CC BY
7
Вестник Ка^НЖУ №3-2018
Число умерших/ годы 2013 г. 2014 г. 2015 г. 2016 г.
абсолютное число 93 155 144 69
на 100 тыс. населения 6,2 9,4 8,4 3,9
За период с 2013 по 2016гг. наблюдаются колебанияпоказателя смертности от СД типа: рост с 6,2 на 100 тыс. населения в 2013 г. до 9,4на 100 тыс. населения в 2014 г., с последующим снижением. Отмечена положительная динамика показателя смертности больных СД 2 типа.Основными причинами смерти больных СД 2 типаявляются сердечно-сосудистые заболевания: ХСН, острый инфаркт миокарда и ОНМК, как отмечается и другими авторами[2].
СПИСОК ЛИТЕРАТУРЫ
1 IDF Diabetes Atlas.-8th edition. - International Diabetes Federation. - 2017 URL: http://www.idf.org/diabetesatlas
2 Мисникова И.В., Древаль А.В., Ковалева Ю.А, Исакова Е.В., Козяйкин В.В. Риск развития острых нарушений мозгового кровообращения у больных сахарным диабетом 2 типа // Проблемыстандартизации в здравоохранении. - 2011.- № 11(12).- С. 35-38.
А.А. Танирбергенова, |К.А. Тулебаев|, М.А. Камалиев, Ж.А. Аканов
АЛМАТЫ ЦАЛАСЫНДАГЫ ЦАНТ ДИАБЕТ ТАРАЛУЫНЬЩ ЗАМАНАУИ ЕРЕКШЕЛ1КТЕР1
Туйш: Кант диабет (КД) элемнщ барлы; елдершде денсаулы; са;тау ЖYЙесiнiц мацызды мэселесi болып отыр. Кант диабетiнiц таралуы элем бойынша жылдан жылга кебеюде. ХДФ (IDF) сарапшыларыныц мэлiметi бойынша элемде 424,9 миллион адам диабетпен ауырады жэне бул жылдан жылга тура;ты есуде. ТYЙiндi свздер: Кант диабет 1 типi жэне 2 тиш, таралуы
A.A. Tanirbergenova, |K.A. Tulebayev|, M.A. Kamaliev, Zh.A. Akanov
UP-TO-DATE PECULIARITIES OF DIABETES MELLITUS EXTENSION AMONG POPULATION IN ALMATY
Resume: Diabetes mellitus (DM) is an important health problem in all countries of the world. The prevalence of diabetes in the world from year to year is growing steadily. According to IDF experts (International Diabetes Federation), in 2017, there are 424.9 million people in the world of diabetes and continues to grow steadily. Keywords: Diabetes mellitus type 1 and type 2, prevalence
Таким образом, приведенные данные свидетельствуют о росте распространенности СД среди населения города Алматы, которому подвержены СД II типа взрослые контингены населения, а СД I типа - чаще дети и подростки. Налицо положительная динамика смертности от СД, что свидетельствует об эффективности лечебно-профилактических мероприятий.
УДК 616.155.194.8-07-053.2
А.Б. Смагулова, А. Мухтарханова, П. Цасым, Ц. Нурумова, Ц. ТукНбай, И. Шын^ысханова, А. Сая, Ф. Хонтаева
С.Ж. Асфендияров атындагы Казац ¥лттъц медицина университетi,
№ 2 ЖТД кафедрасы
ТЕМ1РТАПШЫЛЫЦТЫ АНЕМИЯСЫ БАР БАЛАЛАРДЫ ДИСПАНСЕРЛ1К БАЦЫЛАУДЫ Н, САПАСЫН ЭКСПЕРТТ1К БАГАЛАУ
Ерте жастагы балалардыц фондыц ауруларыныц ец жш кездесетш1-тем1р тапшылыцты анемия болып табылады. 20 баланыц №112 нысанды медициналыц цужаттама бойынша сараптама жасалынды. Sip жасца дей1нг1 балалар- 40%, 6ip жастан асцан балалар- 60%.Темip тапшылыцты анемия жиi бip жастан асцан балаларда кездестi. Емханада емделiп, бip ай iшiнде оц нэтиже кврсетть Ата-аналарына баланыц KYтiмi жэне тамацтануы бойынша усыныстар беpiлдi.
Мацалада №34 КЕ №7участкесiндегi темipтапшылыцты анемиясы бар балаларды диспансеpлiк бацылаудыц сапасын экспеpттiк багалау нэтижеа келтipiлген. 20 (112-ф) амбулаторлыц картага талдау жасалды.
TyrnHdi свздер: темipтапшылыцты анемия (ТТА), баланы ем!'зу, бip жасца дейiнгi балалар, бip жастан асцан балалар, диспансеpлiк бацылау
Темiртапшылы^ты анемия - организмде темiр ;орыныц абсолюта азаюы салдарынан дамитын гипохромды микроцитарлы анемия. Тем1ртапшылык;ты анемия эдетте созылмалы ;ан жогалтудан немесе организмге темiрдiц жеткшкыз тусушен дамиды [1,3].
Денсаулы; са;таудыц Букшэлемдж уйымы мен Б¥¥БЦ мэлiметтерi бойынша Цаза;станда 6 млн. аса тургын, эаресе, балалар минералды заттар мен дэрумендер тапшылыгынан зардап шегедь Темiртапшылы;ты анемия (эрi ;арай - ТТА) мен фоли ;ышк;ылыныц тапшылыгы 45% эйелдерде, 47% балаларда, 26% ер адамдарда аньщталган. Цаза;станда эрбiр екiншi балада 6-24 айлыгында дамуы бузылады.
Балалардыц 5%-да мектептеп Yлгерiмi темендеген. Олардыц кебiсi 20 жас;а толганнан кейiн ездерiнiц саналы; жэне физикалы; ;абшеттерш керсете алмайды. Бул келтiрiлген мэлiметтер ТТА алдын-алу ретiнде сапалы тама;тану мэселесiн кайталап ;арастыруга мэжбYрлейдi. Темiртапшылык;ты анемия барлык; анемиялардыц ец кеп таралган тYрi болып табылады - ол барлык; жагдайдыц 80% курайды. Оныц Республикамызда кiшi жастагы балалардыц арасындагы таралуы шамамен 50%, ал Yлкен жастагы балалар арасында 20% жэне одан да жогары [1,3]. №34 КЕ 7 участкесшдеп темiртапшылык;ты анемиясы бар 20 баланыц амбулаторлы; картасы бойынша диспансерлж
/.egfc'
r(hshiik ЭСажГШИМ (Ц?3-2018
ба;ылау сапасын талдау 1 кестеде кел^рыген. Кесте 1
Саны %
1 жас;а дешнп балалар 8 40
1 жастан ас;ан балалар 12 60
Барлыгы 20 100
1 кестеден керш отырганымыздай 6ip жас;а дейiнгi 8 бала -
40%, 6ip жастан ас;ан 12 бала - 60% курайды.
Будан ТТА 6ip жас;а дейiнгi балаларга Караганда, 6ip жастан
ас;ан балаларда жш кездесетiнiн керемiз.
ЖYKтiлiк кезiнде тем1ртапшылык;ты анемия 10 ЖYKтi эйелде
кездескен, бул 50% курайды. Кеп балалы жануя арасында 6
балада (30%) аньщталган. Тек емшек еметiн - 16 балада
(80%), аралас тама;тандырылатын - 3 балада (15%) жэне
жасанды тама;тандырылатын - 1 (5%) балада аныккталган.
ДБ¥ жiктеуi бойынша темiртапшылык;ты анемияныц 3
дэрежесiн ажыратады:
- I дэреже - НВ-110-90г/л, к.а. - 3,5-3,0*1012/л Кесте 2
- II дэреже - НВ-90-70г/л, к.а. - 3,0-2,5*1012/л
- III дэреже - НВ-70г/л жэне одан темен, к.а. - 2,5*1012/л жэне одан темен.
Ата-аналарда бiрiншi дэрежеде шагым болмаган, ал II жэне III дэрежеде элазджке, KYЙгелектiкке, себепаз немесе тез жылауга, тэбетiнiц темендегенше, уйк;ысыныц бузылганына, вирусты жукпаныц жш болатынына, терiсi мен шырышты ;абык;тарыныц бозаруына, тершецдiкке шагымданган. Аталган белплер алдын-ала карап тексеру кезiнде жэне вирусты жукпамен ауырган кезде аныккталган. Амбулаторлы; карталарды талдаганда келесi мэлiметтер аныккталган (2 кесте).
Бiр жас;а дешн Бiр жастан ас;ан
1 дэреже 8 11
2 дэреже 1
3 дэреже 0 0
2 кестеден керш отырганымыздай ТТА 1 дэрежес 19 балада (95%), ал 2 дэрежес 1 балада (5%) аны;талса, 3 дэрежесi аныщталмаган.
Сонымен, ТТА бiр жастан ас;ан балаларда емшектеп балаларга Караганда жиi кездеседi, бул кун тэр^бш са;тамаумен жэне бiртектi тама;тану тэртiбiмен (негiзiнен уннан, сутпен дайындалган тагамдар) байланысты болуы мумкш.
Барлы; балалар амбулаторлы емделген. Балаларга бiрiншi кезекте таза ауада кеп журу, бiр жас;а дейiнгi балаларда бiрiншi кезекте микроциркуляцияны жа;сартатын жалпы массаж кецес етiлдi.
Тем1ртапшылыцты анемияныц емше жатады:
- уйы;тау-ояну тэртiбiн реттеу;
- таза ауада журу;
- жедел респираторлы вирусты жу;паныц алдын-алу;
- жануяда, бала ба;шада жэне мектепте ;олайлы психологиялы; жагдайдыц болуы;
- физикалы; ЖYKтеменi шектеу.
Егер бала аталган аурумен ауыратын болса оларга ;осымша тама;тандыруды сау балаларда ;араганда 2-4 апта бурын тагайындайды. Етпен тама;тандыруды алты айлыгында бастайды. Балаларда унта; жармадан,KYрiштен жасалган бот;аларды бермеген дурыс, ал арпадан, ;ара ;умы;тан, тарыдан жасалган бот;алар кецес етiледi. Темiртапшылы;ты анемияны ;алпына келтiру Yшiн дурыс тама;тану мацызды. Бул емшек жасындагы балалар Yшiн -емiзу болып табылады. Емшек CYтiнiц ;урамында темiр болады, ол сондай-а; бала тама;танатын бас;а ешмдерден темiрдiц сiцiрiлуiне оц эсер етедь Барлы; балаларда 5-6 айлыгында темiрдiц антенаталды ;оры таусылатынды;тан, емшектегi балаларда алмасу Yдерiсi белсендi етедi. Сонды;тан темiрдi тама;тану енiмдерiнiц ;урамында ;олдану мацызды.
Б1ра; темiр препараттарын ;абылдау терапияныц негiзi болып саналады. Оларга:
• мальтофер фол
• мальтофер
• феррум лек
• ферроплекс
• актиферрин
• гемофер
• тардиферон
• темiр фумараты
• тотема жатады.
Препараттарды iшке (ауыз ар;ылы) тагайындайды жэне кем дегенде бiр ай ;абылдайды. Егер бала оларды кетере алмаса ;усу, ЖYрек айну немесе уй;ысыныц бузылуы сия;ты симптомдар пайда болады, бул жагдайда темiр препараттарын парентералды енгiзедi.
Балаларда сироптар мен тамшыларды ;олданады. Бул препаратты мелшерлеудi жецiлдетедi жэне балаларда оны iшкен кезде терiс Kецiл-KYЙ тугызбайды. Препараттыц мелшерi кез-келген жастагы адам Yшiн жекеше жэне оны дэр^ер аны;тап, тагайындайды. Темiр препараттарын парентералды ;абылдау ауыр анемияда бала жагдайын тез ;алпына келтiру ма;сатында, арнайыланбаган жаралы емес колитте, ас;азан-шек жолдарыныц сiцiрiлудiц бузылысымен ;осарланган патологиясында,
препараттардыц оралды тYрлерiн ауыр кетере алмаушылы; кезiнде, созылмалы энтероколите ;олданылады [2,4,5]. ЦОРЫТЫНДЫ. Бiз 112-ф балаларда талдау жасай отырып ТТА бiр жастан ас;ан балаларда жиi кездесетiнiн аны;тады;. Бул соцгы жылдары балаларды тек емшек CYтiмен тама;тандыруды Yгiттеумен байланысты болуы мYмкiн. Зерттеген балалардыц арасында емшек CYтiмен тама;тандырылатын балалар саны 80% ;урады. 95% балаларда тем1ртапшылык;ты анемияныц 1 дэрежесi аны;талды. Олар амбулаторлы ем алган. Цан талдауы бойынша шеткi ;ан бiрiншi ай шшде ;алпына келген. Жалпы жагдайы бiрiншi айда ;алпына келген. Балалар айтарлы;тай тынышталып, уй;ысы мен тэбет ;алпына келген. Балалар шеткi ;анды ;алпына келтiргеннен кейiн де бiр жылга дейiн диспансерлiк ба;ылауда болды.
ЭДЕБИЕТТЕР Т1З1М1
1 Омарова К.О., Базарбаева А.А., Курманбекова С.К. Железодефицитные анемии у детей. Эд^темелж кецес. - Алматы: 2009. - 82 с.
2 Справочник Видаль. Лекарственные препараты в Казахстане: Аны;тама. - М.: Астра Фарм Сервис, 2009. - 944 б.
3 Ужегова Е.Б. Железодефицитная анемия. Оку-эд^темелж курал. - Алматы: 2010. - 124 б.
4 Калмыкова А.С. ред. Поликлиническая педиатрия. - М.: 2012. - 624 б.
5 Шабалов Н.П. Детские болезни: окулы;, басылым. Ей томды;. - СПб.: Питер, 2010. - Т.1. - 832 б.
Вестник Ка^НЖУ №3-2018
А.Б. Смагулова, А. Мухтарханова, П. Цасым, Ц. Нурумова, Ц. ТYKтiбай, И. Шыцгысханова, А. Сая, Ф. Хонтаева
Казахский Национальный медицинский университет им. С.Д. Асфендиярова, кафедра ОВП №2
ЭКСПЕРТНАЯ ОЦЕНКА КАЧЕСТВА ДИСПАНСЕРНОГО НАБЛЮДЕНИЯ ДЕТЕЙ С ЖЕЛЕЗОДЕФИЦИТНЫМИ АНЕМИЯМИ
Резюме: Из всех фоновых патологии встречающихся у детей раннего возраста - железодефицитная анемия наиболее часто встречающаяся. Нами было проанализировано 20 - 112 форм. Дети до года составили - 40%, старше года - 60%. Железодефицитная анемия встречалась чаще у детей старше года. Лечились амбулаторно, положительный результат в течение месяца. Родителям даны рекомендации по режиму, питанию и уходу за ребенком.
Ключевые слова: железодефицитная анемиямя, кормление ребенка, дети до года, дети старше года, диспансерный контроль
A.B. Smagulova, A. Muhtarhanova, P. Kasym, K. Nurumova, K. Tuktibay, I. Shingiskhanova, A. Saya, F. Hantaeva
Asfendiyarov Kazakh National medical university, Department of General Medical Practice №2
EXPERT ASSESSMENT OF THE QUALITY DISPENSARY OBSERVATION OF CHILDREN WITH IRON DEFICIENCY ANEMIA
Resume: Amongst all the background pathologies occurring in infants, iron deficiency anemia is the most common one. We have analyzed 20112 forms. Children up to one year old amounted to - 40%, children over the year old - 60%. Iron deficiency anemia was more common among children more than one year old. They were treated on an outpatient basis, a positive result was reached within a month. Parents were given recommendations on the treatment, nutrition and child care.
Keywords: iron-deficiency anemia, feeding the child, children under one year, children over the year, dispensary control
УДК 616.441-008.63
A.A. Nurbekova, A.Y. Senkebayeva
Asfendiyarov Kazakh National medical university Department of Endocrinology
CONGENITAL HYPOTHYROIDISM (REVIEW)
Congenital hypothyroidism (CH) is one of the most common preventable causes of mental retardation in children, with an incidence of approximately 1:2800 newborns. Early diagnosis and treatment prevent the destructive outcome of mental retardation. Clinical features of CH are subtle and are not evident early in the neonatal period. In this regard, newborn screening for CH is carried out in all developed countries of the world. Therefore, universal newborn screening (NS) is effective in detecting CH and realizing early treatment. This article reviews the current literature regarding the epidemiology, etiology, classification, clinical features, diagnosis of CH, treatment and prognosis of CH and outlines the importance of universal newborn screening in preventing mental retardation. We performed a literature review using the PubMed database. Results focused on reviews and articles published from 2013 through 2018.
Keywords: Congenital hypothyroidism, newborn screening, thyroid stimulating hormone, dyshormonogenesis, dysgenesis
Introduction.
Congenital hypothyroidism is the most common preventable cause of mental retardation. Thyroid hormones play a crucial role in the early development of the nervous system, so that untreated severe CH results in neurological and psychiatric deficits, including intellectual disability, spasticity, and contraventions of gait and coordination. Screening programs, which have been in operation over the last 30 years in most industrialized countries, have led to the successful early detection and treatment of infants with CH and have eliminated the severe neurodevelopmental deficits resulting from late diagnosis. Studies on cognitive function in patients with CH treated soon after birth have shown that normal development can be achieved in most patients. Epidemiology.
Over the last several years, reports from newborn screening programs around the world have described an increase in the incidence of congenital hypothyroidism. Based on article of Ari J.Wassner and Rosalind S. Brown: Congenital hypothyroidism: recent advances, the incidence of congenital hypothyroidism compared with the rate of 1:3000-1:4000 when screening was introduced have increased rates ranging from 1:1400 to 1:2800, which have been reported recently by screening programs in many countries including the USA, Canada. [2]The increasing incidence of CH has also been documented in European populations and presently is as follows: British, 1in 1,077; Greeks, 1 in 1,749; and Italians, 1 in 2,200. There is a 2:1 female
to male ratio in CH. [3]Based on data from recent articles factor contributing to this change may be the widespread lowering of thyroid-stimulating hormone (TSH) screening cutoffs that leads to detection of milder cases. In a comprehensive review of newborn screening strategies for congenital hypothyroidism around the world, Ford and LaFranchi found that lowering the TSH cut-offfrom greater than 20-25mIU/l to greater than 6-10mIU/l in six national newborn screening programs resulted in a 2.2-fold increase in the average incidence of congenital hypothyroidism (from 1:3264 to 1:1464). [1,2]The risk of CH is higher among newborns with birth weights less than 2,000 g and greater than 4,500 g. Transient CHis more common among premature infants. [3, 4] Etiology and Classification.
Eighty five percent of cases of primary permanent CH are due to abnormal thyroid gland formation (thyroid dysgenesis). About two-thirds of the cases of thyroid dysgenesis are due to ectopic thyroid tissue, the remaining cases are due to aplasia or hypoplasia. Defects in PAX8 (paired domain homeobox), TTF-1 u TTF-2 (thyroid transcription factors 1 and 2) are found in 2-5% of cases of thyroid dysgenesis. [5]A defect in the normal production of thyroid hormones due to defects in enzymes and ion transporters, known as dyshormonogenesis, corresponds to approximately 10% to 15% of the cases of CH. These conditions are inherited in an autosomal recessive pattern. Dyshormonogenesis is caused by defects of thyroid hormone synthesis: mutations of thyroglobulin (TG), thyroid peroxidase
