CC BY
14
© КОЛЛЕКТИВ АВТОРОВ, 2021 УДК 61 (07)
Д. Е. Аскарбеков, С. Сунхар, А. Т. Бектурсунова, Д. Е. Жупенова, Т. А. Кенжетаева, А. С. Ахаева, Г. С. Айтмукушева, С. А. Турлыбекова, А. Б. Кысабекова
КАШЬЩТЬЩТАН ОКЫТУ ТЕХНОЛОГИЯСЫНЬЩ ТЭЖ1РБИЕЛ1К САБАKТАFЫ АРТЬЩШЫЛЬ^Ы МЕН КИЫНДЬ^Ы
КараFанды медицина университетi (КараFанды, Казахстан Республикасы)
Макалада б1л1м алушылар коронавирус COVID-19 мдешщ таралуына байланысты тетенше жардай енг1з1л1п, барлык жорарры оку орындарынык студенттер1 кашыктыктан окыту технологиясымен б1л1м алуда. Online жэне Offline режимде окыту аркылы интернет ресурстарынык кемепмен арымдары уакытта белг1л1 б1р кашыктыкта мурал1мд1 экраннан керу аркылы жэне акпаратпен алмасып окытуды уйымдастыру формасын жет1лд1ру. Microsoft Teams, Webex Meetings платформасын колдана б1лу. Интернет аркылы кашыктыктан окыту технологиясынык кемш1л1ктер1н игере бту. Кай жерде, кандай жардай болмасын талмай екбектеып б1л1м алран адам рана би1к ез нэтижелер1не жетед1. Окушыларымыз элемд1к акпараттармен байланысуга, б1л1мдер1н онлайн жалрасырура, рылыми жэне шырармашылык жумыстарын жет1лд1руге, элемд1к акпарат ке^сппнде ездер^к б1л1мдер1н шындауга зор мумюндк алады.
Клт сездер: кашыктыктан окыту, акпараттык-коммуникациялык технологиялар, артыкшылыры, киын-
дыры
Елiмiзде коронавирус COVID-19 ¡ндетЫщ таралуына байланысты тетенше жаFдай енпзи лiп Казахстан Республикасынык Президентi Касым-Жомарт Токаев аFымдаFы жылдык 16-наурызынан бастап Казахстан Республикасы халкынык кау^аздИн камтамасыз ету макса-тында елiмiзде тетенше жаFдай енгiзген болатын. Осыпан байланысты елiмiздегi барлык жоFарFы оку орындары студенттерi кашыктыктан окыту технологиясымен б^м алуда.
Коронавирус элемдеп 421 млн бiлiм алушыFа ^i эсерiн тигiзген деген дерек бар. 10 наурызда коронавирус iндетiн таратпау максатында ЮНЕСКО-нык Париждегi штаб-пэтерЫде бiлiм министрлерЫщ ш^ыл отырысы еттк Онда 15 мемлекет бiлiм мекемелернщ бэрiн жабу туралы шешiм кабылдаса, таFы 14 мемлекет соFан сай эрекет етет^н мэлiмдедi [1]. Осыпан орай КараFанды медицина универ-ситетшщ 1600 м¥Fалiмдерi 6600 окитын студенттерi де дистанционды окыту тэжiри-беон мекгере бастады.
Казiргi киын сэтте сан кырлы, эрi курде-лi мэселелердi жузеге асыруда м¥Fалiмнiк аткарар релi орасан. ОFан эрi ауыр, эрi жауап-ты мiндет жуп жуктеледк ол кыска мерзiмдi оку жоспарын дайындап, оны кашыктыктан б^м беру жуйесiмен астастырып бейiмдейдi, оку урдiсiнiк барысын кадаFалап, тапсырмаларды орындау барысында, ез бетiмен бакылау-пысыктау жумыстарын орындау женiнде усыныстар бередi Кашыктыктан окыту тэсiлi бойынша жумыс iстейтiн педагог окытудык жака технологиясын, окытудык компьютерлi жэне тораптык жуйелерЫ жетiк бiлiп, олармен iс журпзу iсiн орындау шарт [3, 10].
Кашыктыктан окыту кезнде окушылар-мен байланыс ек макызды болып табылады. Тапсырманык анык-каныFын, оку материал-дарына толык колжетiмдiлiктiк болуын жэне т.б. унемi бакылау кажет [2].
Сапалы бiлiмдi мекгеруге талпынFан казiргi еап келе жаткан урпактык жеткiлiктi дэрежеде б^м алуFа сауаты бар, ейткен олар жака технологиянык барлык турлерЫ пайда-лануFа толыкканды мумкiндiгi бар.
Кашыктыктан окыту дегенiмiз - оку процесс барысында заманауи талаптарFа сай компьютерлк жэне телекоммуникациялык технологияларFа непзделт инновациялык жэне дэстурлi окыту эдютерн колдану аркылы, бiлiм алудык негiзгi турiн айтамыз
Казiргi такда акпараттык - коммуника-циялык технологиялардык заманауи талаптар-Fа сай дамып жетiлуi бiлiмдi баFалауFа мумкн дк бередi. Окытуда пайдаланылатын эдктеме-лер, технологиялар, эдю - тэсiлдер б^м беру-дiк жакартылFан талаптарына байланысты езгерт отырады [5].
¥стаз алдындаFы негiзгi максаты - оку-шы^а сапалы бiлiмдi тиiмдi жолмен жетюзу. Кашыктан бiлiм беру барысында сабак улгери мiнiк жаксы болуы, студенттщ езiнеде тiкелей байланысты болып табылады [9].
Кашыктыктан окытуды уйымдастыру-дык 3 турлi формасы бар: online (синхрондык), offline (асинхрондык) жэне кек таралFан ушн-шi турi вебинар.
Online режимдеп окыту дегенiмiз -интернет ресурстарынык кемепмен аFымдаFы уакытта белгл бiр кашыктыкта м¥Fалiм экранын керу аркылы окытуды уйымдастыру формасы.
Offline режимдеп окыту дегенiмiз -интернет ресурстарынык KeMeriMeH (электрон-ды; пошта) м^ал1м мен окушы арасындаFы акпарат алмасуды камтасыз етуге мYмкiндiк беретiн окытудык формасы. Университеттщ бiлiм беру порталында студенттер электрон-ды; курстарFа ^ркелед^ ондаFы бар материал-ды дэрктер жэне баска оку корлары бойынша окиды. Сосын автоматты тYPде тестiленедi немесе тапсырмалар орындайды. Окытушы, тапсырманы тексерin, пiкiр жазып, баFа кояды.
Кейстiк технология, студентке оку-эдктемелк кейс, яFни семестрге барлык материалдар мен тапсырмалар бершед^ ол тапсырмаларды орындап, график бойынша окытушыFа жiберiп отырады.
Вебинар дегенiмiз - интернет желтери нщ кeмегiмен семинарлар мен тренингтер eткiзу формасы [12].
KараFанды медицина университетЫщ «Педиатрия жэне неонатология» кафедрасы «Ерте жэне ересек кезекдег балалардык патологиясы» nэнi бойынша «Жалпы медицина» мамандыFында окитын студенттерге осы айтылFан окыту формаларын сабак барысында кекнен колданамын. УниверситетЫщ окыту-шылары "Platonus" платформасына ситуация-лык тапсырмалар енпзшедк Студенттер осы nлатформадаFы тапсырмаларды орындайды жэне оларды баFалау да осы жерде жYзеге асырылады. Сонымен катар, Online режимiнде ситуациялык тапсырмаларды екi топка бeлiнiп, бершген сурактардык жауабын талдаймыз. Эр топ ездернщ коЙFан диагноздарын талдап тужырымдаймыз. Сабакты басында Zoom плат-формасында жYргiзiлдi онда уакыт аз болFан-дыктан, Microsoft Teams, Webex Meetings платформасын колдана бастадык. Осы плат-формалар аркылы топта пiкiрталас уйымдас-тыра аламыз, жака материалды окып бiлу жэне тапсырмаларды орындау кезе^нде сейлесе аламыз. Осы максатта дурыс бiлiм беру порталын такдау керек, жалпы жоба, рeлдердi белу аркылы кYPделi тапсырма мунык бэрi ашык кужаттардык, вебинарлар-дык, желiлiк ресурстардык заманауи техноло-гияларынык кeмегiмен жYзеге асырылады. WhatsApp, Maii.ru элеуметтiк желшершщ гаме-гiмен хабар алмасу, я болмаса чат аркылы сапалы ^i байланыс топта жYргiзiлiп турады.
Kазiргi жаFдайда бiз Fана емес, элем елдерi де осы жYЙе бойынша б^м беруде [11].
Сонымен «кашыктыктан окыту» деген уFымFа токталатын болсам, кашыктыктан окыту - адамнык б^м алуFа жэне акпарат алуFа деген кукыктарын iске асыратын Yздiксiз
6miM беру жYЙесi нысандарынык 6ipi ретнде мамандардык Heri3ri кызметн аткара журт бiлiмiн, бiлiктiлiгiн арттыруFа мумкiндiк бередк Казахстан Республикасынык «Б^м туралы» Закынык 8- бабында «Б^м беру жуйеанщ басты Heri3ri мiндетi - ол окытудык жакаша технологияларын енгiзу, б^м берудi акпараттандыру жуйелерi, халыкаралык Fаламдык коммуникациялык желiлерге шыFу». Елбасымыз Н. Э. Назарбаев ез жолдауында айткандай: «Болашакта еркениеттi дамыFан елдердщ катарына ену ушiн бiзге заман талабына сай бiлiм кажет. 6з елiмiз Казакстаннык дамыFан 50-елдщ катарына KOCылуFа септiгiн тигiзетiн ол тек кана - бiлiм». Сондыктан да б^м беру жуйесiн жургiзу барысында к^рп даму кезе^нщ оку урдiсiнiк технологияландыру мэселесiн алFа койып отыр. МундаFы оку барысында муFалiмнiк бiлiмдiлiгi, окушыларFа, студенттерге бiлiм беруi жоFарFы декгейде болFанда Fана нэтижесi кезге керЫедк Эрбiр сабаFын кызык-ты эрi сапалы, казiргi заманнык талаптарына сай жака езшдк эдiстерiн колдану аркылы журпзген абзал [4].
Сонымен Интернет аркылы кашыктыктан окыту технологиясынык артыкшылыктары мен кемшiлiктерiне токтасам.
Артыкшылы^ы - бул курс бойынша жуктелген материалдарды студенттiк кез-келген уакытта карап, игере алуы.
Эр студент оку материалдарын ез каркынына карай игерп жуктелген дэрiстердi, видео дэрю материалдарын бiрнеше рет карап, курделi сурактарды терек мекгеруге мумкiндiк алады [6].
Кашыктыктан бiлiм алудык таFы бiр артыкшылыFы, кашыктыктан бiлiм алу аркылы студент жоFары баFа алу мумкндИне ие.
Ралымдардык зерттеу нэтижелерi керсеткендей, кашыктыктан окыту нэтиже-лерЫен алFан баFалар, дэстурлi бiлiм беруде алFан баFалардан жоFары екендiгiн керсеттк
Оку материалдарын студенттер ездИ-мен окитын болFандыктан такырыптарды есте сактау, тусiну кабiлетi артады
Кашыктактан оку барысында студент жака технологияларды, программалык баFдар-ламалармен танысуFа мумкiндiк алады.
Окытушы мен студент арасындаFы байланыс эртурлi эдiстермен on-line жэне offline аркылы жузеге асады.
Электронды почта аркылы кекес беру, студенттер жiберген материалдарды карап, сурак - жауап жазу к^рп жаFдайда оте тиiмдi болуда [7].
Кашыктыктан окитын студенттер Yшiн окулык пен эдютемелк кешеннщ жетюпеу-шiлiгi сиякты мэселелер орын алмайды. Барлы; эдебиеттерге колже^мдшк универси-теттщ кашыктыктан окыту порталында немесе окытушынык жеке почтасы аркылы жYзеге асады. Кашыктыктан окыту жака технология-ларды, жака баFдарламаларды игерт, профес-сионалды даFдыларды дамытуFа mymk^îk бередi.
Алдымен кашыктыктан окытудык киындь^ына токталсам. Окытушы мен студент арасында бетпе-бет карым-катынас болу керек деп ойлаймын. Бул дэрiс барысында окытушынык ез ойын дурыс жеткiзу Yшiн кажет. Онлайн окуда студенттердiк лекцияны тYCiнген, тYCiнбегендiгiн немесе сурак коЙFысы келетiндiгiн уFу да киындык туFызады. Сонымен катар, кептеген студент ауылдык жерлер-ден болFандыктан, олардык онлайн сабактарFа шыFуFа мYмкiндiгi болмайды. Олар уялы байланыс iздеп тау-тасты кезуге немесе интернет устайтын жерлерге катынасып окуFа мэжбYP. Бул онлайн окудык басты киындыFы болып отыр. Техиникалык олкылыктардык салдарынан, интернеттiк дурыс жумыс жаса-мауы кесiрiнен тэжiрбиелiк сабактар барысында дауыс естшмей калуы сиякты жаFдайлар кептеп кездеседк медицина саласында бiлiм алатын болFандыктан, кашыктыктан окыту бiздер Yшiн тшмаз деп ойлаймын. Себебi, 6î3 дэрютерде, семинарларда окыFан окуды му-Fалiмдермен талкылаймыз, сол аркылы тэжiри-бе жинаймыз. Ал кашыктыктан окыту барысында талкылау киындык туFызады [8, 13].
Корыта келе, Казакстан Республикасы казiргi такдаFы электронды окытудык б^м жYЙесiнiк инновациялык дамудык басты баFыт-тары болып табылады. Жакаша б^м берудi модернизациялаудык негiзгi куралынык бiрi e-learning жYЙесi тэжiрибелер жYргiзу барысында керсеткiштерi бойынша айкындайды. Казакстан Республикасында бiлiм беру жYЙесiнiк жакаша акпараттандыру максатына электронды тYPде б^м беру ез септiгiн тигiзедi.
Даму Yстiндегi мемлекет болFандыктан бул проблема эрдайым басты назарда болып отыр. Кашыктан окыту бiздiк елiмiзде кек таралуы жайлы айту элi ертерек, толыкканды кашыктан окыту туралы айту Yшiн оку орындарында жэне окушынык YЙiнде де жаксы техникалык жэне программалык куралдар болуы тиiс. Онык Yстiне байланыстык сапасы жоFары болуы тик, бiзде ол жаFы элi элсiздеу.
Корыта келе айтарым, кашыктыктан окыту жYЙесiнiк релi казiргi такда бiлiм саласы
Yшiн ете жоFары, себебi бул жYЙе аркылы муFалiмдерiмiз бен окушыларымыз элемдiк акпараттармен байланысуга, бiлiмдерiн онлайн жалFасыруFа, Fылыми жэне шы^армашылык жумыстарын жетiлдiруге, элемдiк акпарат ке^стИнде ездерiнiк бiлiмдерiн шындауга зор мYмкiндiк алады.
Барлык окытушылар мен студенттерге тiлерiм осындай киын сэттерде екбектерi мен бiлiм алуда Yлкен сэттiлiк, шыдамдылык, тезiмдiлiк керек.
Б^м инемен кудык казFандай - деп ата-бабаларымыз айтпакшы, елiмiздiк еркен-деуi Yшiн эрбiр урпак жеткiлiктi тYPде бiлiм алуы кажет. Кай жерде, кандай жаFдай болмасын талмай екбектеып бiлiм алFан адам Fана би1к шыкдарды баFындыра алады.
ЭДЕБИЕТ
1 Ахметова Г. К. Бiлiм беру уйымдары-на электрондык окыту жYЙесiн енгiзу жаF-дайында педагогтардык бтктшИн арттыруды уйымдастыру эдiстемесi /Г. К. Ахметова, Ж. А. Караев, С. Т. Мухамбетжанова. - Алматы: АК «¥БАО «брлеу», 2015. - 124 б.
2 Рылыми екбектерiнiк жинаFы «Актуальные проблемы гуманитарных, социальных и экономических наук» /Академик Н. Г. Хохлов-тык жалпы баспасез. - М.:МГИУ, 2015, 395 б.
3 Канаво В. Достоинства и недостатки дистанционного обучения через интернет // Бизнесобразование в России. - URL: http:// www.curator.ru/doplus.html
4 Казакстан жэне ТМД елдерндеп б^м берудi акпараттандырудык IV Халыкаралык форумынык Fылыми макалалар жинаFы
5 Казакстан Республикасынык 20112020 жылдардаFы бiлiмдi дамытудык Мемле-кеттiк БаFдарламасы, http://www.edu.gov.kz
6 «Коронавирустык инфекциянык тара-луына байланысты шектеу шаралары кезекн де б^м беру уйымдарында оку процеан iске асыру женiндегi эдiстемелiк усынымдарды бекiту туралы» Казакстан Республикасы Б^м жэне Fылым министрiнiк 2020 жылFы 13 тамыздаFы № 345 буйры^ынан.
7 Миндубаева Ф. А. Опыт использования современных образовательных технологий в медицинском образовании //Международный журнал экспериментального образования. -2016. - №8. - С. 26-28.
8 Назарбаев Н. А. «Стратегия «Казахстан - 2050»: новый политический курс состоявшегося государства» //Послание Президента РК народу Казахстана от 14.12.2012 г.
9 Полат Е. С. Кашыктыктан окутудык пе-дагогикалык технологиялары. - М., 2017. - 112 с.
10 Сергиенко И. В. Кашыктыктан окыту процеан модельдеу He^epi //Бiлiм берудегi инновациялар. — 2015. - №2. - Б. 43-53.
11 Толстоухова И. В. Дистанционное обучение как современная педагогическая технология //Человек и образование. - 2016. -№2 (47). - С. 98-100.
12 Черемисин А. Г. Интернета дамыту -акпаратты; коFамдаFы 6miM //Б^м берудеп инновациялар. - 2015. - №5. - Б. 36-40.
13 Basic Medical Education WFME Global Standards for Quality Improvement. The 2012 Revision. WFME Office. - Denmark: University of Copenhagen, 2012. - 46 р.
REFERENCES
1 Ahmetova G. K. Bilim beru yjymdaryna jelektrondy; o;ytu zhyjesin engizu zhaFdajynda pedagogtardyH biliktiligin arttyrudy yjymdastyru sdistemesi /G. K. Ahmetova, Zh. A. Karaev, S. T. Muhambetzhanova. - Almaty: AK «¥BAO «örleu», 2015. - 124 b.
2 Fylymi eHbekteriniH zhinaFy «Aktual'nye problemy gumanitarnyh, social'nyh i jekonomich-eskih nauk» /Akademik N. G. HohlovtyK zhalpy baspasez. - M.:MGIU, 2015, 395 b.
3 Kanavo V. Dostoinstva i nedostatki dis-tancionnogo obuchenija cherez internet // Biznesobrazovanie v Rossii. - URL: http:// www.curator.ru/doplus.html
4 Kaza;stan zhsne TMD elderindegi bilim berudi a;parattandyrudyK IV Haly;araly; fo-rumynyK Fylymi ma;alalar zhinaFy
5 Kaza;stan RespublikasynyK 2011-2020 zhyldardaFy bilimdi damytudyK Memlekettik BaFdarlamasy, http://www.edu.gov.kz
6 «Koronavirusty; infekcijanyK taraluyna bajlanysty shekteu sharalary kezeKinde bilim beru Yjymdarynda o;u procesin iske asyru zhenindegi sdistemelik ysynymdardy bekitu turaly» Kaza;stan Respublikasy Bilim zhsne Fylym min-istriniK 2020 zhylFy 13 tamyzdaFy № 345 byjryFy-nan.
7 Mindubaeva F. A. Opyt ispol'zovanija sovremennyh obrazovatel'nyh tehnologij v medicinskom obrazovanii //Mezhdunarodnyj zhur-nal jeksperimental'nogo obrazovanija. - 2016. -№8. - S. 26-28.
8 Nazarbaev N. A. «Strategija «Kazah-stan - 2050»: novyj politicheskij kurs sosto-javshegosja gosudarstva» //Poslanie Prezidenta RK narodu Kazahstana ot 14.12.2012 g.
9 Polat E. S. Kashy;ty;tan o;utudyK ped-agogikaly; tehnologijalary. - M., 2017. - 112 s.
10 Sergienko I. V. Kashy;ty;tan o;ytu procesin model'deu negizderi //Bilim berudegi innovacijalar. — 2015. - №2. - B. 43-53.
11 Tolstouhova I. V. Distancionnoe obu-chenie kak sovremennaja pedagogicheskaja tehnologija //Chelovek i obrazovanie. - 2016. -№2 (47). - S. 98-100.
12 Cheremisin A. G. Internetti damytu -a;paratty; KoFamdaFy bilim //Bilim berudegi innovacijalar. - 2015. - №5. - B. 36-40.
13 Basic Medical Education WFME Global Standards for Quality Improvement. The 2012 Revision. WFME Office. - Denmark: University of Copenhagen, 2012. - 46 r.
Поступила 09.12.2020 г.
D. E. Askarbekov,S. Sunkhar,A. T. Bektursunova scientific adviser D. E Zhupenova, T. A. Kenzhetaeva, A. S. Akhaeva, G. S. Aitmukusheva, S. A. Turlybekova, A. B. Kisabekova
THE BENEFITS AND DIFFICULTIES OF DISTANCE LEARNING TECHNOLOGIES FOR PRACTICAL EXERCISES Karaganda medical university (Karaganda, Repubiic of Kazakhstan)
The article notes that due to the spread of the COVID-19 coronavirus, a state of emergency is being introduced, and students of all universities are being trained using distance learning technologies. Online and Offline learning is a form of organizing teacher training using Internet resources at a certain distance at the current time by viewing from the screen and exchanging information. Ability to use the Microsoft Teams and Webex Meetings platforms. Ability to master the disadvantages of distance learning technology via the Internet. Improve online knowledge, update your knowledge in the information space.
Key words: distance learning, information and communication technologies, advantages, difficulties
Д. Е. Аскарбеков, С. Сунхар, А. Т. Бектурсунова, Д. Е. Жупенова, Т. А. Кенжетаева, А. С. Ахаева, Г. С. Айтмукушева, С. А. Турлыбекова, А. Б. Кысабекова
ПРЕИМУЩЕСТВА И СЛОЖНОСТИ ДИСТАНЦИОННЫХ ТЕХНОЛОГИЙ НА ПРАКТИЧЕСКИХ ЗАНЯТИЯХ Медицинский университет Караганды (Караганда. Казахстан)
В связи с распространением коронавируса COVID-19 студенты всех вузов обучаются по дистанционным технологиям обучения. Обучение в режиме onlnne и offinne - это форма организации обучения учителя с помощью Интернет-ресурсов на определенном расстоянии в текущий момент времени путем просмотра с экрана и обмена информацией. Авторами статьи делается акцент на том, что для современного студента очень важным является умение пользоваться платформами Microsoft Teams, Webex Meetings, умение овладевать технологиями дистанционного обучения через Интернет, совершенствовать онлайн-знания, актуализировать свои знания в информационном пространстве.
Ключевые слова: дистанционное обучение, информационно-коммуникационные технологии, преимущества, сложности интернет
