Научная статья на тему 'БАРКАМОЛ АВЛОД ТАРБИЯЛАШДА “ТАРБИЯ” ФАНИНИ ЎҚИТИШНИНГ АҲАМИЯТИ'

БАРКАМОЛ АВЛОД ТАРБИЯЛАШДА “ТАРБИЯ” ФАНИНИ ЎҚИТИШНИНГ АҲАМИЯТИ Текст научной статьи по специальности «Естественные и точные науки»

CC BY
54
3
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Ключевые слова
глобаллашув / оммавий маданият / мафкуравий таҳдидлар / ғарбона индивидуализм / эгоцентризм / нигилизм / андишасизлик / беҳаёлик / зўравонлик / манқурт / маънавий қуролсизлантириш / миллий қадриятлар / миллий тарбия / маърифат. / globalization / mass culture / ideological threats / Western individualism / egocentrism / nihilism / indifference / cynicism / violence / manqurt / moral disarmament / national values / national education / enlightenment.

Аннотация научной статьи по естественным и точным наукам, автор научной работы — М. Қ. Менгдобилова

Ушбу мақоламизда глобаллашув жараёнининг ёшлар тарбияси, миллийликга бўлган салбий таъсири, мамлакатимизда ижтимоий-гуманитар фанларни ўқитиш тизимидаги ислоҳатлар натижаси, жумладан, умумтаълим мактабларида “Тарбия” фанини ўқитишнинг баркамол авлод тарбиялашдаги, ҳамда мафкуравий иммунитетни шакллантиришдаги аҳамияти таҳлил қилинган.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

THE SIGNIFICANCE OF TEACHING THE SCIENCE OF "EDUCATION" IN EDUCATING A PERFECT GENERATION

In this article, the negative impact of the globalization process on youth education, nationalism, the result of reforms in the system of teaching social and humanitarian sciences in our country, including the importance of teaching the science of "Education" in general education schools in the education of a competent generation and the formation of ideological immunity are analyzed.

Текст научной работы на тему «БАРКАМОЛ АВЛОД ТАРБИЯЛАШДА “ТАРБИЯ” ФАНИНИ ЎҚИТИШНИНГ АҲАМИЯТИ»

SCIENTIFIC PROGRESS VOLUME 3 I ISSUE 10 I 2022 _ISSN: 2181-1601

Scientific Journal Impact Factor (SJIF 2022=5.016) Passport: http://sjifactor.com/passport.php?id=22257

БАРКАМОЛ АВЛОД ТАРБИЯЛАШДА "ТАРБИЯ" ФАНИНИ УЦИТИШНИНГ АХДМИЯТИ

М. Менгдобилова

Чирчик давлат педагогика университети академик лицейи укитувчиси

АННОТАЦИЯ

Ушбу маколамизда глобаллашув жараёнининг ёшлар тарбияси, миллийликга булган салбий таъсири, мамлакатимизда ижтимоий-гуманитар фанларни укитиш тизимидаги ислохатлар натижаси, жумладан, умумтаълим мактабларида "Тарбия" фанини укитишнинг баркамол авлод тарбиялашдаги, хамда мафкуравий иммунитетни шакллантиришдаги ахамияти тахлил килинган.

Калит сузлар: глобаллашув, оммавий маданият, мафкуравий тахдидлар, гарбона индивидуализм, эгоцентризм, нигилизм, андишасизлик, бехаёлик, зуравонлик, манкурт, маънавий куролсизлантириш, миллий кадриятлар, миллий тарбия, маърифат.

THE SIGNIFICANCE OF TEACHING THE SCIENCE OF "EDUCATION" IN

EDUCATING A PERFECT GENERATION

ABSTRACT

In this article, the negative impact of the globalization process on youth education, nationalism, the result of reforms in the system of teaching social and humanitarian sciences in our country, including the importance of teaching the science of "Education" in general education schools in the education of a competent generation and the formation of ideological immunity are analyzed.

Keywords: globalization, mass culture, ideological threats, Western individualism, egocentrism, nihilism, indifference, cynicism, violence, manqurt, moral disarmament, national values, national education, enlightenment.

Кириш. Бугунги кунда инсоният глоболлашув шароитида жараёнининг ижобий ва салбий жихатларига гувох булмокда. Глобаллашув жараёни мамлакатлар уртасида интеграциянинг кучайиши, фан-техника, таълим, маданиятнинг ривожланишидаги фаол хамкорлик инсоният хаётида ижобий жихатларини намоён килаётган булса, оммавий маданиятнинг кириб келиши инсонларни кандай йул билан булсаям купрок пул топишига кизикишнинг ортиши, ер юзида миллийлик, миллий характернинг йуколиб бориши асосида

SCIENTIFIC PROGRESS VOLUME 3 I ISSUE 10 I 2022 _ISSN: 2181-1601

Scientific Journal Impact Factor (SJIF 2022=5.016) Passport: http://sjifactor.com/passport.php?id=22257

бутун инсониятнинг умумий характер ва киёфага кириб бориши жараённинг салбий хусусияти сифатида акс этмокда.

90-йиллар бошларида юз берган сиёсий узгаришлар Марказий Осиё мамлакатларига, жумладан, мамлакатимизга нисбатан хам турли хил шакл ва мазмундаги сиёсий, иктисодий ва мафкуравий тахдидларни кучайтирди. Ушбу жараёнда усиб келаётган ёш авлодда юксак маънавият, кенг дунёкараш, тафаккурни шакллантириш, огохлик ва сергаклик рухида тарбиялаш давр талабига айланди. Чунки, фикрлаш, тахлил килиш, идрок килиш кобилиятига эга булмаган ёш авлод факат топширикни бажарувчи манкуртга айланиши эхтимоли мавжуд. Манкуртлар эса кечаги, бугунги, келгуси кун хакида кайгурмайди ва инсон учун зарур булган эрк, хак-хукук ва кадриятларнинг кадрига етмайди. Шу уринда усиб келаётган ёш авлодни мамлакатимиз ва уз келажагига булган ишонч одобини тарбиялаш таълим олишида, шахсий хаётида, келгуси иш фаолиятида, жамоа орасида катъий харакат килишида катта ахамиятга эга. Х,ар бир маънавиятли, онгли инсонда ватанидан фахрланиш туйгуси булиши, унга муносиб булишга харакат килиши лозим. Уни ривожлантириш, шакллантириш ва ёш авлодни миллий кадриятлар асосида тугри тарбиялаш хар бир давлат ва жамият олдидаги мухум вазифадир [7;114]. Узбекистон фукаролик жамиятини куриш сари илдам харакатланаётган, фаол ислохатлар даврида, фукароларнинг хукукий саводхонлик даражаси юкори даражада булиши ва ушбу жараёнда жамиятнинг барча жабхаларда фаол иштирок этишга тайёр, уз мустакил фикрига эга, уз хукук ва бурчларини англаган ёшларни тарбиялаш мухум ахамиятга эга. Кишилик жамиятида шахсни тарбиялаш энг долзарб ижтимоий ва педагогик муоммо хисобланиб келинган. Инсон узи узида эзгуликни яратиш, маънавий юксалиш учун масъул, аммо шу билан бирга инсонннинг юксалишида таълимнинг роли нихоятда катта эканлигини инкор этиб булмайди [6].

Адабиётлар тахлили. Глобаллашув жараёнининг намоён булиш шакллари, унинг жамият хаёти ва ёшлар тарбиясига булган таъсири борасида куплаб хорижий ва махаллий тадкикотчилар изланишлар олиб борганлар.Жумладан МДХ, олимларидан В.Я.Нечаев, В.И.Добреньков, И.Г.Владиморовалар глобаллашувнинг дунё иктисодиёти ва инсонлар хаётидаги ахамияти ва окибатлари борасида фундаментал тадкикотлар олиб борган булса, И.А.Майбуров, П.Скотт, О.Б.Боейкова, А.А. Лукьновалар мазкур жараённинг таълим сохасига булган таъсири буйича илмий изланишлар олиб борганлар. Махаллий тадкикотчилардан Н.Алиматова, М.Мамажонова, М.Набиев, М.Маматмусаева,Т.Ташметов кабилар асосан глобаллашув ва оммавий маданиятнинг ёшлар тарбиясига булган мафкуравий таъсирлари масаласига эътиборини каратганлар.

SCIENTIFIC PROGRESS VOLUME 3 I ISSUE 10 I 2022 _ISSN: 2181-1601

Scientific Journal Impact Factor (SJIF 2022=5.016) Passport: http://sjifactor.com/passport.php?id=222ff7

Хрзирги кунда глобаллашув жараёни янги худуд ва минтакаларни инсон фаолиятининг барча сохаларини уз домига тортмокда. Айникса, мафкуравий ва маънавий сохада уз гоя хамда мафкураларини сингдириш, таъсир доираларини кенгайтиришда глобаллашув жараёнлари мухим халка булиб хизмат килаётганини хаммамизга аён. Биргина ахборот -коммуникация сохасидаги глобаллашув жараёнини кузатар эканмиз, унинг таъсири жахонда гоявий ва маданий гегемонлик учун асосий куролга айланаётганлигини курамиз. Ахборот технологиялари юксалган давлатлар эса, бу жараённинг харакатга келтирувчи кучи булмокда. Глобаллашув жараёни ижтимоий хаётнинг барча сохаларига таъсир курсатиб, алохида мамлакатларни жахон хамжамияти билан боглайди. Бугунги кунда глобаллашув жамият тараккиётидаги конуний тарихий жараён булиб, инсоният жамияти янги цивилизациявий сифат узгаришларини узида ифода этмокда. Маънавий хаётдаги глобаллашув жараёнлари оммавий ахборот воситалари, интернет, радио, телевидение, уяли алока воситалари оркали ахборотни етказишнинг фаоллашуви хам ижобий хам салбий окибатларини келтириб чикариб, бир томондан, маънавий глобаллашув, натижасида хаётимизга кириб келаётган илм-фан, маданият ва санъат, маънавий мерос ижобий ахамиятга эга булса, иккинчи томондан, турли зарарли гоялар хамда мафкураларнинг жамиятимиз хаётига кириб келиши баркамол авлодни тарбиялаш, уларнинг мафкуравий иммунитетини мустахкамлаш вазифасини долзарб масала сифатида кун тартибига куймокда. Глобаллашув жараёни билан боглик зиддиятлар, аввало маданий - маърифий сохада намоён булмокда. Глобаллашув яратган имкониятлардан хозирги кунда маънавий бушликни тулдиришга харакат килаётган сиёсий ва мафкуравий марказлар фойдаланмокдалар.

Бунинг окибатида инсоният томонидан катта маънавий йукотишлар, миллатнинг асрий кадриятлари, миллий тафаккури ва турмуш тарзи издан чикаётганини, ахлок-одоб, оила ва жамият хаёти, онгли яшаш тарзига хавф солаётганини алохида кайд этиш лозим. Маънавий тахдид инсон эркинлигига хавф солиб, уни гоявий карам килиш, рухий дунёсини издан чикаришга каратилган, хамда у жозибали шиорлар ва гоялар остида яширинади, диний ришталарга болта уради.Уларнинг калбини ва онгини эгаллашга, уларнинг дунёкарашига зарарли фикрларни тикиштиради, охир-окибатда мамлакат хавфсизлигига ва миллий манфаатларга тахдид солиб, жамиятни инкироз кучасига олиб келади. Бизга маълумки, маънавий куролсизлантирилган ва бунинг окибатида маънавий илдизлари заифлашган халк энг оддий хатар олдида хам ожиз булиб колади [5;48-51].

Глобаллашув жараёнида информацион воситаларнинг юксак даражада ривожланишининг салбий натижалари уларок ёшларнинг миллий кадриятлардан,

SCIENTIFIC PROGRESS VOLUME 3 I ISSUE 10 I 2022 _ISSN: 2181-1601

Scientific Journal Impact Factor (SJIF 2022=5.016) Passport: http://sjifactor.com/passport.php?id=222ff7

ахлок нормаларидан узоклашуви юз бермокда. Иккинчидан, "оммавий маданият" нинг турли куринишлари ёшлар орасида кенг таркалмокда. Жумладан, гарбона индивидуализм, эгоцентризм, нигилизм, андишасизлик, бехаёлик ва зуравонлик, миллий кадриятларга ва ижтимоий манфаатларига беписандлик билан муносабатда булиш иллатларини келтириб чикармокда. ХХ асрнинг урталаридан оммавий маданиятга ахборот воситалари кучли таъсир утказа бошлаган булса, аср охирига келиб ва XXI асрнинг бошларида бу таъсир янада кучайди. Оммавий маданият ёки Гарбда айтилганидек, "популяр культура" бугунги кунда халк ва миллатларнинг мумтоз маданиятига, санъатига, унинг бойликларига карши курашиб, унинг ютукларини инкор килиб келяпти. Шунинг учун бугунги кунда оммавий маданиятнинг маънавий-ахлокий тубанликларидан давлатимиз фукаролари, энг аввало, ёшларни асраб-авайлаш, усиб келаётган ёш авлодимизни огохликга даъват этиш, рухиятини, акл-идроки ва умуман маънавиятини диний акидапарастлик, жахолатпараслик хатаридан ташкари, айни пайтда, жахонда юз бераётган сиёсий, мафкуравий, ижтимоий, иктисодий, маънавий манфаатлар йуналишидаги курашларнинг хатарли таъсиридан мухофаза килишни хам уз ичига олади [9;145-148]. Узбекистон Республикасининг президенти Ш.Мирзиёев, "Ёш авлод тарбияси хакида гапирганда, Абдурауф Фитрат бобомизнинг мана бу фикрларига хар биримиз, айникса, энди хаётга кириб келаётган уFил-кизларимиз амал килишларини мен жуда-жуда истардим. Халкнинг аник максад сари харакат килиши, давлатманд булиши, бахтли булиб иззат-хурмат топиши, жахонгир булиши ёки заиф булиб хорликга тушиши, бахтсизлик юкини тортиши, эътибордан колиб, узгаларга тобе ва кул, асир булиши уларнинг уз ота-оналаридан болаликда олган тарбияларига боFлик. Бугунги кунда ён-атрофимизда диний экстремизм, терроризм, гиёхвандлик, одам савдоси, ноконуний миграция, оммавий маданият, одам савдоси, ноконуний миграция, оммавий маданият деган бало-казоларнинг хавфи тобора кучайиб бораётганини хисобга оладиган булсак, бу сузларнинг чукур маъноси ва ахамияти яккол аён булади" [2;3]. Юртбошимиз ушбу фикрлари оркали хар бир окибат тарбия сабабли юзага келишини алохида таъкидлайдилар. Гарб дунёсида шахсий эркинлик, ва индивидуал хукуклар, шунингдек, узлигини намоён килиш, шахс эркинлиги масаласига устивор каралса, Шарк маданиятида жамоа манфаатлари, оила шаъни ва мукаддаслиги, ижтимоий анъана ва тартиботлар, катталарга хурмат каби кадриятлар эъзозланади. Глобаллашув шароитида маданиятлараро интеграция энг аввало, маънавий-ахлокий, маърифий мезонлар, умуминсоний кадриятлар асосига курилмоги лозим.

Республикамизнинг биринчи президенти И.А.Каримов "Юксак маънавият-енгилмас куч" асарида шундай деган эдилар: "Х,озирги вактда куз унгимизда

SCIENTIFIC PROGRESS VOLUME 3 I ISSUE 10 I 2022 _ISSN: 2181-1601

Scientific Journal Impact Factor (SJIF 2022=5.016) Passport: http://sjifactor.com/passport.php?id=22257

дунёнинг геополитик, иктисодий ва ижтимоий, ахборот коммуникация манзарасида чукур узгаришлар руй бераётган турли мафкуралар тортишуви кескин тус олаётган бир вазиятда, барчамизга аёнки, фикрга карши фикр, FOяга карши FOя ,жахолатга карши маърифат билан курашиш хар качонгидан мухим ахамият касб этмокда" [3;119].

Глобаллашувнинг мухим белгиларидан бири ривожланаётган мамлакатлар ривожланган мамлакатлар таъсирига тушиб колишида булиб, бунга карши курашнинг энг макбул, самарали йули миллий тарбия асосларини кучайтириш билан боглик хисобланади. Шу уринда "тарбия" ва "тарбият" сузлари 1)парвариш килмок; таълим бермок; ургатиш; 2)навозиш; мехрибонлик курсатиш; куз-кулок булиш; химоя килиш; каби куп кирали маъноларга эга [4;125]. Тарбия шундай жараёнки, у мавсумий, маълум бир вактга мулжалланган иш эмас, балки жамият ва давлат ахамиятига молик кечиктириб булмас, узлуксиз давом этадиган жараён ва стратегик масаладир. Тарбия жараёни укитувчи ва укувчининг узаро таъсирида амалга ошириладиган динамик тизим сифатида каралади. Тарбия жараёни таълим муассасаси педагогик фаолиятининг ядросидир [8;82]. Баркарор ахлокий хулк-атворга эга, кобилиятли шахсни ривожлантириш учун шарт-шароитлар яратиш, уз такдирини узи белгилаш, жамиятда узини узи мослаштириш, ватанпарварлик, фукаролик ва маънавий-ахлокий тарбия, соFлом турмуш тарзини укувчиларга сингдириш тарбиянинг асосий максади хисобланади. Фикримизча, тарбия жараёни махсус ишлаб чикилган булиши, яъни боланинг уз-узини ривожлантириш, уз-узини бошкариш имкониятлари билан уйгунлаштирилган максадга мувофик тизим булгандагина хакикий була олади. XXI аср кишиси умуминсоний кадриятлардан ва бугунги кун хакикатларидан келиб чикиб, жисмонан соглом, маънавий ахлокий, интеллектуал жихатдан ривожланган, мустакил фикрлайдиган булиши шу билан бирга дунёда содир булаётган жараёнларга локайд булмаслиги, ташки олам билан фаол алокада булиши лозим. Мактаб тизимида боланинг шахс сифатида шаклланиш ва ижтимоийлашув даври юз беради. Шу сабабли, республикамизда умумтаълим мактабларида ижтимоий-гуманитар фанларни укитишда бир канча тизимли ислохатлар амалга оширилди. Жумладан, Вазирлар Махкамасининг 2020 йил 7-июлдан кучга киритилган 422-сонли карорига мувофик умумий урта таълим муассасаларида «Одобнома», «Ватан туйгуси», «Миллий истицлол гояси ва маънавият асослари» х^амда «Дунё динлари тарихи» фанлари бирлаштирилиб, ягона «Тарбия» фани 1-9-синфларда 2020/2021 укув йилидан, 10-11-синфларда эса 2021/2022 укув йилидан фанларга ажратилган умумий соатлар доирасида боскичма-боскич амалиётга жорий этилди. 2020-2023 йилларда республика олий таълим муассасаларининг «Бошлангич таълим», «Тарих» (мамлакатлар ва

SCIENTIFIC PROGRESS VOLUME 3 I ISSUE 10 I 2022 _ISSN: 2181-1601

Scientific Journal Impact Factor (SJIF 2022=5.016) Passport: http://sjifactor.com/passport.php?id=22257

минтакалар буйича), «Тарих укитиш методикаси», «Филология ва тилларни укитиш: Узбек тили», «Узбек тили ва адабиёти», «Миллий гоя, маънавият асослари ва хукук таълими», «Педагогика ва психология», «Диншунослик» ва Исломшунослик (Ислом тарихи ва манбашунослиги)», «Психология (Дин социопсихологияси)» таълим йуналишлари битирувчиларига умумий урта таълим мактабларида «Тарбия» фанини укитиш хукуки берилиши юзасидан зарур чораларни курилиши белгилаб берилди.

Умумий урта таълим муассасалари укувчиларининг ёши ва психофизиологик хусусиятларини инобатга олган холда уларнинг онгига умуминсоний кадриятлар ва юксак маънавиятни янада чукур сингдириш, уларни ватанпарварлик ва инсонпарварлик рухида тарбиялаш, умумий урта таълим муассасаларидаги маънавий-тарбиявий ишларни янгича асосда ташкил этиш максадида Вазирлар Махкамаси карори асосида 4 та ижтимоий-гуманитар йуналишдаги фанлар бирлашмасидан иборат "Тарбия" фани боскдчма-боскдч жорий килиниши белгиланди.

2020 йилда «Тарбия» фани концепцияси кабул килиниб концепция давлатнинг таълим-тарбия сохасидаги сиёсатини амалга оширишда мавжуд булган долзарб муаммоларни хал этишга йуналтирилди хамда концепция ёш авлод тарбиясидаги ишларни янги боскичга олиб чикишга каратилган устувор вазифалар, асосий максад ва йуналишларни белгилаб берди[1].

Концепцияда белгиланган йуналишлар мамлакат ёшларини маънан ва жисмонан баркамол килиб тарбиялаш, иктидори ва салохиятини руёбга чикариш, уларни давлат ва жамиятнинг ривожига кенг жалб этиш, ташаббусларини етарли даражада куллаб-кувватлаш максадида хукукий асослар, иктисодий имкониятлар ва ташкилий механизмларни янада кенгайтиришга хизмат килади. Ушбу концепция Узбекистон Республикасининг Конституцияси, Узбекистон Республикасининг «Таълим туFрисида»ги, «Ёшларга оид давлат сиёсати туFрисида»ги конунлари, халкаро хукукнинг умумэътироф этилган хужжатлари, хусусан «Бола хукуклари туFрисида»ги, «Бола хукукларининг кафолатлари туFрисида»ги конвенциялар, Бирлашган Миллатлар Ташкилотининг «Ёшлар-2030» стратегияси хамда Узбекистон Республикасининг таълим тугрисидаги конун хужжатларига асосланади.

Концепцияда белгиланган вазифалар Узбекистон Республикасини ривожлантиришнинг бешта устувор йуналиши буйича Хдракатлар стратегияси талаблари, Узлуксиз маънавий тарбия концепцияси, миллий ва жахондаги илгор тажрибалар, мамлакатимиздаги ижтимоий-сиёсий узгаришлар билан уйгун равишда амалга оширилади. Концепция умумий урта таълим тизимида укувчиларнинг ёшига мос маънавий ривожланишини таъминлаш ва фаол

SCIENTIFIC PROGRESS VOLUME 3 I ISSUE 10 I 2022 _ISSN: 2181-1601

Scientific Journal Impact Factor (SJIF 2022=5.016) Passport: http://sjifactor.com/passport.php?id=22257

фукаролик компетенцияларини шакллантириш максадида умумий урта таълим мактабларида укитилаётган «Миллий истиклол гояси: асосий тушунча ва тамойиллар» туркумига кирувчи фанлар «Одобнома», «Ватан туйгуси», «Миллий истиклол гояси ва маънавият асослари», «Маънавият асослари», «Дунё динлари тарихи» фанларини бирлаштирган ягона Тарбия фанининг асосий йуналишларини белгилаб беради. Шу билан бирга мамлакатимизда тарбия сохасига доир сиёсатни амалга оширишда иштирок этувчи давлат органлари, нодавлат нотижорат ташкилотлари, хусусий сектор фаолиятининг мувофиклиги ва мутаносиблиги таъминланиши белгиланган.

Умумтаълим мактабларида ушбу фаннинг жорий килиниши давр талаби ва эхтиёжи билан бевосита боглик. "Тарбия" фани укувчиларни хар томонлама, аклий, рухий, интеллектул, ахлокий, диний, жисмоний, иктисодий, эстетик (ва хз) тарбиялашни уз ичига олар экан, булгуси фан укитувчилари юксак маънавиятли, кенг тафаккурли булиши талаб килинади. Сабаби мазкур фан фалсафа, ахлок, дин, этика, эстетика, психология ва тадбиркорлик каби фанлар уйгунлигидан иборат. Усиб келаётган ёш авлодни жамият талабларига мос равишда тарбиялашда, глобаллашув ва оммавий маданиятнинг салбий жихатларидан химояланишда "Тарбия" фанининг ахамияти катта.

REFERENCES

1. Узбекистон Республикаси Вазирлар Махкамасининг 7.07.2020. санасиаги 422-сонли карори. https://lex.uz/ru/docs/4885018

2. Каримов И.А.Юксак маънавият-енгилмас куч.Т.: Маънавият, 2008.-Б.119.

3. "^онун устиворлиги ва инсон манфаатларини таъминлаш - юрт тараккиёти ва халк фаровонлигининг гарови" .Узбекистон Республикасининг Президенти Шавкат Мирзиёевнинг Узбекистон Республикаси Конституцияси кабул килинганлигининг 24 йиллигига багишланган тантанали маросимидаги маърузаси.//Самарканд газетаси, 2016 йил, -Б.3.

4. Узбек тилининг изохли лугати.2 жилдлик, II том,-М.: «Рус тили нашриёти»,1991. -Б.125.

5. И.М.Арзиматова. Глобаллашувнинг ёшлар маънавий тарбиясига салбий таъсири.//Мураббий илмий - маърифий журнали.2021.№2. 2021.-Б.48-51.

6. Бердяев Н.А. Философия свободного духа.М.:Республика, 1994.-С. 480.

7. Кошанова Н.М.Умумтаълим мактабларида "Тарбия" фанини укитиш: давр талаби, эхтиёж ва зарурият/ "Транспорт сохасида халкаро даражада мутахассис кадрлар тайёрлаш истикболлари"мавзусидаги халкаро илмий-амалий конференцияси туплами. Тошкент давлат транспорт университети.21-22-апрель, 2022 йил.Б.914 (914-919)

SCIENTIFIC PROGRESS VOLUME 3 I ISSUE 10 I 2022 _ISSN: 2181-1601

Scientific Journal Impact Factor (SJIF 2022=5.016) Passport: http://sjifactor.com/passport.php?id=222ff7

8. Н.М.Кошанова.Умумтаълим мактабларида синф рахбарлари фаолиятини ривожлантириш механизмлари(кластер ёндашуви асосида)" //пед.фан.фалсафа доктори дисс.Чирчи;,2022. -Б.82.

9. Хашимов. Ш.Ж. Хашимова С.Х. Маънавий глобаллашув ахборотлашган жамият ва ёшлар тарбияси //Мураббий илмий -маърифий журнали. 2021.№2. 2021.-Б.145-148.

10. Тоштемирова С. А. Глобаллашув шароитида маънавиятни шакллантиришда диний багрикенгликнинг ахдмияти// Мураббий илмий -маърифий журнали. 2021.№2. 2021.-Б.119-121.

11. Нечаев В.Я. Параметры глобализация и факторы Болонского процесса// Вестник . Мобализации и факторы Болнского процесса // Вестник. Москва. 2004. №4.С. 27-34.

12. СкоттП. Глобализация и университет// Alma Mater: Вестник.высшая школа. 2000. №4.С.3-8.

13. Владимирова И.Г. Глобализация мировой экономики: проблемы и последствия // Менежмент в России и за рубежом. 2001. №3.[Электронный ресурс] Режим доступа: http://www.cfin.ru/press/management/2001-3/ index. shtml

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.