Научная статья на тему 'БЎЛАЖАК БОШЛАНҒИЧ СИНФ ЎҚИТУВЧИЛАРИДА ИННОВАЦИОН ФАОЛИЯТНИНГ ШАКЛЛАНГАНЛИК ДАРАЖАСИ'

БЎЛАЖАК БОШЛАНҒИЧ СИНФ ЎҚИТУВЧИЛАРИДА ИННОВАЦИОН ФАОЛИЯТНИНГ ШАКЛЛАНГАНЛИК ДАРАЖАСИ Текст научной статьи по специальности «Науки об образовании»

CC BY
165
36
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Журнал
Scientific progress
Область наук
Ключевые слова
инновация / методик / педагогик / нодавлат / фаолият / коммуникатив / моделлаштириш / маданий-эстетик / педагог / концепция. / innovation / methodical / pedagogical / non-governmental / activity / communicative / modeling / cultural-aesthetic / pedagogical / concept.

Аннотация научной статьи по наукам об образовании, автор научной работы — Дилрабо Элмуратова

Мақолада бошланғич синф ўқитувчисини инновацион фаолиятга тайёрлаш ҳолати, инновацион касбий фаолияти хусусиятлари ва инновацион фаолиятга касбий тайёргарлигидаги асосий кўрсаткичлар таҳлил этилган.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

THE LEVEL OF FORMATION OF INNOVATIVE ACTIVITY IN FUTURE PRIMARY SCHOOL TEACHERS

The article analyzes the state of preparation of primary school teachers for innovative activities, the characteristics of innovative professional activities and the main indicators of professional training for innovative activities.

Текст научной работы на тему «БЎЛАЖАК БОШЛАНҒИЧ СИНФ ЎҚИТУВЧИЛАРИДА ИННОВАЦИОН ФАОЛИЯТНИНГ ШАКЛЛАНГАНЛИК ДАРАЖАСИ»

БУЛАЖАК БОШЛАНГИЧ СИНФ УЦИТУВЧИЛАРИДА ИННОВАЦИОН ФАОЛИЯТНИНГ ШАКЛЛАНГАНЛИК ДАРАЖАСИ

Дилрабо Элмуратова

Гулистон давлат университети

АННОТАЦИЯ

Маколада бошлангич синф укитувчисини инновацион фаолиятга тайёрлаш холати, инновацион касбий фаолияти хусусиятлари ва инновацион фаолиятга касбий тайёргарлигидаги асосий курсаткичлар тахлил этилган.

Калит сузлар: инновация, методик, педагогик, нодавлат, фаолият, коммуникатив, моделлаштириш, маданий-эстетик, педагог, концепция.

THE LEVEL OF FORMATION OF INNOVATIVE ACTIVITY IN FUTURE

PRIMARY SCHOOL TEACHERS

ABSTRACT

The article analyzes the state of preparation of primary school teachers for innovative activities, the characteristics of innovative professional activities and the main indicators of professional training for innovative activities.

Keywords: innovation, methodical, pedagogical, non-governmental, activity, communicative, modeling, cultural-aesthetic, pedagogical, concept.

Хрзирда таълимда инновацион фаолият танловли, тадкикотчилик хусусиятига эга булмокда. Айнан шунинг учун таълим муассасаларининг педагогик жамоалари, методик хизматларининг рахбарлари фаолиятида укитувчилар томонидан киритилаётган педагогик инновацияларни тахлил килиш ва бахолаш, уларни муваффакиятли ишлаб чикиш ва куллаш учун зарур шароитларни яратиш, умумтаълим мактабларининг бозор муносабатларига утишлари, уларнинг ракобатбардошлиги хакикий вазиятни яратадиган янги турдаги, жумладан, нодавлат таълим муассасаларини яратиш мухим йуналишга айланмокда. Инновацион фаолиятни шахсий тоифа, ижодий фаолиятнинг яратувчилик жараёни ва натижаси сифатида талкин килиш мумкин. Тизимли-йуналтирилган тадкикот ишларда инновацион фаолият креатив парадигманинг шахсий, бошкарувчи-коммуникатив ва натижали тизимостиларининг тахлилида очиб берилади. Шахснинг инновацион имкониятини янги тасаввурлар ва гояларни ишлаб чикиш, асосийси уларни амалий шаклларда лойихалаш, моделлаштириш ижодий кобилияти шахснинг янгига, шахс багрикенглигига, тафаккурининг мослашувчанлигига боглик. Маданий-эстетик ривожланганлик ва маълумотлилик

уз фаолиятини такомиллаштиришга тайёрлик, ички, мазкур тайёрликни таъминловчи восита ва методларга асосланади, ривожланган инновацион онг (инновацион фаолиятнинг анъанавийга кура киммати, инновацион эхтиёжлар, инновацион хулк мотивацияси) каби асосий курсаткичлар билан боглайдилар.

Укитувчи ижодий имкониятининг ривожланиши принциплари куйидагилар хисобланади:

педагог шахсининг кадрлилигини тан олиши принципи;

"узлигини" ижодий тушуниш принципи;

компенсация принципи;

индивидуаллаштириш принципи;

зиддиятлилик принципи;

ахлокий богликдик принципи;

креатив илхомланиш принципи;

рефлексия принципи;

тизимни танлаш принципи.

Инновацион фаолиятни амалга ошириш боскичида рефлексия икки жараён билан бирга кечади:

1) укитувчи худди башорат боскичига такроран кайтади ва у ерда концепциянинг алохида ташкил этувчиларини кузатади;

2) иккинчи жараён уз фаолиятига рефлексия билан, яъни максадни амалга ошириш жараёни билан боглик: укитувчи имкониятлари ва ташки шароитлар богликлигининг тахлили содир булади, инновациялар, малакалар, педагогик амаллар, мазмун тахлил этилади. Куриб чикилган инновацион имконият укитувчи инновацион фаолияти жараёнлари, хатти-харакатлари ва хулкини белгилайди. Инновацион хулки асосида педагогик амалиёт шароитларида амалга ошириладиган мукаммаллик идеали ва киймати ётади. Бундай хулк мулокотда, укитишда, уз-узини белгилашда, рефлексив жараёнлар кечишида ва бошкаларда намоён булади. Ихтиёрий касб эгаси хулкини биз фаолият асосида тахлил килишимиз мумкин.

Инновацион фаолият тушунчаси чегараларини белгилашнинг изланиши педагогик фаолият тузилишини, унинг инновацион хусусиятини урганиш билан; инновацион фаолият компонентларини узгариш ва ажратиш, инновацион фаолиятда укитувчининг вазияти, укитувчининг индивидуал фаолият методини урганиш, индивидуал педагогик фаолият хусусиятларини аниклаш, укитувчининг инновацион фаолиятини урганиш ва бахолаш, хорижий педагогик фикрда инновацион жараёнлар тахлили ва инновацион моделлар турларини ажратиш билан боглик булган. Инновацион фаолият янгиликларнинг юзага келиши, ишлаб чикилиши ва амалга оширилиши жараёнлари билан тавсифланади. Инновацион фаолият: ривожланаётган инновацион жараён кучлари ва унинг мухит билан

муносабатларининг хусусияти каби иккита омилга боглик. Таълим муассасасини бошкариш шароитларида бу, бир томондан, танловнинг ёки янгилик ишланмасининг асосланганлиги, уни амалга ошириш, иккинчи томондан, укув-тарбия жараёнининг барча компонентлари, укитувчилар, укувчилар, ота-оналарнинг манфаатдорликлари, уз-узини бошкариш органларининг куллаб-кувватлашлари. Инновацион фаолият рефлексия - шахснинг уз изланувчилик-ижодий фаолиятини англаши, креатив-кайта узгартириш фаолияти ва биргаликдаги ижодкорлик тузилишига эга. Шунингдек, педагогнинг касбий фаолиятдаги индивидуаллигини намоён этиш шаклларида хам тухталиб утиш лозим. Педагогик мехнатда укитувчининг индивидуаллаштириш жараёни куйидаги турли ифодаларга эга булиши мумкин:

касбий хулк ва фаолиятда ухшамасликнинг кисман ёки эпизодик намоён булиши сифатида индивидуал фарклар;

касбий фаолиятда узок вакт давомида баркарор сакланадиган индивидуал метод, касбий фаолият усуллари ва вазифаларини индивидуал умумлаштириш;

укитувчи шахс мехнатида бетакрорлиги, узига хослигининг ифодаланиши сифатидаги индивидуаллик, индивидуал касбий дунёкараш, купинча шахснинг мехнатидаги касбий турининг индивидуал варианти.

Ижодий индивидуалликнинг асоси самарали уз-узини англаш хисобланиб, у куйидагиларни назарда тутади: узини бошкалар киёслаганда шахс бетакрорлигини англаш; узи тугрисидаги креатив ифодаланиш ва тасаввурларнинг намоён булиши; индивидуал креатив хусусиятлар яхлитлилиги ва уйгунлиги, ички бирлиги; шахс уз-узини ривожлантириш, унинг ижодкор сифатида шаклланиши жараёни динамиклиги ва узлуксизлиги; шахснинг уз-узини таъкидлаши ва узининг компетентлигини англаши; ижодкорнинг уз-узини амалга ошириши ва узининг ахамиятлилигини шахсий ва ижтимоий аспектларда англаш. Шундай килиб, укитувчининг инновацион фаолияти тузилиши функционал компонентлар, мезон, даража ва тузилиш компонентларидан иборат.

REFERENCES

1. D. Elmuratova. Theoretical Basis of Training Future Techers to Innovative Professional Activities. Eastern European Scientific Journal. Б 194-197. Germaniya. Ausgabe 1-2017.

2. Элмуратова Д. Булгуси укитувчиларни инновацион касбий фаолиятга тайёрлашнинг таркибий компонентлари Бердак номидаги ^оракалпок Давлат Университети Ахборотномаси № 4 Б 44-46 .Нукус 2017

3. Элмуратова Д. Бошлангич синф укитувчисининг инновацион фаолиятга касбий тайёргарлигининг асосий курсаткичлари. ТДПУ Илмий Ахборотномаси, илмий-назарий журнал. № 1. Б.63-68 Тошкент 2019

4. Элмуратова Д. Булажак бошлангич синф укитувчиларини табиатшуносликдан касбий фаолиятга тайёрлашнинг узига хос жихатлари. Тафаккур сарчашмалари. Магистрларнинг илмий-амалий маколалари туплами. Б.247-249. ТДПУ, Тошкент 2010

5. Элмуратова Д. Проблемы подготовки будищих учителей начальнога образования к профессиональной деятельности. Иннтеграция науки и практики в современных условиях материалы VIII Междунароной конференции. Стр 91-93 Москва 2017

6. Элмуратова Д. Талабаларда креативликни ривожлантириш йуллари. Биология фанининг долзарб муаммолари ва уни укитишда инновацион технологиялар илмий-амалий анжуман материаллари туплами .Б 138-141. ТДПУ. Тошкент 2017

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.