Научная статья на тему 'Қазақстан Республикасының азаматтық кодексінің екі тілдегі редакциясындағы сәйкессіздік проблемасы'

Қазақстан Республикасының азаматтық кодексінің екі тілдегі редакциясындағы сәйкессіздік проблемасы Текст научной статьи по специальности «Экономика и бизнес»

CC BY
116
21
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Ключевые слова
ҚАЗАқСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫң АЗАМАТТЫқ КОДЕКСі / қОЛДАНЫСТАғЫ РЕДАКЦИЯ / СәЙКЕССіЗДіК

Аннотация научной статьи по экономике и бизнесу, автор научной работы — Байкәрімова Нұргүл Айтмұханқызы

Осы мақала Қазақстан Республикасының Азаматтық кодексінің қолданыстағы редакция-сындағы кейбір баптарының талдауына арналған. Талдау барысында сәйкессіздіктер анықталып, олардың түзетілген нұсқасы ұсынылған.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

Похожие темы научных работ по экономике и бизнесу , автор научной работы — Байкәрімова Нұргүл Айтмұханқызы

iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

Текст научной работы на тему «Қазақстан Республикасының азаматтық кодексінің екі тілдегі редакциясындағы сәйкессіздік проблемасы»

Байкэрiмова Н¥ргYл Айтм%ханцызы,

КР Зац шыгару институты Лингвистика орталыгыныц НКА жэне халыцаралыц шарттар жобаларына гылыми лингвистикалыц сараптама секторыныц гылыми цызметкерг

КАЗАХСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЬЩ АЗАМАТТЬЩ КОДЕКС1НЩ ЕК1 Т1ЛДЕГ1 РЕДАКЦИЯСЫНДАГЫ СЭЙКЕСС1ЗД1К ПРОБЛЕМАСЫ

Ресми тiлiмiз жетiлiп дамыганымен, зацнамамыздагы тш проблемасы элi кездеседi. Ж^мыс барысында, ягни келiп тYсетiн зацнамалыц актшерге лингвистикалыц сараптама жYргiзгенде цолданыстагы зацнамамен тыгыз ж^мыс жасауга тура келедь Оныц iшiнде Казахстан Республикасы Азаматтыц кодексшщ екi тiлдегi редакциясы жиi цолданылады. Казацстан Республикасыныц Азаматтыц кодексi екi бвлiмнен тирады: жалпы бвлiм жэне ерекше бвлiм. Ерекше бвлiмге жYргiзiлген талдау мына-ларды аныцтауга мYмкiндiк бердi:

«Законодательные акты» деген свздер тYрлiше аударылган, мысалы 406-баптыц 2, 3-тармацтарына сэйкес:

«2. Багалы цагаздар мен валюталыц ц^ндылыцтарды сатып алу-сатуга, егер зац актшервде оларды сатып алу-сатудыц арнау-лы ережелерi белгiленбесе, осы параграфта квзделген ережелер цолданылады.

2-1. Ислам банкшщ банк цызметш жYзеге асыруы кезвде оныц тауарларды сатып алу-сату ерекшелiктерi Казацстан Республикасыныц банк цызметш реттейтiн зацнамалыц актiлерiнде белгiленедi.

3. Осы Кодексте немесе взге де зац актшервде квзделген жагдайларда тауарлардыц жекеле-ген тYрлерiн сатып алу-сату ерекшелiктерi зац актiлерiнде жэне взге де нормативпк ц^цыцтыц актiлерде белгшенедЬ», осы екi тармацтыц взiнде бiр жерде «зац актшерЬ», ал екiншi бiр жерде «зацнамалыц актшер» деп бершген. Осы свздердiц магынасы бiрдей болганымен, бiрiздiлiктi сацтау мацсатында Кодекстщ толыц мэтiнi бойынша «Нормативпк ц^цыцтыц актiлер туралы» Казацстан Республикасы Зацыныц 1-бабы 2) тармацшасына сэйкес «зацнамалыц акт» деп цолданылган орынды болар ед1

406-баптыц 5-тармагыныц орыс тшндеп ре-дакциясына сэйкес:

«5. К отдельным видам договоров купли-

продажи (розничной купле-продаже, поставке товаров, энергоснабжению, контрактации, продаже предприятия) положения, предусмотренные настоящим параграфом, применяются, если иное не предусмотрено правилами настоящего Кодекса о договорах этих видов». Осы баптагы «положения» жэне «правила» деген свздер цазац тшндеп редакциясында «ережелер» деп бiр свзбен бершген. Алайда, «Нормативпк ц^цыцтыц актшер туралы» Казацстан Республикасыныц Зацына сэйкес «положение» - «ереже», ал «правила» - «цагида» деп аударылады. Осындай ескертулер басца баптар бойынша да кездеседь

407-баптыц 3-тармагыныц орыс тiлiндегi ре-дакциясына сэйкес:

«3. Условие о товаре считается согласованным, если договор позволяет определить наименование и количество товаров (существенные условия)». Оныц аудармасы осылайша берiлген: «3. Егер шарт тауарлардыц атауын жэне санын айцындауга мYмкiндiк берсе, тауар туралы талап (елеут талаптар) келiсiлген деп есептеледi». Б^л жерде осы тармацтыц аудармасы мынадай редак-цияда берiлуге тиiс:

«3. Егер шарт тауарлардыц атауын жэне санын (елеут талаптарды) айцындауга мYмкiндiк берсе, тауар туралы талап келюшген деп есептеледi».

416-баптыц 2-тармагыныц орыс тшндеп ре-дакциясына сэйкес:

«2. При отказе продавца передать индивидуально определенную вещь покупатель вправе предъявить продавцу требования, предусмотренные статьей 355 настоящего Кодекса». Оныц аудармасы цазац тшндеп мэпнде осылайша бершген:

«2. Сатушы белгш бiр жеке затты беруден бас тартцан жагдайда сатып алушы сатушыга осы Кодекстщ 355-бабында квзделген талаптарды цоюга ц^цылы». Осы тармацты мынадай редак-цияда баяндаган д^рыс болар:

«2. Сатушы белгш бiр затты жеке взi беруден

Из практики законотворчества на государственном языке

бас тарткан жагдайда сатып алушы сатушыга осы Кодекстщ 355-бабында кезделген талаптар-ды коюга к¥кылы».

422-баптьщ 2-тармагы екiншi абзацыныц орыс тшндеп редакциясына сэйкес:

«Если продавец при заключении договора был поставлен покупателем в известность о конкретных целях приобретения товара, продавец обязан передать покупателю товар, пригодный для использования в соответствии с этими целями». Оныц аудармасы казак тшндеп мэпнде осылайша бершген:

«Егер сатушы шарт жасасу кезiнде сатып алушыга тауарды сатып алудыц накты максаттары туралы хабарламаган болса, сатушы сатып алушыга осы максаттарга сэйкес пайдалануга жарамды тауар беруге мiндеттi». Орыс тiлiндегi редакциясына сэйкес сатып алушы сатушыга ха-барласа, ал казак тiлiндегi редакциясында сатушы сатып алушыга хабарламаса деп керсетшген, ягни, субъектiлер ауыстырылып, норма мYлдем баска магынада баяндалган. Осы сейлемдi мы-надай редакцияда керсету кажет:

«Егер сатып алушы шарт жасасу кезiнде сатушыга тауарды сатып алудыц накты максаттары туралы хабарласа, сатушы сатып алушыга осы максаттарга сэйкес пайдалануга жарамды тауар беруге мвдетп».

Азаматтык кодекстщ толык мэтiнi бойын-ша «законодательство» деген сез «зацдар» жэне «зацнама» деп аударылган, б^л ^гым ез магынасына сэйкес «зацнама» деп аударылуга тиiс.

430-баптыц 3-тармагы екiншi абзацыныц орыс тiлiндегi редакциясына сэйкес:

«В случае, когда на комплектующие изделия в договоре установлен гарантийный срок меньшей продолжительности, чем на основное изделие, покупатель вправе предъявить требования о недостатках комплектующего изделия при их обнаружении в течение гарантийного срока на основное изделие». Оныц аудармасы казак

тшндеп мэтшде осылайша бершген:

«Шартта непзп б^йымга караганда жиынтыктаушы б^йымдарга узактыгы кыска кепiлдi мерзiм белгiленген жагдайда сатып алушы непзп б^йымга белгiленген кепiлдi мерзiм iшiнде кемшiлiктер табылган кезде жиынтыктаушы б^йымныц кемшiлiктерi туралы талаптар коюга к¥кылы». Мазм^нын барынша накты бiлдiру Yшiн керсетiлген норманы мына-дай редакцияда баяндауды ^сынамын:

«Шартта непзп б^йымга Караганда жиынтыктаушы б^йымдарга узактыгы кыска кепiлдi мерзiм белгшенген жагдайда сатып алушы непзп б^йымга белгiленген кепiлдi мерзiм шшде жиынтыктаушы б^йымныц кемшiлiктерi табылган кезде осы кемшшктер туралы талаптар коюга к¥кылы».

Каралып жаткан Кодекстщ орыс тiлiндегi редакциясында 428 жэне 433-баптардыц атаулары мынадай: «Статья 428. Последствия передачи товара ненадлежащего качества» жэне «Статья 433. Последствия передачи некомплектных товаров». Казак тшндеп редакциясына сэйкес «428-бап. Тшсп сапасы жок тауар берудiц зар-даптары» жэне «433-бап. Жиынтыкталмаган тауарлар берудщ салдары» деп аударылган. Осы баптардыц атауларындагы «последствия» сезiнiц магынасы бiр болганымен, бiрiншiсiнде «зардап-тары», ал екiншiсiнде «салдары» деп бершген. Б^л бiрiздiлiк мэселесi.

Жогарыда кел^ршген талдау сарапта-ма жYргiзу барысында кездескен Азаматтык кодекстiц бiрнеше бабына гана катысты. Азаматтык кодекс белгшенген жYЙе бойын-ша орналаскан азаматтык к¥кыктыц нормала-ры камтылган зацнамалык акт болгандыктан, оныц сапасы тшсп децгейде болуы, мемлекеттiк тiлдегi мэпш жэне жалпы ресми казак тшндеп зацнаманыц мэтiнi халык Yшiн тYсiнiктi бо-лып жазылуы бYгiнгi ^нде езектi эрi ой толгандырарлык мэселе болып калуда.

ПайдаланылFан эдебиет тiзiмi

1. Казакстан Республикасыныц 1999 жылгы 1 шiлдедегi N 409 Азаматтык кодека // «Зац» ДК.

2. «Нормативпк к¥кыктык актiлер туралы» 1998 жылгы 24 наурыздагы № 213 Казакстан Республикасыныц Зацы // «Зац» ДК.

• • • • •

Осы мацала Цазацстан Республикасыныц Азаматтыц кодекстщ цолданыстагы редакция-сындагы кейб1р баптарыныц талдауына арналган. Талдау барысында сэйкесаздЫтер аныцталып, олардыц тYзетiлген нусцасы усынылган.

ТYйiн свздер: Цазацстан Республикасыныц Азаматтыц кодекс, цолданыстагы редакция, сэйкессiздiк.

Настоящая статья посвящена анализу некоторых статей Гражданского кодекса Республики Казахстан в действующей редакции. В ходе анализа были выявлены некоторые несоответствия перевода и предложены исправленные варианты.

Ключевые слова: Гражданский кодекс Республики Казахстан, действующая редакция, несоответствие.

Problems of edition inconsistence in two languages of Civil Code of the Republic of Kazakhtsan. This article is devoted to the analysis of some articles of Civil Code of the Republic of Kazakhstan as amended.

Key words: civil Code of the Republic of Kazakhstan, as amended, Inconsistence.

Н.А. Байкэр1мова,

КР Зац шыгару институты Лингвистика орталыгыныц НК^А жэне хальщаральщ шарттар жобала-рына гылыми лингвистикалыц сараптама секторыныц гылыми ^^MeTOepi

^азакстан Республикасыныц Азаматтык кодексшщ eKi тщцеп редакциясындагы сэйкесаздж проблемасы

Байкаримова Н.А.,

научный сотрудник сектора научно-лингвистической экспертизы проектов НПА и международных договоров Института законодательства РК

Проблемы несоответствия в редакции Гражданского кодекса Республики Казахстан на двух языках

Baikarimova N.A.,

Research officer of sector of research linguistic expertise of drafts of laws and regulations and international agreements of SI Institute of Legislation of the Republic of Kazakhstan

During the analysis there were some in consistencies with translations and offered amended versions

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.