Научная статья на тему 'АСАЦЫЯТЫЎ “ДЗІЦЯЧЫ ЎЗРОСТ” ЯК ФАКТАР ФАРМІРАВАННЯ АНАМАСТЫЧНАГА ПОЛЯ ПРАГМАТОНІМАЎ (НА МАТЭРЫЯЛЕ НАМІНАЦЫЙ ПРАДУКТАЎ ХАРЧАВАННЯ)'

АСАЦЫЯТЫЎ “ДЗІЦЯЧЫ ЎЗРОСТ” ЯК ФАКТАР ФАРМІРАВАННЯ АНАМАСТЫЧНАГА ПОЛЯ ПРАГМАТОНІМАЎ (НА МАТЭРЫЯЛЕ НАМІНАЦЫЙ ПРАДУКТАЎ ХАРЧАВАННЯ) Текст научной статьи по специальности «Языкознание и литературоведение»

CC BY
28
6
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Ключевые слова
ПРАГМАТОНіМ / АНАМАСТЫЧНАЯ ПРАСТОРА / СЕМАНТЫЧНАЕ ПОЛЕ / АСАЦЫЯТЫЎ

Аннотация научной статьи по языкознанию и литературоведению, автор научной работы — Марцынкевіч В. І.

У артыкуле прагматонімы разглядаюцца як адзінкі цэласнай анамастычнай прасторы, сфарміраванай на аснове асацыятыва “дзіцячы ўзрост”; аналізуюцца назвы некаторых беларускіх прадуктаў харчавання ў семантычным, сінтаксічным і лінгвакультуралагічным аспектах. Робяцца высновы аб тым, што выкарыстанне тых ці іншых прагматонімаў (найменняў прадуктаў харчавання для дзяцей) матывуецца тыповымі ўяўленнямі аб дзіцячым узросце і з‟яўляецца яго своеасаблівым прагматанімічным маркѐрам.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

ASSOCIATION “CHILDREN'S AGE” AS A FORMATION FACTOR OF THE PROGMATONYMS‟ ONOMASTIC FIELD (ON THE NOMINATION OF FOOD NOMINATIONS)

The article deals with pragmatonyms, which are considered as units of the integral onomastic space formed on the basis of the associative "children's age"; the names of some Belarusian food products in semantic, syntactic and linguistic-cultural aspects are analyzed. It is concluded that the use of certain pragmatonyms (names of food products for children) is motivated by typical ideas about childhood and it is its special pragmatonymic marker.

Текст научной работы на тему «АСАЦЫЯТЫЎ “ДЗІЦЯЧЫ ЎЗРОСТ” ЯК ФАКТАР ФАРМІРАВАННЯ АНАМАСТЫЧНАГА ПОЛЯ ПРАГМАТОНІМАЎ (НА МАТЭРЫЯЛЕ НАМІНАЦЫЙ ПРАДУКТАЎ ХАРЧАВАННЯ)»

УДК 81'373.2

В. I. Марцынкевiч

Аспiрант кафедры беларускай i рускай фiлалогii, УА "Мазырсш дзяржауны педагапчны

ушверспэт iмя 1. П. Шамяшна", г. Мазыр, Рэспублжа Беларусь Навуковы шраушк: Кураш Сяргей Банiфацыевiч, кандыдат фiлалагiчных навук, дацэнт

АСАЦЫЯТЫУ "ДЗЩЯЧЫ УЗРОСТ" ЯК ФАКТАР ФАРМ1РАВАННЯ АНАМАСТЫЧНАГА ПОЛЯ ПРАГМАТОН1МАУ (НА МАТЭРЫЯЛЕ НАМ1НАЦЫЙ ПРАДУКТАУ ХАРЧАВАННЯ)

У артикуле прагматотмы разглядаюцца як адзтю цэласнай анамастычнай прасторы, сфармiраванай на аснове асацыятыва "дзщячы узрост "; аналгзуюцца назвы некаторых беларусюх прадуктау харчавання у семантычным, сттакачным i лiнгвакультуралагiчным аспектах. Робяцца высновы аб тым, што выкарыстанне тых цi тшых прагматонiмау (найменняу прадуктау харчавання для дзяцей) матывуецца тыповымi уяуленнямi аб дзщячым узросце i з'яуляецца яго своеасаблiвым прагматанiмiчным маркёрам.

Ключавыя словы: прагматонiм, анамастычная прастора, семантычнае поле, асацыятыу.

Уводзшы

У культуры кожнага народа суюнуюць ушверсальныя i нацыянальныя кампаненты, а семантыка кожнай мовы адначасова адлюстроувае агульныя i нацыянальна-спець^чныя рысы, уласщвыя той або iншай культуры.

Прадукты харчавання - адзш са старажытнейшых пластоу матэрыяльнай культуры i побыту, як1 уяуляе сабой пстарычна адну з першых сфер узнiкнення i iснавання культурных каштоунасцей. Чалавек ужывае прадукты харчавання штодзённа, таму што яны з'яуляюцца першаасновай фiзiчнага iснавання.

У анамастычнай лтгаратуры тавары паусядзённага попыту насельнщтва маюць розныя тэрмшалапчныя найменнi: наменклатурныя назвы (намшацьп, знак1), таварныя знаю, славесныя знак1, прагматошмы, прагмонiмы, таварошмы. У дадзеным артыкуле мы будзем выкарыстоуваць тэрмiн прагматотм у якасщ моунага абазначэння канкрэтнай марк1 тавара. Як адзначае Н. У. Падольская, пад прагматонiмам звычайна разумеецца "номен для абазначэння сорта, марк1, таварнага знака", як1 не только ушсваецца у наменклатурны анамастычны рад - тапотм, антрапотм, заотм, касмонiм i шш., але i адлюстроувае сутнасць вывучаемага аб'екта - iменi уласнага [1, с. 81].

На думку аутарау калектыунай манаграфii "Теория и методика ономастических исследований", анамастычная прастора - гэта "сума iмёнаy уласных, яюя ужываюцца у мове дадзенага народа для наймення рэальных, гшатэтычных i фантастычных аб'ектау" [2, с. 62]. Згодна з даследаваннямi В. 1. Супруна, у саставе анамастычнай прасторы вызначаюцца ядзерная зона i каляядзерная прастора. Аутар адзначае, што цэнтральнае месца (ядзерную зону) трэба замацаваць за антрапонiмамi i сумежньЕШ з iмi разрадамi анамастыш (тэонiмамi, мiфонiмамi, заотмамг). Пры гэтым уласна да ядра ён адносщь только антрапонiмы, а пералiчаныя вышэй антрапотмападобныя адзiнкi пераносiць у каляядзерную прастору, звязваючы iх з тзкай частотнасцю, спець^чнай стьшстычнай афарбоукай i аслабленай дэрывацыйнай актыунасцю. Перыферыя ж, на яго думку, уключае у свой састау гемеронiмы, геартонiмы, дакументошмы, прагматонiмы, эргонiмы i шшыя разрады iмёнаy уласных, як1я адрознiваюцца структурна-семантычнай разнастайнасцю i валодаюць рысамi апелятыyна-анiмiчнага памежжа [3, с. 12].

Значэнне прагматонiма як моунай адзiнкi складаецца з чатырох функцыянальных кампанентау: быцшнага, класiфiкуючага, iндывi1дуалiзуючага, прагматычнага (характарызуючага). У гэтым артыкуле акцэнтуецца увага на прагматычным кампаненце назвау, як1 набывае выражаны адрасны характар i, увогуле, адлюстроувае станауленне карцiны свету дзщящ.

Мэта даследавання заключаецца у вызначэнт моуных сродкау адлюстравання светауспры-мання дзяцей праз семантычныя групы прагматошмау. Актуальнасць абумоулена дынамiчным характарам маулення i адлюстраваннем у iм узроставых асаблiвасцей носьбiтаУ мовы, у прыватнасщ, дзяцей.

© Марцынкевiч В. 1., 2022

Метады i мегадалогiя даследавання

Выкарыстаны спосаб суцэльнай выбарш, агульны аб'ём якой - 158 адзiнак. Фактычны матэрыял сабраны аутарам шляхам фшсацш назвау прадуктау харчавання у магазшах г. Мазыра Гомельскай вобласцi, а таксама шляхам звароту да сайтау асобных вытворцау прадуктау харчавання Рэспублш Беларусь. Адбор матэрыялу ажыццяуляуся у адпаведнасцi з наступнывш класамi М1жнароднай класiфiкацыi таварау i паслуг (МКТП): клас 29 (мяса, птушка, тэрмiчна апрацаваныя гароднiна i садавiна; малако, малочныя вырабы i iнш.), клас 30 (шакалад, цукерк1, какава, марожанае i iнш.), клас 32 (сою, напоi з садавшы i шш.).

Пры сiстэматызацыi лексiкi выкарыстаны полевы падыход i разуменне семантычнага поля як "сукупнасщ моуных адзiнак, яшя згрутраваны агульнасцю зместу i адлюстроуваюць прадметнае, паняцiйнае i функцыянальнае падабенства адзначаных з'яу" [4, с. 99].

Вышш даследавання i ix абмеркаванне

Вядома, што семантычнае поле "ДзецГ з'яуляецца неад'емнай часткай семантычнага макраполя "Чалавек" i, у сваю чаргу, "структурыруецца мiкрапалямi - семантычным мностваш, як1я карэлююць з семантычным полем як частка-цэлае i адлюстроуваюць адзш з яго тэматычных аспектау" [5, с. 259]. У аналiзуемым фактычным матэрыяле сема 'дзщя' разглядаецца як цэнтральны асацыятыу, вакол якога групуюцца прагматонiмы, канкрэтызаваныя i размежаваныя па катэгорш узросту дзяцей. Так, фактычны матэрыял умоуна дазваляе выдзелщь тры мiкрапалi прагматонiмаУ з улiкам узроставай характарыстык1 дзщячай аудыторш, у яшх аб'ектам намшацып выступае дзiця, адносшы да яго дарослых, паводзшы, характар, мауленне, рэалii дзiцячага свету i iнш.

Мiкраполе "Прадукты дзяцей ранняга узросту" фармiруецца на аснове уяулення аб ана-тамiчных i фiзiялагiчных асаблiвасцях дзяцей першага года жыцця, стан як1х вызначаецца поунай залежнасцю ад дарослых па прычыне адсутнасщ навыкау самаабслугоування.

Сярод найменняу у якасщ асацыятывау гэтай узроставай катэгорып прагматонiмаУ высту-паюць гукапераймальныя назвы "Агуша" (кашы, малочныя сумесi, напо^ карысныя ласунк1); парады-пажаданнi (кашы "Вставай-ка", "Засыпай-ка"), яшя звернуты непасрэдна да дзщящ i выражаюцца iмператывам з часцщай -ка; словаутваральныя сродкi з памяншальна-ласкальным суфiксамi у адантрапанiмiчных назвах (пюрэ "Топтышка", пячэнне "Капитошка"); верба.мзацмя з пэуна выражаным эксплщытным элементам, як1 указвае на узрост "Маленькае шчасце "; падтэкст, калi назва вядомага на рынку таварнага знака (антрапошм "Алёнка") асацыiруецца у пакупткоу (пераважна бацькоу) iменна з дзщём, i як вынiк - з макамальна высокай гарантыяй якасцi дзщячага харчавання i бяспекай прапанаванага прадукта для здароуя дзiцяцi.

Мiкраполе "Прадукты дзяцей дашкольнага узросту" фармiруецца вакол уяуленняу аб асаблiвасцях светауспрымання дзяцей ад двух да пящ гадоу. Пры гэтым асацыятыуна адрасат абазначаны ужо у самiм найменнi прадуктау: iрыс "Детский", шакалад "Детские истории". Прызначэнне названай узроставай катэгорыi прагматошмау выражаецца праз кагштыуны матыу дзвдщ "Я спазнаю свет".

Падрастаючы, дзвд знаёмiцца з антрапонiмамi, склад яшх павялчваецца з году у год, уключаючы i прэцэдэнтныя iмёны, напрыклад, адантрапанiмiчныя назвы ласункау, як1я абазначаюць жаночыя i мужчынскя iмёны (у тым лiку i запазычаныя (зефiр "Рошель")): цукерк1 "Павлинка", "Алёнка", шакалад "Любимая Алёнка", сырок тварожны глазураваны "Моя Алёнка", пячэнне "Мария ", марожанае "Гоша ", згушчанае малако "Егорка ", тварог "Нестерка ".

Семантычнае поле iмёнау убiрае у сябе назвы жывёл, птушак, iiiiiii>ix жывых iстот (ёгурт "Молочная пчела", пячэнне "Бурёнушка", цукерк1 "Щедрая коровушка", "Щедрая коровушка NEW", "Муренка", марожанае "Белорусская коровка", сырок тварожны глазураваны "Любимая коровка", "Зайка", "Плюш"; зефiр "Ешик", iрыс "Белочка", цукерш "Белочка лесная", "Кузнечик", "Колибри", карамель "Рачки с арахисом", "Крабовые шейки", "Снегири"); назвы дрэу i кветак (цукерш "Берёзка", "Антоновка", "Ранет", "Черёмушки", "Дубравушка", зефiр "Роза", цукерк "Одуванчик", "Ромашка", "Валошт"); назвы пладоу, ягад, садавшы (цукерк1 "Кокос", "Грибы зефирные", "Барбарис", "Дюшес", "Вишенка", "Озорная вишня", карамель "Груша", "Слива"); назвы фальклорных жанрау (торт "Лесная сказка", зефiр "Загадочный"); назвы фальклорных (мiфонiмы) i лггаратурных персанажау, як1я сталi прагматонiмамi (цукерш "Весёлый гном", "Лесной гном", "Красная Шапочка", "Маленькая волшебница", зефiр "Мишутка", "Чаровей", iрыс "Золотой ключик", "Петушок"); назвы персанажау мультфшьмау (нектар "Маша и медведь", смузi "Фиксики").

Па меркаванш 1. 1. 1сангузшай, шэраг прагматотмау можна аднесцi да !менау, "якя валодаюць празрыстай унутранай формай, абумоуленай словамьдонарамГ [6, с. 992]. Напрыклад, назвы, якя указваюць на колер прадукта (тварог "Голубая лагуна", пaсцiлa "Бело-розовая", мармелад "Калейдоскоп"); яго форму (мармелад "Дольки", "Улиточка", пячэнне "Листики", "Пяточки", цукерш "Стрела", "Снежок", "Батончики"); састау прадукта (карамель "Молочная", шакалад "Сливочный", цукерк1 "Кокосовый бум", "Ореховый драйв", "Леденец"). Сустракаюцца найменш, у як1х састау прадукта абазначаны не так выразна, а вызначаецца апасродкавана праз органы смаку i паху (вафельны батончык "Смак", мармелад "Со вкусом персика (лимона, банана, яблока)", "Малиновый аромат").

Маюць месца прыклады, у яшх i састау, i форма прадукта спалучаюцца адразу у адной назве (цукерш "Клубничное облачко", шакалад "Шоколадное яйцо", мармелад "Желейный формовой"). Асобна вылучаюцца назвы-характарыстык (кактэйль малочны "Вундер кини", пасцша "Неженка", торт "Сладкоежка", пячэнне "Обучайка", "Теплышко", цукерш "Зубастики", "Сорванец"). Апошш прыклад падкрэсл!вае пахалапчную сувязь дзяцей i дарослых, якая выражаецца двухсастауным поуным сказам "Сорванец живёт в каждом из нас".

Як адзначае 1. 1. 1сангузша, "семантычныя катэгорьп з'яуляюцца для таварнага знака вельмi важным!, таму што iменнa у знaчэннi слова, выкарыстанага у якасщ iменi тавара, змяшчаецца прагматычны элемент, рэaлiзaцыя якога вядзе да стварэння адпаведнай псiхaлaгiчнaй устаноуш. Часта прагматотм становщца своеaсaблiвaй «характарыстыкай» абазначаемага тавара" [6, с. 992].

Мшраполе "Прадукты дзяцей школьнага узросту" заснавана на асацыяцыях, звязаных з засваеннем зместу адукацыйных праграм прадстаушкам! дзiцячaй аудыторып ад шасц1 да шaснaццaцi гадоу. Стаушы школьнiкaм, дз!ця пазнае свет на занятках па геаграфii (адтапашм!чныя назвы цукерак "Кара-Кум", "Беловежская пуща", "Минчанка", "Тропикана", "Черноморочка", вaфлi "Артек"); па гкторьп (цукерк1 "Спартак", "Прометей", "Орфей", "Мушкетёры", шакалад "Президент", "Коммунарка", "Генеральский"); па бiялогii (цукерш "Лунария", "Эдельвейс"); па мастацтве (торт "Серенада", марожанае "Сонет", цукерш "Волшебная флейта", "Балет", "Баядерка", "Дуэт", "Карнавальная маска", "Летняярапсодия"); па фiзiчнай культуры (пячэнне "Шахматное", "Хоккей"); па замежнай мове (какава "Sharky", цукерш "CHERR1ICE", "ORANGEICE", вaфлi "Mix", халва "Nanofit", мармелад "VeryBerry") i шш.

Так, згодна з клaсiфiкaцыяй Л. Р. Ермаковай, выдзяляюцца наступныя групы прагматошмау [7, с. 10]:

- рэальныя aнтрaпонiмы (асабовыя !мены): зефiр "Рошель", цукерк1 "Павлинка", "Алёнка", пячэнне "Мария", марожанае "Гоша", згушчанае малако "Егорка", тварог "Нестерка";

- уласныя !мены персанажау, назвы лтгаратурных творау i шш.: "Красная Шапочка", нектар "Маша и медведь ", смуз! "Фиксики ";

- прагматошмы-пстарызмы: цукерк1 "Спартак", "Прометей", "Орфей";

- гендэрныя найменш: цукерк1 "Баядерка", пат Пасцша;

- ушверсальныя прагматошмы-амвалы: набор цукерак "Храм-памятник";

- прагматошмы-глютошмы: ледзянцы "Барбарис", "Дюшес";

- прагматошмы-каларатывы (у тым л!ку прагматошмы з элементам "залаты"): тварог "Голубаялагуна", пасцша "Бело-розовая", мармелад "Калейдоскоп", !рыс "Золотой ключик";

- прагматошмы-заошмы: пячэнне "Бурёнушка", сырок тварожны глазураваны "Зайка", !рыс "Белочка", цукерш "Кузнечик", "Колибри"; "Снегири";

- прагматошмы-фггошмы: зеф!р "Роза", цукерк1 "Одуванчик", "Ромашка".

Прапанаваная клаафшацыя далека не поуная, яе можна удакладшць з мэтай канкрэтызацып

анал!зуемага матэрыялу. Напрыклад, прагматошмы-пстарызмы "Прометей", "Орфей" можна разглядаць як имены м!фалапчных персанажау, а рэальныя антрапошмы "Павлинка", "Нестерка" аднесц1 да лтаратурных персанажау. Прызначэнне дадзенай клаафшацш заключаецца ва упарад-каванш анал!зуемага моунага матэрыялу, выяуленш адметнасцей семантык1 прагматошмау для спасщжэння !х зместу дзецьм! розных узроставых груп у сучаснай камушкатыунай прасторы.

З пункту гледжання сштакачных канструкцый нам! зафшсаваны наступныя варыянты прагматошмау : адзшочныя словы, словазлучэнш, сказы. У лшгвютыцы юнуюць розныя погляды адносна намшацый, выражаных адзшочным! словам! "Шокомелька", "Фрутомелька", "Цитрон". Некаторыя даследчык тчаць так1я назвы аднасастауным! назыуныш сказам!. Паводле 1х меркавання, "намшатыуныя сказы - адзш з самых ужывальных тыпау сказау. Гэтаму спрыяюць !х лакашчнасць, лекачная разнастайнасць !х напаунення, шырыня семантычнай структуры, неабмежаваныя

магчымасщ распаусюджвання, а таксама адсутнасць стылютычных абмежаванняу" [8, с. 358]. На думку шшай групы даследчыкау, так1я утварэнн класiфiкуюцца як словы або словазлучэннi, г. зн., "спецы^чныя назвы, як1я выкарыстоуваюцца для абазначэння канкрэтных аб'ектау" [9, с. 509].

Так, сярод прагматотмау большую частку утвараюць намшацш-словазлучэнш. Асноуную групу складаюць назвы па тыпе падпарадкавальнай сувязi дапасавання: цукерк1 "Птичье молоко ", мармелад "Нежное суфле", сырок тварожны глазураваны "Лесная ягода", марожанае "Моя Алёнка ", пячэнне "Весенняя рапсодия ", цукерш "Летний вечер ". Меншай колькасцю прадстаулена група словазлучэнняу па тыпе падпарадкавальнай сувязi шравання: цукерк1 "Мишка на поляне", "Мистерия вкуса". Фшсуюцца таксама назвы з прыдаткам: цукерк1 "Травушка-муравушка", "Птичка-невеличка", какава "Жирафик Жора". Адзначаны адзiнкавы парны двухкампанентны прагматонiм ('антрапонiм+заонiм'): нектар "Маша и медведь".

Асобную групу складаюць адзшочныя назвы - атрыбутыуныя словазлучэнш з iмплiцытна выражаным кампанентам: цукерш "Аэрофлотские", "Арахисовые", "Столичные", вафлi "Черноморские", пячэнне "Зоологическое", "Шахматное". Сярод падобных найменняу зафшсавана некальк прэцэдэнтных назвау: цукерк1 "Чиполлино ", пячэнне "Арлекино ".

Сустракаюцца найменш прадуктау у выглядзе сказау. Сярод iх адзначаны назвы-сказы з дзеясловам загаднага ладу, аднасастауныя, абагульнена-асабовыя (кашы "Вставай-ка", "Засыпай-ка"). Асаблiвую щкавасць выклiкае найменне "Алёнка любит... ", якое уяуляе сабой двухсастауны неразвпы няпоуны сказ з адпаведным працягам, сiнтаксiчна аргашзаваным падпарадкавальнай сувяззю дзеяслоунага к1равання у словазлучэннi: любщь (што?) пюрэ, сок. Напрыклад, "Алёнка любит. яблоко и персик", "Алёнка любит... индейку с печенью", "Алёнкалюбит... вишню" i шш.

Назвы прадуктау харчавання валодаюць як ушверсальным^ так i этнакультурнымi характарыстыкамi. Да ушверсальных назвау варта аднесщ э^валенты, як1я функцыянуюць у розных мовах. Этнакультурныя прагматотмы з'яуляюцца матываваныш для прадстауткоу асобнай нацып. Паняцце "моуная карцiна свету" звязана з пэуным тыпам канцэпгуалiзацыi рэчаiснасцi, фармiруемым моуным структурамi у працэсе камушкацш. Моуная карцша свету непасрэдна звязана з нацыянальнай спецыфiкай слова, якую, паводле меркавання некаторых даследчыкау (М. Ф. Алефiрэнка), вызначаюць два фактары - аб'ектыуны i суб'ектыуны. Пад аб'ектыуным фактарам разумеецца каштоунасна-сэнсавая значнасць прыродазнаучых i культурных рэалiй, як1я вызначаюць своеасаблiвасць жыццёвай прасторы таго щ iншага народа. Суб'ектыуны фактар характарызуецца магчымасцю факультатыунага выбару знакаабазначэнняу адных i тых жа рэалiй, якя па-рознаму прадстаулены ментальнасцю розных этнамоуных згуртаванняу.

Ввдавочна, што нацыянальная адметнасць прагматонiмау падкрэслiваецца пераважна праз найменш сувешрных наборау цукерак, значнае месца сярод яшх займаюць нацыянальна марш-раваныя тапонiмы, яны змяшчаюць лшгвакультуралапчную шфармацыю i, увогуле, выступаюць амвалаш Беларусi. На падставе клаафкацш В. Я. Якаулевай [10, с. 18], аналiз фактычнага матэрыялу дазволiу выдзелщь прагматошмы-амвалы нацыянальнай культуры i дыферэнцы-раваць iх па выражанасщ лшгвакультурнага кампанента. Гэта намшацып:

- матываваныя этнанiмiчнымi лексемамi Беларусь, беларусю, яшя перадаюць канцэпт Радз1ма, а таксама словазлучэнням^ утворанымi па мадэлi "беларусю (ая, ае, Iя) + Ы" (шакалад "Белорусский ", набор шакаладу "Беларусь синеокая ", цукерш "Беларусачка ", "Беларуская бульба", "Спадчына Беларуа", марожанае "Белорусская коровка");

- матываваныя лексемам i устойлiвымi спалучэннямi, як1я рэпрэзентуюць канцэпты са спецы^чным зместам у беларускай моунай культуры (элементы беларускай матэрыяльнай i духоунай культуры: наборы цукерак "Полесье", "Дары Полесья", "Полесский сюрприз", "Беловежские зубры", "Минск", "Свитязь");

- матываваныя безэ^валентнай лекакай (цукерш "Зтчка");

- якя узнауляюць сродш мауленчага кантакту i этыкетныя моуныя штампы (набор цукерак "Втаю ", "Прывтанне з Беларуа ").

У лжвютычным аспекце таксама заслугоуваюць увал прыклады, заснаваныя на з'явах моунай гульш, у якой адбываецца сумяшчэнне гукапераймання з онiмамi: цукерк1 "Ваалшю" (замест "Ваальк1"), зефiр "Чаровей" (замест "Чародей"), "Ешик" (замест "Ёжик"), цукерш "Муренка" (замест "Бурёнка").

Заключэнне

Назвы прадуктау харчавання здольны укараняцца у свядомасць носьбiтаУ мовы i удзельшчаць у фармiраваннi моунай карщны свету чалавека. Прымаючы удзел у фармiраваннi

моунай карцшы свету дзяцей, прагматошмы абазначаюць прадметы, практычна значымыя у !х жыццядзейнасщ. Моуная карц1на свету i прагматошмы знаходзяцца у дынам!чным узаемадзеянш i з'яуляюцца неад'емныш састауным! часткам! нацыянальнай культуры.

Прагматошмы выступаюць як асобны сегмент цэласнай анамастычнай прасторы. Праз асацыятыу "дз!цячы узрост" выяуляецца тэматычная разнастайнасць, адлюстраваны ушверсальныя i спецыф!чныя нацыянальныя вобразы у !х семантыцы. Вынш даследавання могуць стаць перадумовай для далейшага ап1сання прагматошмау з пазщый лшгвютычнай сэнсорык1.

СП1С АСНОУНЫХ КРЫН1Ц

1. Подольская, Н. В. Словарь русской ономастической терминологии / Н. В. Подольская ; Акад. наук СССР, Ин-т языкознания ; отв. ред. А. В. Суперанская. - 2-е изд., перераб. и доп. - М. : Наука, 1988. - 187 с.

2. Теория и методика ономастических исследований / А. В. Суперанская [и др.] ; Акад. наук СССР, Ин-т языкознания ; отв. ред. А. П. Непокупный. - М. : Наука, 1986. - 254 с.

3. Супрун, В. И. Ономастическое поле русского языка и его художественно-эстетический потенциал : автореф. дис. ... д-ра филол. наук : 10.02.01 / В. И. Супрун ; Волгогр. гос. ун-т. -Волгоград, 2000. - 76 с.

4. Кобозева, И. М. Лингвистическая семантика / И. М. Кобозева. - М. : УРСС Эдиториал, 2000. - 352 с.

5. Маслова, А. Ю. О репрезентация семантического поля «Дети» в русских говорах на территории Республики Мордовия / А. Ю. Маслова // С любовью к Слову : материалы Всероссийск. с междунар. участием науч. конф., Арзамас, 9-10 февр. 2021 г. / Арзамас. филиал ННГУ ; редкол.: О. В. Никифорова (отв. ред.) [и др.]. - Арзамас, 2021. - C. 259-262.

6. Исангузина, И. И. Прагматонимы в ономастическом пространстве: семантический, лингвокультурологический и синтаксический аспекты (на примере названий кондитерских изделий) / И. И. Исангузина // Вестн. Башкир. ун-та. - 2008. - Т. 13, № 4. - С. 990-993.

7. Ермакова, Л. Р. Глюттонические прагматонимы и национальный характер (на материале русской и английской лингвокультур) : автореф. дис. ... канд. филол. наук : 10.02.19 / Л. Р. Ермакова ; Белгород. гос. нац. исслед. ун-т. - Белгород, 2011. - 26 с.

8. Русская грамматика : в 2 т. - М. : Наука, 1980. - Т. 2 : Синтаксис / Е. А. Брызгунова [и др.]. - 709 с.

9. Лингвистический энциклопедический словарь / гл. ред. В. Н. Ярцева. - М. : Сов. энциклопедия, 1990. - 509 с.

10. Яковлева, О. Е. Семиотические типы прагматонимов современного русского языка (на материале номинаций продуктов питания) : автореф. дис. ... канд. филол. наук : 10.02.19 / О. Е. Яковлева ; ГОУ ВПО «Новосибирск. гос. ун-т». - Новосибирск, 2006. - 21 с.

Паступгу у рэдакц ыю 16.12.2021 E-mail: vera.martsinkevich@mail.ru

V. I. Martsynkevich

ASSOCIATION "CHILDREN'S AGE" AS A FORMATION FACTOR OF THE PROGMATONYMS' ONOMASTIC FIELD (ON THE NOMINATION OF FOOD NOMINATIONS)

The article deals with pragmatonyms, which are considered as units of the integral onomastic space formed on the basis of the associative "children's age"; the names of some Belarusian food products in semantic, syntactic and linguistic-cultural aspects are analyzed. It is concluded that the use of certain pragmatonyms (names of food products for children) is motivated by typical ideas about childhood and it is its special pragmatonymic marker.

Keywords: pragmatonym, onomastic space, semantic field, association.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.