Научная статья на тему 'БЎЛАЖАК МУСИҚА ТАЪЛИМИ ЎҚИТУВЧИЛАРИНИНГ КАСБИЙ КОМПЕТЕНТЛИЛИГИНИ ТАКОМИЛЛАШТИРИШ ТЕХНОЛОГИЯЛАРИ'

БЎЛАЖАК МУСИҚА ТАЪЛИМИ ЎҚИТУВЧИЛАРИНИНГ КАСБИЙ КОМПЕТЕНТЛИЛИГИНИ ТАКОМИЛЛАШТИРИШ ТЕХНОЛОГИЯЛАРИ Текст научной статьи по специальности «Науки об образовании»

CC BY
79
19
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Журнал
Science and innovation
Область наук
Ключевые слова
модулли ўқитиш технология / компетенция / мусиқа таълими ўқитувчиси / олий таълим. / modular teaching technology / competence / music education teacher / higher education.

Аннотация научной статьи по наукам об образовании, автор научной работы — Sh. Omanqulova

Бўлажак мусиқа таълими ўқитувчиларининг касбий компетентлилигини такомиллаштиришда модулли ўқитиш технологияларининг самарали эканлиги мазкур мақоланинг мазмунини ташкил этишади. Бўлажак мусиқа таълими ўқитувчисини ўқитиш учун модулли ёндашувнинг долзарблиги меҳнат бозорини таҳлил қилиш имкониятидан фойдаланиш, илгари амалий ўқитиш билан таъминланмаган амалиётнинг кескин касбий эҳтиёжларини аниқлашдир.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

TECHNOLOGIES OF INCREASING THE PROFESSIONAL COMPETENCE OF FUTURE TEACHERS OF MUSIC EDUCATION

The effectiveness of modular teaching technologies in increasing the professional competence of future teachers of music education is the content of this article. The relevance of the modular approach to the training of the future teacher of music education lies in the use of the possibility of analyzing the labor market, identifying the acute professional needs of the practice, which were not previously provided with practical classes.

Текст научной работы на тему «БЎЛАЖАК МУСИҚА ТАЪЛИМИ ЎҚИТУВЧИЛАРИНИНГ КАСБИЙ КОМПЕТЕНТЛИЛИГИНИ ТАКОМИЛЛАШТИРИШ ТЕХНОЛОГИЯЛАРИ»

INTERNATIONAL SCIENTIFIC JOURNAL VOLUME 1 ISSUE 6 UIF-2022: 8.2 | ISSN: 2181-3337

БУЛАЖАК МУСЩА ТАЪЛИМИ УЦИТУВЧИЛАРИНИНГ КАСБИЙ

КОМПЕТЕНТЛИЛИГИНИ ТАКОМИЛЛАШТИРИШ ТЕХНОЛОГИЯЛАРИ

Шохида Оманкулова

Узбекистон-Финландия педагогика институти, педагогика фанлари буйича фалсафа

доктори

https://doi.org/10.5281/zenodo.7184156 Аннотация. Булажак мусща таълими уцитувчиларининг касбий компетентлилигини такомиллаштиришда модулли уцитиш технологияларининг самарали эканлиги мазкур мацоланинг мазмунини ташкил этишади. Булажак мусица таълими уцитувчисини уцитиш учун модулли ёндашувнинг долзарблиги ме^нат бозорини та^лил цилиш имкониятидан фойдаланиш, илгари амалий уцитиш билан таъминланмаган амалиётнинг кескин касбий эутиёжларини аницлашдир.

Калит сузлар: модулли уцитиш технология, компетенция, мусица таълими уцитувчиси, олий таълим.

ТЕХНОЛОГИИ ПОВЫШЕНИЯ ПРОФЕССИОНАЛЬНОЙ КОМПЕТЕНЦИИ БУДУЩИХ ПЕДАГОГОВ МУЗЫКАЛЬНОГО ОБРАЗОВАНИЯ Аннотация. Эффективность модульных технологий обучения в повышении профессиональной компетентности будущих учителей музыкального образования составляет содержание данной статьи. Актуальность модульного подхода к подготовке будущего учителя музыкального образования заключается в использовании возможности анализа рынка труда, выявления острых профессиональных потребностей практики, ранее не обеспечивавшихся практическими занятиями.

Ключевые слова: модульная технология обучения, компетентность, учитель музыкального образования, высшее образование.

TECHNOLOGIES OF INCREASING THE PROFESSIONAL COMPETENCE OF FUTURE TEACHERS OF MUSIC EDUCATION Abstract. The effectiveness of modular teaching technologies in increasing the professional competence of future teachers of music education is the content of this article. The relevance of the modular approach to the training of the future teacher of music education lies in the use of the possibility of analyzing the labor market, identifying the acute professional needs of the practice, which were not previously provided with practical classes.

Keywords: modular teaching technology, competence, music education teacher, higher education.

КИРИШ

Замонавий жамиятда, олий таълим инсон фаолиятининг мух,им йуналишларидан бирига айланди. Бундай эътиборнинг сабаби замонавий жамиятнинг энг мух,им киймати ва асосий капитали янги билимларни кидириш ва узлаштиришга, ностандарт карорлар кабул килишга кодир мутахассисни тайёрлаш эканлигини тушунишдир. Замонавий педагогик фаннинг мух,им йуналиши укитувчини укитиш жараёнининг самарадорлигини оширишни таъминлайдиган воситалар ва шароитларни излашдир. Бу борада Президентимиз Ш. Мирзиёевнинг "Биз таълим ва тарбия тизимининг барча бугинлари фаолиятини бугунги замон талаблари асосида такомиллаштиришни узимизнинг биринчи

INTERNATIONAL SCIENTIFIC JOURNAL VOLUME 1 ISSUE 6 UIF-2022: 8.2 | ISSN: 2181-3337

дapaжaли вaзифaмиз деб биламиз" дегaн фикpлapи тaълим тизимидa фaoлият юpитaётгaн oлий тaълимнинг педaгoг хoдимлapи зиммaсигa Karra мaсъyлият юклaйди.

ТАДЦЩОТ МАТЕРИАЛЛАРИ ВА МЕТОДОЛОГИЯСИ

Ижтимoий х,аёт тapaккиёти Узбекистан Респyбликaси тaълим тизими oлдигa б^ ^TOp yтa мух,им вa дoлзapб вaзифaлapни aмaлгa omиpиm мaсaлaсини кyндaлaнг килиб кУймoкдa. Бyлapдaн aйpимлapи сифaтидa тaълим сифaтини тyбдaн яхmилam, фaнлap, мaвзyлapapo, тaълим бoскичлapи Уpтaсидaги aлoкaдopлик вa узвийлик мyaммoлapини х,ал килиш, тaълимнинг бapчa учун oчиклигини тaъминлaш, дунёнинг pивoжлaнгaн илмий -тaълимий мух,ити билaн интегpaциялamyв жapaёнлapини тезлaтиш кaбилapни кypсaтиб Утиш мумкин. Бyндaй мyaммoлapни х,ал килиш мaксaдидa Укyв-тapбия жapaёнигa мoдyлли укитиш технoлoгиялapини жopий этиш тaълимдa кyйидaги имкoниятлapни oчиб беpиmгa хизмaт килaди:

тaълим жapaёни мазмунини

танлаш, pежaлaштиpиш, лoйиx1aлaш, ташкил килиш, амалга oшиpиш, бoшкapиш ва сифатини нaзopaт килиш метoдoлoгиясини тaкoмиллaштиpиш;

тaълимнинг сифат ва сaмapaдopлигини

ornnpnrn, уни индивидyaллaш ;

Укув жapaёнидa тaълим сyбьектлapи-педaгoг ва

укувчи xдмкopлик фaoлияти мaзмyнининг янги шaкллapининг юзага келиши;

булажак педaгoглapни касбий шмпетентлилигини тaкoмиллaштиpиш.

Мамлакатимиз таълим тизими oлдигa таълим сифати ва сaмapaдopлигини oшиpиш, унинг oчиклиги, инсoнпapвapлиги хдмда шахсга йyнaлтиpилгaнлиги, таълимнинг бapчa бyFинлapи opaсидaги узвийликни, дунё таълим мух,ити билан интегpaциялaшyвини таъминлаш каби биp ^TOp мух,им дoлзapб вaзифaлapни бaжapиm масаласини кундаланг килиб куйди.

Укувчи шахсига тaълим-тapбия беpaдигaн умумтаълим мaктaблapи oлдигa куйилган вaзифaлapнинг бaжapилиmи, aввaлo, oлий таълим мyaссaсaлapидa педaгoг кaдpлapни сифатли тaйёpлaшгa бoFлик. Мyтaхaссислapнинг кoмпетентлилик дapaжaси, касбий мах^ата, педaгoгик жapaёнлapни тyFpи ва максадли бomкapa oлиmи укувчи шахсини тapкиб тoптиpиm муваффакиятини белгилаб беpaди. Бу oлий педaгoгик таълим тизими, умуман таълим ва кaдpлap тaйёpлam учун масъул булган бapчa тamкилoтлap oлдигa булажак педaгoглapнинг бapкaмoл шахсни тapбиялam жapaёнлapини ташкил килиш ва бoшкapишгa касбий тaйёpгapлиги мaсaлaлapини янада мукаммал тадкик килишдек дoлзapб вазифани куяди.

INTERNATIONAL SCIENTIFIC JOURNAL VOLUME 1 ISSUE 6 UIF-2022: 8.2 | ISSN: 2181-3337

Бундай максадларга эришиш йулида олий таълим тизими укув-методик базасини янада мустахкамлаш, талабаларни хар томонлама интеллектуал билим олишлари учун шароитларни янада яхшилаш, кадрларнинг илмий салохиятини, касбий компитентлигини ошириш лозим булмокда.

"Компетенция" сузи фанда илк бор ХХ асрнинг 50-60-йилларида кулланган ва инсоннинг бирор фаолиятни амалга ошириш лаёкатини билдирган. "Компетенция" билим, куникма ва малакаларнинг самарали кулланиши; "компетентлилик" эса муайян фаолиятни амалга ошириш учун мавжуд хамда юзага чикиши мумкин булган лаёкатдир. Шу боис хар бир фанни укитиш жараёнида унинг мазмуни хамда хусусиятларидан келиб чиккан холда унга доир компетенциялар шакллантирилади [6].

Касбий компетентлилик - мутахассис томонидан касбий фаолиятни амалга ошириш учун зарур булган билим, куникма ва малакаларнинг эгалланиши ва уларни амалда юкори даражада куллай олинишидир [ 4].

Талабаларнинг касбий компетенцияларини такомиллаштириш муаммосининг долзарблиги мусика укув юртларини тугатган битирувчиларнинг купинча мустакил касбий фаолиятга лаёкатсизлиги билан боглик. Камчиликлар орасида мусикий маданият ва санъат сохасидаги билимларнинг чекланганлиги, мусика таълими методологияси, мутахассис тайёрлаш ва ижрочилик амалиётининг етарли эмаслиги алохида ахамиятга эга. Купинча ёш мутахассиснинг тулик ижодий кобилиятсизлиги мавжуд. Шундай килиб, булажак мусика укитувчисининг ижодий фаолиятини, узини узи англашга хисса кушадиган, битирувчининг касбий компетенциясини такомиллаштиришга таъсир килувчи омилларни ажратиб курсатиш керак.

Санъат - уз мохияти ва ижтимоий мазмунига кура хар кандай миллий маданиятнинг узвий кисми сифатида муайян давлат, жамиятнинг ижтимоий-иктисодий, маънавий-маърифий тараккиёти даражасини белгиловчи энг мухим ва устувор мезонлардан биридир.

Санъат йуналишидаги таълим, у кандай булиши керак?

Сунгги йилларда давлатимиз рахбари томонидан ижодкорларга каратилаётган эътибор ва эхтиром соха вакилларининг мехнатини рагбатлантириши билан бирга хар бир ижодкорнинг ижтимоий масъулиятини хам ошириб, уз фаолиятига янгича нуктаи назар билан карашга даъват этди. Хусусан, Президентимиз томонидан кабул килинган "Миллий маданиятни янада чукурлаштириш концепциясини тасдиклаш тугрисида"ги карорда маданият ва санъат йуналишида малакали кадрлар тайёрлаш тизимида таълим-тарбия ва махсус ижодий-касбий дастурлар уртасида узвийлик ва ворислик тамойилларининг йуклиги, талаба-ёшларни укитишда якка тартибдаги укув услубидан самарали фойдаланилмаётгани алохида кайд этилган эди [7].

Мусиций цобилият. Маълумки, мусикани урганишнинг бошлангич боскичида мусикий укув жараёнда унинг ривожланишига катта эътибор берилади ва узига хос мусикий кобилиятлар етакчи аникловчи хисобланади. "Мусикий кобилиятлар психологияси" асарида Б.М.Теплов шундай ёзади: "Мусикий кобилият" мусикий фаолиятнинг бир кисми сифатида, хар кандай бошка мусикадан фаркли уларок, лекин шу билан бирга мусикий фаолиятнинг хар кандай тури билан боглик булган индивидуал психологик хусусиятлар мажмуидир"[3] деган фикрларни билдирган

INTERNATIONAL SCIENTIFIC JOURNAL VOLUME 1 ISSUE 6 UIF-2022: 8.2 | ISSN: 2181-3337

Замонавий мусика таълими укитувчиси дуч келадиган биринчи умумий муаммо тавсия этилаётган дастурнинг узгарувчанлиги ва унинг чекланганлиги билан боглик. Педагогик муаммоли вазиятлар купинча укитувчи эга булиши керак булган барча укув мажмуасидан, масалан, ишчи режаларидан фойдаланиш керак булганда уларни кандай амалга оширишни тушунмаслигидан юзага келади. Бу, айникса, минтакавий укув муассасаларидаги ва олий таълимда етарлича касбий куникммаларга эга булмаган мусика укитувчиларига тегишли. Уларнинг бундай вазиятга тушиши ишчи режадаги укитилиши керак булган мавзулар, курсатмалар, кушимча дидактик материалларни электрон шаклда такдим этиш учун техник воситалар (видеопроэктор, электрон доска ва бошкалар) мактабда булса хам купинча укитувчига берилмайди, берилганда хам укитувчи ишлатиш лаёкатига эга эмаслигидан келиб чикади. Агар биз туман худудлари хакида гапирадиган булсак, бундай воситаларни мустакил равишда излаш жуда кийин булиб куринади, аксарият холларда хеч кандай уриниш хам булмайди. Тавсия этилган дастурларнинг муаллифлари укитувчилар учун зарур булган материалларни очик электрон нусхада нашр эттирмайдилар, китоб дуконларида янги тупламлар хар доим хам мавжуд эмас, аммо кутубхоналарда факат эскирган нусхаларни топиш мумкин аммо, янги ижод этилган мусикий асарларни хар доим хам топа олмаслигини айтиб утишди. Ушбу муаммо мусика укитувчиларига таклиф этилаётган компетенцявий талаблар сабабли долзарб булиб бормокда.

Замонавий шароитларда мусика таълими укитувчиси фаолиятини тавсифловчи иккинчи умумий муаммо - бу асосий укув-услубий мажмуаларда ва бошка материалларда, баъзан эса мавхум шароитларда, уларни амалга ошириш усулларида тавсия этиладиган укитиш методларининг узгарувчанлиги, улар буйича хар доим хам касбий тайёр булмаганлиги, мусика танловларининг муайян иш шароитларида кулланилиши. Шу билан бирга, очик дарсларда ва бошка дарс шаклларини амалга ошириш жараёнида мусика ёрдамида мусика укитиш, таълим бериш ва шахсни ривожлантиришнинг мавжуд кенг куламли фаолиятларини амалда намойиш эта олмаслиги.

Учинчи умумлаштирилган муаммо - мусика дарси жараёнида болаларнинг мусикий кобилиятларини юкори даражада укитиш, тарбиялаш ва ривожлантириш сохасидаги укитувчиларнинг малакаси йуклиги. Замонавий укув-услубий мажмуаларда мусика дарслари мазмунида булиши керак булган фаолият турлари учун умумий курсатмалар берилмаганлиги. Шу билан бирга, мавжуд усулларни танлаш ва куллаш, усуллар ва воситаларнинг макбул комплексларини шакллантириш буйича аник тавсиялар ва алгоритмлар таклиф этилмаслиги, бу жихатларга ижодий ёндошиш малакасига эга эмаслиги. Талабаларга мусикий саводхонлик, солфеджио, бир, икки овозли ва бошка мусикий фаолият турларини ургатиш методикаси махаллий мусикачилар ва укитувчилар томонидан чукур ишлаб чикилмаган.

Касбий фаолиятнинг бундай муаммоли таркибий кисмларини университетда модулли укитиш шароитида укув вазиятлари усули билан урганиш мумкин.

Модулни шакллантириш мезонлари куйидагилардан иборат: модулни турли хил фанларнинг бир кисми сифатида ва мазмуни, амалий киймат хукукини саклаб туриб мустакил дарс сифатида укитиш кобилияти; максадлари ва вазифалари, иш берувчиларнинг эхтиёжлари ва талабларига мувофик равишда уни кайта куриш имконияти. Укув модулининг бундай мослашувчанлигини таъминлаш уни турли касбий

INTERNATIONAL SCIENTIFIC JOURNAL VOLUME 1 ISSUE 6 UIF-2022: 8.2 | ISSN: 2181-3337

гурухлар - бошлангич мусика таълими талабалари ва шунингдек, ушбу модул илмий тадкикотлар, услубий кизикиш уйготиши мумкин булган битирувчи яъни, булажак мусика укитувчиларини тайёрлашда фойдаланиш имконини беради. Укув модулининг турларидан амалиётдаги укитувчилар, укув муассасаларининг маъмурий ходимлари ва умумий ва касб-хунар таълими муассасалари методистлари учун малака ошириш доирасида мехнат бозори билан боглик булган педагогик компетенцияларни шакллантириш воситаси сифатида хам фойдаланиш мумкин.

Модул дастурларнинг максади албатта малакали мутахассисни етиштиришга хизмат килади. Модул дастурини тузишда ана шу мутахассисга кандай талаблар тизими куйилаётган эканини аниклаб олишдан бошланади.

Бугунги кунда булажак мусика укитучиси мутахассисига куйиладиган умумий талаблар тизими урганилиб уларни уч асосий гурухга ажратишимиз мумкин. Мусика таълими укитувчисининг компетентлилигини аникловчи критерийларни куйидаги категорияларга булиш мумкин.

ТАДЦЩОТ НАТИЖАЛАРИ Инструментал мусикий компетенциялар: -мусикий анализ ва синтез кобилиятига эга булиш;

- режалаштириш ва ташкил этиш кобилияти; -умумий педагогик базавий билимларга эга эканлиги; -мусика таълими буйича базавий билимларни эгаллаганлиги; -ахборот технологияларидан фойдалана олиш малакалари; -ахборот материали билан ишлаш кобиляти;

- мусика таълими муаммоларини ечиш кобилияти;

- ^арорлар кабул килиш кобилияти. Комуникатив мусикий компетентлилик:

- мусикий танкид ва уз-узини танкид кила олиш;

- грухда фаолият курсата олиш; -узаро мулокатга кириша олиш; -ахлокий кадриятларни тан олиш;

-турли халклар мусика маданиятига хурмат билан караш;

-бошка йуналишда фаолият юритувчи экспертлар билан муносабатга кириша олиш. Тизимли мусикий компетентлилик:

- мусикий билимларини амалда тизимли равишда куллай олиш;

- мусика таълими буйича тадкикот олиб бориш; -янги шароитга мослашиш;

- мусикий ижод килиш;

-лидерлик кобилиятини устириб бориш;

-индивидуал холда мусикий фаолият юритиш кобилияти;

- мусикий лойихаларни ишлаб чикиш ва уларни бошкариш; -янги гояларни илгари суриш;

- масулиятлилик;

- муваффакиятга эришиш мотивининг ривожланганлиги.

Модул - бу фаннинг бир-бирига узаро боглик булган фундаментал тушунчаларини урганишга йуналтирилган ва дидактик тамойил асосида тузилган укув материаллари

INTERNATIONAL SCIENTIFIC JOURNAL VOLUME 1 ISSUE 6 UIF-2022: 8.2 | ISSN: 2181-3337

бирлиги булиб, унда фан буйича укув дастурлари кискартирилган ва чукурлаштирилган тарзда табакалаштирилади. Натижада боскичма-боскич укитиш имконияти яратилади. МУ^ОКАМА

Педагогларнинг фикрича, агар модул технологияси асосида укитиш тугри ташкил этилса, таълимнинг хар кайси боскичида укувчи, талабалар янги укув материалларини узлаштиради, куникма ва малакасини такомиллаштиради. Модул алгоритм асосида ишлаб чикилади ва куйидаги таркибий кисмларни уз ичига олади: аник максад, назарий билим, амалий машгулот, услубий курсатма йул-йуриклар, назорат, узлаштирилган билим, малакани синаш ва бахолаш ва хоказо.

Модул технологияси асосида укитиш куйидаги кетма-кетликда амалга оширилади:

- модулли укитишдаги дастлабки шарт-шароитларни тахлил этиш;

- модулнинг укув максадлари ва мазмунини белгилаш;

- укув-дидактик материаллари ва укитиш воситаларини тайёрлаш;

- назарий ва амалий машгулотларни утказиш;

- талабаларнинг олган назарий билими ва амалий куникмаларини бахолаш.

Юкорида келтирилганларнинг хаммаси таълим олувчиларни фикрлаш даражасини

кенгайтириш, юз берадиган вокеа-ходисаларнинг сабабини англаш, изланишни ургатишга каратилган. Модул тизимининг мохияти шундан иборатки, таълим олувчилар таълимнинг алохида бирлик модулларини изчил холда кетма-кет узлаштирадилар. ХУЛОСА

1. Модулли укитишдаги дастлабки шарт-шароитларни тахлил этиш. Мусика фанида модул тизимини куллаш эски модул бирлиги урнига тезда янгисини ишлаб чикиш ва амалда куллаш имкониятини беради. Мусика фанида модул тизими асосида таълим беришнинг афзаллиги шундаки, эътибор купрок таълим олувчига, унинг уз устида мустакил ишлаши, хамда уз-узини назорат килишига каратилади. Модул тизими асосида укитишнинг давомийлиги таълим олувчининг тайёргарлигига ва касбий малакани кай даражада эгаллаш истагига боглик. Укитишни таълимнинг истаган моделидан кейин тухтатиш мумкин.

Мусика фанини модул технологияси асосида укитишга тайёргарлик куриш, яъни назарий ва амалий машгулотларни ташкил этиш учун дастлаб уч йуналишда иш олиб борилади.

Биринчидан, талабаларнинг тайёргарлик холати тахлил килиниб, уларнинг билими, укув материалларини узлаштириш даражаси ва кобилияти аникланади. Чунки уларнинг таълим олишида узига ишончи, кобилияти, шахсий холати, ва ёши муайян даражада таъсир курсатади. Укувчи-талабаларнинг кобилиятига кура табакалаштириш асосида уларга фанни мустакил узлаштириш тавсия этилади

Иккинчидан, мавжуд шарт-шароитлар тахлил этилади. У уз ичига куйидагиларни камраб олади: хукуий шарт-шароитлар; Бунда таълим жараёнига таалукули укув режаси ва дастурлар урганилади. Укув жараёнини ташкил этиш билан боглик шарт-шароитлар; Бунда модул таркибига кирган назарий ва амалий машгулотлар ташкил килинадиган жой ва бошка шароитлар урганилади. Техникавий шарт-шароитлар; Бунда техник жихоз ва мосламалар, укув ва ёрдамчи аудиовизуал воситаларининг мавжудлиги, холати урганилади.

INTERNATIONAL SCIENTIFIC JOURNAL VOLUME 1 ISSUE 6 UIF-2022: 8.2 | ISSN: 2181-3337

Учинчидан, утиладиган мавзулар тахлил килиниб, модуллар мазмунини белгилашда зарур буладиган турли манбалар, яъни укув материаллари ва бошкалар урганилади. Масалан: 1) мусика сохаси буйича дарслик, кулланма ва бошка адабиётлар; 2) илмий адабиётлар (Электрон дарсликлар, Интернет маълумотлари) урганилади.

2. Мусика фанида модулнинг укув максади ва мазмунини белгилаш. Модул технологияси асосида укитишда дастлаб мусика фанининг укитиш максади ва мазмуни, модулларнинг максади ва мазмуни белгиланади. Укув максадлари якунида таълим-тарбия натижаси сифатида талаба эришиши лозим булган билим, малака ва шахсий куникмалар белгиланади. Укув максадлари тармок таълим стандарти талаблари асосида ишлаб чикилади. Модулни урганиш максади канчалик аник булса, унга эришилганлик даражасини бахолаш шунчалик осон булади.

3. Модул буйича укув-дидактик материаллар ва укув воситаларини тайёрлаш. Укув дидактик материаллар ва укув воситалари дейилганда билим ва малакаларни шакллантиришга хизмат килувчи ахборот манбалари ва чолгу асбоблари тушунилади. Модулли технология асосида мусика фанини укитишда укув дидактик материаллар сифатида назарий ва амалий дарсларда матнли визуал воситалар, масалан, укув адабиётлари, электрон дарслик ва маъруза матнлари, таркатма материаллар, услубий курсатмалардан фойдаланилади.

4. Назарий ва амалий машFулотларни утказиш. Модул таркибига киритилган назарий машгулотларни кетма-кетликда утказиш тавсия этилади. Мусика фанларини модул технологияси асосида укитишда дарсларни кизикарли ташкил этиш лозим. Бу таълим олувчилар кайфиятига ижобий таъсир курсатади ва уларнинг шу сохага ёки кейинги дарсларда урганиладиган мавзуга кизикишига ёрдам беради.

5. Укувчи-талабаларнинг назарий билими, амалий куникма ва малакасини бах,олаш. Мусика фанини модул технологияси асосида укитишда талабалар билими ва куникмалари укув максадларига мувофик холда мунтазам бахоланиши керак. Бахолаш педагогик тамойиллар хамда Давлат таълим стандартларига асосланади. Бахолаш оркали бутун модулни урганиш жараёни ва унинг барча компетенциялари макбуллиги текширилиб курилади. Бу билан модулли укитиш кутилаётган натижани бераётгани ёки бермаётгани аникланади. Талабаларга тафаккур килиш ва маълумотларни кайта ишлаш имкониятини яратувчи топшириклар берилади. Х,ар бир топширик ёки машкдан кейин бажарилган ишлар бахоланади. Натижаларни гурухларда очик ойдин ва самимий мухокама килиш хам юкори самара беради. Модулни урганиш охирида якуний сухбат учун вакт ажрат килиши керак. Бу - талабалар фаолияти натижалари, уларнинг амалга оширган ва оширмаган ишлари юзасидан мулохаза юритиш учун яхши имконият беради.

INTERNATIONAL SCIENTIFIC JOURNAL VOLUME 1 ISSUE 6 UIF-2022: 8.2 | ISSN: 2181-3337

REFERENCES

1. Мирзиёев Ш.М. Буюк келажагимизни мард ва олижаноб хдлкимиз билан бирга курамиз. - Т.: Узбекистан, 2017. - 488 б.

2. Бошук, Г. А. Педагогические основй творческой саморелизации личности студента в концертмеистерской практике в вузе [Урта мактаб концерт-мастер амалиётида талаба шахсини ижодий узлаштиришнинг педагогик асослари]: тезис ... шам. пед фанлар / Г. А. Бошук. - Краснодар, 2004 - 196 б.

3. Теплов, Б. М. Мусикий кобилият психологияси / Б. М. Теплов. - Москва; Ленинград: РСФСР Педагогика фанлари академияси, 1947. - 355 б.

4. Муслимов Н.А ва б. Модулли-компитентли ёдашув асосида касб таълими укувчиларини касбий махсус компитентлигини шаклслантириш технологияси. - Т.: 2014. - 139. 47 б.

5. Ноулз М.Ш. Современная практика образования взрослых. Андрагогика против педагогики. - М.: Издательский отдел НМЦ СПО, 1998. с. 118.

6. Нарзиева Н.Н Умумтаълим мактабларида укувчиларнинг тадкикотчилик куникмаларини таянч компетенциялар асосида машгулотлар жараёнида шакллантириш. Педагогика фан номзоди илмий даражасини олиш учун Афтореферат. Тошкент, 2019 й, 24б.

7. https://uza.uz/oz/society/sanat-y-nalishidagi-oliy-talim-muammolarining-echimi-anday-b-01-06-2020

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.