Научная статья на тему 'БЎЛАЖАК БИОЛОГИЯ ЎҚИТУВЧИЛАРИНИНГ АХБОРОТ ТЕХНОЛОГИЯЛАРИ БЎЙИЧА КАСБИЙ КОМПЕТЕНЦИЯСИНИ ОШИРИШ МЕТОДИКАСИНИ ТАКОМИЛЛАШТИРИШ'

БЎЛАЖАК БИОЛОГИЯ ЎҚИТУВЧИЛАРИНИНГ АХБОРОТ ТЕХНОЛОГИЯЛАРИ БЎЙИЧА КАСБИЙ КОМПЕТЕНЦИЯСИНИ ОШИРИШ МЕТОДИКАСИНИ ТАКОМИЛЛАШТИРИШ Текст научной статьи по специальности «Прочие социальные науки»

16
5
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

Аннотация научной статьи по прочим социальным наукам, автор научной работы — М. Х. Лутфиллаев Б. Б. Джаббаров

Замонавий таълим тизимида таълим жараѐнини модернизация қилишнинг устувор йўналишларидан бири, таълимда ахборот коммуникацион технологиялардан (АКТ) самарали фойдаланишни тақазо этиб, таълим соҳасини кадрлар тайѐрлаш мақсадларига эришишни таъминлайдиган замонавий дастурий воситаларни ишлаб чиқиш ва улардан фойдаланиш бўйича методологик, амалий ишланмалар билан таъминлашдан иборат. Бу жамиятни ахборотлаштиришнинг замонавий шароитида ўқувчи шахсини ривожлантириш вазифаларига мос келадиган ўқув фаолиятининг мазмуни, усуллари ва ташкилий шаклларини танлаш истиқболини такомиллаштириш зарурлигига олиб келади

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

Похожие темы научных работ по прочим социальным наукам , автор научной работы — М. Х. Лутфиллаев Б. Б. Джаббаров

iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

Текст научной работы на тему «БЎЛАЖАК БИОЛОГИЯ ЎҚИТУВЧИЛАРИНИНГ АХБОРОТ ТЕХНОЛОГИЯЛАРИ БЎЙИЧА КАСБИЙ КОМПЕТЕНЦИЯСИНИ ОШИРИШ МЕТОДИКАСИНИ ТАКОМИЛЛАШТИРИШ»

Chirchik State Pedagogical University Effectiveness of Introduction of Digital

^есЪпОо^^е^^П^яшшшшшая/шшшшшшшшшш

jort^

БУЛАЖАК БИОЛОГИЯ УЦИТУВЧИЛАРИНИНГ АХБОРОТ ТЕХНОЛОГИЯЛАРИ БУЙИЧА КАСБИЙ КОМПЕТЕНЦИЯСИНИ ОШИРИШ МЕТОДИКАСИНИ ТАКОМИЛЛАШТИРИШ

М. Х. Лутфиллаев, Б. Б. Джаббаров

1-Шароф Рашидов номидаги Самарканд давлат университети, Самарканд,

Узбекистан Ьойп ondj abbarov@gmail .com

Замонавий таълим тизимида таълим жараёнини модернизация килишнинг устувор йуналишларидан бири, таълимда ахборот коммуникацион технологиялардан (АКТ) самарали фойдаланишни таказо этиб, таълим сохасини кадрлар тайёрлаш максадларига эришишни таъминлайдиган замонавий дастурий воситаларни ишлаб чикиш ва улардан фойдаланиш буйича методологик, амалий ишланмалар билан таъминлашдан иборат. Бу жамиятни ахборотлаштиришнинг замонавий шароитида укувчи шахсини ривожлантириш вазифаларига мос келадиган укув фаолиятининг мазмуни, усуллари ва ташкилий шаклларини танлаш истикболини такомиллаштириш зарурлигига олиб келади [1].

Ёш авлоднинг ракамли саводхонлигини мухим таркибий кисми ахборотни тушуниш ва такдим этилаётган ракамли технологиялар манбаларидан турли форматларда фойдаланиш кобилиятидир. www.statista.com маълумотларига кура, жахонда ракамли саводхонлик индексининг уртача киймати 2005 йилдаги 0,33 баллдан (0 дан 1 гача булган шкала буйича) 2022 йилда 0,73 баллгача ошди [2]. Уларнинг компьютерлар, планшетлар, смартфонлар, сканерлар, принтерлар ва портатив медиа каби аппарат ва ташки курилмалар билан ишлаш кобилияти 70 фоизга яхшиланган. Бошка томондан, дастурий таъминот (матнни тахрирлаш, жадваллар ва графикалар, мультимедиа ва веб-браузерлар) билан ишлаш кобилиятининг секин усиши кузатилмокда.

Бугунги кунда олий таълимда компьютер, АКТ нинг дастурий воситалари ва ускуналари билан жихозланганлигини инобатга олиб, визуализация куриш тамойилини амалга оширишни визуал электрон укув материаллари оркали кучайтириш мумкин. Замонавий дастурий таъминот мультимедиа объектлари ва интерфаол бошкарув воситаларини уз ичига олган юкори сифатли кургазмали куролларни мустакил равишда яратишни осонлаштиради. Шу билан бирга, куплаб тадкикотчилар ва

https://cspi.uz/

October 20, 2023 Republican Scientific and Practical Conference

31

Chirchik State Pedagogical University Effectiveness of Introduction of Digital

^есЪпОо^^е^^П^яшшшшшая/шшшшшшшшшш

jort^

амалиётчи педагоглар томонидан мавжуд махсулотлардан ва узларининг ишланмаларидан жуда кам фойдаланишини таъкидлашади. Бу, биринчи навбатда, укитувчиларнинг уз касбий фаолиятида компьютер кургазмали укув материалларини яратиш ва улардан фойдаланишга етарли даражада тайёр эмаслиги билан боглик. Юкоридагиларни инобатга олган холда, олий укув юртларида бундай машгулотларни хамда тренингларни утказиш жуда мухимдир.

Ракамли технологияларни янада самарали интеграциялашувига кумаклашиш ва укув жараёнлари сифатини ошириш максадида инновацияларни рагбатлантириш ва рагбатлантиришнинг потенциал усулларини урганишимиз ва куриб чикишимиз мумкин. Талабаларни рагбатлантирадиган усуллардан бири, укув жараёнларида компьютер имитацион моделлар (КИМ) тупламларидан фойдаланишдир. Таълимнинг ушбу шаклидаги мотивация талабаларнинг уз таклифларига кура анимация (турли мавзуларга тегишли ва бошкалар) яратиш учун дастурий воситалардан фойдаланиш усулига асосланади. Уларда дастурий воситалар томонидан бажарилиши керак булган муайян функциялар, процедуралар, динамик хатти-харакатлар дастурлаштирилади. Дастурий таъминот ва аппарат уртасидаги бу богликлик дастурлаш тилидаги билимларни амалиётда (автоматлаштириш ва жараённи бошкариш каби сохаларда) кандай куллаш мумкинлигини курсатади.

Тадкикотлар тахлили шуни курсатадики, таълимдаги компьютер имтацион модел таълимнинг турли даражалари, укув дастурларини тузиш усули ва укув материалини такдим этишнинг график усули уртасидаги богловчи компонент нуктаи назаридан куриб чикилади. Укув жараёнини компьютер имтацион модел ёндашуви асосида ташкил этиш олимлар томонидан кайд этилмаган.

Бугунги кунда педагог ходимлар компьютер технологияларини мукаммал билиши ва ахборот технологияларидан фойдаланиш куникмаларини ошириши максадга мувофикдир. Олий таълимда ахборот технологияларидан фойдаланишнинг максадлари анча хилма-хилдир, лекин асосийлари педагогларни мехнатини хар томонлама енгиллаштириш ва шу билан бирга унинг укитиш сифатининг янги боскичига кутарилишида ёрдам беришдир.

Талабаларнинг касбий компетенциясини оширишда ахборот-коммуникацион технологиялардан фойдаланиш мухим хисобланади. Ахборот технологиялари барча турдаги дарсларда хамда дарснинг исталган вактида кулланилади,

https://cspi.uz/

October 20, 2023 Republican Scientific and Practical Conference

32

Chirchik State Pedagogical University Effectiveness of Introduction of Digital Technologies in the Educational Process

g

g

яъни, янги материални тушунтиришда, янги мавзуни талабаларга самарали такдим этишда, муаммони аниклашда, талабаларнинг мустакил ишларини хамда индивидуал ва жамоавий ишларни ташкил этиш имконини беради. Дарс учун тайёрланган ёркин мультимедиа такдимоти укитувчининг нуткига хамрох булиши мумкин, дарс мазмунини видео ва аудио материаллар, расмлар, диаграммалар билан тасвирлайди. Дарсда талабалар маълумотларни кидириш ва танлаш, ижодий топширикларни тайёрлаш ва мультимедиа махсулотларини яратишлари мумкин. АКТ назорат ва мустакил ишларни замонавий шаклда (интерактив онлайн тестлар, викториналар) амалга ошириш, шунингдек, натижаларни тезкор текшириш ва маълумотлар базаларига киритиш имконини беради. [3]

КИМ яратиш талабаларда укув жараёнини визуализациялаш ролини кучайтиришга имконият яратади. Укув жараёнини самарадорлигини оширишда КИМ асосида визуализациялаштириш талабаларга янги маълумотларни ургатиш жараёнида натижаларни олиш, муаммоларни ечиш ва модел тузилишини урганиш ва содда хамда самарали ёндашувни таъминлайди. Ягона модел доирасидаги алокалар ва мантикий алокаларни визуаллаштириш фан ва техника сохасидаги талабаларнинг ракамли ва асосий компетенцияларини саклаб колиш имконини беради. Биология дарсларида моделлаштириш нафакат восита, балки талабалар олинган билимлар асосида ва ракамли воситалардан фойдаланган холда реал дунёнинг бир кисмининг моделини яратадилар.

Хулоса килиб айтганда, талабаларнинг касбий компетенциясини оширишда укув жараёнининг замонавий интерфаол методларини куллаш хар доим юкори натижаларни курсатишига олиб келади.

REFERENCES

[1] Qurat-ul-Ain, F.Shahid, M.Aleem, M.A.Islam, M.A.Iqbal, M.M.Yousaf, A Review of Technological Tools in Teaching and Learning Computer Science, EURASIA Journal of Mathematics, Science and Technology Education, 2019, 15(11), em1773, pp.1-17, https: //www.ejmste.com/download/

[2] https://www.statista.com/statistics/1232343/internet-literacy-index-by-category/.

[3] Lutfullaev M.H., Shodmonkulov M.T. Methods Of Teaching The Subject "Information Technologies" Based On Computer Simulation Models// Journal of Multidisciplinary Engineering Science and Technology

(JMEST) ISSN:2458-9403 Vol. 8 Issue 1, January - 2021.

https://cspi.uz/

Republican Scientific and Practical Conference

October 20, 2023

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.