CC BY
1Impact Factor: SJIF 2021 - 5.81 2022 - 5.94
НАУКА О ЗЕМЛЕ EARTH SCIENCES
ОЖА 631.111.2
ЦАЗАЦСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ МЕН РЕСЕЙ ФЕДЕРАЦИЯСЫНЬЩ АУЫЛ ШАРУАШЫЛЫГЫ МАКСАТЫНДАГЫ ЖЕРЛЕР1НЩ КАДАСТРЛЫЦ Ц¥НЫ:
МАЦСАТЫ МЕН М1НДЕТТЕР1
Н¥РЖАН¥ЛЫ 0РКЕН
С.Сейфуллин атындагы ^азак Агротехникалык Зерттеу Университетi ^еА^ Жер ресурстарын баскару сэулет жэне дизайн факультет «Кадастр» мамандыгынын студентi
БЕРИСТЕНОВ АЙДАРБЕК ТАЙНИГАЗЫНОВИЧ
Гылыми жетекшi, Астана к., ^азакстан
Ацдатпа. Бул зерттеу Казацстан Республикасы мен Ресей Федерациясыныц ауыл шаруашылыгы мацсатындагы жерлершц кадастрлыц цуныныц мацыздылыгын талдайды. Кадастрлыц цун жердщ экономикалъщ цунын аныцтап, салыц салу ЖYйесiн реттеуде мацызды рвл атцарады. Зерттеудщ мацсаты — кадастрлыц цунды дурыс аныцтау арцылы ауыл шаруашылыгы секторын дамыту, салыц телеушыердщ мгндеттемелергн белгыеу, жер ресурстарыныц есепке алу ЖYйесiн жет1лд1ру, жэне жерд1 эд1л белу механизмдерт аныцтау. Екг елде де кадастрлыц цун салыц ЖYйесi мен жер нарыгынреттеудщ негiзгi элементi болып табылады, эрi ауыл шаруашылыгыныц тиiмдi дамуына ыцпал етедi. Жердщ кадастрлыц цунын аныцтау мемлекетке ауыл шаруашылыгы жерлертщ тиiмдi пайдалануын багалауга мYмкiндiк бередi, бул экономикалыц еЫм мен аграрлыц сектордыц дамуына оц эсерт тигiзедi.
TyrnHdi свздер: кадастрлыц цун, ауыл шаруашылыгы, экономикалыц цурал, салыц салу, нарыцтыц цун, жеручаскелерi, жер ресурстары.
^азакстан Республикасы мен Ресей Федерациясыныц ауыл шаруашылыгы максатындагы жерлершщ кадастрлык куны ауыл шаруашылыгыныц дамуындагы мацызды экономикалы; к¥рал болып табылады. Бул керсетюш жердщ накты экономикалык кунын аньщтауга, оны тиiмдi пайдалануга жэне салык салу жYЙесiн реттеуге арналган непзп элемент ретшде кызмет етедь
Кадастрлык кунныц непзп максаты - ауыл шаруашылыгы максатындагы жерлерге салык салудыц непзш калыптастыру. Эрбiр елде жерге салык салу мелшерi кадастрлык кунга CYЙенедi. Бул салык мемлекет казынасына тYсетiн юрютщ бiр белш болып табылады, эрi жердiц иелерi мен пайдаланушыларыныц каржылык мiндеттемелерiн аныктайды. Кадастрлык кунды дурыс жэне эдш аныктау салык жYЙесiнiц турактылыгын камтамасыз етедi жэне бюджетке туракты юрютер экеледi.
Кадастрлык кун ауыл шаруашылыгы максатындагы жерлердщ нарыктык кунын багалау Yшiн мацызды керсеткiш болып табылады. Бул жер нарыгында калыптасатын багалардыц эдiл эрi накты болуын камтамасыз етедь Жер учаскелерi сатылганда, жалга берiлгенде немесе баска да операциялар жYргiзiлгенде, кадастрлык кун жердiц объективт багасы ретiнде кызмет етедi.
Жердщ кадастрлык кунын аныктау мемлекетке ауыл шаруашылыгы максатындагы жерлердщ каншалыкты тиiмдi пайдаланылатынын багалауга мYмкiндiк бередi. Жердщ кундылыгы оны пайдалану сапасына, ешмдшгше жэне табиги жагдайларга байланысты болады. Осылайша, кадастрлык кун жердiц аграрлык сектордагы релiн нактылау Yшiн мацызды курал болып табылады.
Ауыл шаруашылыгы максатындагы жерлердщ кадастрлык куны ауыл шаруашылыгы секторын дамытуда мемлекетпк жоспарлау мен баскарудыц негiзгi элементi ретшде колданылады. Бул акпарат мемлекетке жер ресурстарын дурыс жоспарлауга, оларды тиiмдi пайдалануга жэне ауыл шаруашылыгы ендiрiсiнiц енiмдiлiгiн арттыруга мYмкiндiк бередi.
Impact Factor: SJIF 2021 - 5.81 2022 - 5.94
НАУКА О ЗЕМЛЕ EARTH SCIENCES
Кадастрлык кунныц мiндеттерi
1. Жердщ экономикалык кундылыгын аныктау
Жердщ кадастрлы; к¥нын есептеу аркылы оныц экономикалы; кундылыгын багалау мiндетi орындалады. Бул жер иелерi мен пайдаланушыларына жердщ накты кунын бiлуге мYмкiндiк бередi. Сонымен катар, жердщ экономикалы; кундылыгын аныктау ауыл шаруашылыгы eнiмдерiн eндiру жэне жердi пайдалану тиiмдiлiгiн арттыру максатында мацызды рел аткарады.
2. Салык телеушшердщ мiндеттемелерiн аныктау
Кадастрлык кун ауыл шаруашылыгы жерлершщ иелерi мен пайдаланушыларыныц салык мiндеттемелерiн нактылау Yшiн колданылады. Бул жердщ экономикалык кундылыгына непзделген салык тeлеудi эдiл жэне тиiмдi етiп уйымдастыруга мYмкiндiк бередi. Салык мелшерш дурыс аныктау бюджетке туракты кiрiстер экелiп, ауыл шаруашылыгы саласыныц туракты дамуына ыкпал етедi.
3. Жердщ есепке алу жYЙесiн жетiлдiру
Кадастрлык кун жер ресурстарыныц есепке алу жэне мониторинг жYЙесiн жаксартуга арналган. Бул жYЙе жердщ зацды тYPде пайдаланылуын кадагалауга, оныц кундык кeрсеткiштерiн жацартуга жэне жер катынастарын реттеуге мYмкiндiк бередi. Сонымен катар, кадастрлык кун жердi сатуга немесе жалга беруге байланысты кукыктык мэселелердi шешу Yшiн кажеттi деректердi камтамасыз етедi.
4. Жер ресурстарын эдш белу
Кадастрлык кунды дурыс аныктау жер ресурстарын эдш жэне тиiмдi белуге кемектеседь Бул мемлекетке ауыл шаруашылыгы максатындагы жерлердi элеуметтiк-экономикалык кажеттшктерге сай дурыс пайдалануга мYмкiндiк береди Жер ресурстарыныц тиiмдi бeлiнуi ауыл шаруашылыгыныц дамуында мацызды рел аткарып, eндiрiстiк элеуеттi арттыруга жагдай жасайды.
^азакстан мен Ресейде ауыл шаруашылыгы максатындагы жерлердщ кадастрлык кунын аныктау уксас жYЙелер бойынша жYргiзiледi. Ею елде де жер кадастрыныц зацнамалык негiздерi бар жэне олар мемлекетпк реттеу жYЙесiнiц бiр бeлiгi болып табылады. ^азакстанда жер кадастры туралы зацнама ауыл шаруашылыгы жерлерiн баскару мен бакылауды камтамасыз етедi, ал Ресейде бул жYЙе жер катынастарын реттеудщ негiзi ретiнде кызмет етедь
Жалпы, екi елде де ауыл шаруашылыгы жерлершщ кадастрлык куны салык жYЙесiн, жер нарыгын, жердi пайдалануды жэне жер ресурстарын баскаруды реттеудеп негiзгi курал ретiнде мацызды рел аткарады. Жердщ кадастрлык кунын дурыс аныктау ауыл шаруашылыгы саласыныц тиiмдi дамуына, жердi эдш пайдалануга жэне экономикалык еамге ыкпал етедь
1. Рязанцев И. И., Токарева Г. В., Еременко Н. В. Конъюнктурные особенности рынка сельскохозяйственных земель и их влияние на состояние земельных отношений //Аграрный вестник Северного Кавказа. - 2015. - №. 4-1 (20). - С. 39-43. https://cyberleninka.ru/article/n/konyunkturnye-osobennosti-rynka-selskohozyaystvennyh-zemel-i-ih-vliyanie-na-sostoyanie-zemelnyh-otnosheniy
2. Воробьев С. В. Обзор зарубежного опыта регулирования имущественно-земельных отношений //Имущественные отношения в Российской Федерации. - 2004. - №. 2. - С. 1114. https://cyberleninka.ru/article/n/obzor-zarubezhnogo-opyta-regulirovaniya-imuschestvenno-zemelnyh-otnosheniy
3. Гридюшко А. Н., Гридюшко Е. Н. Совершенствование механизма земельных отношений //Проблемы экономики. - 2019. - №. 2 (29). - С. 50-58. https://cyberleninka.ru/article/n/sovershenstvovanie-mehanizma-zemelnyh-otnosheniy
ЭДЕБИЕТТЕР
