CC BY
45ИбрагимовЖамаладен Ибрагим%лы,
ЦР Зац шыгару Институты халыщаралыщ зацнама жэне салыстырмалы щущыщтану белгмгшц
жетекшг гылыми щызметкерг, тарих гылымдарыныц кандидаты, доцент
КАЗАХСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ КАТЫСУМЕН ЦАЛЫПТАСАТЫН ИНТЕГРАЦИЯЛЬЩ Б1РЛЕСТ1КТЕРДЩ К^КЬЩТЬЩ АСПЕКТ1ЛЕР1
БYгiнгi танда к¥рылатын жана экономикалык одактардын, ^йымдардын мэнiнен, сонымен ^атар осы бiрлестiктер жасаскан эр денгейдегi халыкаралык шарттар дамуынан кврiнетiн кажеттiлiктердi институционализациялау
процес белсендi жYрiп жатыр. Элемдiк экономи-каны аймактандырудын мынадай денгейлерi бар: жЛандыщ институттар(халыкаралык ^йымдар), аймактык интеграциялык бiрлестiктер.Ал вз кезегiнде интеграциялык бiрлестiктердiн эр тYрлi ^йымдастырушылык нысандары бар.
Еуроодак интеграциянын жогаргы денгейiн атай втш, еуропалык интеграция жолы мен ондагы втiп жаткан процестердi тек калыпты он т^ргыдан квруге болмайды. Ондагы халыктарды бiрiктiру iсiндегi Yлкен жетiстiктерге карамастан, еуропалык интеграция жэне онын к¥кыктык к^рылымына ыкпал ететш кайшылыктарды да квруге болады. бйткеш, бiздiн ойымыз-ша бiрынFай валюталык жэне банк жYЙесi тэрiздi жаналыктарга кейбiр мемлекеттердiн квзкарастары бiрдей емес.
ТМД елдерi элемдiк шаруашылыктын сонгы он жылдагы негiзгi тенденцияларын, олардын жаhандануын жэне аймактануын, экономикалык дамудын барлык багыттарында транс^лттык корпорациялардын кызмепмен белсендi YЙлесуiн ескеру кажет. ТМД жаhандык экономикалык процестегi ролi олардын жеке мYДделерiмен жэне мYмкiндiктерiмен де аныкталады.Ол экономикалык Yштiк одактын элемдш экономика жэне саясаттагы ТМД мэнш квруiне де байланысты. Kазiргi кезде ТМД втпелi жагдайды басынан вткеруде. ТМД елдерi арасында еркiн сауда аймагын, кедендiк одак, бiртYгас экономикалык кещстш к¥ру бойын-ша интеграциялык процестер онын алдындагы келiсiмдердiн кажетп он жетiстiктерге экелмегенiн кврсетедi. Осы орайда к¥рылып, кызмет аткарып жаткан БiртYгас экономикалык
кенiстiктiн басты максаты-^лттык экономиканын дамуынын т^рактылыгын камтамасыз ету бо-лып табылады. Ал интеграциялык процестердщ эр тYрлi жылдамдыкта жэне кезен-кезенмен жYргiзiлiп жатканын квруiмiзге болады.
Казакстан Еуразия кенiстiгiндегi
экономикалык интеграциянын бастамасы болып табылады. Осы басталган жылы елiмiздiн аталган бастамасына 20 жыл толгалы отыр. Барлык осы жылдар бедерiнде Казакстан еуразиялык интеграция бастамасын дэйектiлiкпен шгершетш келедi. Онын дэлелi ретiнде 2014 жылы Кеден одагы мен БiрынFай экономикалык кенiстiктiн к¥^ыктык базасын кодификациялау непзвде калыптастыратын Еуразиялык экономикалык одак туралы шартты кабылдау жоспарлануда. Б^л бiздiн елiмiз Yшiн вте манызды к¥жат, себебi ол алдагы квптеген жылдарга мемлекетiмiздiн сырткы экономикалык саясатынын негiздерiн аныктайды.
Интеграциялык бiрлестiктердiн мэн-манызын Казакстан Республикасынын Президент Н.Э. Назарбаев «Казакстан-2050» стратегиясы калыптаскан мемлекеттiн жана саяси багыты» атты Казакстана халкына жолдауында атап кврсеткен болатын: <^з Кеден одагын жэне БiртYгас экономикалык кенiстiктi ныгайтатын боламыз. Бiздiн таяудагы максатымыз -Еуразиялык эконмикалык одак к¥ру. Соган орай бiз мэселелердiн консенсус аркылы шешшетшш накты мэлiмдеймiз. Саяси егемендiкке кысым кврсетшмейдЬ> [1, 3].
Елбасымыздын жогарыда аталган жолда-уынан мемлекетiмiздiн бYгiнгi тандагы даму жолында Еуразиялык экономикалык одактын кажеттшш айкын кврiнедi. Казiргi кYндегi жаhандану Yрдiстерi аукымында экономикалык дагдарыстарга карсы т^ру, экономикалык элеуеттердi шогырландыру багытында осындай мемлекетаралык бiрлестiктердi калыптастыру,
оларды жетiлдiру мэселелерi взектi болып отыр.
Сонау 1991 жылдары Кецес Одагы ыды-рау кезiндегi ел жагдайы элi кYнге дейiн естен кетпестей жадымызда калды. Сол бiр тарихи кYндермен кабаттаскан проблемалар мен карама-кайшылыктардыц ауырлыгынан экономиканыц т^ралап калганына барлык т^ргындар куэ болды. Б^рын болган бiртYгас шаруашылык механизмi кYЙреп, дагдарыска ^шырап жатты. Жекеле-ген кэсiпорындар гана емес, бYтiндей салалар К¥лдырады. Квптеген адамдар ж^мыссыз жэне кYнкврiске кажетп каржысыз калды. Осындай кезенде Елбасымыз ТМД к¥ру туралы, артынан Еуразиялык экномикалык Одак к¥ру туралы, эсiресе экономикалык интеграция мэселешнде квп Yмiт ^ткендердщ катарында болды.
Осы орайда зацгер-галымдар да еуразиялык интеграциялык бiрлестiктердщ кажеттшп туралы пшрлерш былай деп бiлдiрдi: «Главная цель Единого экономического пространства, по моему мнению, - обеспечение стабильного развития национальных экономик. В свете этого интеграции нет альтернативы. Конечно, степень готовности национальных экономик заметно различается. По сути можно говорить о разноскоростных и поэтапных процессах интеграции» [2, 7].
Казахстан Республикасыныц Президент Н.Э. Назарбаев взшщ «Еуразиялык одак: идея-дан болашактыц тарихына» атты макаласында: «БYгiнде КСРО ыдыраганнан кейiн к¥рылган мемлекеттердщ жакындасу YДерiсiн еуразиялык интеграция деп атау дагдыга ендi. Б^л ^гымды талдамашылар мен сарапшылар кещнен пайда-ланады жэне ец мацыздысы, ол таяу жэне алыс шетелдердегi саяси элитаныц табиги свз саптау-ына айналды. БYгiнде Еуразиялык Одак к¥ру иде -ясы керi итеру сезiмiн тугызбайды жэне ешкiмдi де тацдандырмайды. М^ныц сыртында ол туралы ец жогары децгейде таяудагы максаттар жэне накты интеграциялык жоба ретiнде айтылады» [3, 4] - деп атап кврсеттi.
Эйткенi, елдщ тэуелсiздiгiн ныгайтудагы, дагдарысты ецсерудегi, экономиканы квтерудегi, адамдардыц т^рмыс децгейiн арттырудагы вцiрлiк интеграцияныц шынайы мYмкiндiктерiн жаксы тYсiндiк. Осы сол кезде квтершген б^л мэселе вз алдына койган максаттарына жетiп келедi жэне де бiз карастырып отырган ж^мысымыздыц непзп такырыбы, ягни Еуразиялык экономикалык одактыц 2015 жылы 1 кацтарында кабылдануыныц взi Президентiмiздiц ойыныц жYзеге асып келе жатканыныц кврiнiсi.
Еуразиялык одак калыптастыру идея-
сын Казакстан Республикасыныц т^цгыш Президентi 1994 жылы Мэскеудщ М. Ломоносов атындагы университетiнiц дэрiсiнде ба-яндады. Б^л идеяны Елбасымыз Ресейдiц ец ежелп университетiндегi гылыми элитаныц аудиториясында кездейсок жариялаган жок. ТМД к¥рылганнан кешн екi жылдан соц-ак пай-да болган квп кырлы интеграциялык YДерiстi тыгырыктан шыгару жвнiндегi берiк шешiммен бYкiл Достастыктыц интеллектуалдык элитасы-на тшелей ^сыныс жасады. Сол бойда-ак бiр топ галымдар б^л ^сынысты кызу колдады. Б^л идеяны б^каралык акпарат к¥ралдарында кецiнен талкылауга да галымдар катысты [4, 97].
Осы Мэскеу университетвде Елбасы ТМД-ныц уакыттыц объективтi талаптарына жауап бермейтшш жэне мYше-мемлекеттердiц бiздiц халыктарымыз аса м^ктаж болып отырган ин-теграциясын камтамасыз ете алмайтынын ашык айтты. Сондыктан нег^рлым накты принциптер-де iс-кимылдар жасайтын жаца мемлекетаралык бiрлестiк к¥ру кажеттiгi пiсiп-жетiлдi. Сол кезде «Мемлекеттердщ Еуразия Одагын калыптастыру туралы» жобасы Yстiнде кызу ж^мыстар жYрдi жэне ол 1994 жылдыц маусым айында жари-яланды. Б^л жоба 1994 жылы ТМД елдершщ баспасвзiнде ец квп назар аударылган бастама болды. Шолушылардыц квбi оны «ец тосын», «ец кYштi эсер тугызган» жоба деп багалады [4, 218].
Ал бYгiнгi танда елiмiзде кызу талкылатып жаткан мэселе Yш ел арасындагы Еуразиялык экономикалык одак к¥ру туралы шарттыц к¥^ыктык аспектiлерi деп айтуымызга болады. Астанада вткен былтыргы мамыр кездесуiнiц корытындысы бойынша Казакстан, Ресей жэне Беларусь 2015 жылдыц 1 кацтарынан бастап Еуразиялык экономикалык одагы вз ж^мысын бастайды деген келiсiмге келiп отыр. Сонымен катар, Yш елдiц мемлекет басшылары тарапынан «Интеграциялык YДерiстердi одан эрi дамытудыц багыттары туралы» шешiм алынып, Yш ел Yкiметi мен Еуразиялык экономикалык комиссияга Еуразиялык экономикалык одак туралы шарт-ты дайындау жвншдеп тапсырма берiлген. Жалпы интеграциялык бiрлестiктердiц басты максатыныц бiрi экономикалык ынтымактастык, инвестициялык саладагы басымдыктарга назар аударып, сол багытта Yш мемлекеттiц кызметш багыттау: «Прежде всего, экономическое сотрудничество в рамках ЕврАзЭС нацелено на достижение двух основных целей в инвестиционной области: создание наиболее благоприятных условий для развития инвестиционных потоков
между государствами-участниками и определение единых подходов к инвестициям из третьих стран» [5, 19].
Еуразиялык экономикалык одак К¥ру кейбiр саясаткерлер айткандай КСРО-ны кайта жацгыртуга ^мтылыс болып табыл-майды. Саяси егемендш ешкашан мызгымак емес. Б^л - барлык катысушы мемлекеттер -Казакстанныц, Ресей мен Беларусьтщ бiржакты ^станымы. Экономикалык интеграция ^лттык мемлекеттiлiктi ныгайтып, оны экономика аркылы барынша орныкты ете тYсу Yшiн да-мытады. Оны осы Еуразиялык экономикалык одактыц негiзгi бес кагидаларынан ацгарамыз: экономикалык прагматизм, егемендiктi к¥рметтеу, интеграцияга катысуга ерiктiлiк, шешiмдердi кабылдаудагы тец к¥кыктылык, дамудыц эволюциялыгы мен еуразиялык кещспктщ ашыктыгы [6, 3].
Казакстан, Ресей мен Беларусь Еуразиялык экономикалык одакты стратегиялык эрiптестiк пен достык рухында к¥ру бойынша ж^мыс жа-сап жатыр.Себеб^ экономикалык интеграция эр мемлекеттщ мYмкiндiгiн айтарлыктай кYшейтедi. Экономикалык одак элемдш когамдастыкпен барыншы табысты ынтымактасу Yшiн к^рылатынын да айта кеткен жен.
БYгiн де бYкiл элемде интеграциялык тренд-тер Yстемдiкке ие болып отыр. Жаhандану мен аймактану - ХХ1 гасырдыц мейнстримi. ДYниежYзiнде казiрщ езiнде Еуроодак, НАФТА, МЕРСОКУР, Африка одагы, АСЕАН, АТЭС сиякты жэне баска да бiрлестiктер к¥рылган.
Экономикалык интеграция жаhандык тэж1рибеде бYгiн де мынаны керсетiп отыр: кYш-жiгердi бiрiктiру ¥закмерзiмдi экономикалык ди-видендтер экеледi, халыктыц эл-аукатын арттыра-ды. Б^ныц дэлелi ретiнде осы Yш мемлекетаралык Кеден одагы жетiстерi мысал бола алады. Б^л туралы бYгiн экономика жэне бюджетпк жоспар-лау вице-министрi Т. Жаксылыков мэлiм еттi: «Б^л Казакстан Yшiн ете мацызды к¥жат, себебi ол алдагы кептеген жылдарга мемлекетiмiздщ сырткы экономикалык саясатыныц негiздерiн аныктайды. Казакстанныц ендеу енеркэсiбiне тiкелей шетелдiк инвестициялар келiмшщ есуi осыныц керсеткiшi болып табылады. Мэселен, Кеден одагы к¥рылган сэттен бастап Казакстанныц ецдеушi енеркэабше тартылган тiкелей шетелдiк инвестиция келемi 88 пайызга - 2009 жылгы 1,8 млрд. АКШ долларынан 2012 жылы 3,4 млрд. АКШ долл. ^лгайды» [7, 1].
Б^л ретте, тiкелей инвестицияныц жалпы келемi жогарыда аталган кезецде 34% пайызга -
21,4 млрд. АКШ доллардан 28,3 млрд. АКШ дол-ларына дешн встi. Еуразиялык экономикалык одактыц к¥рылу негiзi Ресей, Белоруссия жэне Казакстан Еуразия кещстшндеп взара ыкпалдастыкты ныгайтуды квздейтiнiн Yш мем-лекет басшылары вз свздерiнде атап кврсетiп отыр.
БYгiнгi кYндегi Еуразиялык экономикалык одактыц мэселесше катысты сарапшылардыц айткан баяндамаларына Елбасы Н^рс^лтан Назарбаев: «Еуразиялык экономикалык одак - Кецес Одагын кайта калпына келтiру емес. Калайша КСРО-ны кайта тYлейдi деп айтуга бо-лады? Кецес Одагы вндiрiстiц бэрi мемлекеттiк меншiкте болган катац эюмшшк жYЙеде коммунистiк идеямен вмiр CYPдi. Б^л бiздiц оппозиционерлерiмiздiц немесе бiздiц елдер аумагында м^ндай ыкпалдастык болганын каламайтын д^шпандарымыздыц бойындагы Yрей гана», - дедь
Ал, Ресей Yкiметiнiц жетекшiсi Д. Медведев Ресей, Беларусь жэне Казакстан к¥рып отырган жаца экономикалык к¥рылымга ТМД-ныц взге мемлекеттерi де мYше бола алатындыгын жария еттi. «Бiз, эрине, бiрiккендегi элеуетiмiздiц басым екенiн тYсiнетiндердiц барлыгына да ашыкпыз. Бiз взара келiсе аламыз. Бiз бiр-бiрiмiздi тыцдап, келiсiмдерге кол жетюзе аламыз. Осы взара тYсiнiстiк Yш ел халкыныц мYДдесi Yшiн ж^мыс iстеудiц кiлтi бола алады», - деп атап втп. вз кезегшде Беларусь басшысы Александр Лукашенко: «Ресейде, Казакстанда, бiздiц елiмiзде де осы процеске карсы адамдар бар. Олардыц артында кiм т^рганы тYсiнiктi. Алайда бiз бэрiн аттап втпк», - дедi [8, 3].
Елбасымыз взшщ еуразиялык интеграция идеясын ХХ гасырдыц бiрiншi жарты-сында орыс эмигранттары арасында пай-да болган «еуразияшылык мектебi» жолын ^станушылардыц бэрiнен де озык кеткен дацкты ресейлiк ойшыл Лев Гумилевтщ квзкарастарына CYЙенiп алга тарткан болатын. 1994 жылы Мэскеу университетiнде мэлiмдеген Еуразиялык одак идеясынныц негiзгi принциптерi 2015 жылы 1 кацтарында кабылданатын Еуразиялык экономикалык одак к¥рудагы идеясыныц тYп тамыры. Олай болса, Елбасыныц Еуразиялык одак к¥рудагы принциптерiне токталып втсек жэне де сарапшылардыц жогарыда атап кеткен пшрлерше карсы дэлелдер кел^рсек.
ХХ жэне ХХ1 гасырлар шегiндегi накты тарихи жагдайларга икемдецщршген еуразияшылдыкка деген Казакстан Республи-касы Президентiнiц квзкарасы твмендегi прин-
циптерге непзделдк <^ршшщен, мэдени жэне вркениеттшк факторлардын манызын терiске шыгармай-ак, мен ен алдымен, экономикалык прагматизм негiзiндегi интеграцияны к¥руды ^сындым. Еуразиялык Одактын бастапкы негiзi - Бiрт¥тас экономикалык кещстш бiздiн халыктарымыздын бiрлесе табысты дамуынын аукымды ареалы ретiнде болмак. Екiншiден, мен эркашанда ерiктi интеграцияны жактаушы бо-лып келдiм жэне болып кала беремiн. Эрбiр мем-лекет пен когам жаhанданушы элемде взшдш болмыска шексiз бас ^ра берушiлiктiн жэне вз шекараларында т^йыкталып калудын магынасы жок екендiгiн тYсiнуге дербес келуi тиiс. Yшiншiден, Еуразиялык Одакты мен эу бастан-ак мемлекеттердiн тендiк, бiр-бiрiнiн iшкi юше араласпаушылык, егемендiк пен мемлекеттiк шекаралардын кол с^гылмастыгын к¥рметтеу кагидаттары непзшдеп бiрлестiк ретiнде кврдiм. Твртiншiден, мен Еуразиялык Одактын эрбiр мYше елдщ мYДделерiн ескеретiн, накты да шы-найы вкiлеттiктерге ие, консенсус непзшде ю-кимылдар жасайтын ^лгустшк органын к¥руды ^сындым» [9, 6] - деп кврсетп.
Б^л принциптерден кврш отырганымыздай Еуразиялык экономикалык одак - Кенес Одагын кайта калпына келиру емес. Тек бYгiнгi жаhандану кезещнде ел кYш-жiгерiн арттыру, достык карым-катынасты ^лгайту, элем дагдарысына карсы т^ру, ел экономика-сын дамыту екенш ангартады. Казакстаннын катысуымен к¥рылып жаткан интеграциялык бiрлестiктердi одан эрi жетiлдiруде Yш мем-лекет арасындагы ынтымактастыктын негiзiн к^райтын халыкаралык-к¥кыктык негiзге тал-дау жасау кажет.Ен алдымен казiргi уакытта кабылданган келiсiмдерде ЕурАзЭК мYше-инвестор мемлекеттердiн капитал салымдарын коргауга багытталган к¥кыктык нормалар мен принциптер бектлген. Тек осы iс-шараларды колдап жYргiзу Yшiн ж^мысты жалгастыру кажет.
Осы басымдыктарды алга жылжыту-да интеграциялык бiрлестiктерге мYше-мемлекетердiн iшкi тэж1рибесше, ^лттык заннаманы жетiлдiруге баса назар аудару кажет. Осы мэселеге катысты зерттеу ж^мыстарымен айналысып жYрген зангер-галымдардын квзкарастары бiздiн пiкiрiмiздi куаттай тYседi: «В то же время полезно будет обратиться к внутреннему опыту отдельных государств-членов
ЕврАзЭС, понять, насколько совершенным является их национальное законодательство по регулировнию инвестиционной деятельности. Ведь именно с внутренним правом приходится сталкиваться инвестору, когда он непосредственно осуществляет свою деятельность, в конкретной стране. В каждом евразийском государстве есть свои правила, касающиеся регламентации порядка и условий инвестирования, налогообложения, валютного регулирования и контроля, ведения банковской, страховой, аудиторской деятельности, регистрации коммерческих организаций» [10, 17].
ТМД елдершщ еркш жэне азгана мiндет жYктейтiн сипаты оньщ мYшелерiне мэселелердi шешудщ кен спектрш жэне олардьщ шшдеп eмiрге бешмдшерш тандауга мYмкiндiк бередi. Сонымен ^атар достастьщтьщ эрбiр елiнiн экономикалык дамуынын денгейлерi мен саяси жагдайыньщ ерекшелiктерi ескерiлуi кажет. Екiншi жагынан келiсiмдер жэне шарттардагы тiкелей колданылатын к¥кыктык нормалардын болмауы iшкi заннаманьщ Yйлесiмдiлiгiне жэне оларга eзгерiстер мен толыктырулар енгiзуге кедергiлер келтiредi. К^рп кYнде ТМД елдерiнiн эр шапшандыктагы жэне эр денгейдегi экономикалык интеграциясы кажет, eйткенi ол достастыкка катысушы-елдердщ когамдык-саяси жэне элеуметтiк салаларындагы болып жаткан объективт процесстердiн сал-дарлары болып табылады.Осындай интеграция достастыктагы накты жагдайды керсетедь
Казакстан Республикасынын катысуымен к¥рылатын интеграциялык бiрлестiктердiн к¥кыктык аспектшерш зерттеуде мемлекеттiк денгейде аткарылатын ж^мыстарды жалгастыру кажет. Осы орайда бiз мынадай ^сыныстарды атап eткiмiз келедк
1. Болашакта к¥рылатын Еуразиялык экономикалык одактын к¥рылуы туралы к¥^ыктык т^ргыдан азаматтарга тYсiндiру ж^мысын жан-жакты, кешецщ тYрде жYргiзу;
2. Еуразиялык экономикалык одактын экономикалык тшмдшшне катысты гылыми-зерттеу ж^мыстарын жан-жакты жYргiзу.
3. Еуразиялык экономикалык одактын эзiрлену кезендерше катысты Еуразиялык одактын тэжiрибесiне талдау жасап, он т^старын мемлектiмiздегi интеграциялык процестердщ даму каркынына бейiмдеп пайдалануымыз кажет.
ПайдаланылFан эдебиеттер Ti3iMi
1. Казахстан Республикасыньщ Президентi Н.Э. Назарбаевтыц «Каза^стан-2050» стратегиясы ^алыптаодан мемлекеттщ жаца саяси багыты» атты Казахстан хал^ына жолдауы // Егемен Казахстан.
- 2012,15 желто^сан. - 8 б.
2. Капустин А.Я. Через международное право-к интеграции // Евразийский юридический журнал.
- №1(20)2010. - 143с.
3. Назарбаев Н. «Еуразиялык ода^: идеядан - болашакгыц тарихына» // Алаш айнасы. - №191. -2011. - 12 б.
4. Назарбаев Н.Э. Fасырлар тогысында. «Еуразия ы^палдастыщ пен ыдыраушылыщ». - Алматы, 1996. - 272 б.
5. Камышевский В.И. Становление международно-правового механизма инвестиционного сотрудничества в рамках ЕврАзЭС: нормативно-правовое и институциональное обеспечение // Евразийский юридический журнал. - №6(25) 2010. - 143 с.
6. Назарбаев Н.А. «Евразийский союз: новые рубежи, проблемы, перспективы» // Том III. Н.А. Назарбаев и внешняя политики Казахстана: сборник документов и материалов в трех томах / Отв. ред. Б.К. Султанов. - Алматы: КИСИ при Президенте РК, 2010. - 340 с.
7. М^са С. «Елбасы идеясыныц ертещ ецселЬ> // Егемен Казахстан, - 2014 ж. 1 ^ацтар - №1 (28225). - 9 б.
8. Жа^сылыщов Т. 2014жылы Еуразиялык экономикалык ода^ туралы шартты ^абылдау жоспарлануда» // ¥лт.kz. - 13 ^ацтар 2014 ж. - 12 б.
9. ТYсiпбек¥лы Ж. «Еуразиялык экономикалык ода^ ^¥руга ^адам бастыщ» // Алаш айнасы - 19 параша 2011 жыл. - 12 б.
10. Камышевский В.И. Источники инвестиционного права ЕвразЭС // Евразийский юридический журнал. - №11(42)2011. - 143 с.
Мацала Казацстан Республикасы цатысуымен цурылатын интеграциялъщ бгрлестгктердгц цуцыцтыц аспекттерте арналган.ТМДнег1з1 белгыер1 жэне оныц щызмет ету1ндег1 кейб1р цуцыцтыц мэселелер ашып корсетыед1. Сонымен цатар интеграциялыц б1рлестжтердщ цурылуындагы басымдыц багыттар айтылады.
Ty^h свздер: Еуразиялыц экономикалыц одац, интеграциялыц б1рлест1ктер, кел1ам, Кеден одагы, Б1ртутас экономикалыц одац, ЕурАзЭК, ТМД, инвестиция.
Статья посвящена правовым аспектам интеграционных процессов с участием Республики Казахстан. В статье раскрываются основные признаки и некоторые правовые проблемы деятельности СНГ. А также расматриваются основные приоритеты создания интеграционных процессов.
Ключевые слова: Евразийский экономический союз, интеграционные объединения, соглашение, Таможенный союз, Единое экономическое пространство, ЕврАзЭС, СНГ, инвестиция.
Article is devoted to the legal aspects of the integration process with the participation of the Republic of Kazakhstan. The article describes the main features and some of the legal problems of the CIS activities. The main priorities of creating integration processes are considered as well.
Keywords: Eurasian Economic Union, integration associations, agreement, Customs Union, Common Economic Space, EurAsEC, CIS, investment.
Жамаладен Ибрагим^лы Ибрагимов,
КР Зац шыгару институты хальщаральщ зацнама жэне салыстырмалы ^¥^ыщтану бeлiмшщ жетекшi гылыми ^ызметкер^ т.г.к., доцент
^азакстан Республикасы катысумен калыптасатын интеграциялык бiрлестiктердщ кукыктык аспектiлерi
Ибрагимов Жамаладен Ибрагимович,
ведущий научный сотрудник отдела международного законодательства и сравнительного правоведения ИЗ РК, к.и.н., доцент
Правовые аспекты интеграционных процессов с участием Республики Казахстан
Ibragimov Zhamaladen,
leading research fellow of the Department of International legislation and Comparative Law of the Institute of legislation of the Republic of Kazakhstan, c.h.s., associate professor
Legal aspects of integration processes with participation of the Republic of Kazakhstan
Институт законодательства Республики Казахстан представляет
КАЗАКСТАННЬЩ ЭЛЕУМЕТТ1К ЖА^ЫРТУ ЖАFДАЙЫНДАFЫ МЕДИАЦИЯ ИНСТИТУТЫНЬЩ БУПНП ЖАЙ-СТЙ1 МЕН БОЛАШАFЫ: Халыкаралык гылыми-практикалык конференцияныц материалдары, 2012 жылгы 19 казан. - Астана: «Казакстан Республикасыныц Зац шыгару институты» ММ, 2012. - 172 б.
СОСТОЯНИЕ И ПЕРСПЕКТИВЫ РАЗВИТИЯ ИНСТИТУТА МЕДИАЦИИ В УСЛОВИЯХ СОЦИАЛЬНОЙ МОДЕРНИЗАЦИИ КАЗАХСТАНА: Материалы международной научно-практической конференции 19 октября 2012 года - Астана: ГУ «Институт законодательства Республики Казахстан», 2012. - 172 с.
Дстлм ¿01?
Казакстан Республикасы Yкiметiнiц 2012 жылгы 23 шшдедеп № 961 каулысымен бектлген Мемлекет басшысыныц «Казакстанды элеуметтiк жацгырту: жалпыга ортак ецбек когамына карай жиырма кадам» атты макалада берiлген тапсырмаларын юке асыру жвнiндегi iс-шаралар жоспарыныц 15-тармагына сэйкес Эдiлет министрлiгiне дауларды жэне жанжалдарды соттан тыс реттеу тетт ретiнде медиацияны дамыту максатында медиаторлардыц ^лттык конференциясын вткiзуге бастамашы болу тапсырылды.
2011 жылгы 28 кацтарда «Медиация туралы» Казакстан Республикасыныц Зацы кабылданды, осы уакыттан бастап Республикада елдегi жYЗден аса кэсiби медиаторларды бiрiктiретiн оннан астам медиаторлар ^йымдары эрекет етедi. Осы кызмет саласы тез дамып келуде, б^л жанжалдарды медиация аркылы утымды реттеу мYмкiндiгiн камтамасыз еткен аталган зацныц кабылдануыныц уактылыгын бiлдiредi. Сонымен бiрге, медиацияны колдану тэжiрибесi б^л институтты жетiлдiру кажеттiлiгiн кврсететiн бiркатар мэселелердi айкындайды.
Осыган байланысты 2012 жылгы 19 казанда Эдiлет министрлiгiмен Казакстан Республикасыныц Зац шыгару институты бiрлесе отырып, «Казакстанныц элеуметтiк жацгырту жагдайындагы медиация институтыныц бYгiнгi жай-кYЙi мен болашагы» атты халыкаралык гылыми-практикалык конференцияны втюздь
Конференция ж^мысыныц корытындысы бойынша Казакстандагы медиация институтын кYшейту жэне одан эрi дамыту Yшiн мацызды ^сыныстар эзiрлендi.
ЦАЪЩСТАИИЫН ÎI.IL УМЕ ГТ1К JHAITUTPV ЖЛГДЛИМ14ДЛГи UE.4|siU"fl HHftTHTVH-lt-l Ь*ПНГШЛИ*УЯ НЖ II ЬОЛАШАГЫ
COCTMIWC И ПСРСГЖ КТтНЫ J Ki Jim I fn UttCThim* »ЕШН1ЧН В 7. MC "M СОЦИАЛЬНОМ МОДЗЕРтИШШС Л KJUAXCTAMA
