Научная статья на тему 'БЎЛАЖАК ЎҚИТУВЧИЛАРИНИ КАСБИЙ ПЕДАГОГИК ФАОЛИЯТГА ТАЙЁРЛАШДА ЕВРОПА ДАВЛАТЛАРИ ТАЖРИБАЛАРИДАН ФОЙДАЛАНИШ'

БЎЛАЖАК ЎҚИТУВЧИЛАРИНИ КАСБИЙ ПЕДАГОГИК ФАОЛИЯТГА ТАЙЁРЛАШДА ЕВРОПА ДАВЛАТЛАРИ ТАЖРИБАЛАРИДАН ФОЙДАЛАНИШ Текст научной статьи по специальности «Науки об образовании»

CC BY
17
7
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Ключевые слова
КАСБИЙ ПЕДАГОГИК / ИННОВАЦИЯ / ИННОВАЦИОН ТИЗИМ / ЎқИТУВЧИ ШАХСИ / ТАЪЛИМ СИФАТИ / МОНИТОРИНГ / КЎНИКМА / МАЛАКА / ЖИСМОНИЙ ТАРБИЯ / ФАОЛИЯТ / ХОРИЖ ТАЖРИБАЛАРИ

Аннотация научной статьи по наукам об образовании, автор научной работы — Xуррамов Э.Э.

Мақолада бўлажак жисмоний тарбия ўқитувчилари -бугунги кун талабаларини касбий педагогик фаолиятга тайёрлаш масалалари ёритилган бўлиб, ушбу жараёнда хориж тажрибаларини ўрганиш ва улардан фойдаланиш муаммолари ўз аксини топган. Мақолада ўқитувчиларни инновацион фаолиятга тайёрлаш масалаларига илмий нуқтаи назардан ёндашиш мисолида таҳлил қилинган. Муаллиф Германия, Испания, Норвегия каби мамлакатлардаги олий ўқув юртларида инновацияларни таълим жараёнига татбиқ этиш масалаларини таҳлил қилган ва республикамиздаги педагогика олийгоҳларида таҳсил олувчи талабалар ва студент магистратурыларни келгусидаги касбий фаолиятга тайёрлашда ушбу тажрибалардан фойдаланишларига оид тавсияларни келтирган.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

USE OF EXPERIENCE OF EUROPEAN COUNTRIES IN PREPARATION OF FUTURE TEACHERS FOR PROFESSIONAL PEDAGOGICAL ACTIVITY

The article deals with the issues of preparation for professional pedagogical activity of future teachers of physical culture, the use of advanced foreign experience in this activity. In the article, this problem is considered through the prism of scientific analysis of the innovative activity of future teachers. The author analyzes the process of introducing innovations into the educational system of Germany, Spain, Norway and gives recommendations on the use of best practices in the teaching and educational process of pedagogical universities, in the preparation of bachelors and masters.

Текст научной работы на тему «БЎЛАЖАК ЎҚИТУВЧИЛАРИНИ КАСБИЙ ПЕДАГОГИК ФАОЛИЯТГА ТАЙЁРЛАШДА ЕВРОПА ДАВЛАТЛАРИ ТАЖРИБАЛАРИДАН ФОЙДАЛАНИШ»

Хуррамов Э.Э., п.ф.ф.д (PhD)

ТВЧДПИ

БУЛАЖАК УЦИТУВЧИЛАРИНИ КАСБИЙ ПЕДАГОГИК ФАОЛИЯТГА ТАЙЁРЛАШДА ЕВРОПА ДАВЛАТЛАРИ ТАЖРИБАЛАРИДАН ФОЙДАЛАНИШ

Аннотация: Мацолада булажак жисмоний тарбия уцитувчилари -бугунги кун талабаларини касбий педагогик фаолиятга тайёрлаш масалалари ёритилган булиб, ушбу жараёнда хориж тажрибаларини урганиш ва улардан фойдаланиш муаммолари уз аксини топган. Мацолада уцитувчиларни инновацион фаолиятга тайёрлаш масалаларига илмий нуцтаи назардан ёндашиш мисолида таулил цилинган. Муаллиф Германия, Испания, Норвегия каби мамлакатлардаги олий уцув юртларида инновацияларни таълим жараёнига татбиц этиш масалаларини таулил цилган ва республикамиздаги педагогика олийгоуларида таусил олувчи талабалар ва студент магистратурыларни келгусидаги касбий фаолиятга тайёрлашда ушбу тажрибалардан фойдаланишларига оид тавсияларни келтирган.

Таянч тушунчалар: касбий педагогик, инновация, инновацион тизим, уцитувчи шахси, таълим сифати, мониторинг, куникма, малака, жисмоний тарбия, фаолият, хориж тажрибалари.

Xurramov E.E., PhD TVChDPI

USE OF EXPERIENCE OF EUROPEAN COUNTRIES IN PREPARATION OF FUTURE TEACHERS FOR PROFESSIONAL

PEDAGOGICAL ACTIVITY

Annotation: The article deals with the issues of preparation for professional pedagogical activity offuture teachers of physical culture, the use of advanced foreign experience in this activity. In the article, this problem is considered through the prism of scientific analysis of the innovative activity of future teachers. The author analyzes the process of introducing innovations into the educational system of Germany, Spain, Norway and gives recommendations on the use of best practices in the teaching and educational process of pedagogical universities, in the preparation of bachelors and masters.

Key concepts: professional pedagogical innovation, innovation system, teacher's personality, quality of education, monitoring, abilities, skills, physical culture, activity, foreign experience.

Олий таълим муассасаларида инновацион жараёнларни ривожлантириш хар бир мамлакат таълим тизимидаги узига хос хусусиятлар ва конунчилик базасига таянган холда амалга оширилади.

Укитувчиларни инновацион фаолиятга тайёрлаш масалаларига илмий нуктаи назардан ёндашиш хорижда ХХ асрнинг 50-йилларидан бошланган булиб, аксарият тадкикотларда олий таълим тизими ва уни амалга оширувчи таълим муассасалари мисолида тахлил килинган. Жисмоний тарбия укитувчиларини педагогик фаолиятга тайёрлаш масалалари таълим муассасаларида инновацион технологияларни жорий этиш масалалари билан хамохангликда ёритилган1.

1995 йил ЮНЕСКО томонидан узининг Бош конференцияси карорини бажариш максадида "Олий таълимни ислох килиш ва ривожлантириш" номли дастур ишлаб чикилган булиб, унда асрлар алмашинуви даврида олий таълимни ривожлантиришнинг дунё микёсидаги тенденцияси ва вазифалари баён этилган. Мазкур хужжатнинг кириш кисмида "тез узгараётган дунёда олий таълимнинг асосий вазифалари" каторида куйидаги учта бош йуналиш ажратилган:

- замон талабларига хозиржавоблик;

- глобаллашув;

- "олий таълимнинг барча асосий функциялари ва фаолият турларини камраб олувчи куп киррали концепция" тарзида белгиланувчи сифат.

Германия ва Буюк Британияда жисмоний тарбия укитувчиларининг фаолиятини назорат килиш укув жараёнига жавоб берувчи махсус комиссиялар томонидан олиб борилади.

Сунгги йилларда Европа мамлакатларида жисмоний тарбия укитувчиларини инновацион фаолиятга тайёрлашда сарфланадиган давлат бюджетининг ортиши кузатилмокда.

Мамлакатимиздаги олий укув юртларида инновациялар яратилиши ва трансфери жараёнини ягона тизим шаклида ривожлантиришда, фикримизча, куйидаги омилларни эътиборда тутиш мухим:

• яратилган интеллектуал мулкнинг факатгина уни яратган муаллиф эгалигини таъминлаш;

• тадкикотларни амалга оширувчи муаллифларнинг яратилган интеллектуал мулкдан манфаатдорлигини юкори даражада таъминлаш;

Фролов В. Г., Юрко Г.П. Физкультурные занятия для учашихся-Москва: Физкультура и спорт, 2018.- С.-34.

Осокина Т. И., Тимофеев Е. А., Фурмина Л. С. Инновационные технологии при обучении спортсменов. -Москва: Торговый Дом Гранд-С.-55

Ленерт Г., Лихман И. Спортивные игры и упражнения для детей.-Москва: Знание,2011.- С.-131. Лескова Г. П., Буцинская П. П., Васюкова В. И. Общеразвивающие упражнения для спортсменов-Москва: Физкультура и спорт,2009.-С-257.

Укран М. Л. Организация и проведение детских спортивных игр.-Москва: Знание, 20011.-С.-72.

• илмий-тадкикотларнинг муваффакиятини юкори даражада таъминлаш учун, асосан реал сектор корхоналари буюртмаси асосида ташкил этилишини йулга куйиш;

• университетларда (илмий-тадкикот муассасаларида) яратилган инновациялар трансферини амалга оширувчи булинмалар (Инновациялар трансфер марказлари) ташкил этиш ва уларнинг фаолиятини мавжуд конунчилик асосида мувофиклаштириш.

Хрзирги кунда республикамиздаги мавжуд педагогика олийгохларида "Жисмоний тарбия ва маданият", "Хотин-кизлар спорти",

"Бошлангич таълим ва болалар спорти" ва бошка таълим йуналишларида тахсил олувчиларни укитишда самарали технолиялардан фойдаланилмокда.Булажак жисмоний тарбия укитувчиларининг амалиёти ташкил этилганда, уларнинг касбий, методик махоратини шакллантиришга мулжалланган таълим сифатига алохида эътибор каратилмокда. Бу жараён инновацион фаолиятнинг уч боскичида амалга оширилади:

1. Янгиликни педагогик фаолиятда куллашдан олдинги даврдаги укитувчи фаолиятини тахлил килиш;

2. Инновацион фаолиятнинг фаол шаклланиш даврини тахлил килиш;

3. Педагогик жараёнга янгилик киритилиб булгандан кейинги даврдаги фаолиятни тахлил килиш.

Фикримизча, булажак жисмоний тарбия укитувчиси, яъни бугунги кун талабаларини инновацион фаолиятга тайёрлашда куйидаги жихатларга эътиборни каратиш лозим:

- бакалавриатура боскичида тахсил олаётган талабаларни ижодий-мотивацион йуналтириш, яъни уларнинг ижодий кизикиши, муайян ютукларга интилиши инобатга олиниши зарур;

- креативлик фазилатларини таркиб топтириш, яъни уларнинг танкидий фикрлаши, бахо бера олиш кобилияти, мушохада юритиш, рефлексияга мойиллигини устириш;

- уз касбий фаолиятини бахолашга ургатиш, яъни ижодий фаолият методологиясини эгаллаш, зиддиятни ижодий бартараф килиш кобилияти; ижодий фаолиятда хамкорлик ва узаро ёрдам бериш кобилиятини шакллантириш ва бошкалар;

- талабаларда катъиятлилик, масъулиятлилик, халоллик, хакикатгуйлик, узини тута билиш ва бошкаларни ривожлантириш. Демак, укитувчининг инновацион фаолияти уз ичига янгиликни тахлил килиш ва унга бахо бериш, келгусидаги харакатларнинг максади ва концепциясини шакллантириш, ушбу режани амалга ошириш ва тахрир килиш, самарадорликка бахо беришни камраб олади. Булажак жисмоний тарбия укитувчиларини инновацион фаолиятга тайёрлашнинг узига хос жихатларидан яна бири хар хил таълимий шароитларда турлича табиатга, дунёкарашга эга булган таълим жараёни субъектлари имкониятларини

руёбга чикара олишидадир. Бу сохадаги дастлабки ёндашувлар шуни курсатадики, бу сохага оид концепциялар мураккаб, мунтазам булмаган очи; дидактик вазиятлар, унинг таркибий кисмлари ва тарбия жараёнини хам уз ичига камраб олади. Бугунги кунга келиб, таълим жараёнидаги инновацион гоялар ва хамкорликка асосланган таълим жараёни сифатида намоён булмокда

Бинобарин, хорижда жисмоний тарбия укитувчиларининг фаолиятини ташкил этишда инновацион касбий педагогик технологияларни куллаш, ички ва ташки бахолаш уртасидаги баланс, бахолашнинг макбул методларини ахтариш каби ханузгача хал этилмаган куплаб муаммолар мавжуд.

Фойдаланилган адабиётлар:

1. Фролов В. Г., Юрко Г.П. Физкультурные занятия для учашихся-Москва: Физкультура и спорт, 2018.- С.-34.

2. Осокина Т. И., Тимофеев Е. А., Фурмина Л. С. Инновационные технологии при обучении спортсменов. -Москва: Торговый Дом Гранд-С.-55

3. Ленерт Г., Лихман И. Спортивные игры и упражнения для детей.-Москва: Знание,2011.- С.-131.

4. Лескова Г. П., Буцинская П. П., Васюкова В. И. Общеразвивающие упражнения для спортсменов-Москва: Физкультура и спорт,2009.-С-257.

5. Укран М. Л. Организация и проведение детских спортивных игр.-Москва: Знание, 20011.-С.-72.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.