CC BY
14
ТYЙIН
С.А. БИЛАН
«К¥РГАК кез» синдромы к©ру кабшетшщ салмагына к©ру МYШЕСl реакциясы
РЕТ1НДЕ
К^КМ «К^алалык №4 емхана», Актебе каласы
Макалада 17 жасеспiрiм баланыч шырышты кабыкшасын калпына келлруге «Видисик» препаратын колданыпзерттедк 2010жылы качтардан мамырFадейiн емханада кадагаланды. Нег'зг'! свздер:« кургаккез » синдромы,« Видисик» препараты.
SUMMARY
S.A. BILAN
SYNDROME OF «DRY EYE» AS THE VISUAL ORGAN REACTION ON VISUAL LOAD
SRME «City polyclinic №4», Aktobe city
The research of the use of the drug «Vidisik» for the restoration of the lacrimal coat of 17 children in adolescencewhowere observed at the polyclinicfrom Januaryto May, 2010 is described in the article. Keywords: syndromeof"dryeye", drug "Vidisik".
Б. ТУСУПКАЛИЕВ, А.К. ЖУМАЛИНА, М.Б. ЖАРЛЫКАСИНОВА, С.Ж. САУРОВА
ФИЗИКАЛЫК ДАМУ К0РСЕТК1ШТЕР1 БОЙЫНША Б1Р ЖАСКА ДЕЙ1НП БАЛАЛАРДЫИ ТАМАКТАНУ ЖАГДАЙЫН БАГАЛАУ
Марат Оспанов атындагы Батыс Казахстан мемлекеттiк медицина университетi, А^твбе ^аласы
1 жас^а дейiнгi балалардык тама^тану жагдайын багалауга физикалыщ даму кврсеткiштерi ^олданылды. Каза^станныц Батыс айма^тарында жака туган нэрестелердщтама^тану статусы салма^бой кврсеткiшi бойынша твмен. Бiр жас^а дейiнгi тама^тануы жеткiлiктi балаларда тагам статусы эталондыщ кврсеткiштерге жа^ын келед^ ал салма^жас жэне бой/жас индекс^ 64 % балада твмендедi жэне бул взгерi сте ржас^абайланысты улгаяды.
Нег/'зг/'свздер: балалар, физикалыщдаму, тама^тану.
Мачыздылыгы. Тагам - адамнык всуi, дамуы, денсаулыгы мен жумыс^а ^абтетплпн арттырып, вмiр сYPуге кYш бередi. Тиiмсiз тама^тану зат алмасу бузылысы жэне организмнщ функциялыщ бузылысына, балалардыц физикалыщ жэне а^ыл-есшщ даму кiдiрiсiне алып келт, осыныц эсерiнен квптеген аурулардамиды [1].
«Баршага бiрдей денсаулыщ» стратегиясыныц орындалуында тама^тану- салааралыщ байланыстыц шешушi элемент екен алгаш^ы-санитарлыщ квмек бойынша тарихи халыщаралыщ конференцияда (Алма-Ата, 1978, ВОЗ, ЮНИСЕФ) атапвт^ [2].
©мрнщ алгаш^ы жылдары тама^танудыц жетiспеушiлiгiнен келген ну^санныц а^ыры орны толып, ^алыптаспауы мYмкiн.
Тама^танудыц тапшылыгы нэресте влiмi мен жогаргы аурушанды^тыц негiзгi себептерЫщ бiрi болып табылады [3].
Кврсеттген деректер, балалардыц, эсiресе бiр жас^а дейiнгi, тура^ты тYPде тама^тану жагдайын багалауды талап етедi.
Бултургыдан алгандатама^танужагдайын багалауда, эсiресе бiржас^адейiнгi балаларда, денедаму кврсетгаштерЫ ^олданудыцайтарлы^тай мацызы бар [4].
Зерттеу максаты - дене даму кврсеткiштерi сыщылды аппараты эдiстердi ^олдану ар^ылы Каза^станныцБатысайма^тарындатуратын бiржас^адейiнгi балалардыцтама^танужагдайын багалау.
62 Батыс Казахстан медицина журналы №1 (29)2011 ж. / " "
__/ Медицинский журнал Западного Казахстана №1 (29) 2011 г.
Материалдар мен эдустер Зерттеу топтарына жаца туылган кезден бастап 6ip жас^а дежнп А^тебе, Орал, Атырау, А^тауда туратын 1500 бала алынды (1 кесте). Бул жастагы балалардыц алыну ce6e6i, бул топтагы балалардыц жергiлiктi медицина MeKeiv^epi l^ызмeткepлepiмeн ба^ылану децгеш, ^ажетт медициналыщ ^ужаттардыц тиiстi талап^а сэйкес толы^тырылуы ыщпал eттi. Сонымен ^атар, бул жастагы балалаpтамаl^танутапшылыFынасeзiмталдыFыныцжоFаpы eкeнiдeбeлгiлi.
1 кесте
Зерттелген балалар саны
Балалар тобы Актебе Орал Атырау Актау Барлыгы:
Абс. % Абс. % Абс. % Абс. % Абс. %
Жаца туFан нэрестелер 75 26,8 70 25,0 65 23,2 70 25,0 280 18,7
1-3 ай 85 29,3 75 25,8 60 20,7 70 24,2 290 19,3
4-6 ай. 80 25,8 75 24,2 75 24,2 80 25,8 310 20,7
7-9 ай. 85 27,8 70 22,9 75 25,0 75 24,3 305 20,3
10-12 ай. 75 18,7 85 22,6 75 21,4 80 25,4 315 21,0
Барлыгы: 400 26,6 375 25,0 350 23,4 375 25,0 1500 100,0
Тама^танужаFдайын баFалау индекаторлары peтiндeД¥¥ усынFан керсеткштер алынды, олар а^уыз-энергиялыщ жетюпеушткт соныц iшiндe, жас/салма^ жэне бой узынды^ы мен олардыц ^осарлануы: салма^/жас, салма^бой, бой/жас болыптабылады. ОсыFан байланысты бiздiц мемлекет Б¥¥ MYшeсi болып кeлeтiндiктeн жэне Д¥¥ Декларациясына ^ол ^ойып мойындаFанды^тан, аны^талган кеpсeткiштep осы халыщаралыщ ^амдыщ уйым халыщаралыщ эталондыщ кеpсeткiштep peтiндe усынып отыpFан АКЩ1 статистикалыщ ¥лттьщоpтальщдайындаFан мэлiмeттepмeн салыстырылыпталданды [4].
©лшеу эдустеру
- баланыцжасы туылFан айындаFы тipкeу бойынша eсeптeлдi;
- дене салмаFы арнайы таба^шалыщгирде граммен елшенд^
- баланыцбойы горизонтальды бойелшепште см-мен елшeндi;
- елшeулepдi аpнайыдайындалFан мeдицинальщl^ызмeткepлepжYpriздi;
- l^ызмeткepлepдiцалFан елшeмдepi тиют кездерде стандартталып отырды.
Жинау жэне тавдау. ©лшеу жиiлiгi, кеpсeткiштep Казахстан республикасыныц денсаулыщса^тау Министpлiгi усынFан нус^аулар бойынша айына 1 peтжYpгiзiлiп, балалардыцдамутарихынан (112 форма) алынды.
Тавдау курылымы. Зерттеу ма^сатымен сэйкес аталFан айма^таpдаFы балалардыц тама^тану жаFдайын баFалау «жэй кездейсо^тацдау» эдiсiмeн жYpгiзiлдi.
Бакылау тобы. Бакылау тобы peтiндe жeткiлiктi тама^тануы женiндe нeFуpлым на^ты дepeктepi бар А^тебе ^аласыныцбалалары алынды.
Зерттеу эдютерк Кеpсeткiштep езгepiстepiн баFалаудыцжоFаpы дэлдiлiгiнe ^ол жeткiзу Yшiн бip топ^а ^айталамалызе рттеулер (кого ртты) жYpгiзiлдi.
Зерттеудщ статистикалык талдау эдiстерi. АлынFан нэтижелер вариациялыщ статистика эдiстepiмeн: орташа арифметикалыщ (М±а), орташа квадраты^ ауыт^у (±а), арифметикалыщ орташаныц i^eiepi (±m) вариациялыщ ^атардыц нeгiзгi паpамeтpлepi кемепмен ецделдк На^тылыщ коэффициeнтi Стъюдент формуласымен аны^талды.
Зерттеу нэтижесi жэне оны талдау. Бой/жас индексшщ маFынасы эталонды популяциядаFы Yлeстipудeн о^а ^арай ыFыстыpылFан.
Сондай-а^, бул индекстщ маFынасы 66,4 % (Р<0,01)-да орташа кеpсeткiштeн жоFаpы жэне ба^ылаудаFы маFынамeн эталонды популяциядаFы Yлeстipу аpасындаFы айырмашылыщ анаFуpлым жоFаpы: +1СА +2 СА, соныц шшде 25,1-13,6=11,6 %, яFни болу нYKтeсi peтiндe бiз индекс маFынасын М жоFаpыдан +1СА-Fа дeйiн кетepiлгeн. Осыпан орай темен балалар болып М темен кеpсeткiштepi бар, ал жоFаpы +2САжоFаpы кеpсeткiштep, ^алыпты +1 САаpалыFындаFы кеpсeткiштep болып eсeптeлiнeдi.
Зepттeушi тацдамалы жэне эталонды популяция аpасындаFы ерекшелктердщ толыщ кеpiнiсiн кеpсeткiштep Yлeстipуiнiц салыстыруы бepeдi. Мундай анализге дeцильдi Yлeстipу жат^ызылады. 6pбip на^ты ба^ылаудыц индекстершдецилцф Yлeстipуiн аны^тайды.
Бiздiц зерттеулерде шекпк кеpсeткiштep peтiндe М+1СА аpалыFындаFы керсеткштер болып табылатынды^тан, онда тама^тану децгешн аны^тау Yшiн бiз осы децгейден темен кеpсeткiштepi бар балалар саныныцталдауынан алдыщ.
Тексертуштердщ эр тYpлi топтаpдаFы бой/салма^ кеpсeткiштepi эpтYpлi, соныц шшде, ол А^тебедеп тама^тануы жeткiлiксiз балалар тобында нeFуpлым жоFаpы, бас^а ^алалаpдаFы тама^тануы жeткiлiктi балалар тобында (51±5,5) % ^арсы (29,7±2,5) % жэне (3,8±3,3) %, сэйкeсiншe Р<0,01, (Р<0,05). Бул топпен бipгeтама^танужeтiспeушiлiгiмeн практикалыщерекшеленбейдк (51,2±5,4) %жэне (51,0±5,5) %.
„ , _ „Т „„ _________Батыс Казакстан медицина журналы №1 (29)2011 ж. 63
Медицинский журнал Западного Казахстана №1 (29) 2011 г. \ ____
2 кесте
Бой/жас индексшщ пайыздык бвлiнin орналасуы
Аймен есептелген жасы -1СА*-дан М±ст-га дей1нг1 аралык, % +1СА-дан М±ст-га дей1нг1 аралык, % +1СА-дан +2СА -га дейшп аралык, % +2СА-дан жогары %
0 (нэресте) 13,3±1,5 39,6±3,5 32,7±3,1 22,4±2,3
3 19,8±1,5 32,7±3,3 29,6±3,1 5,6±5,3
6 22,9±1,5 50,0±4,5 16,7±2,1 12,8±1,3
9 38,5±1,5 31,4±3,4 21,4±3,1 5,0±4,3
12 1, 1±1,5 26,1±2,5 26,7±3,3 54,0±5,3
Барльщ жас^а байланысты топтар п=705 182 241 177 50
% Бвлiнуi 25,8±2,5 34,2±3,3 25,1±2,5 7,1±5,5
Барлыщ жастар бойынша кYтiлген нэтиже, % 34,14±1,5 34,14±3,5 13,6±1,5 2,27±1,9
*СА- стандартты; ауытку. 3 кесте
Бой/салмак индексi бойынша Батыс аймактардагы балалардьщ децильдi бвлiнуi
Децил^ аралыктары Жеке тулга саны Пайызы Куммулятив^ пайызы
0- 9,9 55 4,3 4,3
10-19,9 69 6,9 11,2
20-29,9 85 6,6 17,8
30-39,9 90 7,0 24,8
40-49,9 73 5,7 30,5
50-59,9 81 6,3 36,8
60-69,9 110 8,5 45,3
70-79,9 163 12,6 57,9
80- 89,9 215 16,7 74,6
90- 100 328 25,4 100,0
барлыгы 1282 100,0
-1СА медианадан темен салма^бой кврсеткiшi бойынша да осыган сэйкес за^дылыщаны^талган.
Бой/салма^ кврсеткiштерiнде аздаган айырмашылыщ бола турса да, жас/бой жэне жас/салма^ кврсетгаштерЫде у^састыщ байланыс аны^талады. А^твбеде тама^тануы жеткiлiктi балалар арасында бул шектк кврсеткiштен темен (17,2±1,9)%, бас^а ^алаларда (19,5±2,0)%, ал тама^атануы жеткiлiксiз балаларда (60,4±5,6)%,-ке (Р<0,01) жэне (50,4±5,0)% (р<0,05) болып келедi. Жас/бой кврсеткiштерi бойынша бул сандар (25,5±2,5)%, (32,7±3,5)%, (58,4±5,5)%жэне (58,5±5,8) %.
Тацдап алынган шектiк кврсеткiштер iшiнде орташа кврсеткштер + 1СА шектен твмен жагдайда кYтудегi пайыз 15,9 %-га тек, -1СА медианада твмен - 2,3 %. Жас/бой жэне жас/салма^ керсеткiштерi бойынша тама^тануы жеткiлiксiз балалар арасында кврсетюштердщ твмендеуi жиi кездеседi. Тама^тануы жеткiлiксiз балалардык жартысынан квбiнде тама^тыщ статусы орташадан твмен. Тама^атануы жеткiлiктi балалардык тагам статусы аз декгейде зардап шегед^ шамамен 1/3 пациенттерде тагам статусы орташадантвмен, бул кYтiлген кврсеткштен шамамен 2 есе (р<0,01)жогары.
1 жас^а дейiнгi ер балаларда тама^тану статусы, ^ыз балалармен салыстырганда твмен. Тама^тануы жеткiлiктi балалар арасында, сонык iшiнде А^твбеде бой/салма^ кврсеткш бойынша тагамдыщ статусымен ^ыздар орташадан твмен (2,5±2,9)%-т ^урайды, ал бас^а ^алаларда бiршама жогарыра^ (35±3,5)%. Ер балалар арасында (32,8±3,1)% жэне (30,8±2,9)%, жас/салма^ кврсеткiшi бойынша (9,8±1,5)%, (12,4±2,0)%, жэне ^ыздар арасында (12,4±2,0) % болып келедi.
А^твбеде бой/салма^ кврсеткiштерi бойынша тагам статусы твмен ^ыздар арасында (8,0±1,5) %, бас^а ^алаларда (9,4±1,9) %тек. Тама^тануы жеткшкт ер балалар арасында (7,8±1,2) %жэне (8,9±1,2) %-га сэйкес. Бой/салма^ кврсеткiштерi бойынша ^ыздар арасында 0 жэне 1 %, ер балалар арасында -(5,5±1,2) %жэне (4,0± 1,1) %, жас/бой керсеткiштерi бойынша ^ыздар арасында (2,6±1,1) %жэне (3,7± 1,1) %, ер балалар арасында (7,2±1,9) %жэне (35±1,9) %-ке сэйкес.
Салма^/бой индексi бойынша тама^тану жетiспеушiлiгi кезЫдеп кврсеткiштер келесiдей: ^ыздар арасында (12,6±1,7) % жэне (17,0±2,1) % жэне (18,9±1,9) %; ^ыздар арасындагы салма^/бой кврсеткiшi бойынша - (16,3±1,9) % жэне (28,8±2,9) %; ^ыздар арасында бой/жас кврсеткш - (15,1±2,9) % жэне
64 Батыс Казахстан медицина журналы №1 (29)2011 ж. / " "
__/ Медицинский журнал Западного Казахстана №1 (29) 2011 г.
(18,7±2,9) %, ер балалар арасында (33,0±3,2) %жэне (35,0±3,7) %.
К^ыз балаларда тагамдьщ статустыц темендеу кврсеткiштерi жаца туылган кезецнен бастап 1 жас^а дешн кец таралган, келесiдей взгередi: салма^/бой кврсеткш бойынша (77,9±6,7) %-тен, (6,8±1,1) %-ке, (71,0±6,9) %-тен (6,3±1,2) %-ке (Актебе ^аласы жэне бас^а ^алалардагы тама^тануы жeткiлiкciз ^ыз балаларда) салма^/жас кврсеткш бойынша (15,9±1,9) %-ке твмeндeдi, бой/жас кврceткiштeрi бойынша (4,6±1,1) % жэне (11,8±1,3) %-ке улгайды. А^твбеде тама^тану жeткiлiкciз ^ыз балалардыц салма^/жас кврceткiштeрi бойынша твмeнгi кврсетгаште (40,5±3,5) %-тен (55,7±5,6) %-ке дейш, бас^а ^алаларда (29,6±3,0) %-дан (55,8±5,5) %-ке дeйiн; бой/жас кврceткiшi бойынша (4,0±1,1) %-тен (48,1 ±3,9) %-ке дешн, 0-ден (55,6±5,4) %-Fадeйiн взгeрeдi. Корытынды.
1. ТуFаннан 1 жас^а дeйiнгi ^ыз балалардыц таFамдьщ жаFдайы квп жаFдайда тама^тану дeцгeйiнe байланысты, тама^тануы жeткiлiкciз болFанда жас/бой кврceткiштeрi бойынша ^алыс ^алу бeлгiлeрi бай^алады.
2. ^аза^станныц Батыс айма^тарында жаца туFан нэрecтeлeрдiц тама^тану жаFдайы бой/салма^ кврceткiштeрi бойыншаeкi жынысвктдершдедетвмен.
3. Тама^тануы жeткiлiктi балаларда все келе салма^/бой кврceткiшi эталондыщ кврсеткштерге жа^ын кeлeдi, ал тама^тануы жетктказ балалардажартысынан артыFындатвмeн болып кeлeдi.
4. Тама^тануы жeткiлiкciз балаларда бой/жасжэне салма^/жас кврceткiштeрi все келе бiршама (64 % балаларда)твмендейдк
5. Тама^тануы тапшы болFанда, жас^а байланысты таFамдьщ статустыц твмeндeуi ^ыз балаларFа rçараFанда (64 %), ер балаларда (90 %) нeF¥рлым аны^ыра^.
6. Бiр жас^а дeйiнгi балаларда тама^тану жаFдайын баFалауда салма^/жас жэне бой/жас индекс^ ceзiмталдау индикатор болыптабылады.
Эдебиеттер:
1. Шарманов Т.Ш. Связь питания с важнейшими неинфекционными заболеваниями человека. Актуальные вопросы питания и проблемы алиментарно-зависимых заболеваний в республиках средней Азии и Казахстана. Материалы научно-практической конференции, 11-13 апреля 1990 г -Караши.-1990.-С. 88-90.
2. Алма-Атинская конференция по первичной медико-санитарной помощи //Хроника ВОЗ. -1979.-Т33. -№3.-С. 124-131.
3. Тусупкалиев Б., Гашимова К.А., Туякбаев А.М. Состояние питания и алиментарно-зависимые заболевания в Актюбинской области // Педиатрия и детская хирургия Казахстана. - 1999. - № 1-2. - С. 36-37.
4. Diatery Refereacevalusand Guide. - London: «HMSO». -1991.
РЕЗЮМЕ
Б. ТУСУПКАЛИЕВ, А.К. ЖУМАЛИНА, М.Б. ЖАРЛЫКАСИНОВА, С.Ж. САУРОВА
ОЦЕНКА СОСТОЯНИЯ ПИТАНИЯ У ДЕТЕЙ ПЕРВОГО ГОДА ЖИЗНИ ПО ПОКАЗАТЕЛЯМ ФИЗИЧЕСКОГО РАЗВИТИЯ
Западно-Казахстанский государственный медицинский университет имени Марата Оспанова, г.Актобе
Для оценки состояния питания у детей первого года жизни применены показатели физического развития. У новорожденных Западного региона Казахстана пищевой статус снижен по показателю масса/рост. Удетейдоодногогодасдостаточным питанием пищевойстатусблизоккэталонному, аиндексы масса/возрасти рост/возрастсниженыдо64% детей и эти изменениясвозрастомувеличиваются.
Ключевыеслова: дети, физическое развитие, питание.
SUMMARY
B. TUSUPKALYIEV, A.K. ZHUMALINA, M. B. ZHARLYKASSINOVA, S.ZH. SAUROVA
ASSESSMENT OF THE NUTRITIONAL STATUS OF CHILDREN IN THE FIRST YEAR OF LIFE ON INDICATORS OF PHYSICAL DEVELOPMENT
West Kazakhstan Marat Ospanov state medical university, Aktobe city
To assess the nutritional status of children aged 1 the indices weight/height, weight/age, height/age were used. In premature children of West Kazakhstan nutritional statuswas reduced accordingto weight/height index, in children under 1 adequate food nutritional status is close to the reference, and indices weight/age and height/agewere decreased in 64% ofchildren. These changesincreasewith age.
Keywords: children, physicaldevelopment, nutrition.
„ , _I I „„ _________Батыс Казакстан медицина журналы №1 (29) 2011
Медицинский журнал Западного Казахстана №1 (29) 2011 г. \ _____
