Научная статья на тему 'ОЛИЙ ТАЪЛИМ ТАШКИЛОТЛАРИ ТАЛАБАЛАРИНИ РАҚАМЛИ КОМПЕТЕНТЛИГИНИ МУЛТИМЕДИАЛИ TАЪЛИМ ТЕХНОЛОГИЯЛАРИ АСОСИДА РИВОЖЛАНТИРИШ МЕТОДИКАСИ'

ОЛИЙ ТАЪЛИМ ТАШКИЛОТЛАРИ ТАЛАБАЛАРИНИ РАҚАМЛИ КОМПЕТЕНТЛИГИНИ МУЛТИМЕДИАЛИ TАЪЛИМ ТЕХНОЛОГИЯЛАРИ АСОСИДА РИВОЖЛАНТИРИШ МЕТОДИКАСИ Текст научной статьи по специальности «Прочие социальные науки»

CC BY
69
29
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Журнал
Science and innovation
Ключевые слова
рақамли компетентлик / мултимеди / геймификация / рақамли таълим / интерфаол ўйинлар / масофавий таълим / видео / анимация.

Аннотация научной статьи по прочим социальным наукам, автор научной работы — Холиков Аъзамжон Абдусаломович, Ҳамраева Гулноза Рустамовна

Мақолада олий таълим ташкилотларида таълим олаётган талабаларнинг рақамли компетентлигини мултимедиали технологиялар асосида ривожлантириш методикаси ёритилган. Бундан ташқари, муаллифлар томонидан мултимедиали технологиялар асосида дарсларни ташкил этишда геймификация методидан фойдаланиш тузилмаси намуна сифатида ишлаб чиқилган.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

Похожие темы научных работ по прочим социальным наукам , автор научной работы — Холиков Аъзамжон Абдусаломович, Ҳамраева Гулноза Рустамовна

iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

Текст научной работы на тему «ОЛИЙ ТАЪЛИМ ТАШКИЛОТЛАРИ ТАЛАБАЛАРИНИ РАҚАМЛИ КОМПЕТЕНТЛИГИНИ МУЛТИМЕДИАЛИ TАЪЛИМ ТЕХНОЛОГИЯЛАРИ АСОСИДА РИВОЖЛАНТИРИШ МЕТОДИКАСИ»

ОЛИЙ ТАЪЛИМ ТАШКИЛОТЛАРИ ТАЛАБАЛАРИНИ РАЦАМЛИ КОМПЕТЕНТЛИГИНИ МУЛТИМЕДИАЛИ TАЪЛИМ ТЕХНОЛОГИЯЛАРИ АСОСИДА РИВОЖЛАНТИРИШ МЕТОДИКАСИ 1Холиков Аъзамжон Абдусаломович, 2Х,амраева Гулноза Рустамовна

^изомий номидаги Тошкент давлат педагогика университети "Бошлангич таълим методикаси" кафедраси мудири, п.ф.д., проф.

2Мух,аммад ал-Хоразмий номидаги Тошкент ахборот технологялари университети "Ахборот таълим технологиялари" кафедраси катта укитувчиси https://doi.org/10.5281/zenodo.8051843

Аннотация. Мацолада олий таълим ташкилотларида таълим олаётган талабаларнинг рацамли компетентлигини мултимедиали технологиялар асосида ривожлантириш методикаси ёритилган. Бундан ташцари, муаллифлар томонидан мултимедиали технологиялар асосида дарсларни ташкил этишда геймификация методидан фойдаланиш тузилмаси намуна сифатида ишлаб чицилган.

Калит сузлар: рацамли компетентлик, мултимеди, геймификация, рацамли таълим, интерфаол уйинлар, масофавий таълим, видео, анимация.

Кириш. Юртимизда олий таълим ташкилотлари тизимини ривожлантиришнинг х,озирги боскичи мазмуни ва методикасига, унинг самарадорлигини оширишга сифат жихдтдан янги талаблар куймокда. Шу талаблардан келиб чиккан х,олда юртимизнинг ижтимоий-иктисодий ривожланишнинг устувор йуналишларига хдмда халкаро стандартлар талабларига мос келадиган таълим тизимини яратиш буйича кенг куламли ишлар амалга оширилмокда.

Узбекистон Республикаси Президентининг 2019 йил 8 октябрдаги "Узбекистон Республикаси Олий таълим тизимини 2030 йилгача ривожлантириш концепциясини тасдиклаш тугрисида"ги ПФ-5847-сонли Фармонида, таълим жараёнига ракамли технологиялар ва замонавий усулларни жорий этиш буича тадбирлар амалга ошиш буйича жумладан, ракамли иктисодиёт учун юкори малакали мухдндис-техник кадрлар тайёрлаш тизимини ташкил этиш, таълим жараёнларини ракамли технологиялар асосида индивидуаллаштириш, масофавий таълим хизматларини ривожлантириш, вебинар, онлайн, "blended learning", "flipped classroom" технологияларини амалиётга кенг жорий этиш, масалаларига алох,ида эътибор берилган. Мазкур вазифаларни амалга оширишда, жумладан, олий таълим ташкилотларида тах,сил олаётган талабаларни фаолиятга тайёрлашнинг шарт шароитларини такомиллаштириш, жамиятни ракамлаштиришда узгаришларга мувофик сох,а фаолиятга йуналтириш, ракамли жамият учун кадрларни тайёрлаш билан бевосита боглик булган ёш мутахассисларни тайёрлашнинг куплаб мух,им жихдтларига эътибор каратилган.

Мавзунинг долзарблиги. Ракамли жамиятни ривожланишида ишлаб чикариш сохдсининг мутахассисларини касбий салох,ият жихдтдан тайёрлаш асосини технологик ишлаб чикариш ва жамият конуниятлари таъсир этадиган сохдга оид, билимларга асосланиб тайёрлаш максадга мувофик. Замонавий таълим мух,итидаги ракамли компетентликга эга булган мутахассисларни сох,а фаолиятга тайёрлаш механизмлари, воситалари, технологияларини ишлаб чикиш муаммолари долзарб булиб колмокда. Уз

навбатида ушбу фаолият сохасида ракамли компетентлиги юкори булган мутахассисларни тайёрлаш мохиятини илмий жихатдан англаш зарурлигини билдиради.

2020 йил 5 октябрдаги «Ракамли Узбекистон - 2030» стратегиясини тасдиклаш ва уни самарали амалга ошириш чора-тадбирлари тугрисидаги ПФ-6079-сонли фармонида юртимизда ракамли иктисодиётни фаол ривожлантириш, барча тармоклар ва сохаларда, энг аввало, давлат бошкаруви, таълим, согликни саклаш ва кишлок хужалигида замонавий ахборот-коммуникация технологияларини кенг жорий этиш буйича комплекс чора-тадбирлар амалга ошириш. Хусусан, электрон хукумат тизимини такомиллаштириш, дастурий махсулотлар ва ахборот технологияларининг махаллий бозорини янада ривожлантириш, республиканинг барча худудларида ГГ-паркларни ташкил этиш, шунингдек, сохани малакали кадрлар билан таъминлашни кузда тутувчи 220 дан ортик устувор лойихаларни амалга ошириш ишлари бажарилмокда''

Максад. Юкорида курсатилган вазифалардан келиб чикиб шуни таъкидлаш мумкинки, олий таълим ташкилотларида тахсил олаётган талабаларнинг ракамли компетентлигини ривожлантиришда мултимедиали таълим технологияларидан фойдалананишнинг янги методикасини ишлаб чикишдир. Олий таълим ташкилотларида таълим олаётган талабаларини ракамли компетентлигини ривожлантириш учун кулай имконият яратиш, талабалар томонидан баён килинган турли-туман иннавоцион фикрлар ва гояларни багрикенглик билан кабул килиш, хамда уларнинг укув жараёнидаги фаоллигини таъминлаш, хар бир талабада унинг янги лойиха ишларини ишлаб чикишга кодирлиги хакидаги ишончини карор топтириш, уларнинг лойиха ишларидаги инновацион янгилигини доимий равишда бахолаш ва рагбатлантириш -ишимизнинг асосий максади хисобланади.

Маколанинг илмий мох,ияти. Ракамли компетенциялар тушунчаси фаолият самарадорлигини ошириш максадида инсон (фукаро, ишчи, талаба) нинг ахборот-коммуникация технологияларидан хар хил шароитларда (иш, буш вакт, машгулот) фойдаланиш кобилиятининг узига хос хусусияти сифатида тавсифланади.

Яна бошка хорижий манбаларда ракамли компетенция- бу иш, таълим, буш вакт, жамиятда иштирок этиш билан боглик максадларга эришиш учун АКТдан ишончли, танкидий ва ижодий фойдаланиш деб таърифланади.

Бугунги кунда ракамли компетенциясига эга булган мутахассисларни шакллантириш замонавий жамият таълим тизимининг асосий вазифаларидан биридир. ^уйилган вазифага факатгина АКТ компетенциясини мултимедиали таълим технологиялари асосида укитиш методикасини максадли олиб бориш билан эришиш мумкин, бунда таълим олувчига янги билимларни тушунишга, улардан дарс машгулотларида мохирона фойдаланиш асносида янгилик яратиши ва яратилган янги методикаларини амалиётга самарали тадбик этишига имкон берилиши лозим.

Айнан шунинг учун хам хозирги замонавий таълимнинг ракамлаштириш даврида олий таълим ташкилот тизимини талабаларининг интерактив технология ва мултимедиа восталари ёрдамида уларнинг ракамли компетентлигини ривожлантириш замонавий таълимнинг асосий вазифаларидан бири саналмокда.

Олимлар Е.Е.Щербик, А.А.Кондакова таъкидлашича ракамли компетенцияларнинг шаклланишини бахолашда учта даражани аниклаш мумкин:

- юкори. Ракамли ва ахборот-коммуникация технологияларидан тулик фойдаланиш кобилияти (шу жумладан ракамли махсулотни яратиш) билан тавсифланади;

- урта. Бу барча ракамли компетенцияларнинг мавжудлигини билиш, аммо уларни факат кисман куллаш сифатида тавсифланиши мумкин;

- паст. Ракамли компонентлар хакидаги билимларнинг мавжудлигидан фарк килади, билимни таркибий кисмларини касбий вазифалар билан узаро боглаш мумкин эмас.

Шунинг учун ракамли компетецияларни ривожлантириш учун нафакат фанлар аро богланишлардан фойдаланиш, балки урганилаётган фанларга индивидуал интерфаол методлардан фойдаланган холда замонавий дарс олиб бориш методларини хам киритиш керак.

Мутахассисларнинг фикрига кура, ракамли компетенция хаётнинг барча сохаларида ахборот жамияти технологияларидан ишончли ва танкидий фойдаланишни назарда тутади. Ракамли компетенция ахборот-коммуникация технологиялари сохасидаги асосий куникмаларга асосланади (компьютерларни маълумот излаш, бахолаш, такдим этиш, саклаш ва алмашиш, электрон воситалар ва Интернет оркали мулокот килиш учун) .

2010 йил декабрдан бошлаб Европа Иттифокининг тадкикот маркази DigComp деб номланувчи ахолининг ракамли компетенциялари моделини ишлаб чикара бошлади. Ракамли компетентлик - бу иш, таълим, буш вакт, жамиятда иштирок этиш билан боглик максадларга эришиш учун АКТдан ишончли, танкидий ва ижодий фойдаланиш деб таърифланади. Ракамли саводхонлик - бу 21 -асрда жамият ва иктисодиётнинг ижтимоий-иктисодий ривожланишида фаол иштирок этиш учун бутун ахоли эгаллаши керак булган куникмалардан бири деб таъкидланди.

Инсон фикрлаш дунёсининг узгариши, замонавий ракамли таълим мухитида мултимедиани жорий этиш билан боглик жиддий узгаришларни юзага чикарди.

Мултимедиани жорий этилиши XX аср 90-йилларидан бошлаб ахборотлаштириш сохаси кескин ривожланишини юзага олиб чикди. XXI асрда эса мултимедиа ва замонавий ахборот технологиялари юкори даражада оммалашиб кетди

Мултимедиа сузининг лугавий маъноси [multum+medium] (ёки [инглизча. multi+media]) каби иккита суз йигиндисидан ташкил топган булиб, multi - куп, media -мухит маъносини англатади. Сузнинг илмий ва укув адабиётларида "куп воситалик", "мультимедиа мухити", "куп катламли мухит", "мультимедиа - биттадан куп булган медиадир", "махсулот ташувчи восита", "маълумот ташувчи восита" каби талкин килиниб келмокда, хатто, айрим адабиётларда " хозиргача мультимедианинг аник таърифи мавжуд эмас" эмаслиги хам эътироф этилган.

Х,озирги даврда мультимедиа атамаси куп киррали булиб турли хил тушунчаларни ифодалашда тадбик этиб келинмокда. Масалан мултимедиа технологияси; мултимедиа махсулоти; мультимедиали компьютер; мултимедиа лойихаси; мултимедиа дастури; мултимедиа дидактик воситаси ва бошкалар шулар жумласидандир.

Республикамизда укув жараёнида мултимедиа технологияларидан фойдаланишни дидактик ва услубий ёндашувлар асосида урганиб чикканлар М.М.Арипов, Т.Р.Азларов, А.И.Аширова, У.Ш.Бегимкулов, Т.Ф.Бекмуратов, Р.Р.Бокиев, Ф.М.Зокирова, Х,.З.Икромов, М.Э.Мамаражабов, Б.Б.Муминов, Н.И.Тайлаков, Х.А.Туракулов,

У.Ю.Юлдашев, С.С.Гуломов каби олимлар таълим сохадаги турли муаммоларини урганганлар.

Замонавий олий таълим муассасалари касб таълим йуналишида таълим олиш жараёнларида мултимедиа технологиясидан фойдаланишни амалга ошириш учун, аввало мултимедиа тугрисида асосий тушунчаларни куриб чикамиз.

"Мултимедиа тушунчасининг адабиётларда ёритилган бир нечта таърифини келтирамиз: "Мултимедиа-деганда турли шаклдаги маълумотларни кайта ишловчи воситалар мажмуаси тушунилади". "Мултимедиа - бир вактнинг узида турли куринишдаги ахборотларни, матн, графика, товуш ва бошкалардан фойдаланишни кузда тутган фойдаланувчи интерфейсининг концепцияси", "Мултимедиа-бу информатиканинг дастурий ва техникавий воситалари асосида ахборотнинг анъанавий ва оригинал турлари, укув материалларини талабаларга етказиб беришнинг мужассамлашган холдаги куринишидир", "Мултимедиа-гуркираб ривожланаётган замонавий ахборот технологиясидир".

Тахлил килинган таърифларимизга асосланиб, мултимедианинг пайдо булиши - бу инсониятнинг улкан ютуги, шу туфайли таълим, илм-фан, бизнес, санъат сохаларида жуда катта мувофаккиятлар юз берди, 30 йилдан сал купрок вакт ичида мултимедиани кулланилиши бутун дунёни камраб олди ва кенг куламда узининг мужизаларини курсатди. Х,озирги кунда ракамли таълим мухитида мултимедиа технологиялари тобора купрок эътиборни жалб килмокда ва хаётимизнинг барча сохаларида оммалашиб бормокда.

Юкорида келтирилган мултимедианинг илмий асосланган таърифлари ва имконятларини урганиб чикиб, замонавий ракамли таълим мухитида мультимедиа воситаларини куллаш, таълим олувчиларга узларининг индивидуал психологик хусусиятларига мос укув материаллари билан ишлашда, вазифаларни бажаришда, мултимедиали таълим технологиялари асосида замонавий машгулотлар олиб бориш имкониятини яратиб беради. Бу эса ракамли таълим мухитидаги талабаларнинг ракамли компетентлигини ривожлантиришга замин яратади.

Метод (yunoncha "metodos" — билиш ёки тадкикот йули, назария, таълимот) — вокеликни амалий ва назарий эгаллаш, узлаштириш, урганиш, билиш учун йул йуриклар, усуллар мажмуаси, фалсафий билимларни яратиш ва асослаш усули..

В.Н. Удронова таърифига кура, метод - билиш жараёнида амал килиниши керак булган тамойиллар, усуллар, коидалар, талаблар мажмуидир. Илий адабиётларда усул вокеликни амалий ёки назарий ривожлантириш учун муайян муаммони хал килишга буйсунадиган техникалар ёки оператциялар туплами сифатида талкин этилади. Кенг маънода метод деганда кандайдир натижага эришиш, муайян фаолиятни амалга ошириш, айрим муаммоларни хал килишнинг онгли усули тушунилади.

Ракамли таълим мухити укув жараёнида мультимедиали таълим технологияларидан фойдаланиш талабаларнинг ракамли компетентлигини ривожлантириб, тажрибасини янада бойитади.

Ракамли таълим мухитида, укув фаолиятини кизикарли килиш, талабаларни ижодий изланишга йуналтириш, мотивация бериш, ахборот коммуникатив компетенцияларини ривожлантириш, лойиха вазифаларини ишлаб чикиш, гурухда лидерлик килиш, рагбат мукофотга эга булиш каби катор хусусусиятларни юзага чикариш

учун янги укитиш усули билан укиш фаолиятига мослашишни такомиллаштириш самарали натижа беради.

Замон билан хамнафас булиш ва ракамли даврга мослашиш жуда мухимдир. Таълимдаги геймификация ана уша мослашишга мотивация беришга каратилган жуда мухим кадамдир. Юкоридаги барча омиллар илмий изланишларини тахлил килиб олган холда, талабаларнинг мултимедиа таълим технологиялари асосида дарс машгулотларини ташкил этишда, уйин техникасини тадбик килиш билан урганиш, янги билим ва куникмаларни эгаллашнинг самарали усули сифадида ёрдам беради.

Тадкикотда ^улланилган усуллар. Геймификация (инглизча "gamification" суздан) - фойдаланувчилар ва истеъмолчиларни жалб килиш, дастур муаммоларини хал килишда уз иштирокини ошириш, махсулот ва хизматлардан фойдаланиш учун дастурий таъминот ва веб-сайтлар учун компютер уйинларига хос ёндашувлардан фойдаланиш.

Геймификация - бу лойиха иштирокчиларини жараёнга купрок жалб килиш максадида уйин усулларини уйиндан ташкари жараёнларга ва ходисаларга мослаштириш технологияси. Эски рагбатлантириш схемалари ишламай колганлиги сабабли янги мотивация усулларига эхтиёж пайдо булди. Мактовлар, мукофотлар, жазодан куркиш -сабабли ва сабабзиз усуллари деярли самарали эмас. Айникса, укитувчилар талабаларга нисбатан, геймификацияни купрок урганмокдалар - бу мотивация бериш, боскичлардан утиш, вазифаларни бажариш, савияни оширишга хизмат килади.

М.Г. Ермолаева изланишларида геймификация - кунгил очиш, дам олиш, урганиш, ижодкорлик, мотивация бериш ва инсон муносабатларини моделлаштириш жараёнидир деб келтириб утган.

Уйин моделларини ишлаб чикиш ва дастурларни урганиш учун масъул булган Массачусе профессор - укитувчилари бугунги кунда укув жараёнида геймификация уйинларни амалга ошириш мумкин булган усулларни келтириб утадилар:

- инновация яратиш усули сифатида уйнаш;

- алохида булимлардан билим олиш усули сифатида уйнаш;

- симулятор сифатида уйин;

- мунозара усули сифатида уйнаш;

- амалий куникмаларни эгаллаш сифатида уйнаш;

- рол уйнаш хатти-харакати усули сифатида уйнаш;

- рефлекс усули сифатида уйнаш;

- мултимедиали лойиха ишларини яратиш усули сифатида уйнаш;

- тадкикот вазифаларини бажариш сифатида уйин ва бошкалар.

Натижалар ва амалий мисоллар. Юкорида мулохазалардан келиб чикиб, мультимедиали лойиха асосида касб таълими йуналиши талабаларини ракамли компитентлигини ривожлантириш хусусиятларини тахлилини келтирамиз:

Талабаларни ракамли компетентлигини ривожлантириш, дарсда берилган вазифаларни бажаришда мултимедиали таълим технологиялари асосида ишлашини ташкил этишда геймификация методини куллашни тавсия этамиз.

Геймификация методи янги илмий усул булиб бугунги кунда барча сохаларда куллаш жорий килинмокда: иктисодиётда, спорт, санъат, таълимда ва бошка сохаларда.

1-жадвал.

YANGILANAYOTGAN O'ZBEKISTON TARAQQIYOTIDA IQTISODIY FANLARNI

O'QITISHNING DOLZARB MASALALARI RESPUBLIKA ILMIY-AMALIY KONFERENSIYASI _16-iyun, 2023- yil_

Талабаларнинг ракамли компетентлигини ривожлантиришда, дарс машFулотларида берилган вазифаларни бажаришда геймификация усулидан фойдаланиб эришиладиган натижалар та^лили

Таълимда кулланиши Максади Имконяти Дарс машгулотида кулланиши

богча; мактаб; академик лицей; техникум; олий укув юрти; асперантура. дарсда иштирок этиш; юкори даражада афсона яратади; дарс жараёнида квест усулларидан фойдаланиш;

режани аниклаш; мотивация беради; имтихда куллаш;

максадни аниклаш; машгулот иштириокчиларини бир бирига муносабатини яхшилайди; хар бир дарсда кулланилади;

вазифаларини ишлаб чикиш; машгулот иштириокчилари уртасида маълумот алмашишини тезлаштиради; мултимедиали технологиялари асосида вазифаларини бажаришда куллаш;

рагбатлантириш; турли интернет веб дастурлада ишлаш имкоятини яратиб беради; уй вазифаларини бажаришда куллаш;

янги натижа олиш. Машгулот ишларини тармокка жойлаш. жумбокни ечишга харакат килишда.

Бугунги кунда ривожланган хорижий давлатларда мактабгача таълим муассасидан

то аспирантурага кадар геймификация методи ва тамойиллари таълим жараёнига киритилмокда. Масалан, мултимедиали таълимга асосланган уй вазифасини - бу шунчаки зерикарли "мажбурий" иш эмас, балки мукофот олиш ёки янги изланишлар олиб бориш учун кизикарли булган жараён сифатида каролмокда. Умуман олганда, таълим жараёнида ушбу усуллардан фойдаланиш, талабаларни нафакат материалларни урганишни, балки мултимедиали таълим технологиялари асосида кандайдир вазифаларни бажаришда янги гоя яратишга ундайди ва бу эса талабаларни билим даражасини сезиларли даражада оширади.

Хулоса килиб, олий таълим ташкилотларида таълим олаётган талабаларнинг ракамли компетентлигини мултимедиа таълим технологиялари асосида ривожлантиришда юкоридаги мулохазаларни инобатга олган холда куйидаги тавсияларни таклиф этамиз:

- замонавий таълим мухитида ракамли жамиятнинг учта таркибий кисмига кирувчи, ракамли иктисодиёт ва у томонидан ишлаб чикарилган мутахассисларига куйиладиган янги талабларни барчасини чукур урганиш;

- таълим сохасидаги замонавий узгаришлар ва инновацион ривожланиш таснифини тахлил килиб солиштириш;

- мултимедиа технологиялари асосида ишлари имкониятини такомиллаштириб, ахборот таълим мухитидаги талабаларнинг ракамли компетентлигини ривожлантиришга мотивация бериш;

- талабаларининг ракамли компетентлигини ривожлантиришда, мултимедиа технологиялар ососида дарс машгулотларини ташкил килишда, геймификация усулидан фойдаланишни тадбик этиш;

- талабалари мултимедиал технологиялар ососида дарс машгулотларини ташкил этишда геймификация усулидан фойдаланиб, эришган ютук натижаларни тахлил килиш.

REFERENCES

1. Узбекистон Республикаси Президентининг 2019 йил 8 октябрдаги "Узбекистон Республикаси Олий таълим тизимини 2030 йилгача ривожлантириш концепциясини тасдиклаш тугрисида"ги ПФ-5847-сон Фармони// www.^x.uz.

2. Узбекистон Республикаси Президентининг 2020 йил 5 октябрдаги "«Ракамли Узбекистон — 2030» стратегиясини тасдиклаш ва уни самарали амалга ошириш чора-тадбирлари тугрисида"ги пф-6079-сонли фармони // www.kx.uz.ogbus.ru.

3. Digital globalization: The new era of global flows. Official site of McKinsey& Company

4. [Электронный ресурс]. URL: http: //www. mckinsey. com/ business-functions/digital-mckinsey/ our-insights/digital-globalization-the-new-era-of-global-flows (дата обращения 16.10.2020)

5. Recommendation of the European Parliament and of the Council on Key Competences for Lifelong Learning. Official site of EUR-Lex [Электронный ресурс].ЦКЪ:Ы^://еиг-lex.europa.eu/legal content/EN/TXT/?uri=celex%3A32006H0962 (дата обращения 16.10.2020).

6. Digital globalization: The new era of global flows. Official site of McKinsey&Company [Электронный ресурс]. URL: http://www.mckinsey.com /business-functions/digital-mckinsey/ our-insights/digital-globalization-the-new-era-of-global-flows (дата обращения 16.10.2020).

7. Щербик Е.Е., Кондакова А.А. 2016. Оценка уровня финансовой грамотности студентов Нижневартовского государственного университета // XVIII Всероссийская студенческая научно-практическая конференция. Нижневартовск: Изд-во НВГУ, 811816.

8. Исоков И. Совершенствование содержания и автоматизация проведения лабораторно-практических, самостоятельных работ по информатике в вузах. Автореф. дис. канд. пед. наук.- Тошкент: ТДПИ, 1995. - 19 с.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.