CC BY
31ГТАХР 14.25.09
БАЛАЛАР ХОРЫМЕН Ж¥МЫС ЖАСАУДЬЩ ЖАЦАШЫЛ ТЕХНОЛОГИЯЛАРЫ
А. Адилова
«Музыкалыц бшм» мамандыгыныц 2- курс магистранты Казац мемлекетпк цыздар педагогикалыц университет Алматы, Казацстан, e-mail: aimerek2013@gmail.com
Мацалада балалар хорымен ж^мыс жасаудагы инновациялыц технологиялар царастырылады. Сабацта айтылган инновациялыц формалар мен ж^мыс эд1стер1 заманауи бшм беру YPДiсiнiн мумк1нд1ктер1н кецейтед1, сондыцтан оларды БММ-де оцыту практикасына бeлсeндi eнгiзу цажет, бiрац б^л ретте хор мэдeниeтiнiн Yздiк дэстYрлeрi рухында академиялыц эн айту мектебш тэрбиeлeудiн мацыздылыгын ¥мытпау цажет.
Туит свздер: хор внерг, хормен эн айту, балалар хор ужымдары, бШм берудегг инновация, педагогикалыц технологиялар, музыкальщ есту, свйлеу
Хор енер1 - бiрeгeй мэдениет. Б^л - эртYрлi цогамды ез эсeрiмeн цамтуга цабiлeггi пэрмeндi жэне тиiмдi ц^рал. Керкeмдiк енердщ кептеген тYрлeрi бар, олардыц швде хор енершщ орны ерекше.
Fасырлар бойы цалыптасцан ^лттыц бiр дауыста (унисон) бiрiгiп, эн салуына царамастан Казацстанда хормен эн айту, дирижерлеу бiлiм жYЙeсi жолга цойылды. Оныц цалыптасуына орыстыц вокалдыц-хор мэдинeтi Yлкeн ыцпал eттi [1; 12].
ХХ гасырда Казацстандагы кэсiби музыканыц дамуы, ец алдымен, тарихи-саяси оцигаларга байланысты болды. Дэл осы уацытта республикадагы музыкалыц мэдениет пен бiлiм берудщ iргeтасы цаланды,композиторлардыц шыгармашылыгы мен музыканттардыц кэсiби орындаушылыц цызмeтi Yшiн жагдай жасалды.Б^л кезенде Казацстанда музыкалыц бшм беру ¥йымдарында, мэдениет YЙлeрiндe, мектептерде хорлар ¥йымдастырыла басталды. Эуесцой хорларда эн айту жалпыга цол жeтiмдi болды жэне цазац халцыныц цалыц жiгiн классикага айналдырды. Казацстандыц хор енершщ дамуы Б.Байцадамов атындагы Казац мeмлeкeггiк хор капелласыныц хоры сияцты iрi кэсiби ^жымдардыц цызмeтiмeн байланысты.
Сонымен цатар Казацстанда 1944 жылы бастауыш жэне орта децгейдеп музыка мамандарын даярлайтын Кдомангазы атындагы Алматы мемлекетпк концерваториясы ашылып, хор кафедрасыныц оцытушылары музыкалыц мектеп жэне колледж оцушылары Yшiн оцу жоспалары мен багдарламалары, оцыту эдiстeрiн жасап, Казацстан хор мэдениетшщ дамуына Yлeс цосты. Соныц нэтижeсiндe республикада жаца музыкалыц мектептер мен училищелер ашылып, м¥нда хор дирижерлеу белiмдeрi ц¥рылып, хорлар ¥йымдастырылды. Б¥лар уацыт ете келе дамып, жeтiлiп, жеке шыгармашылыц рeтiндe ездeрiн танытты. БYгiнгi танда республикадагы хор енeрiнe
деген цызыгушылыктар артуда, б¥ган дэлел - балалар хор ¥жымдарыныц ц¥рылып, тYрлi халцаралыц, республикалыц конкурстар мен фестивальдарда нэтижeлi орындар алып, ж¥мыс жасап келед^ атап айтцанда, Казац ¥лттыц Энер унивeрситeтiнiн "Елигай" хоры (жeтeкшiсi Г.К¥ттыбадамова), А.Тарац¥лы атындагы енер мeктeбiнiн хоры (жетекшю Е.Ведерникова), "Елим-ай" жетекшю №1 музыкалыц мeктeптiн "Кектем" хоры, А.Ж¥банов атындагы дарынды балаларга арналган мамандандырылган музыка мeктeбiндe, «Ац тшек» ер балалар хоры (жeтeкшiсi А.У.Адилова).
Казiргi кезде осындай балалар хорымен ж¥мыс жасау кeзiндe, бiлiмдi, енeрлi жастарды тэрбиелеуде eлiмiздe музыкалыц мектептердщ релi ерекше eкeнiн атап еткен жен. Осыган орай музыкалыц бшм беру саласында, оныц iшiндe балалар хорымен ж¥мыс жасауда инновациялыц технологияларды цолдану мацаламыздыц нeгiзi болып табылады.
Елбасы Н.Э. Назарбаев Казацстанныц элемдеп бэсекеге цабiлeттi 50 eлдiн цатарына кiру стратегиясы атты жолдауында: «Бшм беру формасы - Казацстанныц бэсекеге нацтылы цабiлeттiлiгiн цамтамасыз етуге мYмкiндiк бeрeтiн аса мацызды ц¥ралдарыныц бiрi» деп атап керсeттi [2].
Бшм берудеп инновация деген ^гымга тоцталсац, педагогикалыц технологияларды жетiлдiру процесi, оцыту эдiстерi, тэсiлдерi мен ц^ралдарынын жиынтыгы болып табылады. ^а^рп уацытта инновациялыц педагогикалыц цызмет - бiздiн мектептердщ бiлiм беру цызметшщ манызды компоненттершщ бiрi. Осы инновациялыц цызмет бшм беру цызметтерi нарыгында цандай да бiр мекеменщ бэсекеге цабшеттшгш ц^ру Yшiн негiз болып цана цоймай, сонымен цатар педагогтщ кэсiби есу багытын, онын шыгармашылыц iзденiсiн айцындайды, бiлiм алушылардын т^лгалыц всуiне нацты ыцпал етедi. Оцытудын инновациялыц тэсш бiлiм беру мазм^нына, оцыту эдютерше жэне оцыту сапасын бацылау тYрлерiне цолданылады.
Технология сезiне келетiн болсац, «технология - б^л белгiленген мацсат жэне кетлдш берiлген нэтижеге жетудщ экономикалыц нэтижелi эрекеттер тiзбегi. «Технология» сезi латынша «Thexnos» - енер, сала жэне «Logos» - пэн деген магынаны бiлдiредi. Ал, педагогикалыц технология оцушыны оцыту, оны сыни т^ргыдай ойлауга дагдыландыру, тэрбиелеу, жеке т^лганы дамыту эрекеттершщ шешiмiне царатылган жэне белгiлi бiр тiзбек негiзiнде iске асырылатын педагогикалыц-психологиялыц эдiс-тэсiлдер жинагы. Педагогикалыц технология - адамга алдынан белгiленген мацсат бойынша бiлiм тэрбиелш жагынан эсер еткiзу эрекетi. Бiрац, педагогикалыц технология мен оцыту тэсшдершщ айырмашылыгын бiлу керек. Оцыту эдiстерi (методика) - белгiлi бiр оцу пэнш оцыту жэне де тэрбиелш iстер зандылыцтарын цолдануга багытталган. ^а^рп танда бiлiм саласындагы педагогикалыц технологиянын дамуы тiкелей хабар технологияларына байланысты» [3;133].
Kазiргi инновациялыц технологиялар- бшм сапасын арттырудын кепiлi. Сондыцтан цазiргi бiлiм саласында оцытудын жана технологиягиясын кенiнен цолдануда. «Оцытудын технологиясы -б^л, бiр жагынан, оцу-ацпаратын дайындау, ендеу, эдiс-тэсiлдерiнiн жиынтыгы, екiншi жагынан, ^стаздын шэкiртiне оцыту YPДiсiнде цажетп технологиялыц жэне ацпараттандыру ц^ралдарын пайдалана отырып ыцпал ету тэсiлдерi.
Осыган орай жана эканомикалыц жэне элеуметпк-мэдени жагдайларда цазацстандыц бiлiм беру жYЙесiнiн алдында т^рган бiлiм беру сапаларын арттыруга, стратегиялыц мiндеттердi шешуге багытталган тYбегейлiк цайта езгертулер педагогикалыц YPдiске жана талаптар жYктейдi. Казацстан Республикасынын «Бiлiм беру туралы» Занында елiмiздiн бiлiм беру жYЙесiнiн басты мiндеттерi атап керсетiлген. Сонын бiрi: «Бшм беру жYЙесiн ацпараттандыру, оцытудын жана техналогиясын енгiзу, халцаралыц коммуникациялыц желшерге шыгу» делiнген. Б^л мiндеттердi шешу Yшiн, нэтижеге багытталган бiлiм берудщ жана жYЙесiне кешу Yшiн эр м¥Fалiм, жеке т^лга кYнделiктi iзденiс арцылы барлыц жаналыцтар мен езгерютерге батыл жол ашарлыц жана тэжiрибеге, жана ацпараттыц технологияларга, элуметтiк, т^лгалыц жэне жеке ц^реттшктерге ие болуы тиiс. Б^л талаптар эдiстемелiк ж^мыстын жYЙелi тYPде ^йымдастырылу негiзiнде жYзеге асырылады [4; 20]
Жалпы оцу-тэрбие YPДiсiнде айтарлыцтай нэтиже берiп жYрген инновациялыц педагогикалыц технологияларды айта кететш болсам темендегiдей:
. дамыта отырып оцыту эдютемес
• тiрек жэне прек конспектiлер арцылы оцыту
• денгейлеп оцыту технологиясы
• тестпк жYЙемен оцыту
• имитациялыц эдю
• мультимедия мYмкiндiктерiн цолданып оцыту
• ойын технологияларын цолдану
• дискуссия сабацтары
• интеграциялыц сабац
• топпен ж^мыс
• панорама сабагы
• проект эдiсi (жоба)
• рольдш ойындар
• лекция - семинар сабацтары
• проблемалыц оцыту эдю
• «мига шабуыл» эдю
• бинарлы сабац
• экскурсия сабагы
• ынтымацтастыц технологиясы
• жеке адамга багдарлы
• децгелек yct^
• дебат сабацтары
• саяхат сабацтары.
Хормен эн айту дагдысы кYрделi процесс екеш белгш, б^л бiлiм алушылардан Yлкен эмоционалды ц^1зыгушылыцты, жинацталуды керек етедi, мшез бен бiлiм беру эдютеменщ кезектесуi сабац барысында шаршау сезiмiн жецуге ыцпал етедi. Оцу YPДiсiнде хор цатысушыларыныц т^рацты цызыгушылыгын цолдау Yшiн ескi, ягни, дэстYрлi жэне жаца жэне инновациялыц байланысы нацты болуы тиiс.
Хор тэрбиесшщ жацартылган эдютемелер^ ез эрштестершщ жинацталган алдыцгы тэжiрибесi - кез келген материалды талдап, хормейстер ез тэжiрибесiнде пайдалана алады, жеке хор ^жымында вокалдыц-хор дагдыларын дамыту процесiне енгiзiлуi мYмкiн. Инновациялыц тэрбие технологияларыныц кемегiмен тэрбиелеу процешнде цандай нэтижеге цол жеткiзуiмiз керек екенш тYсiну ете мацызды.
Хор орындауыныц Yздiк Yлгiлерiне CYЙене отырып, 6Î3 оцытудыц дэстYрлi жэне инновациялыц тэсшн бiрiктiремiз, осылайша балаларга академиялыц эн салудыц Yздiк дэстYрлерiн Yйретiп, инновациялыц бiлiм беру технологияларын пайдалана отырып, оцыту сапасын арттыру мэселесш шеше аламыз [5; 16].
Хормейстер репертуарды тацдау кезiнде балалардыц музыкалыц-эншшк даму зандылыцтарын бiлуi жэне тацдап алынган репертуардыц ыцпалымен осы даму динамикасын болжай бiлуi керек; эр сабац Yшiн музыкалыц материалдыц барлыц жаца «кешендерш» модельдей бiлуi керек, сонымен цатар оцу-тэрбие жоспарында заманауи музыкалыц емiрдегi жаца белестерге икемдi эрекет етуi керек.
Мысалы, бYгiнде кептеген балалар хор ^жымдарыныц жетекшiлерi кiшкентай орындаушылармен ж^мыс жасау барысында бiрнеше кемшiлiктi айтады, жаца жинацтарга кiретiн заманауи авторлардыц эндерi, эдетте, орындау Yшiн интонациялыц ыцгайсыз немесе мэтiндi оцушылар нашар цабылдайды, сол Yшiн авторлар хор ^жымымен ж^мыс iстеу тэжiрибесi жоц болгандыцтан, орындаушылармен немесе хормейстерлермен бiрлесiп ж^мыс жасауга мYмкiндiк тугызу керек, осылай шыгармашылыц, еркш импровизацияга, «цызыцты» дербес театр-хор цойылымдарына айналдыра отырып, эзiл-сыцац, эзш-ойын элементтерiн цосу арцылы орындаушылардыц сыцац, циял, эртiстiк сезiмдерiн дамытары сезаз.«Эн айту ойындары-музыкалыц концепцияларды Yйретудiц тамаша тэсiлi, цозгалысты цосу жэне балаларга жалгыз жэне басцалармен эн айту мYмкiндiгiн беру. Олар ацпаратты жинау Yшiн ете цолайлы, м^зжаргыш немесе дайындыц ортасында царцынды жылдам езгерту» [6].
Мен 8 жыл бойы А.Ж^банов атындагы дарынды балаларга арналган мамандандырылган музыка мектебшде, «Ац тшек»ер балалар хорымен ж^мыс жасап келемiн.Арнайы музыкалыц мектептерде Д.Кабалевскийдщ концепциясы бойынша дайындалган багдарламаларга CYЙене отырып оцытылса, кейiн Д.Огороднов, В.В.Емельянов сияцты хормейстрлердiц ^сынган жаца эдютерш мецгерiлiп цолданысца енгiзiлдi [7; 9].
Жас ^рпац тэрбиелеу барысында, менщ педагогикалыц тэжiрибемде гана емес жалпы балалар хорымен ж^мыс жасау юшде ж^мыстыц дэстYрлi формасымен цатар инновацияны енгiзу мэселесi туындады. Эрбiр м¥Fалiмнiц негiзгi мацсаты- сабац сапасын кетеру, тYрiн жетiлдiру, оцушылардыц сабацца деген цызь^ушыль^ын арттыру, олардыц iзденуiн, танымын цалыптастыру.
Хормен ж^мыс жасау барысында жоFарыда атап кеткен инновациялыц технологияныц негiзгi тYрлерiнiц бэрi сэйкес келмейд^ балаларды музыкалыц тэрбиелеудiц инновациялыц технологиялары негiзiнде ^жымдыц iс-эрекет жатыр, олар: эн айту, ырFацты сейлеу, балалар музыкалыц аспаптарында ойнау, билеу, музыкаFа импровизацияланFан цозFалыс, елендер мен ертегiлердi дыбыстау, пантомималау, импровизацияланFан театрализация жатцанын айта кеткен жен.
Тэж1рибеде цолданылатын музыкалыц даму тYрлерi-б¥л:
Коммуникативтш билер. ЖаFымды атмосфера ц^ру жэне эмоциялыц-психикалыц еркiндiк жатыр. Б^л жерде коммуникативтш бидiц кемегi кеп, оларды пайдалану коммуникативтiк даFдыларды дамыту, форманы сезiну, цимыл-цозFалыс YЙлесiмiн дамыту, ритм сезiмiн дамыту мiндеттерiн шешедi.
Координациялыц-цозгалмалы ойындар (музыкальщ жэне сейлеу). М^ндай ойындар Yлкен масштабты (барлыц дене арцылы) музыкалыц динамика, царцын, орындаушылыц штрих, сейлеу жэне пластикалыц интонациялау сезiмiн бередi, б^л олардыц музыкалыц мазм^ны болып табылады.
Б^л ойындар цозгалыс CYЙемелцеу (аккомпанемент) релiнде ойнайтын, ептiлiк, дэлдiк, реакция дамуын ынталандыратын, ансамбльдiк YЙлесiмдiлiкке тэрбиелейтiн YЙлестiру идеяларымен цамтылган.
Iзденiс барысында орыс музыкатанушысы педагог Т.Боровиктщ Керкемдiк эстетикалыц даму ж^мысыныц «цол хоры» (хор рук, жылжымалы екi дауыстылыц) инновациялыц формасымен таныстым. Б^л технологияны цолдану назар, ыргац сезiну, музыканы есту, цабылдау, кординациялыц еркiн цимылдау, импровизацияга цабшеттшкп дамытуга багытталган. «^ол хоры» балаларды цозгалыс екi дауысты тYсiнуге итермелейд^ онда барлыц цатысушылар «ею дауыстан т^ратын хорга» жэне екi жетекшi -«дирижерге» белiнедi. Б^л форма цозгалыстыц координациялыц еркiндiгiн, ыргацтыц сезiмiн, зешнш, ансамбльдiк YЙлесiмдiлiгiн, цимыл-цозгалыс импровизациясыныц цабшетш дамытуга багытталган.
Музыкамен Ритмодекламация. Ритмодекламация-музыка мен поэзияныц синтезi. Оны музыкалыц-педагогикалыц модель ретiнде аныцтауга болады, онда мэтш эн айтпайды, ыргацты безендiрiледi. Алайда, ритмодекламацияны орындау нацты айтылу жэне интонация арцылы ерекшеленедi. Б^л ретте поэтикалыц дыбыстыц материал музыкалыц ^зацтыц пен Yзiлiс ернектерiмен езара эрекеттесед^ б^л тындаудан эмоциялыц эсердi бiрнеше рет кYшейтедi, эрине, бала Yшiн мацызды дамытушы фактор болып табылады. Ритмодекламацияда эн айтудан шеттету бiр жагынан интонациялыц YДерiстi жещлдетумен байланысты, бала Yшiн сейлеу оцай жэне табиги, ал екiншi жагынан, музыкалыц есту сейлеу арцылы езара эрекеттесетш интонациялыц ойлау механизмдерш дамытуга багытталган. Бала цалай сейлегенш еспгенше жэне ез сезiн бацылай бшмешнше, ол д^рыс жэне мэнерлi эн айта алады деп Yмiттену циын.
«6зiндi тыцда» тYрiндегi ойындар балаларга табигат адамга дыбыстардыц Yлкен алуан тYрлiлiгiмен беленгеннiн цаныцтыгын сезiнуге мYмкiндiк бередi. Оларды ез денесiнiн мYмкiндiктерiн (дауыспен, цолмен, аяцпен, ернi) пайдалана отырып, езiндiк жэне езiндiк ц^рал ретiнде ойнатуга болады. Баланыц езш жэне табигаттыц тыгыз байланысын тYсiнуi-ойынныц негiзгi мацсаты.
Карапайым музыканы ойнау. Балалармен музыкалыц цызметте балалардыц музыкалыц аспаптарын, ец алдымен шулы аспаптарды пайдалану цажет деп санаймын,ейткенi дэл осы аспаптар царапайым жэне осы жастагы балаларга барынша цолжетiмдi. Сонымен цатар, олар музыкадагы кiшкентай балалар Yшiн ец тартымды. Бiрац музыкалыцты дамыту бойынша ж^мыстыц б^л тYрi тек дэстYрлi шулы аспаптарды пайдаланумен шектелмейдi.
Интерактивтi оцыту технологиясы. Интерактивт оцыту - оцушы езiнде алдын ала жинацталган тэж1рибеден пайдаланган тYрде, оцу процесiнде белсендi эрекет етед^ жаттыгу барысында ете мацызга ие болып, жаца тэжiрибелер арттырады, алган тэжiрибелерi негiзiнде сабацца анализ жасап, езше керектi мацызды материалдарды алады, жэне озшщ кYнделiктi тэжiрибесiмен байланыстырады. Интерактив сезi агылшын тiлiнен алынган болып, «inter» - езара (взаимный), «act» - эрекет) магынасын бiлдiредi. Теменде оцытудыц интерактивтiк эдiстерiнiн ^нде хормен ж^мыс жасаганда кемегi тиетш тYрi E-learning (Electronic Learning - агылшын сез^ -электрондыц оцыту жYЙесi, Электрондыц оцыту, аралыцтан оцыту, компьютерлш оцыту, тармацтыц оцыту, виртуал оцыту, хабар жэне электрон технологияларын цолданып оцыту. Б^л мазм^ны жагынан кеп магынаны бiлдiруi мYмкiн, соныц шшде: жеке компьютер, мобил телефон, DVD, аудио-видео-радио-телевизорларды пайдаланып, электрондыц материалдармен еркiн ж^мыс жасау, электрондыц оцу материалдарын ез уацытында жеткiзу, инновациялыц педагогикалыц технологияларды игеру жэне тарцату, оларды оцушыларга беру. Нацтырац айтцанда хормен ж^мыс жасау барысында бершген хор шыгармасын YЙ жагдайында интернеттен тыцдау немесе видеосын керу, сабацта видеосын тамашалап, пiкiр алмасу т.б.
Эндi бiрге орындаган эншiлерге цараганда,репертуарды бiрге талдайтын эншiлер бiр-бiрiмен тыгыз эрi берiк байланыстар ц^рады [8]. Осы орайда Ш.А.Амонашвилидщ Ынтымацтастыц педагогикасыныц балалар хорымен ж^мыс жасау барысында алар орны ерекше екенiн айтцым келедi [9].
Б^дан басца жеке т¥ЛFаFа баFытталFан ойын (А.А. Вербицский, Н.В. Борисова т.б), оцытудыц мэселельдаму технологиясы (М.М.Махмутов, Н.Г.Мошкина т.б) сияцты т.б жаца оцыту формаларын цолдана бастадым [10; 25].
ЖоFарыда айтылFан барлыц нысандар бiр модельде YЙлесуi жэне болуы мYмкiн. Олар мацсаттар мен мiндеттерге байланысты педагогпен жойылуы немесе толыцтырылуы мYмкiн. Педагогтiц балаларды ойынFа жiгерлеуi, ертеп, ертегi, шытырман оциFалар, ц^пиялар, сицырлыцтар ойын атмосферасын ц^руы мацызды жэне цажетп болып табылады. Б^л эртютш, интонациялыц-сейлеу, пластикалыц, мимикалыц мэнерлшкп, балаларды эртYрлi эмоционалдыц жаFдайларFа батыру цабшетш талап етедi.
Осы инновациялыц технологиялар мен эдютемелш формаларды тэжiрибеде цолдану келесi нэтижелерге цол жетюзуге мYмкiндiк бередi:
- музыкалыц сабацтарда, мерекелерде цуанышты царым-цатынас, кетерiцкi кецш-^й жэне YЙлесiмдi езiн-езi сезiну атмосферасын жасау мYмкiн;
- балалар белсендi жэне кYштi, олардыц эрекеттерiнде цорцыныш пен сенiмсiздiк бiртiндеп жоFалады;
- балалар царапайым музыкалыц бiлiмдi мецгеред^ музыкалыц-шыFармашылыц цабiлеттерiн дамытады, музыкамен ойын, цуанышты жэне таботи царым-цатынас барысында езш жэне цоршаFан элемдi сезшед^ артыц «ершиз» жэне шаршаццы оцытусыз;
- музыкалыц жетекшi Yнемi шыгармашылыц iзденiсте болады;
Атацты венгер композиторы, фольклоршы жэне педагог Золтан Кодайдыц (1882-1967) музыкалыц-тэрбие т^жырымдамасыныц бастапцы ^станымы-^лттыц музыкалыц бiлiмi мен мэдениетiнiц негiзi халыц музыкасы, эсiресе халыц эш. Сондыцтан, музыкалыц сабацтарыныц басты тYрi хор энi болуы керек деген т^жырым айтты [11]. Музыкалыц сабацтарда балалардыц музыкалыц цабшеттерш дамыта отырып, мен оларды халыц музыкасымен нэрлендiрiп, халыц эндерiн балалардыц бойына сiцiрудi мацсат ете отырып, балалардыц орындаушылыц шеберлiк байцауларына цатысуFа, езiнiц орындаушылыц шеберлшн арттыруFа, Yлкен аудиторияда енер керсетуге, езiн-езi жетiлдiруге жэне беютуге мYмкiндiк туFызамын. Музыкалыц сабацтарды етюзудщ инновациялыц технологиялары балалардыц эмоционалдыц кецш-^йш дамытуFа ыцпал етедi, бала Yшiн музыка оныц цуанышты уайымдамалар элемше айналады. Мектепке дейiнгi жасына цол жетiмдi музыкалыц цызметтiц барлыц тYрлерiн, сондай-ац баланыц шыFармашылыц мYмкiндiктерiн пайдалану балабацшада менiц ж^мысымныц жэне музыкалыц тэрбиенщ басты мацсатын шешуге - балаларды музыканы CYЮге жэне тYсiнуге YЙрету.
Корыта айтцанда, хормен ж^мыс жасау барысында, б^л инновациялыц формалар мен эдiстер заманауи оцыту процесшщ мYмкiндiгiн кецейтетiнiне кезiм жеттi, дегенмен академиялыц эн айту тэрбиесiнде хор мэдениетшщ Yздiк дэстYрiнде оцытудыц мацызы зор екенiн ¥мытпаFан жен.
ПайдаланылFан эдебиеттер
1 Айдарбекова Л.Э., Абишев А.А. Хор пэндерш оцыту эдютемесь Кысцаша дэрiстер жинаFы. - Алматы: «Елтаным баспасы», 2012, - 56 б.
2 Н.Э.Назарбаев Казацстанныц элемдеп бэсекеге цабiлеттi 50 елдiц цатарына кiру стратегиясы атты жолдауы.
3 Кадирова Ф.Д. Инновациялыц технологиялардыц мацыздылы^ы жэне оны цолдану// «Инновациялыцтехнологиялардыбшмберупроцесшеендiрусапалыбшмнеriзi» дэстYрлi аймацтыц Fылыми-эдiстемелiк конференция материалдары: казацша, орысша. ТалдыцорFан: I.ЖансYгiров атындаFы Жетюу мемлекеттiк университетi. 2015. - 362 б.
4 Асимбекова К. Основы хороведения. Алматы, 1994.
5 Апраксина О.А. Музыкальное воспитание в школе. М.: «Музыка». 1986. -158 с.
6 Danyew A. 15-singing-games-for-childrens-choir.
8 https://www.asЫeydanyew.com/posts/2015/15-singing-games-for-childrens-choir/Емельянов В.В. Фонопедический метод развития голоса. emelyanov-fmrg.ru
9 Karen Bruno. Creativity and Artistry in the Children's Choir Rehearsal. https://acda.org/files/choral_journals/BrunoMar16.pdf
10 Амонашвили Ш.А. Бшм берудщ iзгiлендiру технологиясы Волков И.П. Приобщение школьников к творчеству. М., 1982. - 136 с.
11 Дубравина И. Релятивная система Золтана Кодая. https://dubrovina.wordpress.com
ИННОВАЦИОННЫЕ ТЕХНОЛОГИИ ПРИ РАБОТЕ С ДЕТСКИМ ХОРОМ
А. Адилова
магистрант 2 курса специальности «Музыкальное образование» Казахский государственный женский педагогический университет, Алматы, Казахстан, email: aimerek2013@gmail.com
В статье рассматриваются инновационные технологии в работе с детским хором. Изложенные инновационные формы и методы работы на уроке, несомненно, расширяют возможности современного образовательного процесса, поэтому их необходимо активно внедрять в практику преподавания в ДМШ, но при этом не забывать о важности воспитания школы академического пения в духе лучших традиций хоровой культуры.
Ключевые слова: хоровое искусство, пение в хоре, детский хоровой коллектив, инновация в образовании, педагогические технологии, слушание музыки, речь
INNOVATIVE TECHNOLOGIES USED IN WORKING WITH CHILDREN'S CHOIR
A. Adilova
Master student, 2nd year of study, specialty 'Musical education' Kazakh State Women's Teacher Training University Almaty, Kazakhstan, email: aimerek2013@gmail.com
The article deals with innovative technologies in working with children's choir. These innovative forms and methods of work in the classroom, of course, expand the possibilities of the modern educational process, so they need to be actively implemented in the practice of teaching in the school, but do not forget about the importance of education school of academic singing in the spirit of the best traditions of choral culture.
Keywords: choral art, singing in a choir, children's choir, innovation in education, pedagogical technologies, listening to music, speech
