Научная статья на тему 'ҚАШҚАДАРЁ ВИЛОЯТИДА УЙ ХЎЖАЛИКЛАРИ ТАДБИРКОРЛИК ФАОЛИЯТИНИ АМАЛГА ОШИРИШНИНГ МИНТАҚАВИЙ ХУСУСИЯТЛАРИ'

ҚАШҚАДАРЁ ВИЛОЯТИДА УЙ ХЎЖАЛИКЛАРИ ТАДБИРКОРЛИК ФАОЛИЯТИНИ АМАЛГА ОШИРИШНИНГ МИНТАҚАВИЙ ХУСУСИЯТЛАРИ Текст научной статьи по специальности «Экономика и бизнес»

CC BY
126
25
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Ключевые слова
уй хўжалиги / оила хўжалиги / шахсий ёрдамчи хўжалик / инновацион иқтисодиёт / бошқариш усуллари / тадбиркорлик фаолияти. / домашнее хозяйство / семейное хозяйство / личное вспомогательное хозяйство / инновационная экономика / методы управления / предпринимательская деятельность.

Аннотация научной статьи по экономике и бизнесу, автор научной работы — Туробов Шерзод Алишерович, Азаматова Гулсара Исоқовна

Мақолада уй хўжаликларида тадбиркорлик шаклини кенгайтириш ва қўллаб-қувватлаш иқтисодий ривожланиш ва тараққиёт мезони сифатида кўриб чиқилган. Қашқадарё вилояти уй хўжаликлари мисолида унинг афзал томонлари кўрсатиб ўтилган. Уй хўжаликларида тадбиркорлик фаолиятини ривожлантириш бўйича давлат сиёсатини юритиш мамлакатдаги қатор ижтимоий-иқтисодий муаммолар ечими эканлиги очиб берилган.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

РЕГИОНАЛЬНЫЕ ОСОБЕННОСТИ ВЕДЕНИЯ ПРЕДПРИНИМАТЕЛЬСКОЙ ДЕЯТЕЛЬНОСТИ ДОМАШНИХ ХОЗЯЙСТВ В КАШКАДАРЬИНСКОЙ ОБЛАСТИ

В статье уделено внимание распространению форм предпринимательства в домашних хозяйствах. Показаны его положительные стороны на примере домашних хозяйств Кашкадарьинского области. Раскрыты решения социально-экономических проблем ведения государственной политики по развитию предпринимательской деятельности в домашних хозяйствах.

Текст научной работы на тему «ҚАШҚАДАРЁ ВИЛОЯТИДА УЙ ХЎЖАЛИКЛАРИ ТАДБИРКОРЛИК ФАОЛИЯТИНИ АМАЛГА ОШИРИШНИНГ МИНТАҚАВИЙ ХУСУСИЯТЛАРИ»

Туробов Шерзод Алишерович,

Карши мух,андислик-иктисодиёт институти "Ишлаб чикаришда бухгалтерия х,исоби" кафедраси катта укитувчиси, Азаматова Гулсара Исо^овна,

Карши мух,андислик-иктисодиёт институти, "Иктисодиёт" факультети 3 боскич талабаси

КАШКАДАРЁ ВИЛОЯТИДА УЙ ХУЖАЛИКЛАРИ ТАДБИРКОРЛИК ФАОЛИЯТИНИ АМАЛГА ОШИРИШНИГ МИНТАКАВИЙ ХУСУСИЯТЛАРИ

УДК 334.024

ТУРОБОВ Ш.А., АЗАМАТОВА Г.И. КАШКАДАРЁ ВИЛОЯТИДА УЙ ХУЖАЛИКЛАРИ ТАДБИРКОРЛИК ФАОЛИЯТИНИ АМАЛГА ОШИРИШНИНГ МИНТАКАВИЙ ХУСУСИЯТЛАРИ

Маколада уй хужаликларида тадбиркорлик шаклини кенгайтириш ва куллаб-кувватлаш иктисодий ривожланиш ва тараккиёт мезони сифатида куриб чикилган. Кашкадарё вилояти уй хужаликлари мисолида унинг афзал томонлари курсатиб утилган. Уй хужаликларида тадбиркорлик фаолиятини ривожлантириш буйича давлат сиёсатини юритиш мамлакатдаги к,атор ижтимоий-ик,тисодий муам-молар ечими эканлиги очиб берилган.

Таянч иборалар: уй хужалиги, оила хужалиги, шахсий ёрдамчи хужалик, инновацион ик,тисодиёт, бошкариш усуллари, тадбиркорлик фаолияти.

ТУРОБОВ Ш.А., АЗАМАТОВА Г.И. РЕГИОНАЛЬНЫЕ ОСОБЕННОСТИ ВЕДЕНИЯ ПРЕДПРИНИМАТЕЛЬСКОЙ ДЕЯТЕЛЬНОСТИ ДОМАШНИХ ХОЗЯЙСТВ В КАШКАДАРЬИНСКОЙ ОБЛАСТИ

В статье уделено внимание распространению форм предпринимательства в домашних хозяйствах. Показаны его положительные стороны на примере домашних хозяйств Кашкадарьинского области. Раскрыты решения социально-экономических проблем ведения государственной политики по развитию предпринимательской деятельности в домашних хозяйствах.

Ключевые слова: домашнее хозяйство, семейное хозяйство, личное вспомогательное хозяйство, инновационная экономика, методы управления, предпринимательская деятельность.

TUROBOV SH.A., AZAMATOVA G.I. REGIONAL ASPECTS OF CONDUCTING ENTREPRENEURSHIP OF HOUSEHOLDS IN KASHKADARYA REGION

The article focuses on the entrepreneurship spreading among of householders. The positive sides of that are shown on the example of households in the Kashkadarya region. There is disclosed the solutions to socio-economic problems of conducting state policy on the development of entrepreneurial activity in households.

Key words: household, family economy, personal support economy, innovative economy, methods of management, business activity.

Кириш.

Хар бир мамлакат уз худудидаги оилаларнинг ижтимоий-иктисодий муаммоларини ечиш ёки уларни енгиллаштиришга харакат килади. Бу муаммоларни хал килишнинг энг самарали ва синалган усули булиб уларга уз-узини таъминлаш ва банд килиш имкониятларини яратиш. Бунинг учун оилаларда кичик ва микро тадбиркорликни ривожлантириш учун шарт-шароитлар яратиш, уларни давлат томонидан куллаб-кувватлаш механизмлари ва фаолиятларини натижали йулга куйиш буйича комплекс чора-тадбирлар режа-сини ишлаб чикиш лозим.

Тадцицот мавзусининг долзарблиги.

Бозор иктисодиёти шароитида уй хужаликлари даромадларининг хажми мухим ахамият касб этади. Даромадларнинг етарли булиши уларнинг тулаконли овкатланиши, кийиниши, тиббий хиз-матлардан кенг фойдаланиши, фарзандлари учун уй-жой ва бошка зарурий буюмларни тасарруф этиши, ривожланишнинг бошка эхтиёжларини таъминлаш мак,садида инкироз даврида хам инвестиция килиш ва уларни укитиш учун тежаши учун зарур омил булиб хизмат килади.

Уй хужаликларининг хулк-атворини тахлил килиш 1950 йилдан бошлаб кенг доирада урга-нила бошланди. 1970 йиллардан бошлаб куплаб нашрларда никох ва туFилишнинг кечиши, банд-лик ва таълимга оид мак,олалар чоп этилди. Хусу-сан, Г.Беккернинг никох бозорини тахлил к,илиш буйича новаторлик иши нашр этилди. "Оила иктисодиёти" номли илмий ишлар туплами Т.Шульц тахрири остида 1974 йилда нашр этилди. 1981 йилда Г.Беккернинг "Оила хакида трактат" номли асарининг биринчи нашри чоп этилди. Шундан буён уй хужаликлари хулк-атворини тахлил килишнинг иктисодий ёндашувлари буйича (Cigno, 1991; Kooreman, Wunderink, 1997; Browning, Chiappori, Weiss, 2014) бир канча асар-лар нашр килинишига карамай, уларнинг бар-часи Г.Беккернинг тадкикотларидаги инсоннинг хатти-харакати (Беккер, 2003, 28-48 б.) ва унинг оила иктисодиёти (Becker, 1991) буйича буйича фундаментал тадкикотларига асосланган.

Уй хужаликларининг ижтимоий ва иктисодий фаоллигини ошириш хар бир мамлакат тараккиёти учун мухим вазифа хисобланади. Шу боис республикамизда хам бир катор олим-лар томонидан уй хужаликларининг турли хусу-сиятлари буйича бир катор тадкикотлар олиб борилган, жумладан олимлар Ш.Ш.Шодмонов,

А.В.Вахобов, Т.Т.Джураев, А.Ф.Хуррамов, Ч.М.Муродов, С.А.Усмонов, Б.Т.Салимов, Р.Х.Хусанов, Н.КДосимов, Б.Б.Беркинов, Ф.Р.Назарова, О.О.Олимжонов, Т.Х.Фармонов, А.А.Муминов, Н.С.Хушматов, Г.М.Шодиева ва бошкалар1 уй хужаликларининг мохияти, уларни ривожлантиришнинг назарий асослари ва ама-лий жихатлари буйича илмий тадкикотлар олиб борганлар.

Бирок, иктисодиётни модернизациялашуви жараёнида уй хужаликларининг тадбиркор-лик фаолиятларининг янги жихатларини очиб бериш, уларнинг ишлаб чикариш харажатлари ва даромадлари шаклланишининг хусусиятла-рини аниклаш ва иктисодий фаоллигини оши-ришда давлат томонидан куллаб-кувватлаш тизимини такомиллаштириш талаблари мазкур сохада илмий тадк,ик,отлар олиб боришни так,озо этмокда.

Илмий муаммонинг цуйилиши.

Республикамиз иклими, табиати ва худудий тузилиши буйича бошка мамлакатлардан алохида ажралиб туради. Мамлакатнинг худди шу хусу-сиятларини хисобга олган холда минтакаларда

1 Шодмонов Ш.Ш, Джураев Т.Т. Иктисодиёт назари-яси. Укув кулланма. -Т. : «Молия», 2002.; Вахобов А.В. Бозор муносабатларига утиш боскичида куп укладли иктисодиёт ва уни хосил булиши. -Т.: Молия, 2002; Хуррамов А.Ф. Фермер хужаликларида кооперация-нинг назарий асослари ва муаммолари. -Т.: Фан, 2004.; Муродов Ч.М. Узбекистон иктисодиётини эркинлашти-риш шароитида бозор инфратузилмасининг ривожла-ниши: Иктисод фанлари доктори илмий даражасини олиш учун ёзилган диссертация автореферати. - Т. УзБИИТи, 2001.; Усмонов С.Н. Дехканское (фермерское) хозяйство. -Т.: 1997.; Салимов Б.Т., ва бошкалар. Дехкон ва фермер хужаликлари иктисоди. -Т.: Узбекистан ёзувчилар уюшмаси Адабиёт жамFармаси нашриёти. 2004.; Хусанов Р., К,осимов Н. Дехкон хужалигининг илмий-амалий асослари. -Т.: «Чулпон» нашриёти, 2000.; Беркинов Б.Б. Дехкончилик хужаликлари ривожланишининг ташкилий-иктисодий муаммолари. «Иктисодиётни эркинлаштириш ва аграр ислохотларни чукурлаштириш шароитида дехкон хужаликларини ривожлантириш муаммолари» мавзусидаги илмий-назарий конференция материаллари.-Т.: 2003.; Назарова Ф. Регулирование аграрного сектора экономики Узбекистана в условиях перехода к рыночным отношениям. Автореферат дис. док. эконом. наук. Т.: 2001.; Олимжонов О., Фармонов Т. ва бошк, Фермерлик фао-лиятининг хукукий ва молиявий асослари/ Олимжонов О. тахрири остида. - Тошкент: 2005.; Муминов А. Шах-сий томорка хужалигининг имкониятлари. -Т.: 1988.; Шодиева Г.М. Оила хужалиги фаровонлигини оши-ришда ташкилий-иктисодий омилларни ва сервисни ривожлантириш муаммолари. Иктисод фанлари доктори илмий даражасини олиш учун ёзилган диссертация автореферати. - Самарканд. 2008.

истикомат килаётган оилаларнинг самарали тад-биркорлик фаолиятлари билан шуFулланишлари учун худуд буйича ихтисослашувини таъминлаб, улар даромад манбаини купайтириш, тадбиркор-лик фаолияти яшовчанлигини ошириш ва унинг мустахкамлигини таъминлаш мухим илмий аха-мият касб этади.

Тадк,ик,от мак,сади куйидагилардан иборат.

Мамлакатимиз худудларида оилавий тадбир-корликни ривожлантириш буйича амалга оши-рилаётган ислохотлар самара ва натижасини курсатиш. Кашкадарё минтакаси хусусиятларидан келиб чиккан холда жойларда илмий асосланган тадбиркорлик фаолиятларини йулга куйиш маса-лаларини мухокама килиш. Худудлар кесимида оилаларда тадбиркорлик фаолиятини амалга оши-рилиши буйича тахлиллар килиш ва аникланган муаммолар буйича таклиф ва тавсиялар ишлаб чикиш.

Илмий моцияти.

Маколанинг илмий мохияти шундан иборатки, маколада оилавий тадбиркорликни ривожлантириш буйича худуд ва ахолининг барча имкони-ятларини хисобга олган холда илмий асосланган тадбиркорлик фаолиятларини йулга куйишни таъминлаш ва минтака имкониятларини бахолаш буйича чукур тахлиллар амалга оширилди, мамла-катимиздаги мавжуд холатлар урганилди ва "Хар бир оила -тадбиркор" дастурини амалга ошириш турисидаги Узбекистан Республикаси Президенти карорида белгиланган вазифаларни амалга ошириш ва хар бир оиланинг тадбиркорлик билан шугулланиши ва баркарор даромад манбаига эга булиши учун шарт-шароитлар яратиш булиб хисобланади.

Тадк,ик,от методлари.

Маколада мавзуси доирасидан келиб чиккан унга оид илмий ва назарий ёндашувлар ургани-либ мушохада килинган. Тадкикотда белгиланган максадга эришиш учун йуналиш танлаб олин-ган. Эмпирик тадкикотнинг кузатиш, жамлаш, гурухлаш ва маълумотлар манбалари уртасидаги алокаларни аниклаш усулларидан ва назарий тадкик,отнинг анализ ва синтез усулларидан кенг фойдаланилди.

Асосий натижалар.

Республикамизнинг барча худудларида ахолининг моддий фаровонлигини ошириш учун катор меъёрий хукукий хужжатлар асосида самарали ишлар амалга оширилиб келинмокда.

Буни биз Кашкадарё вилояти микёсида куйидаги тахлиллар негизида асослаймиз.

Кашкадарё вилоятининг умумий худуди 28,7 минг квадрат километрни ташкил этиб, уртача 1 км2 га туFри келадиган ахоли сони 2020 йил 1 январь холатига 114,3 кишини ташкил этган. Вило-ятнинг ер фонди 2856,8 минг гектарни ташкил этиб, жами кишлок хужалиги корхона ва ташки-лотлари эгалик килган хамда вактинча фойдала-надиган ер майдони 2143,7 минг гектарни, яъни, умумий ер фондининг 75% ни ташкил этади, шундан 80,1 минг гектари (жами кишлок хужалиги корхона ва ташкилотлари эгалик килган хамда вактинча фойдаланадиган ер майдонининг 3,7 фоизи) ахоли томорка ерларидир1.

2020 йилнинг 1 январь холатига вилоят ахолиси 3280,1 минг кишини ташкил этиб, 43% ахоли шахарда, 57% ахоли кишлок ахолисини ташкил этади. Мехнатга лаёкатли ахоли 1810,9 минг кишини ташкил этиб, шундан ик,тисодиётда банд булганлари 1232,9 минг киши (мехнат ресурслар-нинг 68,1 фоизи)2.

Вилоятнинг Камаши туманида 2019 йилда мавжуд 52 мингта дехкон хужаликлари ва томорка ер эгаларига ажратилган 4,3 минг гектар экин майдо-нидан 3,9 минг гектарига эртаки ва 0,4 минг гек-тарига такрорий экинлар экилди. Чирок,чи туманида мавжуд 53 мингта дехкон хужаликлари ва томорка ер эгаларига ажратилган 11,4 минг гектар экин майдонидан 8,2 минг гектарига эртаки ва 3,2 минг гектарига такрорий экинлар экилди. Шахрисабз туманида мавжуд 39,8 мингта дехкон хужаликлари ва томорка ер эгаларига ажратилган 2,9 минг гектар экин майдонидан 2,6 минг гектарига эртаки ва 515 гектарига такрорий экинлар экилди. ЯккабоF туманида мавжуд 37,6 мингта дехкон хужаликлари ва томорка ер эгаларига ажратилган 4,2 минг гектар экин майдонидан 3,6 минг гектарига эртаки ва 730 гектарига такрорий экинлар экилди. Китоб туманида мавжуд 45,9 мингта дехкон хужаликлари ва томорка ер эгаларига ажратилган 3,5 минг гектар экин майдонидан 3,2 минг гектарига эртаки ва 500 гектарига такрорий экинлар экилган3. Минтака

1 https://qashstat.uz/index.php/uz/438-biulleteny-uz/4237-press-relizlar2019

2 https://qashstat.uz/images/press-reliz/ demogra fiya/2019/uz/ya nvar-dekabr

3 https://qashstat.uz/images/press-reliz/selxoz/2019/uz/ yanvar-dekabr ва Кашкадарё вилоят фермер, дехкон хужаликлари ва томорка ер эгалари Кенгаши маълу-мотлари. Карши. 2020 йил.

ИКТИСОД ВА МОЛИЯ / ЭКОНОМИКА И ФИНАНСЫ 2020, 2(134)

ахолиси ердан самарали фойдаланиш усулла-рини узлаштирган холда нафакат узларининг молиявий мустакиллигини мустахкамламокда, шунингдек, бозорда ушбу махсулотлар такли-фини йил мобайнида таъминлаб бориш имко-ниятини яратмокдалар.

2019 йилда биринчи марта ахоли томоркалари ва дехкон хужаликларининг экин майдонларига хукумат карори оркали х,ар бир махалланинг тупрок-иклим шароитини инобатга олган холда экинлар жойлаштирилди. Шунингдек, "Бир махалла - бир махсулот тамойили" асо-сида махаллаларни муайян махсулот етишти-ришга ихтисослаштириш оркали хонадонлар ва томорка хизмати корхоналарининг кооперацияси яхши самара бермокда. Чунки махаллаларнинг бир махсулот етиштиришга ихтисослашуви биз-нинг мамлакатимиз амалиётида кенг микёсда кулланилмаган. Махалладошлар уртасида узаро тажриба алмашиш жараёни, муносабатларнинг яхшиланиши харажатларнинг оптималлашуви, мехнат унумдорлиги ва хосилдорлик даражаси-нинг ошишига олиб келди.

Куйидаги 1-жадвал маъумотларини тахлил киладиган булсак, вилоятда мавжуд 748 та махалла фукаролар йиFинидан 52 таси (6,9%) "Бир махалла - бир махсулот" тамойили асо-сида кишлок хужалиги махсулотларини етиштиришга ихтисослашган махаллалардир. Уларда жами 12893 та хонадонлар руйхатга олинган булиб, жами ер майдони 773,6 гектарни ташкил этади. Вилоятнинг туманлари кесимида тахлилни амалга оширадиган булсак, Карши туманида 3 та махаллада 525 та хонадоннинг 31,5 гектар, Миришкор туманида 4 махаллада та 1002 та хонадоннинг 60,1 гектар, Дехконобод туманида 4 та махалланинг 1228 та хонадоннинг 73,7 гектар ерида боFдорчилик, сабзавотчилик, чорва-чилик, паррандачилик, полизчилик ва картош-качилик буйича махаллалар табиий шароитлар-дан келиб чиккан холда ихтисослаштирилган. Бунинг натижасида вилоятда истеъмол товарлари нархлари индексида сезиларли узгариш кузатил-мади, шунингдек, кишлок хужалиги махсулотлари хосилдорлиги ва махсулдорлик ошишига эри-шилди.

2019 йилда Кашкадарё вилояти туманларидаги 738 та МФЙда истикомат киладиган 462606 дехкон ва томорка ер эгаларининг жами 55964 гектар ерининг 9045 гектарига туксонбости экинлари, 46919 гектарига эрта бахорда экиладиган экин-

лар, 10332,2 гектарига такрорий (уртаки) экинлар экилди. Жами кишлок хужалиги махсулотларини ишлаб чикариш 589007 тонна режалаштирилган булиб, амалда 591834,3 тонна махсулот етишти-рилди. Шундан 302861 тонна сабзавот, 177171,8 тонна полиз, 64232,3 тонна картошка, 23105,7 тонна дуккакли экинлар, 810,5 тонна мойли экинлар ва 23653 тонна бошка экинлардан хосил олинди.

Кашкадарё вилояти туманларида имконият-лар кенг булишига карамай экин майдонлари-дан тулаконли фойдаланилмаяпди, бунинг саба-ларидан бири вилоятда мавжуд 15 та "Томорка хизмати" МЧЖ моддий-техника базаси тулик шак-лланмаганидир.

Хулоса ва таклифлар.

Утказилган илмий ва амалий тадкикотлар натижасида куйидаги хулоса ва таклифлар шакллан-тирилди:

- вилоят ахолисининг асосий кисми кишлок жойларида истикомат килишини ва мехнат ресурсларининг тула банд килиш максадида вилоятда тизимли ишларни янада самарали ташкил килинса максадга мувофик булар эди;

- вилоятнинг купчиликтуманларида кулай тупрок-иклим шароитлари ва барча имкониятлар булишига карамасдан йилига бир марта хосил олиш билан чекланилмокда, ерлардан самара-сиз фойдаланиш холатларига йул куйилмокда, ушбу муаммони хал килиш учун кишлок хужалиги экинларидан йилига бир неча марта хосил олиш буйича ахолида мотивацияни шакллантириш, уларнинг билим, куникма ва малакаларини оши-риш лозим;

- жойларда утказилган тадкикотларимиз натижасида ахолининг томоркаларидан самарали фойдаланишга кумаклашувчи ва уларни куллаб-кувватловчи "Томорка хизмати" МЧЖлар моддий-техник базасининг етарли эмаслиги натижасида ахоли томоркаларидан олинадиган унумдорлик ва улардан келадиган даромад микдори паст булмокда. Натижадорликни янада ошириш учун жойлардаги "Томорка хизмати" МЧЖлар фаолия-тини тулик йулга куйиш ва моддий-техника база-сини мустахкамлаш зарур;

- вилоят ахолисининг купчилиги 4-6 сотихли хонадонларда истикомат килади, хонадонларда яшаш жойи ва дов-дарахтларни хисобга олган холда дехкончилик билан шуFулланиш учун экин майдонларининг кам колиши ва иссикхона билан ишлаш маданиятини шаклланиши ва катта

ИКТИСОД ВА МОЛИЯ / ЭКОНОМИКА И ФИНАНСЫ 2020, 2(134)

(к иг 'огог 1чэнуниф и таиионоие / ви!/01Л1 АоэиШ

ш "" Ь ш 1 Е

О):

С Ь

Я °

си Т1Г О)

2тз

5> О)

ь? ^

-е- а)

Ь .X ш ^ тз О -ч 1

0 X ||

1 ш ш ^

—1

^ О

Е 2 ь о

Ш "о

■5 *

ш ? п>

ТЗ ш ¡1

° 7ч п>

0 I

1 Е

гм о

ь

ш

ь о

о

Е ^

тз ^

ь

Е ь

СГ1

о

СГ1

о

м

м 00 ю ш

СП

ш

>;

тз ^

п ш

а\

о а\

iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.

тз о

Л

.74 ш

ш

Е

ш

а\ о

ш I

I

О

I

О

хонадонлар сони

жами ер майдони, га

олма

урик

шафтоли

анжир

узумчилик

Сабзи

пиез

Помидор, бодринг

кулупнаи

Булюр к,алампири

Картошка

Полиз

Чорвачилик

парранда

I 1> п ш |а

ш

Е

^

ш 1> ш ■С

Л>: И

Ь О за

1> ш ш .X

о

0

■С

^

ш ь ш ■С

1>

ш

1 о ш

2 ш ■С

ш ь

-е-

о

5< 1>

Ш

ь ш

о»

5 X

ч О О 01 "С

п Ь ш Е 2 ш .X ш

—1 ь

ш I ь ш

2 о»

ш

.X "С

ш

ь 2

ь ш

ш .X

ь о

ш <

ч « О

■н

"С ч

ш

О 2

О

1> 5<

ш

2 ш Ь

о1 01

ь О

< О

2 о п 1> ш

И>1И1А10Н0>1е сЮ1>1ЭЭ И1ЯНЯ1/УЗс] / ИсЮ1>1ЭЭ и\/1д ,ШИН13И1/0ЭИ1>1И 179

йукотишларнинг олдини олиш максадида ах,оли хонадонларида 1-1,5 сотих,ли ихчам иссикхоналар ташкил этишни купайтириш керак;

- ах,оли хонадонларига экин экиш ишларини ташкил этишга амалий ёрдам курсатиш буйича салох,иятли фермер хужаликларини томорка ер эгаларига бириктириш ва бу амалиётни кенг давом эттириш лозим, чунки салох,иятли фер-мерлардан ах,оли ер билан ишлаш маданиятини тезрок ва амалий х,олатда узлаштиришга эришади;

- интенсив чорва бокишни томорка каса-начилиги асосида ривожлантириш оркали ах,оли бандлигини таъминлаш ва даромадини ошириш керак;

- жойларда ах,оли бандлигини ошириш ва уларга тез даромад келтириш имконини берувчи интенсив куёнчиликка ихтисослашган мах,аллалар сонини х,амда уларда парваришланаётган куёнлар бош сонини ошириш керак.

Фойдаланилган адабиётлар руйхати:

1. Шодмонов Ш.Ш, Джураев Т.Т. Иктисодиёт назарияси. Укув кулланма. -Т. : «Молия», 20

2. Вах,обов А.В. Бозор муносабатларига утиш боскичида куп укладли иктисодиёт ва уни х,осил булиши. -Т.: "Молия", 2002

3. Хуррамов А.Ф. Фермер хужаликларида кооперациянинг назарий асослари ва муам-молари. - Т.: "Фан", 20

4. Муродов Ч.М. Узбекистан ик,тисодиётини эркинлаштириш шароитида бозор инфрату-зилмасининг ривожланиши: Ик,тисод фанлари доктори илмий даражасини олиш учун ёзил-ган диссертация автореферати. - Т. УзБИИТИ, 20

5. Усмонов С.Н. Дехканское (фермерское) хозяйство. -Т.: 19

6. Салимов Б.Т., ва бошк,алар. Дех,к,он ва фермер хужаликлари ик,тисоди. - Т.: Узбекистан ёзувчилар уюшмаси Адабиёт жамFармаси нашриёти. 20

7. Хусанов Р., Косимов Н. Дех,к,он хужалигининг илмий-амалий асослари. -Т.: «Чулпон» нашриёти, 20

8. Беркинов Б.Б. Дех,к,ончилик хужаликлари ривожланишининг ташкилий-ик,тисодий муам-молари. «Иктисодиётни эркинлаштириш ва аграр ислох,отларни чукурлаштириш шароитида дех,к,он хужаликларини ривожлантириш муаммолари» мавзусидаги илмий-назарий конференция материаллари. - Т.: 20

9. Назарова Ф. Регулирование аграрного сектора экономики Узбекистана в условиях перехода к рыночным отношениям. Автреферат дис. док. эконом. наук. Т.: 20

10. Олимжонов О., Фармонов Т. ва бошк,, Фермерлик фаолиятининг х,ук,ук,ий ва молия-вий асослари / Олимжонов О. тах,рири остида. - Тошкент: 20

11. Муминов А. Шахсий томорка хужалигининг имкониятлари. -Т.: 19

12. Шодиева Г.М. Оила хужалиги фаровонлигини оширишда ташкилий-иктисодий омил-ларни ва сервисни ривожлантириш муаммолари. Иктисод фанлари доктори илмий даражасини олиш учун ёзилган диссертация автореферати. - Самарканд. 2008.

13. Becker G.S. A Treatise on the Family. Cambridge, 1981.

14. Беккер Г. С. Выбор партнера на брачных рынках // THESIS: теория и история экономических и социальных институтов и систем. — 1994. — № 6 — С.12-36 (англ. Assortative Mating in Marriage Markets, 1991).

iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.

15. Schultz T.W. Economics of the Family: Marriage, Children, and Human Capital. — Chicago: University of Chicago Press, 1974.

16. https://www.qashstat.uz

17. Кашкадарё вилоят фермер, дех,кон хужаликлари ва томорка ер эгалари Кенгаши маъ-лумотлари. Карши. 2020 йил.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.