ҚАЗАҚСТАНДА ЖЕР ПАЙДАЛАНУДЫҢ ТҰРАҚТЫ ДАМУЫН ҚАМТАМАСЫЗ ЕТУ ҮШІН АҚПАРАТТАНДЫРУ ЖӘНЕ ЦИФРЛАНДЫРУ ДЕҢГЕЙІН БАҒАЛАУ Текст научной статьи по специальности «Науки о Земле и смежные экологические науки»

Impact Factor: SJIF 2021 - 5.81 2022 - 5.94

НАУКА О ЗЕМЛЕ EARTH SCIENCES

ЦАЗАЦСТАНДА ЖЕР ПАЙДАЛАНУДЫЦ Т¥РАЦТЫ ДАМУЫН ЦАМТАМАСЫЗ ЕТУ YШIН АЦПАРАТТАНДЫРУ ЖЭНЕ ЦИФРЛАНДЫРУ

ДЕЦГЕШН БАГАЛАУ

АБДУЛЛА СЭУЛЕ БАУЫРЖАНЦЫЗЫ

«С.Сейфуллин атындагы агротехникалык зерттеу университеп» КеА^ Жер ресурстарын баскару жэне дизайн факультетшщ 4 курс студентi, Астана к. ^азакстан

Аннотация. Мацала Казацстандагы жер пайдалануды цифрландыру мен ацпараттандыруды талдауга арналган. Онда жер ресурстарын басцаруды оцтайландыруды, ауыл шаруашылыгыныц тшмдшгт арттырудыцоса алганда, орныцты дамуга квшуге ыцпал ететт нег1зг1 факторлар жэне жер цатынастары саласындагы мемлекеттт кврсетыетт цызметтерд1 цифрландыру мэселелер1 жвн1ндег1 зацныц взгеруг туралы царалады.

Клт свздер: цифрландыру, ацпараттандыру, жерд1 пайдалану, орныцты даму, Жер кадастры, геоацпараттыц ЖYйелер, мемлекеттт жер кадастрыныц автоматтандырылган ацпараттыц жуйеЫ, жер пайдаланудыц турацты дамуы.

Аукымды жер ресурстарына ие ^азакстан, жер пайдаланудыц орныкты дамуын камтамасыз етуде сын-катерлерге тап болады. Цифрландыру жэне акпараттандыру жер ресурстарын баскаруды оцтайландыруга, тэуекелдердi азайтуга жэне жердi пайдалану тшмдшпн арттыруга мYмкiндiк беретш осы мiндеттердi шешудщ негiзгi куралдарына айналуда.

Мемлекет басшысы 2023 жылгы 5 сэуiрде «^азакстан Республикасыныц кейбiр зацнамалык актiлерiне жер катынастары саласындагы мемлекетпк кeрсетiлетiн кызметтердi цифрландыру мэселелерi бойынша eзгерiстер мен толыктырулар енгiзу туралы» Зацга кол койды, оныц шецбершде Жер ресурстары мен жылжымайтын мYлiктiц бiрыцFай базасын жер жэне кукыктык кадастрлар базасын бiрiктiру жолымен цифрландыру женшде тYзетулер кабылданды.[1]

«^азакстан Республикасыныц кейбiр зацнамалык актiлерiне жер катынастары

саласындаFы мемлекеттiк кeрсетiлетiн кызметтердi цифрландыру мэселелерi бойынша eзгерiстер мен толыктырулар енпзу туралы» Зацнамасына сэйкес 28-2) тармакшасы; жылжымайтын мYлiктiц бiрыцFай мемлекетпк кадастрыныц акпараттык жYЙесi - жYргiзу тэртiбi осы Кодексте жэне "Жылжымайтын мYлiкке к¥кыктарды мемлекеттiк тiркеу туралы" ^азакстан Республикасыныц Зацында айкындалатын жер жэне кукыктык кадастрлардыц мэлiметтерiн камтитын акпараттык жYЙе.[2]

«Жылжымайтын мYлiктiц бiрыцFай мемлекеттiк кадастрын (ЕГКН) енгiзу жер учаскелерш онлайн-аукциондар аркылы беру женшдеп жобаны iске асыруFа мYмкiндiк береди Бул жацалык жердi белумен байланысты сыбайлас жемкорлык тэуекелдерiнен арылуFа кемектеседь Процесс электрондык Yкiмет порталы, ЕГКН, вщртк геоакпараттык жYЙе (ГИС) жэне ^азакстан Республикасы ^аржы министрлiгiнiц электрондык сауда алацы (ЭТП) сиякты тYрлi жYЙелердiц ыкпалдасуыныц аркасында уйымдастырылатын болады. Нэтижесшде eтiнiмдердi ецдеу процесiне цифрлык бакылау камтамасыз етiледi, бул эюмдштер тарапынан негiзсiз бас тартудыц алдын алуFа кемектеседГ', - деп атап етт ведомствода.[3]

^азакстанда жер пайдалануды цифрландыру баFытында мацызды кадамдар жYзеге асырылуда. Жер учаскелерi туралы акпаратка кол жеткiзудi камтамасыз ететш " Мемлекеттiк жер кадастрыныц автоматтандырылFан акпараттык жYЙесi (МЖК ААЖ)" сиякты мемлекетпк акпараттык жYЙелер колданыска енгiзiлдi. Жер ресурстарын картаFа тYсiруге, талдауFа жэне бакылауFа мYмкiндiк беретiн геоакпараттык жYЙелер (ГАЖ) дамуда.

^азiрri элемде цифрландыру эр тYрлi кызмет салаларын, соныц iшiнде мемлекеттiк баскаруды езгерте отырып, eмiрдiц ажырамас бeлiгiне айналуда. Экономиканы дамыту жэне элеуметтiк-экономикалык турактылыкты камтамасыз ету Yшiн негiзгi болып табылатын

Impact Factor: SJIF 2021 - 5.81 2022 - 5.94

НАУКА О ЗЕМЛЕ EARTH SCIENCES

жер катынастары саласы да ерекшелш болып табылмайды. Осы саладагы мемлекеттiк кызметтердi цифрландыру тиiмдiлiк пен ашыктыкты едэуiр арттыруга, бюрократиялык рэсiмдердi кыскартуга жэне азаматтар мен бизнес Yшiн кызметтерге нег^рлым ыцгайлы KOлжетiмдiлiктi камтамасыз етуге кабшетп.

Алайда, жетiстiктерменкатаркиындыктарда бар. Жерресурстарытуралы барлык деректер цифрландырылмаган, бул толыкканды талдауга кедергi келтiредi. Кептеген эртYрлi акпараттык жYЙелер бар, бул деректердi бiрiктiрудi жэне акпарат алмасуды киындатады. Жердi пайдалану саласында цифрлык технологиялармен тиiмдi жумыс iстей алатын бiлiктi кадрлардьщ жетiспеушiлiгi де Yлкен кедергi болып табылады. Бул мэселердщ шешiмi ретшде, студенттер мен мамандар Yшiн тагылымдамаларды, практикаларды жэне бiрлескен жобаларды уйымдастыру Yшiн цифрландыру саласында жумыс ютейтш 1Т-компаниялармен ынтымактастыкты кYшейту кажет. Жердi пайдалануды цифрландыру саласындагы шетелдiк мамандармен тэжiрибе алмасуды уйымдастыру, озык тэжiрибелердi зерделеу жэне оларды ^азакстанда енпзу секiлдi реформалар ^азакстанда жер пайдаланудыц туракты дамуын камтамасыз етедi.

1. Мемлекетпк органдардыц интернет ресурстарыныц бiрьщFай платформасы: https://www.gov.kz/memleket/entities/vko-zher/press/news/details/609603?lang=ru

2. «^азакстан Республикасыныц кейбiр зацнамалык актiлерiне жер катынастары саласындаFы мемлекеттiк керсетiлетiн кызметтердi цифрландыру мэселелерi бойынша езгерiстер мен толыктырулар енгiзу туралы»: https://adilet.zan.kz/rus/docs/Z2300000221

3. ^азакстанда жер жэне жылжымайтын деректер мYлiк бойынша бiрыцFай базасы курылды:https://www.kt.kz/rus/state/v_kazahstane_sozdana_edinaya_baz a_dannyh_po_zemle_i_1377951634.html

ЭДЕБИЕТТЕР