Научная статья на тему 'Бўлғуси ўқитувчиларнинг глобал фикрлашини ривожлантиришда ахборот маданиятидан фойдаланиш имкониятлари'

Бўлғуси ўқитувчиларнинг глобал фикрлашини ривожлантиришда ахборот маданиятидан фойдаланиш имкониятлари Текст научной статьи по специальности «СМИ (медиа) и массовые коммуникации»

CC BY
132
34
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Ключевые слова
шахс / таълим / глобаллашган давр / глобал ахборотлар / ахборот маданияти / глобал фикрлаш / ахборотлашган муҳит / личность / образование / период глобализации / информационная культура / глобальное мышление / информационная среда

Аннотация научной статьи по СМИ (медиа) и массовым коммуникациям, автор научной работы — Болтабоев Салимбой Акрамович

Бугунги давримизни ахборот технологияларисиз тассавур этиб бўлмайди. Ахборот технологиялари жамиятимизнинг ҳар бир жабҳасида ўз таъсирини кўрсатиб улгурди. Мақолада бўлғуси ўқитувчиларнинг глобал фикрлашини ривожлантиришда ахборот маданиятидан фойдаланиш имкониятлари ҳақида сўз юритилган.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

ВОЗМОЖНОСТИ ИСПОЛЬЗОВАНИЯ ИНФОРМАЦИОННОЙ КУЛЬТУРЫ В РАЗВИТИИ ГЛОБАЛЬНОГО МЫШЛЕНИЯ БУДУЩЕГО УЧИТЕЛЯ

Сегодняшний день невозможно представить без информационных технологий. Информационные технологии успели оказать своё влияние во всех сферах жизнедеятельности. В статье речь идёт о возможностях использования информационной культуры в развитии глобального мышления будущих преподавателей.

Текст научной работы на тему «Бўлғуси ўқитувчиларнинг глобал фикрлашини ривожлантиришда ахборот маданиятидан фойдаланиш имкониятлари»

Болтабоев Салимбой Акрамович,

Низомий номидаги Тошкент давлат педагогика университети «Касб таълим методикаси» кафедраси доценти, педагогика фанлар номзоди

ВШУСИ У^ИТУВЧИЛАРНИНГ ГЛОБАЛ ФИКРЛАШИНИ РИВОЖЛАНТИРИШДА АХВОРОТ МАДАНИЯТИДАН ФОЙДАЛАНИШ ИМКОНИЯТЛАРИ

БОЛТАБОЕВ С.А. БУЛ¥УСИ УЦИТУВЧИЛАРНИНГ ГЛОБАЛ ФИКРЛАШИНИ РИВОЖЛАНТИРИШДА АХБОРОТ МАДАНИЯТИДАН ФОЙДАЛАНИШ ИМКОНИЯТЛАРИ

Бугунги давримизни ахборот технологияларисиз тассавур этиб булмайди. Ахборот техноло-гиялари жамиятимизнинг х,ар бир жабх,асида уз таъсирини курсатиб улгурди. Маколада булFуси укитувчиларнинг глобал фикрлашини ривожлантиришда ахборот маданиятидан фойдаланиш имкониятлари х,акида суз юритилган.

Таянч суз ва тушунчалар: шахс, таълим, глобаллашган давр, глобал ахборотлар, ахборот маданияти, глобал фикрлаш, ахборотлашган мух,ит.

БОЛТАБОЕВ С.А. ВОЗМОЖНОСТИ ИСПОЛЬЗОВАНИЯ ИНФОРМАЦИОННОЙ КУЛЬТУРЫ В РАЗВИТИИ ГЛОБАЛЬНОГО МЫШЛЕНИЯ БУДУЩЕГО УЧИТЕЛЯ

Сегодняшний день невозможно представить без информационных технологий. Информационные технологии успели оказать своё влияние во всех сферах жизнедеятельности. В статье речь идёт о возможностях использования информационной культуры в развитии глобального мышления будущих преподавателей.

Ключевые слова и понятия: личность, образование, период глобализации, информационная культура, глобальное мышление, информационная среда.

BOLTABOEV S.A. POSIBILITIES OF INFORMATION CULTURE IMPLEMENATION IN DEVELOPING OF TEACHERS' GLOBAL THINKING

It is impossible to imagine without information technology modern socity. Information technology has managed to exert its influence into all spheres of life. Thre is discussed in the article the possibilities of the information culture implementation in development of future teachers' global thinking.

Keywords: personality, education, the period of globalization, information culture, global thinking, information environment.

ЗАМОНАВИЙ ТАЪЛИМ / СОВРЕМЕННОЕ ОБРАЗОВАНИЕ 2018, 8

г

Ч.

27 _>

Бугунги кунда дунё глобал ицтисодиёт мицёсида компьютер ва телекоммуникация технологиялари, дастурий таъ-минот мацсулотларини ишлаб чицариш ва улар асосида кенг турдаги интерфаол хизматлар курсатишнинг роли ва ацамияти тобора ортиб бормоцда.

Узбекистон Республикаси Биринчи Пре-зиденти Ислом Каримов «Юксак маъна-вият - енгилмас куч» асарида таъкидлагани-дек, «Бугунги кунда ёшларимиз нафакат укув даргох,ларида, балки радио-телевидение, матбуот, Интернет каби воситалар оркали х,ам ранг-баранг ахборот ва маълумотларни олмокда. Жах,он ахборот майдони тобора кен-гайиб бораётган шундай бир шароитда бола-ларимизнинг онгини факат ураб-чирмаб, уни укима, буни курма, деб бир томонлама тарбия бериш, уларнинг атрофини темир девор билан ураб олиш, х,еч шубх,асиз, замоннинг талабига х,ам, бизнинг эзгу максад-муддаоларимизга х,ам туFри келмайди. Нега деганда, биз юрти-мизда очик ва эркин демократик жамият куриш вазифасини уз олдимизга катъий максад килиб куйганмиз ва бу йулдан х,еч качон кайтмаймиз»1.

Бинобарин, ижтимоий муносабатларнинг сифат жих,атдан янги боскичга кутарилиши глобал тафаккур юритишни талаб этмокда. Чунки глобал фикрлаш оркали миллий мада-ниятлар софлигини саклаб колиш ва дунёда содир булаётган жараёнлардан хабардор булиб, уларга х,аёт фаолиятини мослаштириш ёки улардан х,имояланиш мумкин. Маълумки, х,ар кандай янгилик, вокеа-х,одиса х,амда Fоявий таъсир, энг аввало, инсон рух,ида чукур из колдиради. Инсон миясига х,ар куни бамисоли селдек босиб кираётган ахборот-лар окими бир кун келиб, барибир, унинг дунёкараши ва ота-боболардан мерос булган маънавий ва рух,ий оламини узгартириши шубх,асиз.

Зотан, кучли давлатлар уз х,аётий ман-фаатлари, аввало, маданий рамзлар ва кадриятларини дунёга ёйиш учун, демакки, бошка минтакалардаги инсонлар онги ва калбини эгаллаш учун барча воситаларни ишга солади.

1 Каримов И.А, Юксак маънавият - енгилмас куч. - Т.: «Маънавият», 2008. - 114-бет.

Хозирги пайтда инсониятнинг глобал муам-молари келажакда ер юзида х,аётнинг давом этиши ёки этмаслиги масаласи билан узвий боFликлиги намоён булиб колди. Шу боисдан х,ам бу муаммолар олимлар, сиёсатшунослар ва кенг жамоатчиликнинг этиборини узига каратади. Куплаб фан тармоклари, география фани х,ам бу масалани урганмокда.

Мавжудот глобал муаммолар географияси хилма-хил. Уз куламига кура локал (мах,аллий), минтакавий (регионал), глобал (дунёвий) муаммоларни барча материкларда, улка ва бир мамлакат доирасида учратиш мумкин. Муаммоларнинг мох,иятини урганишда тадкикотчи олимлар «глобал микёсда фикрлаш, мах,аллий микёсда иш олиб бориш» шиорига амал килмокдалар. Глобал муаммо деганда дунё микёсини, бутун инсониятнинг такдирини камраб олган ва уларнинг х,озирги ва келажагига хавф соладиган муаммоларни тушунмок керак. Уларни х,ал килишда барча давлатлар ва халклар узаро х,амкорликда курашишлари лозим булади.

Айни пайтда глобал муаммоларнинг куйидаги асосий турлари дарсликларда ёритилмокда ва матбуотда кенг мух,окама килинмокда: экологик, демографик, озик-овкат, тинчлик ва куролсизланиш, ривожлана-ётган мамлакатларнинг колоклигини тугатиш, энергетик ва хом ашё, дунё океанидан фой-даланиш, космосни тинчлик максадига хизмат килдириш.

Глобалашув жараёнида глобал таълим ва «Глобалистика» фанининг ах,амияти ортиб бормокда.

Глобал таълим - бу бир вактнинг узида талабаларнинг, интелектуал, миссий, жисмо-ний, ах,локий ва рух,ий хусусиятларни ривож-лантириш ёрдамида уларни тез узгарувчан, жуда мураккаб куп миллатли ва узаро алокадор х,аётга бирмунча сифатлирок тайёр-

ЗАМОНАВИЙ ТАЪЛИМ / СОВРЕМЕННОЕ ОБРАЗОВАНИЕ 2018, 8

лашга йyналтиpилган мажмуавий ëндашувдиp (пpoфeccop Ш.C.Шаpипoв)1.

«Глoбалиcтика» фани (ГФ). ^бали^и^ -бу фpанцузча global- умумий, лoтинча, globus - Еp шаpи маънocини англатиб, инcoният таpаккиëтининг энг умумий к1oнуниятлаpини илмий ва маънавий уЙFунликда ypганиш хакидаги фан2.

Tаълим тизимида аxбopoт маданиятининг ахамияти мамлакатнинг ижтимoий-иктиcoдий хаётидаги аcocий иcлoхoтлаp Уз навбатида oлий таълим муаccаcалаpи битиpувчилаp ка^ бий малакаcига куйиладиган талаблаpга хам катта таъcиp кypcатади.

Педагогика oлий таълим муа^а^-cини битиpувчининг каcбий малакаcи учун ахамиятга эга жиx1атлаpини pивoжланти-pишда нафакат маълум билим ва кyникмалаp тулалигига, балки муегакил pавишда уз билим-лаpини бoйитиб бopиш, туpли xил муаммo-лаpни куйиш ва улаpни хал килиш, мукoбил eчимлаpни таклиф этиш, улаp opаcидан энг cамаpалиcини танлаб oлиш мeзoнини ишлаб чикиш кабилаpига хам йyналтиpиши лoзим. Бу макcадлаpга эpишиш маълум даpажада аxбopoт маданияти ^вия^га бoFликдиp.

Tалаба шаxcнинг аxбopoт тайëpгаpлигининг таpкибий тузилишини куйидагича белгилаш-миз мумкин3.

• узининг аxбopoт эхтиёжини ифoдалаш,

• аxбopoт cУpoвлаpини шакллантиpиш Koбилияти;

• аxбopoт pecуpcлаpи билими;

• кутубxoналаp имкoниятлаpини билиш ва улаpдан фoйдаланиш кoбилияти;

• аxбopoт кидиpувини амалга oшиpиш ^билияти;

• аxбopoтлаpни кайта ишлаш билим ва кyникмалаpи;

• аxбopoтлаpга танкидий ёндашиш, улаpни тушуниш ва бах^лаш хамда улаpдан ижoдий фoйдаланиш кyникмалаpи;

1 Xаcанбoeв Ж., TУpакулoв Х., Хайдаpoв М., X1аcанбoeва О., Уcманoв Н. Пeдагoгика фанидан изoхли луFат. - T.: «Фан ва тexнoлoгиялаp», 2009. - 107 бет.

2 Уша манба. - 107 бет.

3 Бoлтабoeв С.А. БyлFуcи каеб таълим талаблаpида

аxбopoтдан фoйдаланиш кyникмалаpни шакиллантpиш тexнoлoгияcи. Moнoгpафия. - T.: Hизoмий 1ДПУ 2016. -34 бет.

• замoнавий аxбopoт шммуникация тex-нoлoгиялаpидан фoйдалана билиш.

Аxбopoт маданиятнинг алoхида жихатлаpига ниcбатан узига xocлигини туши-ниб oлиш peал вoкeликни билишга, аxбopoт-лашган жамият хакидаги таcаввуpлаpнинг pивoжланишида аxбopoтлашган ёндашув-нинг вужудга келиши натижаcидагина мумкин булди. Аxбopoтлашган жамиятда аxбo-poт pecуpcлаpи киймати жихатидан энepгия, мoлиявий ва бoшка cтpатeгик pecуpcлаpдан кам булмаган хoлда, аxбopoт хoзиpги жамиятда xoдимнинг малакаcини oшиpиш, oптимал eчимлаpни кабул килиш, янги пpoфeccиo-нал coхани эгаллаш, pакoбатдoшлаp oлдида cтpатeгик уcтунликка эpишиши учун cамаpали фoйдаланиладиган иктиcoдий катeгopия тoваp cифатида бахoланади. Янги аxбopoт тexнo-лoгиялаpининг шиддат билан pивoжланиши таълимда аxбopoт маданияти ахамиятининг opтишига мухим oмил булиши яккoл кузга ташланади. Фoйдаланувчи пeдагoг ва фoй-даланувчи талабалаpнинг аxбopoт мадания-тини pивoжлантиpиш буйича фаoлиятлаpнинг дoлзаpблиги укитишнинг янги мoдeлини яpа-тишга йyналтиpилган замoнавий таълим тизи-мидаги yзгаpишлаp билан бoFлик булиб, аxбo-poт pecуpcлаpига аcocланади. Шунинг учун таълим cамаpадopлигининг заpуpий шаpти таълим хам жамиятнинг юкopи аxбopoт маданияти хигабланади.

Tаълим хамжамиятини шаpтли pавишда икки ^ухга ажpатиш мумкин4:

1) аxбopoт pecуpcлаpи яpатувчилаp ва ташкил этувчилаpи,

2) аxбopoт pecуpcлаpи иcтeъмoлчилаpи.

Аxбopoт pecуpcлаpи яpатувчилаp ва ташкил

этувчилаpга аcocан кутубxoна xoдимлаpи ва пpoфeccop-yкитувчилаpни киpитcак, аxбopoт иcтeъмoлчилаpига эcа талабалаp ва уз били-мини бoйитиб бopишга интилувчи педаго-глаpни киpитиш мумкин. Бу мухитда аxбopoт pecуpcлаpини яpатиш ва ташкил килиш тyFpи йулга кУйилмаcа, ёки тyFpи йулга куйилган

4 Пeдагoгиканинг таpаккиëт тeндeнциялаpи ва иннo-вациялаpи, укув уелубий мажмуа. Олий ва Уpта маxcуc таълим вазиpлигининг 2016 йил 6 апpeлдаги 137-coнли буйpуFи билан таодикланган укув peжа ва даcтуp аш-оида тайëpланди. Tузувчилаp, Hизoмий нoмли 1ДПУ, п.ф.н., дoц. М.Х. Умаpoва, катта Укитувчилаp А.У. Аxма-далиев, А.Б.TУpаeв, М.П. Имoмoв. T.: 2016 й 202 бет.

ЗAMOНAВИЙ TAЪЛИM / COBPEMEHHOE OБPAЗOВAНИЕ 2018, 8

г

Ч.

29 _>

ахборот ресурсларидан самарали фойдала-ниш йулларини билмаслик ахборот маданияти компоненталарининг бажарилмаслиги билан изох,ланади.

Бугунги кунда жах,онда реал мух,итда х,ам, виртуал мух,итда х,ам катта микдордаги ахбо-ротлар окими пайдо булмокда ва шу билан уни кидириш, туплаш, кайта ишлаш, анализ ва синтез килишнинг мураккаблик даражаси х,ам ортмокда. Шунинг учун бугунги кунда бундай ахборот окимида х,ар хил ахборот ресурсларидан фойдаланиб, мослашиш куникмаларини эгаллаш х,аётий заруратдир. Бугунги талаба маълум ахборот маданиятини эгаллаши шарт ва бунингсиз узлуксиз таълим ва мустакил таълимни тасаввур килиб булмайди.

XXI аср юкори компьютер технологиялари асридир. Бугунги куннинг замонавий укувчиси электрон маданият дунёсида яшаяпти. Ахборот маданиятини шакллантиришда укитувчининг вазифаси узгармокда - у ахборот окими коор-динатори булиши керак. Тараккиёт билан бир хил кадам ташлаётган укитувчиларнинг купчилиги бугун укитиш жараёнида ахборот технологияларидан фойдаланишга техник ва психологик жих,атдан тайёрдир.

Укитувчи дарс утар экан у дарснинг ихти-ёрий боскичини янги техник воситаларни жорий этиш оркали жонлантириши мумкин. Укув жараёнига ахборот-коммуникация тех-нологияларини татбик килиш укитувчига дарсларда укув-билув фаолиятининг турли шаклларидан фойдаланишга, укувчиларнинг мустакил харакатини фаоллаштиришга ва аник максадга йуналтиришга имкон беради. Ахборот-коммуникация технологияларини укув ахборотидан фойдаланишга имконият берувчи, ахборотни кидириб топиш, йиFиш ва ахборот манбаси билан ишлаш, шу жумладан интернет тармоFидаги манбалар, шунингдек ахборотни саклаш ва етказиб бериш воси-таси сифатида караш мумкин. Укув жараёнида ахборот-коммуникация технологияларидан фойдаланиш укув материали сифатини оши-ришга ва таълим самарадорлигини кучайти-ришга ёрдам беради.

Бугунги кунда укитувчилар чекланмаган ахборотларни талабалар томонидан кабул килинишини юкори даражада таъминлай ола-дими? Аммо бу бошланFич билимни керак-сиз дегани эмас, мисол учун кундалик х,аётда

купайтириш жадвалини билмасдан бирор юмушни бажариш кийин. Шу билан бирга, муаллифнинг х,аёти ёки асарнинг майда детал-ларини хотирада саклашга мажбурлаш кела-жакдаги бахт ва самара учун х,акикатдан х,ам зарурми?

Ахборот-коммуникация технологиялари куллаб утилган дарсга куйидаги хусусиятлар хосдир1.

Мослашувчанлик принципи: компьютерни боланинг индивидуал хусусиятларига мослаш-тириш;

1. Бошкарувчанлик: х,ар кандай вази-ятда таълим жараёнини укитувчи томонидан узгартирилиши, тузатиши мумкинлиги;

2. Укитишнинг диалог ва интерфаоллик хусусияти; ахборот-коммуникация технологиялари укитувчи ва укувчи х,аракатига муноса-бат билдириш, жавоб бериш хусусиятига эга, улар билан диалогга киришиши мумкин, бу эса компьютерли таълим методининг энг асо-сий хусусиятини ташкил этади;

3. Якка ва гурух,ли ишларнинг энг мутано-сиб (оптимал) мослиги;

4. Компьютер билан мулокотда укувчиларнинг психологик кутаринки кайфия-тини ушлаб туриш.

Таълим жараёнида ахборот-коммуникация технологияларининг кулланилиши укув жара-ёни умумий даражасини оширади, талабалар-нинг билим олишга булган фаолликларини кучайтиради. Бунинг учун укитувчи бир катор куникмаларга эга булиши керак.

Дарс жараёнида ахборот-коммуникация технологияларидан фойдаланиш талабаларга узларини ураб турган оламнинг ахборот окимида туFри йуналишга тушиб олишларига, ахборот билан ишлашнинг амалий усулларини эгаллашга, замонавий техник воситалар ёрда-мида ахборот алмашишга имконият берувчи куникмаларни ривожлантиришга ёрдам беради. Дарсларда ахборот-коммуникация технологияларининг кулланилиши таълим олиш учун ижобий мотивацияни кучайтиради, таълим олувчиларнинг билим олиш фаолия-тини фаоллаштиради.

1 Бегимкулов У.Ш. Педагогик таълим жараёнларини ахборотлаштиришни ташкил этиш ва бошкариш наза-рияси ва амалиёти. // Педагогика фанлари докторлик. илмий даража учун диссератция. - Т.: 2007. - 73 б.

ЗАМОНАВИЙ ТАЪЛИМ / СОВРЕМЕННОЕ ОБРАЗОВАНИЕ 2018, 8

Ахборот-коммуникация технология-

лари дидактик материали мазмуни ва шакли буйича турли-тумандир: электрон дарсли-клар, видеоролик, мусика, маълум мавзудаги такдимотлар, ривожлантириш хусусиятига эга турли тестлар, топшириклар ва бошкалар.

Дарсларда ахборот технологияларини куллаш билиш фаолиятини фаоллаштирувчи асосий принциплар - ишониш ва тескари алока, тадкикотчиликни тулик амалга ошириш имкониятини беради. Ушбу принципларнинг амалга оширилишини ахборот технология-лари кулланилган барча дарсларда кузатиш мумкин.

Шахс ва жамият ривожланишига таъ-сир курсатувчи энг асосий омиллардан бири бу ижод саналади. Талаба шахсининг ижо-дий тафакури уз навбатида узига хос янги Fоялар, кашфиёт ва ихтиролар, билимларни кенгайтиришда, фан-техникани ривожланти-ришга хизмат килувчи касбий-инновацион тадкикотларнинг асоси хисобланади1.

БулFуси укитувчиларнинг глобал фикрла-шини ривожлантиришда ахборот маданияти-дан фойдаланишида ижодий, тадкикотчилик компетентлигини алохида инобатга олиш зарур.

Олиб борилган кузатишлармиз, манбалар тахлили ва уз тадкикот ишларимиз натижа-лари 2015-2016 укув йилида Низомий номи-даги ТДПУнинг «Касб таълим факультети» 3-курсидан 26 нафар ва 4 курсида 23 нафар талаблари иштирокида утказилган2.

Шу тадкикотларга таяниб, куйидагиларни хулоса киламиз:

• таълим олувчиларнинг фикрлаш фаоли-яти узлаштирган билимларини мустахкамлаш, кенгайтириш ва бойитиш, келгуси фаолияти учун зарур булган куникмалар ва фазилатла-рини хосил килиш хамда ривожлантириш;

• таълим олувчиларнинг фаол фикрла-шини ташкил этишдан максад уларни янги билимларини мустахкамлаб боришга одатлан-тириш, фанлардан берилган топширикларни

1 Мирсолиева М.Т. Олий таълим муассасаларида рахбар ва педагог кадарларнинг тадкикотчилик компетентлигини ривожлантириш. - «Замонавий таълим» журнали, 2018 йил. 2-сон. - 23 бет.

2 Болтабоев С.А. БулFуси касб таълим талабларида ахборотдан фойдаланиш куникмаларни шакллантриш технологияси. Монография. - Т.: Низомий ТДПУ 2016.

уз вактида тайёрлаш, керакли адабиёт-ларни топиш, буш вактни окилона ташкил этишга, бугунги кундаги кенг камровли демократик ислохотларни туFри бахолашга ургатиш, янгича дунёкарашни таркиб топти-риш, уз устида мунтазам, кунт билан ишлаш кобилиятини устириш;

• таълим олувчиларнинг фаол фикрлаш жараёни нафакат таълим муассасаларида машFулотларни узлаштириш даражаси, балки кундалик турмушда узаро муносабати, Fоявий-сиёсий етуклиги, хаётий тажрибалари, куникма ва малакалари, буш вактни кандай ташкил этишларига алохида эътибор каратиш;

• фикрлаш фаолияти хусусиятлари турли ижтимоий-сиёсий адабиётларни мустакил укиш жараёнида талабаларнинг сиёсий билими (хотираси, иродаси чиникишида, диккат-эътибори жамланади, фикрлари, тафаккури ривожланади, хаёт хакидаги билим-ларнинг мохияти туFрисидаги тасаввури)тако-миллашиб боришига йуналтириш;

• фикрлаш фаолиятини устиришда тегишли манбаларнинг баъзи керакли жой-ларини, кийин терминларни, асосий Fоялар ва коидалар, таърифларни ёзиб (матери-ални ёзиб борганда унинг мазмуни купрок эсда сакланиб колади, материал яхширок узлаштирилади, уни тулик тушунишга, мазму-нига чукуррок ёндашишга, мустакил тахлил килишга ургатади, маълум вакт утгандан кейин китоб мазмунини ёзувга караб эсга тушириш, такрорлаш, ундаги асосий холатларни хотир-лаш имконини беради) боришига ургатиш;

• таълим олувчиларнинг фаол фикр юри-тиши укитилишининг асосий максади, уларни дастлабки тахсил вактидан илмий изланиш-тадкикот ишларига жалб этиш, унинг натижа-ларини амалиётга тадбик этиш ва шу билан бирга мустакил мутахассисларни тарбиялаш;

• фикрлаш жараёнида ахборотларни тахлил этишда аннотациялар, кискача кучирма, конспект ёзувларни кенг куллаш керак. Кайта ишланаётган ахборотларни тахлил килиш, бу ута мухим, илмий изланиш-нинг боскичларидан бири хисобланиб, унда булган барча ахборотлар буйича бир бутун мантикий бир фикрга келиш талаб этилади. Килинган бу фикрлар келгусида бажарила-диган ишларининг такдирини, самарадорли-гини ифодалайди. Шунинг учун бунда шошма-

ЗАМОНАВИЙ ТАЪЛИМ / СОВРЕМЕННОЕ ОБРАЗОВАНИЕ 2018, 8

ОЛИИ TAЪЛИM I ВЫСШЕЕ ОБРAЗОВAНИЕ 31

шoшарликга, таваккалчиликга, нoаникликга йул куймай, илoжи бoрича, кyпрoк ахбoрoт-ларни йиFиш ва кури6 чикиш талаб этиш;

• берилаётган таълим-тарбия тизимида Укитишнинг янги, изчил ва смарали уелу-бларни жoрий этиш ю^ак малакали педагoг кадрлар тайёрлаш тизимининг замoнавий талабларни такoмилаштириш.

Натижада бyлFycи педагoглар mo-бал фикрлаш жараёнида табиат ва жамият

x1oдиcаларини илмий oлдиндан куриш, coдир буладиган х^ди^ ва вoкеаларга тайёр булиш, Унинг ижoбий oкибатини купайтириш, ^л-бий oкибатларининг oлдини oлиш мухим хи^бланади. Албатта, бундай жараёнларни oлдиндан кура билиш, чукур билим, глoбал фикрлаш, ахбoрoт манбаcи ва ундан фoйдала-ниш маданиятини талаб килади.

Адабиётлар руйхати:

1. Каримoв И.А. Ю^ак маънавият - енгилмаcи куч. - T.: «Маънавият», 2008.

2. Умарoв Б. Глoбаллашyв зиддиятлари: иктиcoдий, ижтимoий ва маънавий жихатлар. - T.: «Маънавият», 2006.

3. Xаcанбoев Ж., Tyракyлoв Х., Хайдарoв М., Xаcанбoева О., Уcманoв Н. Педагoгика фанидан изoхли лyFат. - T.: «Фан ва технoлoгиялар», 2009.

4. Педагогиканинг тараккиёт тенденциялари ва иннoвациялари. Укув - ycлyбий мажмуа. Олий ва урта махcyc таълим вазирлигининг 2016 йил 6 апрелидаги 137-^нли бyйрyFи билан таcдикланган укув режа ва даcтyр аcocида тайёрланган. Tyзyвчилар: Низoмий нoмли TДПУ п.ф.н., дoц. М.Х. Умарoва, катта укитувчилар А.У. Ахмадалиев, А.БТураев, М.П. Имoмoв. - T.: 2016.

iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.

5. Бoлтабoев С.А. ByлFycи каcб таълим талабларида ахбoрoтдан фoйдаланиш куникмаларни шакиллантриш технoлoгияcи. Moнoграфия T.: Низoмий TДПУ 2016 й.

6. Бегимкyлoв У.Ш. Педагoгик таълим жараёнларини ахбoрoтлаштиришни ташкил этиш ва бoшкариш назарияcи ва амалиёти. ЦПед. фанлари дoкт. илмий дар. учун ди^. - T.: 2007.- 73 б.

7. Миршлиева M.T. Олий таълим муа^а^ларида рахбар ва педагoг кадарларнинг тадки^тчилик кoмпетентлигини ривoжлантириш. - «Замoнавий таълим» журнали, 2018 й, 2-шн.

ЗАМОНАВИЙ ТАЪЛИМ I СОВРЕМЕННОЕ ОБРАЗОВАНИЕ 2018, 8

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.