Научная статья на тему 'БЎЛАЖАК ЖИСМОНИЙ ТАРБИЯ ЎҚИТУВЧИЛАРИНИ АХБОРОТ-КОММУНИКАЦИОН ВОСИТАЛАР АСОСИДА СПОРТ КОУЧИНГИГА ТАЙЁРЛАШ'

БЎЛАЖАК ЖИСМОНИЙ ТАРБИЯ ЎҚИТУВЧИЛАРИНИ АХБОРОТ-КОММУНИКАЦИОН ВОСИТАЛАР АСОСИДА СПОРТ КОУЧИНГИГА ТАЙЁРЛАШ Текст научной статьи по специальности «СМИ (медиа) и массовые коммуникации»

CC BY
5
3
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Ключевые слова
ахборот / коммуникация / технология / восита / жисмоний тарбия / спорт / коучинг / ўқитувчи / касбий фаолият / мотивация / шахсий-касбий сифатлар / ривожланиш.

Аннотация научной статьи по СМИ (медиа) и массовым коммуникациям, автор научной работы — Ўтаева Феруза Шавкатовна, С.А.Ахмедова

Мақолада бўлажак жисмоний тарбия ўқитувчиларини ахборот-коммуникацион воситалар асосида спорт коучингига тайёрлаш масалалари ўз аксини топган. Муаллиф унда бўлажак жисмоний тарбия ўқитувчиларини келгусидаги касбий фаолиятини ташкил этишда коучинг стратегиялари кўп жиҳатдан ахборот-коммуникация воситаларига ҳам боғлиқлигини ўқтиради.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

Текст научной работы на тему «БЎЛАЖАК ЖИСМОНИЙ ТАРБИЯ ЎҚИТУВЧИЛАРИНИ АХБОРОТ-КОММУНИКАЦИОН ВОСИТАЛАР АСОСИДА СПОРТ КОУЧИНГИГА ТАЙЁРЛАШ»

"1^'ог хогфу tajribalar анон1(1а Ьо'^ак о^киусЫ1а^а kasbiy kompetensiyalarni г^о^^таИш^ pedagogik strategiyalari: тиатто1аг уа уесЫт1аг" mavzusidagi гезриЬИка 11ш1у-ашаИу konferensiyasi

2024-уП20-fevra1

БУЛАЖАК ЖИСМОНИЙ ТАРБИЯ УЦИТУВЧИЛАРИНИ АХБОРОТ-КОММУНИКАЦИОН ВОСИТАЛАР АСОСИДА СПОРТ КОУЧИНГИГА

ТАЙЁРЛАШ *Утаева Феруза Шавкатовна, 2С.А.Ахмедова

1Навоий давлат педагогика институти Жисмоний маданият факультети 2 курс талабаси

2Илмий рах,бар: п.ф.б.ф.д.(РЬБ), доцент. https://doi.org/10.5281/zenodo.10676643

Аннотация. Мацолада булажак жисмоний тарбия уцитувчиларини ахборот-коммуникацион воситалар асосида спорт коучингига тайёрлаш масалалари уз аксини топган. Муаллиф унда булажак жисмоний тарбия уцитувчиларини келгусидаги касбий фаолиятини ташкил этишда коучинг стратегиялари куп жщатдан ахборот-коммуникация воситаларига уам боглицлигини уцтиради.

Калит сузлар: ахборот, коммуникация, технология, восита, жисмоний тарбия, спорт, коучинг, уцитувчи, касбий фаолият, мотивация, шахсий-касбий сифатлар, ривожланиш.

Аннотация. В статье рассматриваются вопросы, связанные с применением информационных технологий в стратегиях коучинга для будущих учителей физического воспитания. В ней автор считает, что планирование стратегий коучинга в некоторой степени зависит и от информационных технологий в организации педагогической деятельности будущих учителей физической культуры.

Ключевые слова: информация, коммуникация, технология, средства, физическое воспитание, спорт, коучинг, обучение, профессиональная деятельность, мотивация, лично-профессиональные качества, развитие.

Дунё хдмжамияти таълим тизимини баркарор тарраккиёт тенденцияларига мослаштириш шароитида жисмоний тарбия сохдсида коучинг стратегиялари ва механизмларини замонавий ривожланиш тамойилларига мослаштириш мух,им ахдмият касб этади. Жисмоний тарбия укитувчилари таълим жараёнида амалий топшириклардан ташкари турли электрон таълимий ресурс воситаларидан фойдаланишлари ахборотлашган таълим мух,итини яратиш, замонавий ахборот технологияларини кенг татбик этиш, таълим ресурслари базасини такомиллаштириш, булажак жисмоний тарбия укитувчиларининг келгусидаги касбий фаолиятини ташкил этишда коучинг стратегияларини ташкил килишга хизмат килади.

Жисмоний тарбияни укитишда электрон таълим ресурслари булажак жисмоний тарбия укитувчиларининг келгусидаги касбий фаолиятини ташкил этишда замонавий ракамли электрон курилмалар, интерактив дастурий воситалардан самарали фойдаланиш, шунингдек, компетенциявий ёндашув асосида фаолият талаблари ва касбий ривожланиш методологияси билан интегратив уйгунликни келтириб чикаради.

Бугунги кунда Узбекистон спорти ривожланаётган паллада спорт коучинги касбий компетентлиликни ривожлантиришнинг ташкилий-дидактик механизмлари асосида шакллантирилган, лойихдвий таълим, аралаш укитиш, тьюторлик хизмати ва инновацион-интерактив технологияларга асосланган вариатив фаолиятдир. Шу жихдтдан олганда, жисмоний тарбия машгулотларида электрон таълимий ресурслардан фойдаланиш жисмоний тарбия методикасининг янги йуналишларини х,осил булишида, мавжуд таълимий жараёнларни ахборотлашган таълим мух,ити билан интеграциялашнинг

"Ilg'or xorijiy tajribalar asosida bo'lajak o'qituvchilarda kasbiy kompetensiyalarni rivojlantirishning pedagogik strategiyalari: muammolar va yechimlar" mavzusidagi respublika ilmiy-amaliy konferensiyasi

2024-yil 20-fevral

педагогик-психологик муаммоларини ечишдек мухим вазифага каратилганлиги билан ахамиятлидир.

Мамлакатимизда узлуксиз таълим тизимида ахборотлашган таълим мухитини яратиш, укув фанларига мулжалланган мультимедиали иловаларни кенг жорий , янги авлод укув-методик адабиётлар базасини халкаро таълим стандартларига, таълим сифатини бахолашнинг халкаро дастурлари тизимига мослаштириш долзарб вазифалардан бири хисобланади. Зеро, Узбекистон Республикаси халк таълими тизимини 2030 йилгача ривожлантириш концепциясида «Таълимда мультимедиа махсулотларини ишлаб чикиш ва уларни куллаш жараёнини тизимли ташкил этиш чораларини куриш» каби устувор вазифалар белгиланган[1,2,3,4,5 ]. Бу эса, булажак жисмоний тарбия укитувчиларининг келгусидаги касбий фаолиятида улардаги хусусий компетенциялар ривожланишини интерактив электрон таълимий ресурслар воситасида ташкил этилишини таъминлайди.

Мамлакатимизда сунгги йилларда кураш, гимнастика, теннис, киличбозлик, велоспорт, ук отиш, дзюдо, енгил атлетика, огир атлетика, таэквондо, эшкак эшиш, шахмат, футбол, болалар спорти, волейбол, гандбол, каратэ, кикбоксинг, муайтай, от спорти, регби, стол тенниси каби спорт турлари ривожланмокда. Шу билан бирга, бутун жахонда кенг куламда кулон ёзаётган спорт коучингини ривожлантиришга хам эхтиёж сезилмокда.

"Коуч" ("coach") атамаси спорт сохасида XX асрда пайдо булди. "Инглиз тилида: "coach" - «тренер», "мураббий" деган маънони билдириб, рахбарлик килиш, спортчиларга устоз ва мураббийлик фаолиятини олиб бориш мазмунида ишлатилади" [6, 71-б.]. Замонавий спорт жамоаларида гурух менежерлари, рахбарлари билан бирга, коуч маслахатчиларига булган эхтиёж хам пайдо була бошлаганининг гувохи булмокдамиз.

Коучинг - спорт сохасида мураббийлик, йулбошчилик килиш, тахсил олувчи ва тарбияланувчиларда ижобий сифатларни карор топтириш фаолиятидир. Демак, муайян спорт турида муваффакиятга эришиш йулларини билган холда мураббий уз спортчиларини укитади ва унга хамрох булади, у билан бирга жисмоний тарбия буйича машгулотларга ва мусобакаларга катнашади. Айникса, жамоавий спортда мураббий учун унинг фаолияти мураккаб булиб хисобланади, чунки, у гурух билан ишлаганда хар бир иштирокчининг гурухдаги ролини таксимлаши, жамоавий холатда уларни жипслаштириши, жамоа ичидан етакчиларни аниклаши ва гурух аъзоларининг узаро психологик киришимлилигини таъминлаши лозим. Бунда ундан психологик, физиологик, бошкарувчанлик билимлар ва малакалар талаб этилади. Шунингдек, спорт сохасида рахбар, тренерлик вазифаларини бажариш, бизнес спортини ривожлантиришга йуналтирилган вазифаларни амалга оширишда спорт коучинги алохида ахамият касб этади.

Булажак жисмоний тарбия укитувчиларининг касбий компетентлилигини шакллантиришда ахборот-коммуникацион технологиялар воситасида куйидаги таълимий шакллардан фойдаланилиши максадга мувофик:

1. Дарсда намойиш моделларидан фойдаланиш;

2. Дастурлаштирилган машгулотларни ташкил килиш;

3. Малумот моделларини лойихалаш;

4. Билимларни тизимлаштиришга мулжалланган дарс ва дарсдан ташкари машгулот.

Жисмоний тарбия машгулотларида ахборот-коммуникацион технологиялар

воситасида талабаларга билим беришдаги ахборот коммуникация имкониятлари куйидагиларга каратилади:

"Ilg'or xorijiy tajribalar asosida bo'lajak o'qituvchilarda kasbiy kompetensiyalarni rivojlantirishning pedagogik strategiyalari: muammolar va yechimlar" mavzusidagi respublika ilmiy-amaliy konferensiyasi

2024-yil 20-fevral

машгулотда утилаётган укув материалини визуализациялаш жараёнига самарали таъсир курсатиши;

булажак жисмоний тарбия укитувчисининг урганаётган спорт турини, жисмоний чиниктирувчи вазиятларни анимация, гиперматн, мультимедиа, чизмалар, графиклар, моделлаштириш элементлари, товуш оркали виртуал билим эгаллашлари имкониятларини кенгайтириш;

маълумот эгаллаш ва билим узлаштиришга булган мотивацияни кучайтириш; таълим натижаларини кафолатлаш. Бу албатта, дидактиканинг интерфаоллик тамойили асосида содир булиб, булажак жисмоний тарбия укитувчисининг креатив фикрлашига ва уларда коучинг стратегияларини ташкил кила олиш куникмаларини ривожлантиради.

Спорт коучинги талабаларнинг келгуси фаолиятида хамда жисмоний чиникишларини юксалтиришда ва бу сохада натижавийлиликка эришишда мухим булиб, мутахасиссларни спорт клублари, секциялари ва тугаракларида фаолият юритиши учун тайёрлайди. Айникса, "спорт коучинги булажак жисмоний тарбия укитувчиларини умумий урта таълим мактабларида спорт ишларини жонлаштиришга хизмат килади. Булажак жисмоний тарбия укитувчиларини келгуси педагогик фаолиятига тайёрлашда спорт коучинги талабаларда уз устида ишлаши - жисмоний, маънавий, интеллектуал жихатдан уз-узини ривожлантириб бориши, уз хиссиётини бошкаришни назарда тутади ва бу албатта, ахборот -коммуникацион технологиялар воситасида амалга ошса, жараён янада самарали булади" [7, 54-б.].

Шундай килиб, булажак жисмоний тарбия укитувчиларининг келгусидаги касбий фаолиятини ташкил этишда ахборот-коммуникацион воситалар уларнинг коучинг стратегиялари, акмеологик мезонлар (касбий мотивация, шахсий-касбий сифатлар, узини узи бошкариш, рефлексивлик, креативлик)нинг фаолият талаблари ва касбий ривожланиш методологияси билан интегратив уйгунлигини таъминлайди.

REFERENCES

1. Узбекистон Республикасининг "Таълим тугрисида"ги ^онуни.- Тошкент, 1997й.

2. Узбекистон Республикасининг Кадрлар тайёрлаш Миллий Дастури.-Тошкент, 1997 й.

3. Узбекистон Республикаси Президентининг 2017 йил 7 февралдаги «Узбекистон Республикасини янада ривожлантириш буйича Х,аракатлар стратегияси тугрисида»ги ПФ-4947-сон карори

4. Республикаси Президентининг 2017 йил 27 июлдаги «Олий маълумотли мутахассислар тайёрлаш сифатини оширишда иктисодиёт сохалари ва тармокларининг иштирокини янада кенгайтириш чора-тадбирлари тугрисида»ги П^-3151-сон карори

5. Узбекистон Республикаси Президентининг 2018 йил 5 июндаги «Олий таълим муассасаларида таълим сифатини ошириш ва уларнинг мамлакатда амалга оширилаётган кенг камровли ислохотларда фаол иштирокини таъминлаш буйича кушимча чора-тадбирлар тугрисида»ги П^-3775-сон карори

6. Абдуллаева Ш.А. Педагогик диагностика-Ташкент: Университет,2019. 310б

7. Столяренко Л.Д. Педагогическая психология. - Ростов на Дону: Феникс», 2006.-544 с

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.