 2007: - 384 с.

7.Коменский Я.А. Избранные педагогические труды: В 2-х томах / Я.А. Коменский: - М.: Педагогика, 1982: -576 с.

8.Конышева А.В. Организация самостоятельной работы учащихся по иностранному языку / А.В. Конышева:- Минск: СПб.: КАРО, Мн.: Издательство «Четыре четверти», 2005: - 208 с.

9.Мишнева Е.К. Об одном из приемов развития общеучебного умения учащихся в курсе овладения английским языком на среднем этапе обучения / Е.К. Мишнева // Иностранные языки в школе. -№ 6. - 2005.

10.Рогова Г.В. Методика обучения иностранным языкам в средней школе / Г.В. Рогова: - М.: Просвещение, 1991 - 287 с.

11.Тамбовкина Т.Ю. Самообучение иностранному зыку как основная составляющая языкового самообразования / Т.Ю. Тамбовкина // Иностранные языки в школе. - № 5. - 2005.

12.Щукин А.Н. Обучение иностранным языкам: Теория и практика: учебное пособие для преподавателей и студентов / А.Н. Щукин: - М.: Филоматис, 2004: - 416 с.

НЕКОТОРЫЕ ПРОБЛЕМЫ ОРГАНИЗАЦИЯ САМОСТОЯТЕЛЬНЫХ РАБОТ СТУДЕНТОВ И ПУТИ ИХ РЕШЕНИЯ

В статье, прежде всего, рассмотрено организация самостоятельных работ студентов при обучении иностранных языков. В кредитной системе обучения, в который одно из ее принципов является студентов к выполнению самостоятельных работ, автор также отмечает эту точку зрения. При организации самостоятельных работ проставление цели и задачи и ее выполнение также является необходимым условием. В статье также говорится и рассматривается и эти условия.

Ключевые слова: кредитная система обучения, самостоятельная работа студентов, методы обучения, учебный процесс, активизация, урок английский язык

SOME PROBLEMS OF ORGANIZATION OF INDIVIDUAL WORKS OF STUDENTS AND THE WAYS OF THEIR SOLUTION

The article primarily discussed the organization of independent work of students while teaching foreign languages. In the credit system of education, in which one of its principles is students to perform independent work, the author also notes this point. At the organization of independent work filling in goals and objectives, and its implementation is also essential. The article also States, and examines these conditions.

Keywords: credit system of education, independent work of students, teaching methods, educational process, activation of the teaching of English language

Сведения об авторе:

Ахлиддини Абдугафор - докторант (PhD) кафедры педагогики, психологии и методики преподавания Таджикского государственного институт языков им. Сотима Улугзода Моб.тел.: (+992) 985 81 79 71 Эл.почта: gkarimjon@mail.ru About the author:

Akhliddini Abdugafor - doctorate of PhD of the department of Pedagogy, Psychology and Methods of teaching of TSIL named after Sotim Ulugzoda Mob, tell.: (+992) 985 817971 E-mail: gkarimjon@mail.ru

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.