Научная статья на тему 'АВТОМАТТАНДЫРЫЛҒАН БАСҚАРУ ЖҮЙЕСІ'

АВТОМАТТАНДЫРЫЛҒАН БАСҚАРУ ЖҮЙЕСІ Текст научной статьи по специальности «Клиническая медицина»

CC BY
109
12
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Ключевые слова
АВТОМАТАТНДЫРЫЛғАН ЖүЙЕ / АқПАРАТ / КәСіПОРЫН

Аннотация научной статьи по клинической медицине, автор научной работы — Каирбекова С.Д.

Автоматтандырылған басқару жүйесі туралы түсінік,оның топтастырылуы және негізгі сипаттамалары туралы айтылған. Автомататндырылған басқару жүйені кәсіп орынға енгізу және оның артықшылықтары сипатталған.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

Текст научной работы на тему «АВТОМАТТАНДЫРЫЛҒАН БАСҚАРУ ЖҮЙЕСІ»

удовлетворения экономических, научных, рекреационных и культурных потребностей всех людей Узбекистана, обеспечивая одновременно сохранение биологического разнообразия и жизнеспособность экосистем в длительной перспективе.

Таким образом, движение к устойчивому развитию требует скоординированных действий во всех сферах жизни общества, адекватной переориентации социальных, экономических и экологических институтов государства. Стратегия сохранения биоразнообразия неразрывно связана со стратегиями развития всех других секторов страны - экономики, национальной безопасности, здравоохранения, права, образования, науки, культуры и др. Сохранение биоразнообразия должно стать неотъемлемой и органичной частью жизни всего общества, нормы и принципы сохранения живой природы должны войти в систему правил поведения, принимаемых всеми социальными группами.

Использованные источники:

1. Митропольская Ю.О. Особенности текущей системы мониторинга биоразнообразия в Узбекистане // Биоразнообразие Узбекистана -мониторинг и использование. - Ташкент, 2007. - с. 24- 32.

2. Конвенция о Биологическом Разнообразии. Рио-де-Жайнеро, 1992.

3. Сохранение биологического разнообразия. Национальная стратегия и План действий. Ташкент, 1998. - 135 с.

Каирбекова С.Д.

Информатика мамандыгы 4 курс студент1

Гылыми жетекшг.

Кудубаева С.А., т.г.к., доцент А.Байтурсынов атындагы К,МУ Цостанай, Цазацстан АВТОМАТТАНДЫРЫЛГАН БАСЦАРУ ЖУЙЕС1

Аннотация: Автоматтандырылган баскару жYЙесi туралы тYCшiк,оныц топтастырылуы жэне непзп сипаттамалары туралы айтылган. Автомататндырылган баскару жуйеш кэсш орынга енпзу жэне онын, артыкшыльщтары сипатталган.

Кштлк сездер: Автомататндырылган жуйе,акрарат, кэсшорын.

Автоматтандырылган баскару жYЙесi (АБЖ) -нысанды баскаруды камтамасыз ететш ешмдш, гылыми жэне когамдык ортада жеке мамандар мен коллективтермен тыгыз байланысты техникалык жэне багдарламалык К¥ралдар кешенi.

АБЖ-нщ неггзгг сипаттамалары

Кэсшорындагы енiмдiлiктi баскару - конструкторлардыц, технологтардыц, экономистердiц, ендiрушiлердiц, еткiзушiлердiц жэне баска мамандардын, бiрiккен ж^мысын талап ететiн жауапты iс. Кэсiпорынды баскару жуйесшщ негiзгi принциптерi кандай?

Ец алдымен, кешендiлiк принципi. АБЖ eшмдi дайындау мен жобалаудан бастап, да йын eнiмдi eткiзу мен кдржылык; жэне бухгалтерлiк есеп беруге дешн барлы; бас;ару циклын ;амтамасыз етедг Есеп беру жоспарлау ;ызметше т^йьщталады.

Бас;ару мiндеттерiне жаца eнiмдердi жасау мен eндiру, технологиялы; маршруттарды аны;тау мен СББ станоктарга арналган багдарламаларды даярлау, жабды;таудыц eткiзу ;абшетш жэне тапсырыстар портфелiн есептеу, eнiмнiц жоспарын, ресурстардыц барлы; тYрлерiнiц м^ктаждылыгын, eнiмдi eндiру YPДiсiн есептеу, шикiзат шыгыныц жэне К^рамын есепке алу, eнiмнiц шыгыныц жэне негiзгi техникалы; -экономикалы; кeрсеткiштерiн есептеу (кiрiс, eзiндiк ^^нын, пайдалылыгын, ецбек eнiмдiлiгн жэне т.б.).

Кэсiпорынды бас;арудыц типтiк автоматтандырылган жYЙесi келесiлерден тирады:

- Жобаларды дайындау мен оларды орындауды ба;ылау;

- Складты; ресурстарды бас;ару;

- ТYрлi eнiмдiлiк жылжулар агынын оцтайландыру:

Материалды; - шикiзат, материалдар, ц^ралдар, дайын eнiмдер;

Каражатты; - бeлiмшелер арасында eзара есептеу, жеткiзушiлер мен

клиенттер арасындагы есептеулер;

А;паратты; - на;ты орындаушыларга б^йры;тарды жеткiзу, а;параттыц уа;ытылы жацаруын жэне ;арама -;айшысыздыгын ба;ылау;

Технологиялы;;

- Кэсiпорынныц ;уаттылыгыныц жYктемесiн бас;ару;

- Техникалы; ;^жаттаманы ;ос;андагы жаца жабды;тарды жасау;

- Каржылы; талдау мен бухгалтерлiк есеп;

- Тапсырыстарды рэсiмдеу мен олардыц уа;ытылы орындауын ба;ылау;

- Кэсшорынныц iштей, сырттай болатын eзгертулердi талдау.

АБЖ-сш тагы бiр мацызды ерекшелт - ол бизнестi жYргiзудiц

пассивт маралы болып табылуында. Д^рыс ^йымдастырылган жYЙе бизнестiц дамуына белсендi ат салысып кeмектеседi, сонды;тан жYЙе ;¥растырудыц негiзгi шарты икемдiлiк болып табылады. ЖYЙе бiр жагынан кэсiпорында орнатылган тэртiптердi ескеру керек, екiншi жагынан басшылы;ты жаца технологиялар мен ж^мыс тэсiлдерiне eтуге ынталандыру керек.

АБЖ-ст кэсторътза енггзу

АБЖ-сш кэсiпорынFа ецгiзу кэсшорынныц ерекшелштерш, орнатылган бас;ару жYЙесiн, ;ызметтш артык;шылык;тары мен кемшiлiктерiн зерттеу бойынша ^за; жэне кeп ецбектi талап ететiн ж^мыс. Автоматтандыру бойынша жоба мамандардыц жэне багдарламалы; ;амтымалар комплектш автоматтандырып ;ана ;оймайды, сонымен ;атар кэссiпорынды бас;аруды ;айта ^йымдастыруды жасауды талап етедi. АБЖ-

сш ецпзу бар ^йымдастырушылык к¥рылымдар мен баскару эдютерш eзгертудi алып келед^ к^жатайналымныц накты регламенациясын, нормативтердi бiрыцFайлау, eндiру мен ецбек ету ^йымдастыруын жетiлдiрудi талап етедi. АБЖ жобасын тацдау мен ецгiзу eндiрiстiк жаца жолын немесе к^ылыс цехiн тацдаумен тец.

АБЖ-сiн баFдарламалык камтымасы - баскаруды автоматтандырудыц мацызды к¥рам белт болып табылады. КАБЖ баFдарламалык камтымасы эмбебап, оны кез келген YPДiс Yшiн кез келген типтi ipi кэсшорындарда немесе орташа жэне Krni кэсiпорындарда колдануFа болады.

ТаFы дабiр мацызды компонент - АБЖ-сiн акпараттык камтымасы. Ол eнiмдiлiктi баскару ушш кептеген к^жаттарды - к^кыктык, нормативтш, техникалык, конструкторлык, есеп к^жаттамасын, тYрлi топтауыштарды, кодтаушыларды жэне т.б. массивтердi камтиды.

АБЖ-сiн акпараттык базасы - келес баскару объектiлерiн сипаттайтын керсетюштер жYЙесi: курылыстар, жабдыктар, шикiзат пен материалдар, шыFарылатын eнiм, кадрлык потенциал, жiберушiлер, клиенттер, eнiмдiк кeрсеткiштер жэне т.б.

Акпараттык базасы акпарат тек жинакталып сакталмайды, соымен катар жасанды интеллект эдiстерiн колданып eцделедi. Б^л акпраттык базалар шектерiнде акпаратты iздеумен, косумен, жалпылаумен байланысты тапсырмаларды шешуге ^ме^^ед^ АБЖ-сiн акпараттык базасы -баскарудыц каFазсыз технологиясыныц негiзi.

БАЖ-дыц негiзгi элементтерi болып жергiлiктi корпоративт есептеу желiсiне бiрiктiрiлген мамндардыц автоматтандырлFан ж^мыс орны болып табылады.

Автоматтандырылган жумыс орны (АЖО) - маманныц ж^мысыныц бiр бeлiгiн автоматтандыруFа ^мек беретiн компьютермен немесе арнайы к¥ралдар кешенiмен сэйкес баFдарламалык жабдыктармен камсыздалFан маманныц ж^мыс орны.

Бiрiктiрлген КБАЖ мамандардыц АЖО технологиялык тiзiмдерге бiрiктiрiлген, сондыктан кончтруктордыц шыFыс акпараты технолог Yшiн кiрiс акпарат болып табылады. 0з кезегiнде технолого шыFыс акпараты контролер Yшiн кiрiс акпарат болып табылады жэне т.с.с.

Кэсторынды басцарудыц жуйелж автоматтандырылуыныц артыцшылыцтары

Кэсшорьюта баскарудыц автоматтандырылFан жYЙелiк бабын табуыныц артыкшылыктары тeменде кeрсетiлген:

- Бакылаудыц кажетл оперативтiлiгi мен кэсiпорынды баскару икемдшп;

- Кэсiпорынныц каржылык - экономикалык кYЙi туралы кайшы емес жэне толык акпаратты алу мYмкiндiгi;

- Кэсшорын ж^мысы туралы бакылау кызметтерi жаFынан аналитикалык акпаратпен жедел камтамасыз ету;

- Есептш ц^жаттама мен жалпы м^жатайналым автоматтандырылуын жYргiзу;

- Кeптеген есеп берулер мен аны;тамалар ;¥растыру бойынша ж^мыс сыйымдылыгын азайту;

- Кэсшорнныц ж^мыс кeрсеткiштерiн статикалы; талдау мен оныц негiзiнде eнiдiрiстiк ;;ызметп жетiлдiру мен материалды; шыгындарды ;ыс;арту;

- Непзделген рационалды жоспарлауды ецгiзу;

- Кэсшорынды бас;аруда заманауи бас;арудыц эдiстемесiн пайдалану;

- Бас;ару аппаратыныц шартын жа;сарту;

- Р^сат етiлмеген ;ол жепмдшктен а;паратты са;таудыц бiрнеше децгейiнiц бар болуы;

- Бeлiмшелерi тYрлi есеп-жоспарлармен, валюталармен ж^мыс iстейтiн халы;аралы; компаниялар ;ызметш автоматтандыру мYмкiндiгi. БАЖ тек артыкшылыктар бередi, оларды жYзеге асыру адамдар

мiндетi. Сонды;тан БАЖ адам факторына Yлкен назар ;ояды. Ез келген техникалы; жYЙе - компьютер ^сынатын а;паратты уа;ытылы жэне на;ты а;паратты бас;ару эсерiн жогарылату, стратегиялы; жэне тактiлiк шешiмдер ;абылдау механизма

ЦолданылFан здебиеттер тiзiмi:

1. Белоногов Г.Г. Автоматизированные информационные системы / Г.Г. Белоногов, В.И. Богатырёв. - М.: Наука, 1979.

2. Борисов В.И. Основы автоматизации / В.И. Борисов, М.А. Петров. - М.: Наука, 1990.

3. Васильев И.К. Автоматизированные системы управления / И.К. Васильев, Н.И. Николаев. - М.: Бином, 1994.

4. Давыдов И.И. Теория автоматизированного управления / И.И. Давыдов. -Ростов-на-Дону: Наука и жизнь, 1999.

5. Исаев С. Э., М^хамади А. Н., Ахметова О. С. Компьютерлж технология негiздерi курсына арналган практикум. Алматы - 2000

Кайыпбаева А. тля жэне эдебиет теориясы кафедрасыныц доцентi ф.г.к. А. Байтурсынов атындагы КМУ Казахстан, Костанай цаяасы АБАЙ ШЫГАРМАЛАРЫНЫЦ ТАНЫМДЬЩ ЦЫРЫ Аннотация: В данной статье рассматриваются концептуальные аспекты произведения Абая Кунанбаева.

Ключевые слова: таным, ;огам, а;ыл, адам, иман, жа^сылы;, ^станым.

Заман сынын адам болмысы, адам ар;ылы таныган Абай eмiрдiц мэнiн де, адам табигатын тану барысында,ягни,жанын тану нэтижесшде

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.