CC BY
21
30
Вестник АГИУВ
ДЦП и реабилитация
Балалардыц церебралды салдануы кезiндегi этиологияльщ
тYрткiлер
Лепесова М.М., Текебаева Л.А., Мырзалиева Б.Д., Аяганов Д.Н., Уленбаева А.И., Мурзакасымова Н.Ж. Алматы Мемлекеттiк дэрiгерлер б'т'шн жетiлдiру институты, Алматы, Казахстан
Балалардыц церебралды салдануы дегешммз ^озгалыс ^ызметЫщ жэне ^алпыныц бузылысы, толыщ жетiлмеген мидыц за^ымдануымен немесе статикалыщ бузылысымен жагдайланган. Негiзiнен бул патологияга моторлы дамудыц кiдiрiсi, неврологиялыщ статусыныц ауыт^уы, когнитивтi, ортопедиялыщ ауыт^лар кiретiнi дэлелденген. Балалардыц церебралды салдануы YДемелi емес ауру болып табылганымен ^озгалыстыщ жэне ^озгалыстыщ емес бузылыстар бала всiп жетiлуiмен бiрге YДеуге бейiм болып келедi. Балалардыц церебралды салдануын емдеудегi бiршама жылгы тэжiрибе болганымен бул аурулардыц балалар мYгедектiлiгi ^урылымындагы жиiлiгi артуда. Осыган байланысты балалар церебралды салдануыныц этиопатогенетикалыщ тYрткiлер байланысын зерттеу жэне талдау жYЙке жYЙесiнiц органикалыщ патологиясы бар бала-ларда осы аурудыц алдын алуда жэне ерте реабилитация жасауда Yлкен мацызга ие.
Зерттеудiц ма^саты - балалардагы сал ауруыныц этиологиялыщ ^урылымын зерттеу.
Зерттеу деректерi. Балалардыц церебралды салдануы бар 0 -14 жас аралыгындагы балалар, мурагаттагы нау^астардыц ауру тарихтары (424). Зерттеу эдютерк анамнез жинау, клиникалы^, нейрорадиологиялы^, электрофизиологиялыщ, зертханалыщ, аспаптыщ эдiстер.
Нэтижелерi. Балалардыц церебралды салдану ауруы бар 424 нау^ас балалардыц ауру тарихтары зерттелд^ осы аурудыц ^алыптасуына эсер еткен непзп тYрткiлердi аны^тауга мYмкiндiк болды. Пренаталды тYрткiлер (89,3%) перинаталды (49,5%) жэне постнаталды тYрткiлерден (12,1%) басым болды. Ажырата талдау жYргiзгеннен кешн зерттелген нау^астардыц тек гана 69,4%-нда балалардыц церебралды салдану диагнозы болган, ^алгандарында (30,6%) кврiнiсi бойынша салдануга у^сас тiптi бас^а аурулар болган. Пренаталды тYрткiлерге кiрдi: анасыныц денсаулыщ жагдайы: курсам iшiлiк инфекциялар, эндокриндi аурулар 45,27% (67),
жYрек-^антамыр жYЙесiнiц аурулары - 10,8% (16), зиянды эдеттер - 29,72% (44), алдыцгы жYктiлiгiнiц ас^ынулары - 14,18% (21), ^ан аздыщ - 65% (114). ЖYктiлiк барысындагы ауыт^улар кврсеткштерЫе кiрген: алдыцгы жYктiлiктiц сэтсiз ая^талуы 25,67% (38), тиреоидты гормондармен емделуi -12,83% (19), жYктiлiктiц соцгы кезецдерЫдеп ^ан кету - 27,7% (41), анасымен эстрогендi гормондарды ^олдануы - 3,37% (5), жатыр штк за^ымданулар - 11,48% (17), бас^алары (резус - сэйкессiздiк, егiздер жэне тагы б.) - 18,91% (28). ¥рыщ дамуыныц бузылыстары: салмагы 1500 г твмен -10,13% (15), уры^тыц дурыс емес орналасуы - 4,72% (7), ана жолдасы салмагыныц аз болуы - 2,7% (4), жYктiлiгi 37 аптадан кем болуы - 21,62% (32), микроцефалия - 18,24% (27), генетикалыщ тYрткiлер - 9,45% (14). Интранаталды тYрткiлер: 6 балада кездест (3,43%), туу кезЫдеп асфиксия туу кезiндегi жара^атпен ^осарланып, механикалыщ за^ымданулар, туу барысыныц жылдам болуы, толга^тыц уза^ болуы, босанудыц жасанды жолмен втуi. Постнаталды тYрткiлер: 21 (12%) балада менингит, энцефалит, бас^йек ми жара^аты, ми ^ан айналымыныц бузылысы салдарлары ретЫде кездестi. 73,71% балаларда эртYрлi дизэмбриогенез стигмалары кездескен.
Корытындысы. Соцгы зерттеу нэтижелерi кврсеткендей пренаталды тYрткiлер 84,57% (148), ал интранаталды жэне постнаталды - 15,43% (27) ^урады. Апынган мэлiметтер зерттеушiлердiц пiкiрлерiмен сэйкес келед^ олардыц айтуынша балалардыц церебралды салдануыныц се-бебi болып, квп жагдайда (90%), пренаталды кезецнiц патологиясы есептеледк Балалардыц церебралды салдануыныц ай^ындалуыныц аталган тYрткiлерi бас миыныц нейроонтогенезiнiц эртYрлi сатыларындагы оныц дамуыныц бузылысына алып келедi жэне соныц нэтижесi ретшде морфологиялыщ дефект дамиды, олардыц шшде жетекшi болып орталыщ жYЙке жYЙесiнiц ^алыптас^ан а^аулары есептеледi.
