Научная статья на тему 'БАЧАДОН ТАНАСИ САРАТОН ОЛИ ВА САРАТОН КАСАЛЛИКЛАРИДА ТАШХИСЛАШДАН КЕЙИНГИ УЧРОВЧИ АСОРАТЛАР'

БАЧАДОН ТАНАСИ САРАТОН ОЛИ ВА САРАТОН КАСАЛЛИКЛАРИДА ТАШХИСЛАШДАН КЕЙИНГИ УЧРОВЧИ АСОРАТЛАР Текст научной статьи по специальности «Медицинские науки и общественное здравоохранение»

56
4
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Ключевые слова
Pipelle / биопсия / менопауза / меннораггия / кюретаж.

Аннотация научной статьи по медицинским наукам и общественному здравоохранению, автор научной работы — И. С. Абдиназарова, Н. Э. Атаханова, Н. И. Турсунова

Бачадон танаси саратон оли ва саратон касалликлари ҳозирги кунда ёшариб, ривожланиб бормоқда. Хозирги кунда ушбу касалликларни аниқлашда гистологик хулоса муҳим аҳамиятга эга бўлиб республикамиз миқиёсида гистологик хулоса олиш кюретлаш орқали амалга оширилади. Дунё миқёсида эндометриал кюретлаш усулидан ҳозирда деярли жуда кам ҳолатларда фойдаланилади. Чунки бу усул кўплаб ноқулайликларни келтириб чиқариши, профуз қон кетиши каби асоратлар бериши мумкинлиги сабабли янги самарали усулларга мурожаат қилишга эҳтиёж кундан кунга ортиб бормоқда.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

Текст научной работы на тему «БАЧАДОН ТАНАСИ САРАТОН ОЛИ ВА САРАТОН КАСАЛЛИКЛАРИДА ТАШХИСЛАШДАН КЕЙИНГИ УЧРОВЧИ АСОРАТЛАР»

Tashkent Medical Academy Integration of Science, Education and Practice in Modern Psychology and Pedagogy: Problems and Solutions

Volume 4 | TMA Conference | 2023 Zamonaviy psixologiya, pedagogikada fan, ta'lim va amaliyot integratsiyasi: muammo va yechimlar

БАЧАДОН ТАНАСИ САРАТОН ОЛИ ВА САРАТОН КАСАЛЛИКЛАРИДА ТАШХИСЛАШДАН КЕЙИНГИ УЧРОВЧИ

АСОРАТЛАР

И. С. Абдиназарова

Тошкент Тиббиёт Академияси онкология кафедраси таянч докторати

abdinazarova92@mail.ru dr.nik8888@mail.ru

Н. Э. Атаханова

Тошкент Тиббиёт Академияси онкология кафедраси мудири проф.

Н. И. Турсунова

Тошкент Тиббиёт Академияси онкология кафедраси доценти PhD.

Бачадон танаси саратон оли ва саратон касалликлари хозирги кунда ёшариб, ривожланиб бормокда. Хозирги кунда ушбу касалликларни аниклашда гистологик хулоса мухим ахдмиятга эга булиб республикамиз микиёсида гистологик хулоса олиш кюретлаш оркали амалга оширилади. Дунё микёсида эндометриал кюретлаш усулидан хозирда деярли жуда кам холатларда фойдаланилади. Чунки бу усул куплаб нокулайликларни келтириб чикариши, профуз кон кетиши каби асоратлар бериши мумкинлиги сабабли янги самарали усулларга мурожаат килишга эхтиёж кундан кунга ортиб бормокда.

Калит сузлар: Pipelle, биопсия, менопауза, меннораггия, кюретаж.

Дунё микиёсида бачадон танасидан кюретка ёрдамида кирма олиш жараёни аспирацион усуллар яратилгунга кадар ягона усул сифатида кулланилиб келинган. 1849-йилда Амеркалик шифокор Frederick Hollick уз тадкикотлари давомида сурувчи аспираторлар хакида илк назаряларини яратганган, лекин амлиётга тадбикни 1863 йилда Шотландиялик шифокор James Young Simpson томонидан шприцга юпка найча ёки катетр улаган холда курулмани ишлаб чикган. Simpson тадкикотларига биринчилардан кизикиш билдириб, унинг тадкикоти устида ишлаган илк шифо Америкалик Gaillard Thomas булиб, у апирация жараёш

АННОТАТЦИЯ

Tashkent Medical Academy Integration of Science, Education and Practice in Modern Psychology and Pedagogy: Problems and Solutions

Volume 4 | TMA Conference | 2023 Zamonaviy psixologiya, pedagogikada fan, ta'lim va amaliyot integratsiyasi: muammo va yechimlar

тулик тасвирлаб берган. [1,2,5] Gaillard Thomas узун найчали, учки кисми метал игна, пастки кисми эса харакатланувчи пстонли, цилиндр идишга бачадон бушлигидан олинган биоматериални егилувчи ваккумли аппарат яратди. Халкаро тиббиётда вакумли аспираторлар 1920-йилдан кулланила бошлади. Бундай вакумли сургичлардан фойдаланишни Россиялик олим С.Г. Быков биринчилардан бошлаб берган. С.Г. Быков аспираторлардан Хрмиладорликни суний тухтатишда фойдаланган ва бундай аспираторлар жуда хафсиз ва кулай деб хисоблаган. Аспирация технологияси 1934-йилга келиб Вэнгрялик олима Bela Lorincz томонидан куплаб асоратлар келтириб чикариши мумкин булган усул деб тасвирланган. Du J, Li Y, Lv S, Wang Q, Sun C, Dong X, He M, Ulain Q, Yuan Y, Tuo X, Batchu N, Song Q, Li Q. Endometrial sampling devices for early diagnosis of endometrial lesions. J Cancer Res Clin Oncol. 2016 Dec;142(12):2515-2522. doi: 10.1007/s00432-016-2215-3. Epub 2016 Aug 11. PMID: 27515060; PMCID: PMC5095161. [7] Бундай аспирацион усуллар йиллар давомида амалиётда синалиб улардан энг машхури вакуумли аспирация 1984-йили Франсиянинг Париж шахрида Сорниер Э. томонидан амалиётга тадбик килинган. Шу жумладан Eddowes 1990й, Youssif ва Msmillan1995^ Leng 2013y, Fakhar ва бошкалар 2008й; Elsandabesee ва Greenwood 2005й; Machado ва бошкалар 2003; Dijkhuizen ва бошкалар 2000й; Sundsbak ва Jebsen 1994; Zorlu ва бошкалар 1994; Sanam ва Majid 2015; Ben-baruch ва бошкалар 1994; Leclair 2011 йилларда бачадон танаси эндометрий кисмидан Pipelle- урогенетал зонди ёрдамида намуна олиш усули тугрисида турли илмий тадкикот ишлар утказиб амалиётга тадбик этишган. [6,4,3].

Тадкикотнинг максади. Бачадон танаси усма олди касалликларини ва саратонини эрта боскичларда ташхислашда замонавий инструментал ва морфологик текшириш усулларини такомиллаштириш ва уларни самарадорлигини ошириш.

Тадкикотнинг натижалари тахлили. 2021-2022 - йилларда Республика Ихтисослаштирилган Онкология ва Радиология Илмий-Амалий Тиббиёт Маркази Тошкент шахар филиалига бачадон танаси саратонига шубха билан йулланма асосида юборилган беморлардан бачадон танасидан биоматериал олинди. Бунда аввало ултратовуш амалиёти назорати остида кюретаж ёрдамида ва Pipelle -урогенитал зонди билан биоматериал олиниб тадкикот натижаларини сархисоб килинди. Тадкикотга ацик менструал циклга шикоят килувчи репродуктив ёшда

Tashkent Medical Academy Integration of Science, Education and Practice in Modern Psychology and Pedagogy: Problems and Solutions

Volume 4 | TMA Conference | 2023

Zamonaviy psixologiya, pedagogikada fan, ta'lim va amaliyot integratsiyasi: muammo va yechimlar

шунингдек, жинсий йуллардан конли ажралмалар келишига шикояти булган пре- ва постменопаузада ёшдаги аёллар, ултратовуш амалиёти ёрдамида эндометрий калинлиги нормадан юкорилиги аникланган, саратон олди касалликлари билан хисобда туриб динамик кузатувда булган ва тамоксифен таблеткасини доимий кабул килиб юрган ва окибатда эндометрий гиперплазиясига чалинган аёллар, бачадон танасидан шикояти ва инструментал текширувлари хулосаси инобатга олиниб кирма олингач, олинган биоматериалда атипик гиперплазия аникланган беморлар киритилди. Беморлар турт гурухга булиниб олинган материаллар тахлил килинди: 1- жадвал.

Эндометрийдан биопсия олиш усулларидан кейин юзага келган асоратлар.

Асоратлар I назорат гурухи II на гу] зорат ухи III асосий гурух IV асосий гурух P

Абс % Абс % Абс % Абс %

Кирма олишдан кейин кучли огрик 60 60 % 40 80 % 3 6 % 1 2.3 % 0,05

Кирма олишдан кейин кучли кон кетиши 78 78 % 33 66 % 1 2 % 1 2.3 % 0,05

Кирма олиш жараёнидан кейин инфитсирланиш 59 59 % 28 56 % 3 6 % 1 2.3 % 0,05

Юрак уриб кетиши ва куркув 39 39 % 18 36 % 1 2 % 1 2.3 % 0,05

Кирма олишдан кейин жинсий якинликдан куркиш 82 82 % 39 78 % 3 6 % 0 0 0,05

Амалиётдан кейин жинсий якинлик пайтида огриклар 73 73 % 34 68 % 4 8 % 0 0 0,05

Жинсий якинликда кон кетишлар 39 39 % 17 34 % 1 2 % 0 0 0,05

Бачадон тешилиши 0 0 0 0 0 0 0 0 0,05

P < 0,05

Бу асоратлар учраш частотаси асосий ва назорат гурухларида турлича булиб, энг огир асоратлар I ва II назорат гурухларида кузатилди. Биопсия олиш жараёнидан кейин

May 6

1074

Tashkent Medical Academy Integration of Science, Education and Practice in Modern Psychology and Pedagogy: Problems and Solutions

Volume 4 | TMA Conference | 2023

Zamonaviy psixologiya, pedagogikada fan, ta'lim va amaliyot integratsiyasi: muammo va yechimlar

кучли огриклар кюретаж амалиётидан кейин 66.7 % аёлда кузатилган булса (п=100), Р1ре11е -биопсиядан кейин кучли огрик 4.3 % беморлардагина (п=4) юзага келди. Кюретаж амалиётидан кейин 74 % аёлда кучли кон кетиши (п=111), 58 % беморда инфитсирланиш холати (п=87) юзага келган булса, бу асоратлар Pipelle-биопсиядан кейин мос равишда 2.1 % (п=2) ва 4.3 % (п=4) аёлларда кузатилди. Амалиётдан кейин кучли юрак уриб кетиши ва куркув холатлари эса назорат гурухларимизда 38 % аёлларда (п=57), асосий гурухларимизда эса 2.1 % (п=2) беморларда юзага келди. Кирма олиш жараёнидан кейинги асоратлар беморларнинг жинсий хаётига хам таъсир килди, яъни амалиётдан кейин жинсий якинликдан куркиш хисси назорат ва асосий гурухларимиздаги 80.7 % (п=121) ва 3.2 % (п=3) аёлларда кузатилган булиб, жинсий якинлик пайтида огриклар 1,11 назорат гурухларида 71.3 % (п=107) ва III асосий гурухимизда 4.3 % (п=4) беморларда кузатилган. Жинсий якинлик пайтида кон кетиш холатлари эса I, II назорат гурухларимиздаги 37.3 % аёлларда (п=56), III асосий гурухимизда эса факатгина 1.1 % (п=1) аёлда кузатилган. Охирги 3 та асоратлар IV асосий гурухимизда умуман кузатилмади. Энг огир асорат хисобланган бачадон тешилиши булиб, бу асорат тадкикотимиз давомида кузатилмади (1-жадвал).

2-жадвал.

Бачадон бушлигидан биопсия олишдан кейин асоратларнинг давомийлиги

Асоратлар I гурух II гурух III гурух IV гурух P

Абс % Абс % Абс % Абс %

1 кунгача 38 19.6 % 45 50 % 7 87.5 % 0 0 0,05

2-3 кунгача 49 25.3 % 21 23.3 % 1 12.5 % 0 0 0,05

3-5 кунгача 85 43.8 % 18 20 % 0 0 0 0 0,05

5 кундан ортик 22 11.3 % 6 6.7 % 0 0 0 0 0,05

Жами 194 100 % 90 100 % 8 100 % 0 0 0,05

P < 0,05

Асоратлар кузатилган беморлардан йигилган маълумотларга кура, кирма олиш жараёнидан кейин юзага келган асоратлар турлича муддатларда бартараф булган. Масалан, биопсиядан кейин кучли огриклар 43.3 % (n=45), кон кетиш 33.6 % (n=38) ва инфитсирланиш холатлари 33 % (n=30) аёлларда стационар шароитида даволанишни талаб килган.

May 6

1075

Tashkent Medical Academy Integration of Science, Education and Practice in Modern Psychology and Pedagogy: Problems and Solutions

Volume 4 | TMA Conference | 2023 Zamonaviy psixologiya, pedagogikada fan, ta'lim va amaliyot integratsiyasi: muammo va yechimlar

Konramap aennapga эса ymöy acoparaap aMÖynaTop mapomuga MegHKaMerno3 gaBO Myona^anapugaH KefiHH öapTapa^ KunuHraH. ^hhchh anoKa nafiTuga KypKyB, OFpuK xhcch Ba koh KeTum xonaraapu aennapga Typnuna Myggaraapga yTHÖ KeTraH öynuö, 6y MKopugaru ^agBanga aKC этгaн (3.12 - ^agBan).

Xy^oca: TagKHKOTHMH3 Taxnunu xynocacugaH afiTHm MyMKHHKH KropeTä«: ycynHHHHr KaTop KaMHHnHKnapu MaB^yg:

1. YMyMaH TyFMaraH eKH Taöufi TyrpyK fiynnapu opKanu TyrpyK öynMaraH aennapga, öanagoH öyfiHHga Kyfigupum aManueTH yTKa3HnraHnurH caöaönu OHHHHfflH khhhh öynraH xonnapga öa^apum khhhhhhhhk TyFgupagu.

2. ^apaeH OFpuKgunuru caöaönu Maxannufi eKH yMyMHfi OFpuKcronaHTHpum ycynnapugaH ^oöganaHumHH Tanaö Kunagu.

3. ^apaeH öa^apunumu ynyH Maxcyc aManueT xoHacu Tanaö KH^agu.

4. KropeTa^: ycynugaH KefiHH Ky^nu koh KeTHmu eKH HH^HTcupnaHHm acoparaapu ynpam nacTOTacu WKopu.

5. ^apaeH Kynnu OFpuKgunuru caöaönu, eHgom KacannuKnapu öop aennapga ( KaHgnu guaöeT, ropaK-KOH TOMup KacannHKnap) Ky^^am khhhhhhhhk TyFgupumu MyMKHH.

6. HHCTpyMeHTan TeKmupyB xynocanapuga öanagoH ynnaMnapu KaTTa öynraH aennapga öy ycynHH Ky^nam OFup acoparaapgaH öupu öynraH öanagoH Temunumura caöaö öynumH MyMKHH.

7. Myona^ara TafieprapnHK BaKTH Ba öa^apunumu y3OKguru caöaönu, Kyn BaKT Tanaö KH^agu.

"Pipelle"-6uoncHa a$3annHKnapu:

1. BanagoH öyfiHH кэнг onunumuHH Tanaö KH^Mafigu.

2. OFpHKCH3naHTHpum Tanaö KHHMafigu eKH Maxannufi aHecTe3ua KynnaHHHHmH eTapnu.

3. Myona^aHH öa^apum Maxcyc oпepaцнoн xoHa mapoHTHHH Tanaö KH^Mafigu.

4. KucKa BaKT unuga öa^apum MyMKHH.

REFERENCES

1. Abdinazarova I. S., Atakhanova N. E., Tursunova N. I. Modern approach to obtaining biomaterial from the body of the uterus //Oriental Journal of Medicine and Pharmacology. - 2022. - T. 2. - №. 02. - C. 96-106.

2. Atakhanova N.E., Abdinazarova I.S., Tursunova N.I. Modern Methods of Early Detection of Endometrial Cancer on the Example

May 6

1076

Tashkent Medical Academy Integration of Science, Education and Practice in Modern Psychology and Pedagogy: Problems and Solutions

Volume 4 | TMA Conference | 2023 Zamonaviy psixologiya, pedagogikada fan, ta'lim va amaliyot integratsiyasi: muammo va yechimlar

y

of "Pipelle" Urogenital Probe // International Journal of Pharmaceutical and Bio Medical Science. - 2021. - V.1(5). - P.38-42. https://doi.org/10.47191/iipbms/v1-i5-01

3. Cornier E.. The Pipelle: A disposable device for endometrial biopsy. Am J Obstet Gynecol 1984;148:109-10. [Crossref] [PubMed]

4. Pi^tek S, Panek G, Wielgos M. Assessment of the usefulness of Pipelle biopsy in gynecological diagnostics. Ginekol Pol 2016;87:559-64. [Crossref] [PubMed].

5. Mohr, James. Abortion in America. New York: Oxford University Press; 1978, p. 66. Hollick, Frederick. Diseases of women. New York: Stringer and Townsend; 1850, p.

6. Piatek S, Warzecha D, Kisielewski F, Szymusik I, Panek G, Wielgos M. Pipelle biopsy and dilatation and curettage in clinical practice: are factors affecting their effectiveness the same? J Obstet Gynaecol Res. 2019 Mar;45(3):645-651. doi: 10.1111/jog.13882. Epub 2018 Dec 12. PMID: 30548369. rPubMedl.

7. Simpson; James Y. Clinical lectures on the diseases of women. New York: D. Appleton and Co.; 1872, p. 635-637.

8. Мелибаева, Р. Н. (2022). КЛИНИК АМАЛИЁТДА КОГНИТИВ ФУНКЦИЯЛАР ВА УЛАРНИНГ БУЗИЛИШЛАРИ ПСИХОДИАГНОСТИКАСИ. Oriental renaissance: Innovative, educational, natural and social sciences, 2(Special Issue 4-2),

9. Мелибаева, Р., & Абдиназарова, И. (2020). Тиббий психодиагностика: муаммо, мулохаза ва ечимлар.

10. Мелибаева, Р. Н. (2018). Из истории вопроса экспериментального исследования мышления в трудах психологов советского периода. In International scientific review of the problems and prospects of modern science and education (pp. 125-127).

11. Melibaeva, R. (2021). Bolalardagi giperfaollik va diqqat tanqisligi sindromi: sabablari, psixologik tashxisi.

12. Мелибаева, Р. Н. (2018). Проблема умственного развития в трудах психологов советского периода. In International scientific review of the problems and prospects of modern science and education (pp. 127-129).

13. Нарметова, Ю. (2016). Психодиагностические аспекты перинатальной психологии. Диагностика в медицинской (клинической) психологии: традиции и перспективы (к 105-летию СЯ Рубинштейн).

14. Нарметова, Ю. (2016). Tibbiyot muassasalarida faoliyat yurituvchi psixologik kadrlar tayyorlash muammolari. Ilmiy axborotnoma.

15. Нарметова, Ю. К. (2022). ОНКОЛОГИК БЕМОРЛАР ВА УЛАРНИНГ ОИЛА АЪЗОЛАРИНИНГ ПСИХО-ЭМОЦИОНАЛ ХОЛАТЛАРИ. BARQARORLIK VA YETAKCHI TADQIQOTLAR ONLAYN ILMIY JURNALI, 2(12), 220-224.

16. Нарметова, Ю. К. (2022). Особенности психокоррекционного подхода при психосоматических заболеваниях (на примере ишемической

болезни сердца). Gospodarka i Innowacje., 21, 258-261.

157-158.

928-932.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.