Научная статья на тему 'БЎЛАЖАК ЎҚИТУВЧИЛАРДА МЕТОДИК ТАЙЁРГАРЛИКНИ РИВОЖЛАНТИРИШНИНГ ИЖТИМОИЙ-ПЕДАГОГИК'

БЎЛАЖАК ЎҚИТУВЧИЛАРДА МЕТОДИК ТАЙЁРГАРЛИКНИ РИВОЖЛАНТИРИШНИНГ ИЖТИМОИЙ-ПЕДАГОГИК Текст научной статьи по специальности «Науки об образовании»

CC BY
284
65
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Журнал
Science and innovation
Область наук
Ключевые слова
таълим / методика / ўқитувчи / бўлажак ўқитувчи / методик тайёргарлик / таълим сифати / тизим. / education / methodology / teacher / future teacher / methodical preparation / quality of education / system.

Аннотация научной статьи по наукам об образовании, автор научной работы — Тошболтаев Фахриддин Ўринбоевич

Мазкур мақолада бўлажак ўқитувчиларнинг методик тайёргарлигини ривожлантиришнинг ижтимоий-педагогик зарурати, инновацион методик фаолиятни йўлга қўйишнинг таълим сифатига таъсири ҳамда тизимни такомиллаштиришнинг ижтимоий аҳамияти тадқиқ этилган.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

Похожие темы научных работ по наукам об образовании , автор научной работы — Тошболтаев Фахриддин Ўринбоевич

iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

METHODOLOGY IN FUTURE TEACHERS SOCIO-PEDAGOGICAL NECESSITY OF DEVELOPMENT OF PREPARATION

In this article, the socio-pedagogical necessity of developing methodical training of future teachers, the impact of innovative methodical activity on the quality of education and the social significance of System Improvement are investigated

Текст научной работы на тему «БЎЛАЖАК ЎҚИТУВЧИЛАРДА МЕТОДИК ТАЙЁРГАРЛИКНИ РИВОЖЛАНТИРИШНИНГ ИЖТИМОИЙ-ПЕДАГОГИК»

БУЛАЖАК У^ИТУВЧИЛАРДА МЕТОДИК ТАЙЁРГАРЛИКНИ РИВОЖЛАНТИРИШНИНГ ИЖТИМОИЙ-ПЕДАГОГИК

ЗАРУРАТИ Тошболтаев Фахриддин Уринбоевич

ФарДУ таянч докторанти https://doi.org/10.5281/zenodo.6785624 Аннотация. Мазкур мацолада булажак уцитувчиларнинг методик тайёргарлигини ривожлантиришнинг ижтимоий-педагогик зарурати, инновацион методик фаолиятни йулга цуйишнинг таълим сифатига таъсири цамда тизимни такомиллаштиришнинг ижтимоий а^амияти тадциц этилган.

Калит сузлар: таълим, методика, уцитувчи, булажак уцитувчи, методик тайёргарлик, таълим сифати, тизим.

СОЦИАЛЬНО-ПЕДАГОГИЧЕСКАЯ НЕОБХОДИМОСТЬ РАЗВИТИЯ МЕТОДИЧЕСКАЯ ПОДГОТОВКА В БУДУЩИХ УЧИТЕЛЯХ Аннотация. В данной статье исследуется социально-педагогическая необходимость развития методической подготовки будущих учителей, влияние инновационной методической деятельности на качество образования и социальная значимость совершенствования системы.

Ключевые слова: образование, методика, учитель, будущий учитель, методическая подготовка, качество образования, система.

METHODOLOGY IN FUTURE TEACHERS SOCIO-PEDAGOGICAL NECESSITY OF DEVELOPMENT OF PREPARATION Abstract. In this article, the socio-pedagogical necessity of developing methodical training of future teachers, the impact of innovative methodical activity on the quality of education and the social significance of System Improvement are investigated.

Keywords: education, methodology, teacher, future teacher, methodical preparation, quality of education, system.

КИРИШ

Бугунги кунда булажак педагогларнинг методик тайёргарлигини ошириш, уларнинг педагогик фаолиятига инновацион ёндашувларни олиб кириш масалалари долзарблик касб этмокда. Чунки педагогнинг методик тайёргарлиги пухта булса, таълим сифати ва педагогик жараён самарадорлигига эришиш мумкин булади. Зеро, "янги Узбекистон стратегиясининг мустах,кам таянчи ва суянчи буладиган тарихий-маънавий омил, яъни бизнинг энг катта бойлигимиз - халкимизнинг улкан маданий мероси, интеллектуал салох,ияти мавжудлигидир. Жах,он хдмжамияти томонидан кенг эътироф этилаётган ушбу илмий-маънавий мерос дунё маданияти ва маънавияти тараккиётига бебах,о х,исса кушилгани маълум. Айнан ана шу омил Янги Узбекистон пойдеворини яратишда, илм-фан, маънавий ва маданий фаолият, таълим-тарбия сохдларини кенг ривожлантириш ва янги боскичга олиб чикиш учун асос булмокда"[1]. Умуман олгнада, х,ар кандай жамиятнинг истикболли цивилизацияси унинг таълим-тарбия макомига, янгича таълим тизими таркиби ва мох,иятига, теран маърифий маданиятига боглик. Зотан юксак таълим-тарбия даражасигина жамиятнинг, давлат ва миллатнинг келажагини

таъминлайдиган, дунё узра нуфузини белгилайдиган ягона омил хисобланади. Х,озирги кунда жамиятимиз олдидаги ягона максад инсонпарвар, инсон кадри улуглунадиган жамиятни барпо этиш, шунингдек, ижтимоий-иктисодий хамда маданий ривожланишнинг юкори боскичларига кутариш, жахон хамжамияти сафидан муносиб урин эгаллашга йуналтирилган эзгу максадларни амалга оширишга хизмат килади.

ТАДЦЩОТ МАТЕРИАЛЛАРИ ВА МЕТОДОЛОГИЯСИ

Таълим тизимидаги замонавий узгаришлар, укитувчининг методик тайёргарлик ва касбий кобилиятини изчил ва мунтазам ривожлантиришни такозо этмокда. Методик тайёргарлик - таълим-тарбия жараёнини самарали ташкил этишнинг шакл, метод ва воситаларини билиш, узлаштириш, амалда куллаш, фаолият натижаларини квалиметрик тахлил эта олиш, бахолаш, илгор халкаро педагогик тажрибаларни урганиш, укув жараёнини лойихалаш, муваффакиятли амалга ошириш куникмаларидир.

"Методик тайёргарлик" тушунчаси мохиятини очиб берувчи таърив ва илмий тадкикотларни куриб чиксак, рус тилидаги илмий адабиётларда "методика" атамаси биринчи марта 1783 йилда Ф.И.Янковичнинг ишларида учрайди.

Тайёргарлик атамаси эса, С.И.Ожегов ва Н.Ю.Шведовнинг изошли лугатида куйидагича талкин килинади: 1) бирор бир нарса учун зарур булган билимларни урганиш, шакллантириш; 2) биро киши эгаллаган билимлар56. Демак, тайёргарлик - таълим жараёни ва унинг натижасидир. Бунда укитиш инсонга таълим бериш максадида ёки унинг маълум касбий ихтисосини эгаллаши максадида амалга ошириши мумкин. Биринчи максадга эришиш аввало маълум билимлар тизимини ва шахсий хусусиятларни шакллантиришни назарда тутуади. Иккинчи максадда купинча касбий фаолиятни амалга ошириш учун зарур булган куникма ва малакаларни шакллантириш оркали эришилади.

Рус олими В.В.Малев замонавий методик тизимнинг характерли хусусиятларини куйидагича: "таълим жараёнини илмий асосда режалаштириш лозимлиги; назарий ва амалий тайёргарликнинг уйгунлиги ва бирлигига эришиш; укув материалини тез суръатда, юкори даражада ургана олиш; юкори фаоллик ва талабаларнинг етарлича мустакил фаолиятига эришиш; индивидуал ва гурухли фаолиятнинг узаро бирлиги таъминланиши; укув жараёнининг техник воситалар билан тулик таъминланганлигига эришиш;турли фан, мавзуларни урганишда комплекс ёндашувнинг таъминланиши"[2] сифатида таснифлайди ва таърифини шакллантиради.

Методик ишлар маълум маънода, уни индивидуализация ва дифференциацияси шароитларида илмий-методик жихатдан такомиллаштириш буйича укитувчилар талабларини кондириши мумкин. Методик ишларни ташкил этиш дифференциаллашган асосда катор объектив ва субъектив омилларга асосланган, энг аввало, хаётий ва профессионал установкалар, кадриятли йуналганлик, тажриба ва укитувчиларнинг профессионализмини илмий-методик тайёргарлигини такомиллаштириш ишлари буйича хдётий заруратлар хисобга олинади.

Тадкикотчи олим Ш. Ибрагимова фикрича, методик тайёргарлик - "педагогик жараённи методик жихатдан окилона ташкил этиш, таълим ёки тарбиявий фаолият шаклларини тугри белгилаш, метод ва воситаларни максадга мувофик танлай олиш, методларни самарали куллай олиш, воситаларни муваффакиятли куллашни англатади"[3]. Бундан ташкари, В. А. Адольф ва В. А. Сластениннинг фикрига кура, методик

компетентлик аник ифодаланган амалий хусусиятга эга ва уз мохиятига кура у ёки бу фанни укитишнинг аник куриш масалалари буйича кенгайтирилган билимлар тизимини акс эттиради[4]. Бунинг учун эса, педагогик жараёнларни замонавийлаштириш талаб этилади.

ТАДЦЩОТ НАТИЖАЛАРИ

Педагогик янгиликларни замонавийлаштириш янгиланаётган жараённинг таркиби ва технологиясини замон талаблари асосида турли такомилшлаштиришларни киритиш йули билан узгартиришга каратилган булади.

Ижтимоий хаётнинг турли сохаларида фаолият курсатаётган касб эгаларининг узига хос касбий куникмаларга эга булиши булажак мутахассисларни касбий фаолиятга методик тайёрлашга эътибор каратилиши лозимлигини белгилайди. Педагог олим Ш.Ураковнинг хулосаларига кура, "булажак укитувчиларни инновацион тайёрлаш даврлари генезисида укитишнинг куйидаги усуллари характерлидир: 1) Савтия усули; 2) Жамоа усули; 3) Жадид усули; 4) Синф-дарс усули; 5) Лойихалаштиришга асосланган, натижаларга кафолатли эришишга йуналтирилган технологик ёндашув. Мазкур таълим технологиялари бир-биридан прогрессивлиги билан фарк килиб, бир-бирига нисбатан янги, инновацион технология хисобланади, хусусан, савтия усулига нисбатан жамоа усули, жамоа усулига нисбатан жадид усули инновацион ва х.к. Укитувчиларни тайёрлаш сохасида олиб борилган илмий тадкикотларда илгари сурилган укитувчи касбий профессиограммаларининг тахлили хамда жамиятнинг укитувчилик касбига куяётган талаблари асосида педагогик олий таълим муассасалари битирувчисининг сифатлари ишлаб чикилди"[5]. Замонавий педагогика магна шундай анъанавий дарс методикасини ахборот технологиялари билан интеграциялашни талаб этмокда.

Замонавий педагогикада укитувчининг методик тайёргарлигининг натижаси таълим сифатигагина эмас, шахсни тарбиялашга хам каратилганлигидир. Педагогика фанлари доктори Б.Рахимов илмий тадкикотда касбий маданий муносабатлар тизимини яратиб, уни педагогик амалиётда куллаш мазмун мохиятини асослаб берган ва куйидаги фикрларни билдирган: "Бугунги талабада, айникса укитувчида хар иккала муносабатнинг, яъни касбий-маданий муносабатларнинг уйгун ва изчил булиши ижтимоий хаётнинг эхтиёжи хисобланади"[6]. Бошка бир олим Н.Муслимов узининг илмий излари асосида куйидаги фикрларни баён этади: "Шахсда касбий сифатларнинг мавжудлиги унинг мутахассис сифатида шаклланганлик курсаткичи оркали ифодаланади. ... Мутахаснинг касбий фаолиятини ташкил этиш жараёни маълум боскичларда кетма-кетликда амалга оширилади"[7]. Яна бир олима, педагогика фанлари номзоди С.Бозорова узининг "Олий таълимда касбий- йуналтирилган укитиш технологияси" монографиясида методик тайёргарлик ва технологик ечимга куйидагича таъриф беради: "Таълим олувчиларда уларнинг булажак касбий фаолияти учун мухим шахсий сифатларни, шунингдек, вазифаси буйича функционал мажбуриятларни бажаришни таъминлайдиган куникма ва малакаларни шакллантирадиган технология тушунилади"[8]. Чунки жамиятимизнинг янги ривожланиш боскчичда факатгина уз мутахасислигини яхши биладиган, тор соха билан ихтисослашган кадрни эмас, етук шахс сифатида узининг касбий компететлигини намоён кила оладиган, фукаролик позициясини узининг сиёсий, хукукий ва иктисодий билим ва карашлари тизими билан хам курсатиб бера олдаиган инсонни тарбиялаш хамдир. Бу бежиз эмас, чунки барча ижтимоий муносабатлар йигиндисидан иборат булган шахснинг ижодий фаолиятини

ривожлантириш, ишга солишнинг янгидан-янги йуллари ва имкониятларини кидириб топмасдан, ижтимоий ишлаб чикариш самарадорлигини ошириб булмайди. Инсоният тараккиётининг турли боскичларида ижтимоий хдёт учун энгмух,им вазифалардан бири -шахснинг сиёсий ижтимоийлашуви жараёниниамалга оширишдир. Бошкача килиб айтганда, инсоннинг ижтимоий хдёти, унинг сиёсий жараёнларда иштирок этиши ва мавжуд сиёсий тузум билан узаро муносабатда булиши, мафкура ва конунчилик, маънавий карашлар вакадриятлар тизимини узлаштириб бориши хдмда ижтимоий-сиёсий хдракатларда, жамоатчилик ишларида иштирок этиши ва жалб этилиши жараёнида амалга ошиб боради. Уз навбатида, ижтимоий хдётга кадам куйган янги авлоднинг ижтимоийлашуви, жамият хдётидаги ижтимоий-сиёсий жараёнлар узлуксизлигини ва ижтимоий тараккиётнинг ворисийлигини таъминлайди. Бу эса, давлат билан фукаролар уртасидаги узаро муносабатлар мутаносиблигиэришувига имкон беради хдмда мавжуд тузумнинг баркарор ривожланишини кафолатлайди.

Булажак укитувчиларни тайёрлашнинг методик тизимини ишлаб чикиш учун куйидагилар аникланди:

1. Методик тизимнинг максади жамият ва давлат таълим стандартидан келиб чикиб аникланади ва у таълимий, тарбиявий, ривожлантирувчи максадларга булинади:

-таълимий максадга мутахассисликка оид назарий билимларни урганиш, уни аник амалий фаолиятда куллаш, педагогик фаолият олиб бориш ва педагогик онгни шакллантириш кабиларни киритамиз. Олий таълим тизимида укув режада курсатилган х,ар бир фанга оид билимларни урганиб бориш жараёнида бу максадга боскичма-боскич эришиб борилади;

-ривожлантирувчи максадга олий таълимда урганилган мутахассисликка оид билимларни урганиб бориб, бошлангич касбий фаолиятни педагогик маданиятга айлантириш лозимлигини тушуниб етиш, илмий, услубий фикрлаш ва касбий тезкор хдракатни ривожлантиришга ургатиш кабиларни киритишимиз мумкин;

-тарбиявий максадга талабаларда миллий ва умуминсоний кадриятларни ривожлантириш, педагогик «Мен»нинг шаклланишини таъминлаш кабилар киради. «Мен - укитувчиман», «Мен - тарбиячиман» гояси асосида булажак информатика укитувчисини тарбиялаш педагогик фаолиятдаги кадриятларни рагбатлантириш, талабаларда намунали укитувчи булишга рагбат ва мотивация х,осил килади"[9]. Демак, булажак укитувчиларни тарбиялашда уларга психологик таъсир курсатиш ва шу оркали миллий тарбия кадриятларини х,ам сингдириш максадга мувофик иш булади.

2. Методик тизимнинг мазмуни асосини таълим модуллари, укитиладиган фанларнинг мазмуни, укув-методик таъминотлари ташкил этади. "Бугунги ахборот-коммуникация ва педагогик технологиялар ривожланиб бораётган даврда таълим мазмунини ривожланган мамлакатлар таълим мазмуни билан солиштириб, давр билан хдмохднг янгилаб бориш ва талабаларга уз вактида етказиб бериш лозим"[9]. Демак, мана шу методик тизим замонавий ахборот технологиялари имкониятлари билан таъминланиши ва таълим самарадорлигига х,измат килиши лозим.

3. Педагогик адабиётларда курсатилган таълим тамойилларига кушимча равишда танлаш ва тартиблаш тамойилидан фойдаланиб, маълум таълим шакли (маъруза, амалий, лаборатория, семинар ва х,.к.)да, таълим методи (замонавий педагогик технологиялар) ва

воситалари (ахборот-коммуникация технологиялари)дан фойдаланиб таълимни олдиндан кутилган, лойихалаштирилган натижасига эришиш, таълим натижаси мониторингини олиб бориш, назорат килиш, ташхислаш ва тугрилаб боришимиз керак булади[9]. Бу жараён таълим тамойиллари булган илмийлик, тизимлилик, тушунарлилик, кургазмалилик, фаолликка асосланади.

Рус олимлари Б.М.Смирнов ва Н.Л. Пономарев фикрларига кура, таълим жараёнига киритиладиган янгиликларнинг педагогик конуниятлари сифатида куйидагиларни кайд этиш мумкин:

-таълим хизматлари бозоридаги ракобатнинг кучайиши, таълимнинг фан ва амалиёт билан интеграциясига мос равишда таълим мазмуни ва методларида инновацион компонетнинг усиши;

-билимлар эскириш жараёнининг тезлашиши ва бу билан боглик холда таълимнинг фундаменталлашиш, узгариш тезлиги ва микиёсининг усиши;

-педагогик инновациялар шароитида педагогик жараён баркарорлигининг вактинчалик издан чикиши;

-педагогик янгиликларни билимларни узлаштириш жараёни методларидан инновацион кобилиятларни шакллантириш жараёни ва методларига караб куйналтириш;

-фанлараро ва бир нечта фанларда кулланиладиган педагогик инновацияларнинг пайдо булиши ва ахамиятини ортиши;

- укув фанларининг махсус педагогик инновациялардан интеграллашган янгиликларга утиши

- илмий-педагогик янгиликларни кучиришнинг пайдо булиши, микиёснинг усиши ва ролининг ортиши, янги билимларни укув жараёнига куллаш ва мос равишда фан ва педагогик амалиёт орксидаги узатиш бугинларини кучайтириш[10]. Мазкур омиллар булажак укитувчиларнинг методик тайёргарлигини ривожлантириш заруратини ортириб юбормокда.

МУ^ОКАМА

Булажак укитувчиларни инновацион касбий-методик фаолиятга тайёрлаш жараёнида уларнинг умуммаданий даражаси, ихтисослик билимлари хамда шахсий фазилатлари уйгунлигини таъминлаш мухим методологик ахамиятга эга булади. Шу боис укув режаларида барча билимларга оид фанларни интеграциялаш зарурати тугилади. Демак, инновацион касбий-методик фаолият назариясини укитишда фанлараро алокаларни мустахкамлашга алохида ахамият берилиши такозо килинади.

Янгилик илмий педагогик тадкикотлар ва илгор педагогик тажрибалар учун бирдек ахамиятга эга булган мезондир. Инновацион фаолиятни амалга оширмокчи булган укитувчи учун тавсия этилаётган янгиликнинг мохияти нимада, унинг янгилик даражаси кандай эканлигини аниклаш мухим. Х,ар бир алохида олинган укитувчининг психологик хусусиятлари, хохиш-иродасидан келиб чиккан холда уни инновацион фаолиятга жалб килиш лозим, чунки ким учундир янгилик булган, бошка биров учун бундай булмаслиги мумкин. Педагогик инновациялар самарадорлиги мезонларидан оптималлик - таълим берувчи ва таълим олувчиларнинг натижага эришишдаги восита ва кучлари сарфини билдиради. Таълим жараёнига педагогик инновацияларни куллаш ва юкори натижага эришишда энг кам жисмоний, аклий ва вакт сарфи унинг оптималлигини билдиради[11].

Булажак укитувчиларни методик тайёргарлигини оширишда мустакил фикрлаш, ижодий кобилиятларни ривожлантириш максадида янги педагогик технологиялар, укитишнинг интерфаол усулларидан фойдаланиш максадга мувофикдир. Жумладан, шахсга йуналтирилган таълим, хамкорлик педаго-гикаси, кичик гурухларда ишлаш усуллари, таълим технологиялари сама-радорлигини янада ошириш учун замонавий ахборот коммуникацияларини кенг жорий этиш яхши натижа бериши мумкин. Машгулотларда таълимнинг янги шаклларидан уринли фойдаланиш, жумладан, интернет-форумлар, экспертлар иштирокида давра сухбатларини утказиш хам мак-садга мувофикдир.

Педагогик тадкикотлар асосида, инновацион меодик фаолиятнинг биринчи таркибий кисми аксиологик, иккинчиси - интеллектуал, учинчиси - функционал асосларни узи ичига олади ва уларнинг тизимий фаолият курсатишидан иборатдир. Янгича касбий-методик фаолиятнинг аксиологик асосини инновацион фаолиятга оид гоялар, ахлокий ва хукукий меъёрлар, анъаналар ташкил килади. Унинг интеллектуал компоненти янгилик яратиш ва жорий этиш билан боглик назариялар, концепциялар, яхлит таълимотлар, эмпирик билимлар ва инновацион ахборотларни уз ичига олади. Мазкур ижтимоий маданий тизимнинг функционал компоненти янги гояларни конкрет амалий ечим, технология ёки моддий ашёга айлантириш ва уни амалий фаолиятга татбик этишга каратилган тажриба, алохида кобилият, куникма ва малкалардан ташкил топади. Инновацион касбий-методик фаолиятнинг бу компонентлари узаро богланган булиб яхлит ижтимоий-маданий тизим сифатида шаклланади ва ривожланади. Бу ижтмоий маданий тизимнинг асосий вазифаси жамиятнинг уз-узини ташкиллаштириш, уз-узини ривожлантириш лаёкатини юзага келтириш билан унин доиравий айланма тарзидаги харакатини таъминлаш ва ривожлантиришдан иборатдир.

Табиийки, бу мухим вазифалар ечимини топиш куп жихатдан таълим тизимининг янгича замонавий максадларга йуналтирилганлиги билан узвий богликдир. Жамиятнинг янги тараккиёт боскчичида замонавий таълим тизимида шундай вазифаларни бажаришга каратилган мухим маънавий-маърифий мухит шаклланмокда ва ривожланиб бормокда. Бу жараёнда замонавий таълим концепциясининг урни бекиёсдир.

Булажак укитувчиларни методик тайёргарлигини оширишда, уларга мотивацион муносабатни урнатиш, шу билан бирга уларда методик тайёргарликни оширишга, касбий юксалишга мотивларни шакллантириш долзарб вазифалардан биридир. Мотивация -мотивларнинг харакатланиш жараёни, инсонни асосий фаолиятга ундовчи мотивлар йигиндиси. Мотив эса французчадан таржима килинганда, ундовчи куч, сабаб деган маънони билдиради.

Булажак укитувчиларда методик тайёргарликни ривожлантиришда педагогик омилларнинг етакчилигини хам алохида эътироф этиш зарур. Мазкур омиллар юкорида баён этилган ижтимоий-сиёсий, миллий-маънавий ва психологик омилларни яхлитликда узида ифода этиши билан хам характерлидир. Методик тайёргарликни ривожлантиришда укув-билиш фаолиятини ташкил этиш ва бошкариш хамда интерфаол таълим шароитида укитувчи фаолиятини модернизациялаш мухим урин тутади.

Янгиланаётган Узбекистонда бугунги педагогик жараён миллий тарбия анъаналари устига курилиши, шубхасиз. Ана шу жихатдан Узбекистон умумий урта таълим

мактабларида миллий тарбияни ташкил этишнинг илмий-педагогик асосларини илк бор тадкик этган олим МДуроновнинг фикрлари диккатга сазовордир. «Миллий тарбия» тушунчаси куп киррали камровга эгадир: миллий кадриятлар асосида олиб борилувчи максадга йуналтирилган тарбиявий фаолият; умуминсоний тарбиянинг хар бир халкка хос ва мос бетакрор шакли; халк ва унинг маданиятини саклаб колиш, тиклаш ва ривожлантириш воситаси; Узбекистон Республикаси Кадрлар тайёрлаш миллий дастури максад, вазифа ва тамойилларининг таркибий кисми; турли миллатлар болаларини хар томонлама ривожлан-тириш жараёнининг хусусий, маънавий манбаи; укувчиларни ахлокий, мехнатсеварлик, ватанпарварлик, гузаллик, иктисодий, экология ва бошка йуналишларда тарбиялашнинг бош тамойили; миллатларо мулокот мадания-тини тарбиялаш ва бунинг натижасида Узбекистонда умумфукаровий тотувликка эришишнинг инсонпарварлик йули ва воситаси; ижтимоий тарбия ва мактаб тарбияси уйгунлигининг педагогик шарти; инсониятни умумбашарий уйгунликка олиб боришнинг педагогик йули; ижтимоий маънавий жабхада миллий хавфсизликни таъминлашнинг стратегик объекти ва воситаси; укувчиларда миллий стреотипларни максадли шакллантириш, маънавий бойитиш жараёни эканлиги шундан далолат беради[12]. ХУЛОСА

Булажак укитувчиларнинг методик тайёргарлигини ривожлантириш ва бу оркали таълим сифатига ва кадрлар тайёролаш тизими смарадорлигига эришиш долзарб вазифа булиб турибди. Чунки таълим сифати тугрни ташкил этилган ва салохиятини курсатиб бера оладиган укувчига ва маърифатни кадрлайдиган ижтимоий мухитга богликдир. Шундай экан бундай омиллардан уз урнида фойдланиш учун хам тугри ва стратегик йуналтирилган методик тайёргарлик тизими керак булади. Шу боис хам аввало укувчиларнинг методик тайёргарлигини ривожлантириш устуворлик касб этади.

Фойдаланилган адабиётлар Мирзиёев Ш. М. Янги Узбекистон стратегияси. -Тошкент.: Узбекистон. -Б. 34-35. Малев В.В. Общая методика преподавания информатики. Учебное пособие. -Воронеж: ВГПУ, 2005. -С. 271с. http://hosting.vspu.ac.ru/~mvv/ тр^трг-uch.htm Ибрагимова Ш.О. Булажак бошлангич синф укитувчиларида методик компетентликни ривожлантиришга инновацион ёндашув. "Таълим ва инновацион тадкикотлар" журнали 2021 йил №3. -Б. 178.

Сластенин, В.А. Введение в педагогическую аксиологию. - Москва.: Издательский центр «Академия», 2003. - Б. 78.

Ураков Ш.Р. Олий таълим муассасаларида булажак укитувчиларни тайёрлашнинг компетент ёндашувга асосланган педагогик тизимини такомиллаштириш. Педагогика фанлари буйича фалсафа доктори автореферати. -Самарканд.: СамДУ. 2018. -Б. 11.

Рахимов Б.Х. Булажак укитувчида касбий-маданий муносабатларни шакллантириш тизими. Тошкент.:Фан. 2005 -Б. 14.

Муслимов Н.А. Касб таълими укитувчисини касбий шакллантиришнинг назарий-методик асослари. Пед.фан док. Дисс... афтореферат. Тошкет.: 2007. -Б.132. Бозорова С. Олий таълимда касбий-йуналтирилган укитиш технологияси. Монография. Тошкент.: -Б.70.

1. 2.

3.

4.

5.

6.

7.

9. Каюмова Н. Педагогик ва ахборот технологиялари интеграциясида информатика укитувчисини тайёрлашнинг методик тизимини ишлаб чик;иш. Замонавий таълим журнали. 2018. №4. -Б. 35-39.

10. Смирнов Б.М, Пономарев Н.Л. Закономерности образовательной инновации // Инновации и образовании. -Москва, 2003. -№ 4. -С. 4-19.

11. Юсупова Д.И. Рахмонов И.Я. Булажак математика укитувчиси методик тайёргарлигини ривожлантиришнинг илмий-назарий асослри. -Тошкент.: Tafakkurqanoti, 2018. -Б. 17.

12. ^уронов М. Миллий тарбия. - Тошкент.: Маънавият, 2007. -Б. 6-7.

13. Bakhromovich SI. The impact of managerial professional development on the effectiveness of Higher Education institution management. Academicia: an international multidisciplinar research journal. 2020;10(12):1014-20.

14. Siddikov, I. B. (2019). Философско-педагогические аспекты развития интеллектуальной культуры студентов. Вестник Ошского государственного университета, (3), 38-42.

15. Bakhromovich, S. I. Development trends and transformation processes in academic mobility in higher education in Uzbekistan and the world.

16. Bakhromovich, S. I. (2021). A comparative induction of the epistemological and theological views of medieval Islamic oriental scholars. Berlin Studies Transnational Journal of Science and Humanities, 1(1.7 Philosophical sciences).

17. Bakhromovich, S. I. (2021). Views on the role of science in human and society life in islamic teaching. International Journal of Philosophical Studies and Social Sciences, 1(3), 79-86.

18. Bakhromovich, S. I. (2020). Effects of Objective and Subjective Factors to Develop Intellectual Culture of Youth. Canadian Social Science, 16 (2), 55-59 p.

19. Bakhromovich, S. I. (2018). Social and philisophical performance of making youth's intellectual culture. European science review, (7-8).

20. Bakhromovich, S. I. (2020). Analysis Of Modern Approaches To Ensuring The Effectiveness Of Management In Higher Education Institutions. The American Journal of Social Science and Education Innovations, 2(12), 364-369.

21. Bakhromovich, S. I. (2021). Philosophical comparative studies of the epistemological and theological views of medieval eastern scholars. Turkish Journal of Physiotherapy and Rehabilitation. Turkey, 2021. №32 (3), (Scopus) - P. 30338-30355

22. Bakhromovich, S. I. (2022).Dialectical and synergetic features of the development of theological and epistemological views in medieval eastern islam. European Journal of Humanities and Educational Advancements (EJHEA), - Las Palmas, Spain, Volume 3, Issue 2 February, 2022. - P. 79-83.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.