Научная статья на тему 'ҚАРАСАНҒА ҚАРСЫ ИММУНДЕЛГЕН ЖАНУАРЛАР АҒЗАСЫНДА ВАКЦИНАЦИЯДАН КЕЙІНГІ ПАЙДА БОЛАТЫН АНТИДЕНЕЛЕР ДЕҢГЕЙІ ЖӘНЕ ДИНАМИКАСЫ'

ҚАРАСАНҒА ҚАРСЫ ИММУНДЕЛГЕН ЖАНУАРЛАР АҒЗАСЫНДА ВАКЦИНАЦИЯДАН КЕЙІНГІ ПАЙДА БОЛАТЫН АНТИДЕНЕЛЕР ДЕҢГЕЙІ ЖӘНЕ ДИНАМИКАСЫ Текст научной статьи по специальности «Биологические науки»

CC BY
54
4
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Ключевые слова
қарасан / вакцина / антидене титрі / латекс-аггютинация реакциясы / Emkar / vaccine / antibody titer / latex agglutination reaction / эмкар / вакцина / титр антител / реакция латекс-агглютинации

Аннотация научной статьи по биологическим наукам, автор научной работы — Ә Әбутәліп, Б Д. Айтжанов, С Ғ. Қанатбаев, С Т. Дәуғалиева, Б Б. Қайыпбай

Мақалада қарасанға қарсы иммунделген жануарлар ағзасында вакцинациядан кейінгі пайда болатын антиденелер деңгейі және динамикасы туралы мәліметтер келтірілген. Антиденелердің ең жоғары титрі жануардың бір жақ санына қарасан вакцинасының екі есе мөлшері, яғни 4 мл, екінші жағына «Иммунофарм» иммуномодуляторы 5 мл енгізген жануарларда байқалды. Бұл жағдайды, қарасан ауруының алдын алу үшін вакцина қолданғанда, антидене титрінің мейлінше жоғары болып және ұзағырақ сақталынуын қамтамасыз ету үшін пайдалануға болады. Жүргізілген зерттеулер ҚазҒЗВИ-да ойластырылған латекс-аггютинация реакциясы арқылы, қарасанға қарсы иммунделген жануарлардың қан сарысуындағы антиденелер деңгейін және динамикасын анықтауға болатынын көрсетті. Осы тәсілді пайдалана отырып, вакцинацияланған жануарлардағы иммунитет деңгейін және қолданылған вакцинаның сапасын да анықтауға болады.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

Похожие темы научных работ по биологическим наукам , автор научной работы — Ә Әбутәліп, Б Д. Айтжанов, С Ғ. Қанатбаев, С Т. Дәуғалиева, Б Б. Қайыпбай

iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

STUDYING THE LEVEL AND DYNAMICS OF ANTIBODIES PRODUCED IN ORGANISM OF ANIMALS AFTER VACCINATION AGAINST EMCAR

The article provides data on the level and dynamics of antibodies formed after vaccination in the body of animals immunized against blackleg. The highest antibody titer was observed in animals that were injected with twice as much of the Immunopharm vaccine on one side of the animal, i.e. 4 ml, and on the other-5 ml of the immunomodulator Immunopharm. This condition can be used to ensure that the antibody titer remains as high as possible and lasts longer when using a vaccine to prevent blackleg disease. The conducted studies have shown that using the latex-agglutination reaction developed at Kaznivi, it is possible to determine the levels and dynamics of antibodies in the blood serum of animals immunized against blackleg. Using this approach, it is also possible to determine the level of immunity and the quality of the vaccine used in vaccinated animals.

Текст научной работы на тему «ҚАРАСАНҒА ҚАРСЫ ИММУНДЕЛГЕН ЖАНУАРЛАР АҒЗАСЫНДА ВАКЦИНАЦИЯДАН КЕЙІНГІ ПАЙДА БОЛАТЫН АНТИДЕНЕЛЕР ДЕҢГЕЙІ ЖӘНЕ ДИНАМИКАСЫ»

FTAMP: 68.41.53

Э. ЭБУТЭЛ1П1, Б Д. АЙТЖАНОВ1, C.F. ^АНАТБАЕВ1, С Т. ДЭУFAЛИЕВA2*, Б.Б. ^АЙЫПБАЙ3, А.Э. ЭБУБЕКОВА4, А.И. БАЙМАН5, S. PELETTO6 ^азак гылыми-зерттеу ветеринария институты, Алматы, ^азакстан 2Микробиология жэне вирусология Fылыми-eндiрiстiк орталыгы, Алматы, ^азакстан 3^азакстан Республикасы Ауыл шаруашылыFы министрлшнщ ветеринариялык бакылау жэне кадаFалау комитетшщ ^останай облыстык аумактык инспекциясы, ^останай,

^азакстан

4С. Сейфуллин атындаFы ^азак агротехникалык Университетi, Астана, ^азакстан 5Батыс ^азакстан инновациялык-технологиялык университетi, Орал, ^азакстан 6 Пьемонт, Лигурия жэне Валле-д'Аоста жануарларыныц алдын алу эксперименттiк

институты, Болонья, Турин, Италия *e-mail: [email protected]

ПАРАСАНГА ЦАРСЫ ИММУНДЕЛГЕН ЖАНУАРЛАР АГЗАСЫНДА ВАКЦИНАЦИЯДАН КЕЙ1НГ1 ПАЙДА БОЛАТЫН АНТИДЕНЕЛЕР ДЕЦГЕЙ1

ЖЭНЕ ДИНАМИКАСЫ

doi: 10.53729/MV-AS.2023.03.06

ТYЙiн

Макалада карасаота карсы иммунделген жануарлар аFзасында вакцинациядан кешнп пайда болатын антиденелер децгеш жэне динамикасы туралы мэл1меттер келт1ршген. Антиденелердщ ец жоFары титр1 жануардыц б1р жак санына карасан вакцинасыныц ею есе мелшер1, яFни 4 мл, екшш1 жаFына «Иммунофарм» иммуномодуляторы 5 мл енпзген жануарларда байкалды. Бул жаFдайды, карасан ауруыныц алдын алу Yшiн вакцина колданFанда, антидене титршщ мейлшше жоFары болып жэне узаFырак сакталынуын камтамасыз ету Yшiн пайдалануFа болады.

ЖYргiзiлген зерттеулер KазFЗВИ-да ойластырылFан латекс-аггютинация реакциясы аркылы, карасанFа карсы иммунделген жануарлардыц кан сарысуындаFы антиденелер децгешн жэне динамикасын аныктауFа болатынын кeрсеттi. Осы тэсiлдi пайдалана отырып, вакцинацияланFан жануарлардаFы иммунитет децгешн жэне колданылFан вакцинаныц сапасын да аныктауFа болады. Кiлттi сездер: карасан, вакцина, антидене титр1, латекс-аггютинация реакциясы.

^арасан (эмфизематозды карбункул) - жануарлардыц эдетте жайылым кезещнде пайда болатын, жт eтетiн, булшык еттердi басып кергенде сыкырлайтын ерекшеленетiн жукпалы, энзоотиялык ауру. ^оздырушысы - Clostridium chauvoei - тYзу, аздап иiлген анаэробты таякша, узындь^ы 2-8 мкм. Ауру непзшен ет тшдершщ крепитациялык некрозы жэне OFан жакын терi астындаFы тшдердщ серозды-геморрагиялык инфильтрациясы тYрiндегi ауыр, ошакты закымдану тYрiнде eтедi. ^арасанмен непзшен 4 жаска дейiнгi iрi кара жэне усак мYЙiздi мал ауырады [1,2].

^арасаета стационарлык сипат тэн, ол ауру коздырушысыныц сырткы ортада (топырак, су) узак уакыт сакталуына байланысты [3,4,5]. ^арасан элемнщ кептеген елдершде кездеседi [6,7,8,9]. ТМД елдершде карасан барлык аймактарда тiркелген [10,11].

^азакстандаFы жануарлардыц жукпалы патологиясында шдет ошактарыныц саны бойынша карасан ауруы бруцеллез бен кутырудан кейiнгi орынды алады. 2010-2020 жылдар аралыFында ^азакстан Республикасы аумаFыныц 71,4% курайтын 10 облысы территориясы карасан ауруынан колайсыз, ал калFан 4 облыс аумаFы (Кызылорда, СолтYCтiк ^азакстан, МацFыстау, ТYркiстан) бул iндеттен таза болып есептелiндi [12].

^арасанныц алдын алу жэне онымен кYрес шараларыц ец басты баFыттарыныц бiрi осы iндетке карсы вакцина колдану болып табылады.

^арасаета карсы иммундеу Yшiн ец алFашкы формоль вакцинаны 1925 жылы Лекленч жэне Валли усынды. КСРО-да формоль вакцинаны 1929 жылы С.Н. Муромцев эзiрледi.

1959 жылы Ф.И. Каган жэне А.И. Колесева карасанга карсы концентрацияланган алюминий гидрототыкты вакцинасын шыгарды [13].

Терт жастан аскан жануарларда иммунизирлеушi субинфекция аркасында карасанга карсы иммунитеттщ пайда болуы, галымдардыц осы ауруга карсы вакцина жасап шыгаруына жэне оны практикада колдануга негiз болды [14]. Бурынгы КСРО жэне казiргi ТМД елдершде жануарлар карасаныныц спецификалык профилактикасы ондаган жылдар бойы ^i кара Щ жэне койдыц карасанына карсы инактивтелген, концентрацияланган алюминий гидрототыкты вакцинасын» колдану аркылы жYргiзiлiп келедi. Бул вакцинамен жануарларды егу, оларды жайылымга шыгарардан 14 кYн бурын жYзеге асуы тиiс. Жануарлардыц жайылымда болу мерзiмi 6 айдан асатын ещрлерде, бул ауруга бейiм мал басы арасына 6 ай салып жылына екi рет иммунделуi кажет [15].

^аз1рп кезде КР iрi кара мал карасаныныц алдын алу максатында эр тYрлi ендiрушiлер шыгарган (Армавир, Ставрополь биофабрикалары, «Антиген» F0O жэне т.б.) вакциналар пайдаланылып келедi. Осы вакциналарды КР аумагында колдану тшмдшпн талдауга арналган кейбiр зерттеулер керсеткендей, жекелеген, вакцина колданган шаруашылыктарда карасан шдетшщ орын алган жагдайлары кездеседь Баска аса кауiптi саналатын шдеттерге карсы вакцина пайдалану тэжiрибесiнде, вакцинамен егшген жануарларды белгiлi бiр уакыттан кейiн серологиялык тэсiлдермен зерттеп, олардыц кансарысуындагы поствакцинальдык антидене титрiн аныктау аркылы иммунделген жануарлардагы пайда болган иммунитет децгешн аныктайды.

Алайда, карасан ауруына карсы колданылатын вакциналар нускаулыктарында уксас жагдай, ягни поствакцинальдык антиденелер титрш зерттеу аркылы иммунитеттщ каншалыкты дэрежеде пайда болганын аныктау карастырылмаган. Муныц басты бiр себебi карасан шдетш серологиялык балау эдютершщ ойластырылмагандыгы.

Ертеректе жарияланган жекелеген зерттеулер [16,17,18] карасанга карсы егшген жануарлардагы антиденеш серологиялык реакциялар кою аркылы аныктау эрекеттерi зертхана аясында гана калып, ресми диагностикалык тэсiл ретiнде кабылданган жок.

Осыны ескере отырып, КазГЗВИ галымдары 2021-2023 жылдары карасанныц серологиялык диагностикасы Yшiн латекс аггютинациясы реакциясын коюга арналган антиген ойластырып жэне осы реакцияны кою эдiсi усынылды. ЖYргiзiлген зерттеулер аталган антигеннщ жэне оны пайдаланып латекс реакциясын коюдыц карасан коздырушысына карсы жануарлар агзасында пайда болган антиденелердi аныктау Yшiн жарамды жэне телiмдi тэсiл екендшн дэлелдеп, оган енертапкыштык ретiнде патент рэсiмделiндi [19].

Жогарыда айтылгандарды ескере отырып, осы жумыстыц максаты ретшде карасанга карсы иммунделген жануарлар агзасындагы вакцинациядан кейiнгi пайда болатын антиденелер децгей мен динамикасын сараптауга арнадык.

Материалдар мен эдктер

Зерттеу материалдары ретiнде республиканыц эр ещршен экелшген карасанга карсы иммунделген 167 кан сынамасы жэне КазГЗВИ-да Clostridium chauvoei коздырушысын ультрадыбыс эсерiмен дезинтеграциядан етюзш, латекс белшектерiне сенсибилизацияланган карасан антигеш пайдаланылды. Имунизацияланган жануарлардыц кан сарысуындагы вакцинациядан кейiнгi пайда болатын антиденелер мелшерш жэне динамикасын аныктау Yшiн аталган антигендi пайдаланып латекс агглютинациясы зерттелiнетiн кан сарысуы 1:10, 1:20, 1:40, 1:80, 1:160, 1:320 катынаста суйылтылды. Реакцияныц бакылауы ретiнде карасан коздырушысымен гипериммунизация аркылы алынган оц нэтижелi кан сарысуы жэне сау кояндардан алынган терiс нэтижелi кан сарысулары колданылды.

Нэтижелер жэне оларды талдау

Жумысымыздыц алгашкы кезещнде, осы жогарыда аталган тэсiлдi пайдалана отырып Республиканыц эртYрлi аймактарында (солтYCтiк, ощуспк, шыгыс, батыс жэне орталык) карасанга карсы иммунизацияланган жануарлардьщ кан сарысуындагы спецификалык антидене децгешн аныктау максатында зерттеулер жYргiздiк. Барлык облыстардан иммунизацияланган жануарлардан алынган 167 кан сынамасы жеткiзiлiп, оларды аталган антигендi пайдаланып, латекс агглютинациясы реакциясында (ЛАР) зерттелдi 1-кесте).

Кесте 1 - ^арасанга карсы егшген жануарлардьщ кан сарысуын ЛАР-да зерттеу нэтижелер1

№ Аймак Сынама алынган облыс атауы Пайдаланылган вакцина атауы Вакцинация дан кешнп зерттеу уакыты (кундер) Саны Антиден е нщ орташа титр1

Сынама Оц Нэтиже /% Терю Нэтиже /%

1 Солтус т1к Костанай Конц. АГТ вакцина, Ставрополь биофабрикасы 150 30 23/76,6 7/23,3 1:11

2 Оцтуспк Алматы Армавир биофабрикасы 35 47 47/100 0/0 1:37

3 Шыгыс Шыгыс -Казахстан Конц. АГТ вакцина, Ставрополь биофабрикасы 23 30 30/100 0/0 1:45

4 Батыс Батыс-Казакстан Конц. АГТ вакцина, Ставрополь биофабрикасы 30 30 30/100 0/0 1:34

5 Орталык Караганды Конц. АГТ вакцина, Ставрополь биофабрикасы 30 30 30/100 0/0 1:34

*Ескерту: Конц. АГТ - концентрацияланган, алюминий гидрототыкты (вакцина) , б/ф - биофабрика

Б1р1нш1 кестеден кершгендей, вакцинациядан кешн 23 ^ннен кешн жануарлардыц ЛАР-дагы антидене титрлер1 1:45; 30 жэне 35 ^ннен кешн, тшсшше 1:34 жэне 1:37; Вакцинациядан кешн 150 ^ннен кешн поствакциналдык антиденелер жануарлардыц 76,6% аныкталды, олардыц орташа титрлер1 1:11 тец болды. Иммунизацияланган жануарларда вакцинациядан кешнп антиденелердщ титрлершде олардыц орналасу аймагына жэне вакцина тYрiне байланысты айтарлыктай айырмашылык болган жок.

Осылайша, жYргiзiлген зерттеулер,институтта жасалынган ЛАР -ын коюга арналган антигендi пайдалану карасанга карсы вакцинацияланган жануарлардыц кан сарысуындагы антиденелер децгешн аныктау мYмкiндiгiн керсетп.Сонымен катар, вакцинациядан кейiн 150 ^ннен кейiн поствакциналдык антиденелер жануарлардыц тек 76,6%, темен дэрежедеп титрде сакталганы белгiлi болды.

Жумысымыздыц келес кезецiнде, Алматы облысы, Талгар ауданы «Сырымбет» ШК карасанга карсы эр тYрлi схемамен егiлген Щ агзасындагы вакцинациядан кейiнгi антидене титрiнiц 6 ай арасындагы динамикасын зерттедiк.

Тэж1рибеге эр кайсысы 10 жануардан туратын 1- 3 жастагы 4 топ iрi кара малы алынды. 1 топ жануарларына тек кана карасан вакцинасы пайдалану нускаулыгына сэйкес, 2 мл мелшершде санныц булщык ет iшiне енгiзiлдi; 2 топ жануарларыныц бiр жак санына 2 мл карасан вакцинасы, ал екiншi жак саныныц булшык етiне КазГЗВИ - да шыгарылган «Иммунофарм» иммуномодуляторы [20] 5 мл мелшершде егшдц 3 топ жануарларына - бiр жак санына карасан вакцинасыныц екi есе мелшер^ ягни 4 мл, екiншi жагына «Иммунофарм» иммуномодуляторы 5 мл; 4 топ жануарларына - 2 мл карасан вакцинасы

жэне 5 мл «Иммунофарм» иммуномодуляторы араластырылып сан булшыщ етше 6ipre енпзшдг Зерттеу нэтижeлeрi 2 кестеде бершдг

Кесте 2- парасанга карсы иммунделген ЩМ поствакциналдык антиденелер динамикасы

Жануарлардьщ Егшгеннен кешнп зерттеу мерз1м1 (^ндер) жэне антидене титр1

№ ньщ жеке № 30 90 150 180

1 топ жануарлары

1 00331387 1 40 1:30 1:20 1:20

2 58188906 1 40 1:40 1:20 1:10

3 96760014 1 30 1:30 1:20 1:10

4 60237761 1 30 1:30 1:10 -

5 60237760 1 40 1:40 1:20 1:10

6 № жок, ад сиыр 1 20 1:20 1:10 -

7 60636700 1 40 1:30 1:20 1:10

8 62056139 1 20 1:20 1:10 -

9 59685365 1 40 1:30 1:20 1:10

10 60237768 1 30 1:20 1:10 1:10

Титрдщ орташа керсетшш1 1:33,0 1:29,0 1:16,0 1:8,0

2 топ жануарлары

11 60237773 1 40 1:30 1:30 1:20

12 60636701 1 30 1:30 1:20 1:10

13 58188905 1 40 1:30 1:20 1:20

14 59685369 1 30 1:30 1:20 1:10

15 58187384 1 30 1:20 1:20 -

16 60636697 1 30 1:20 1:10 -

17 60636704 1 30 1:30 1:20 1:10

18 60636692 1 60 1:40 1:30 1:20

19 62056140 1 40 1:40 1:20 1:10

20 60636695 1 60 1:40 1:20 1:20

Титрдщ орташа керсетшш1 1:39,0 1:31,0 1:21,0 1:12,0

3 топ жануарлары

21 61278185 1 40 1:40 1:30 1:30

22 61278184 1 60 1:40 1:30 1:30

23 62056143 1 40 1:40 1:30 1:20

24 60006421 1 40 1:30 1:20 1:10

25 59185999 1 20 1:20 1:10 -

26 60636698 1 60 1:60 1:40 1:20

27 6000634 1 30 1:30 1:20 1:10

28 59185991 1 40 1:40 1:30 1:20

29 60237753 1 80 1:80 1:60 1:30

30 60006408 1 40 1:40 1:30 1:20

Титрдщ орташа керсетшш1 1:45,0 1:42,0 1:30,0 1:19,0

4 топ жануарлары

31 61278205 1 40 1:40 1:20 1:20

32 61278202 1 40 1:30 1:20 1:20

33 62056164 1 30 1:30 1:20 1:10

34 61278192 1 40 1:40 1:20 1:10

35 61286031 1 20 1:20 1:10 -

36 61285954 1 30 1:30 1:20 1:10

37 61278194 1 30 1:30 1:10 -

38 61285945 1 40 1:30 1:20 1:10

39 61278190 1 30 1:30 1:10 1:10

40 61278206 1 30 1:20 1:20 1:10

Титрдщ орташа керсетшш1 1:33,0 1:30,0 1:16,0 1:10

Екiншi кестеден кершгендей, карасан вакцинасы пайдалану нускаулыгына сэйкес, 2 мл мелшершде булщык ет шше енгiзiлген 1 топ жануарларыньщ вакцинациядан 30 ^ннен кейiнгi орташа титрi 1:33 ке тец болды. Будан кейiнгi зерттеу мерзiмдерiнде (90, 150 жэне 180 ^ндер) карасанга карсы иммунделген жануарлардагы антиденелердщ орташа титрi, сэйкесiнше - 1:29, 1:16 жэне 1:8 шамасын к¥рады. Айта кететiн жайт, вакцинациядан соц 180 кYннен кейiнгi зерттеулерде 3 жануарларда (30%) антидене мYлде аныкталмады.

Антиденелер титршщ шамамен осыган сэйкес динамикасы, карасан вакцинасы «Иммунофарм» иммуномодуляторымен араластырылып бiрге еккен 4 топ жануарларында да байкалды, бiрак бул топтагы жануарлардыц 180 ^ннен кейiнгi зерттеулерде терiс нэтиже бергендер саны 2-еу (ягни, 20%) болды.

Бiр жагына карасан вакцинасы, ал екiншi жагына «Иммунофарм» иммуномодуляторын еккен 2 жэне 3 топ жануарларында 30 ^ннен кешнп антидененщ орташа титрi жогары, сэйкесiнше, 1:39,0 жэне 1:45,0-т курады. Бiрiншi жэне 4 топтагы жануарлардагы антидене ти^мен салыстырганда, 2 жэне 3 топтагы жануарларда жогары титрдеп антидене мелшерi 150 жэне 180 ^нге дейiн сакталды, жэне соцгы мерзiмдегi зерттеулерде агзасында антидене аныкталмаган жануарлар саны да осы топтарда ете аз болды (сэйкесшше 20 жэне 10%).

Сонымен бул тэж1рибеден, жануарларга бiр мезгшде, агзаныц эр жерiне карасан вакцинасы жэне «Иммунофарм» иммуномодуляторын коса еккен кезде пайда болатын антидене титрi негурлым жогары жэне узак мерзiмге дейiн сакталатыны белгiлi болды.

Антиденелердщ ец жогары титрi жануардыц бiр жак санына карасан вакцинасыныц ею есе мелшерi, ягни 4 мл, екiншi жагына «Иммунофарм» иммуномодуляторы 5 мл енпзген жануарларда байкалды. Бул жагдайды, Иммунофарм иммуномодуляторыныц екi еселенген мелшердеп карасан вакцинасыныц реактогендiлiгiн бэсецдетш, иммундык жYЙе жауабын кYшейтуге ыкпал еткендiгiмен тYсiндiруге болады. Аталган кубылыстыц дэлелi бiздiц будан бурынгы жYргiзген зерттеулерiмiзде керсетiлген болатын [21].

^орытынды

Республиканыц эртYрлi аймактарында карасанга карсы иммунизацияланган жануарлардыц кан сарысуындагы спецификалык антидене децгей аныкталды. Вакцинациядан 23 ^ннен кейiн жануарлардыц ЛАР-дагы антидене титрлерi 1:45, 35 кYннен кешн 1:37, 150 ^ннен кейiн 1:11 тец болды. Соцгы зерттеу мерзiмiнде поствакциналдык антиденелер жануарлардыц тек 76,6% гана аныкталды. Зерттелген жануарларда вакцинациядан кешнп антиденелер титрлершде олардыц орналаскан аймагына жэне вакцина тYрiне байланысты айтарлыктай айырмашылык болган жок.

Будан кешнп зерттеулерде, карасанга карсы эр тYрлi схемамен егшген ЩМ агзасындагы вакцинациядан кейiнгi антидене титрiнiц 6 ай арасындагы динамикасы сарапталды.

Карасан вакцинасымен нускаулыгына сэйкес егiлген жануарларда вакцинациядан 30 ^ннен кейiн поствакциналдык антиденелердщ орташа титрi 1:33 ке тец болды. Будан кешнп зерттеу мерзiмдерiнде (90, 150 жэне 180 ^ндер) орташа титр, сэйкесшше - 1:29, 1:16 жэне 1:8 шамасын курады. Вакцинациядан 180 ^ннен кешнп зерттеулерде 30% жануарларда антидене мYлде аныкталган жок, ягни бул жануарлардагы иммунитет децгеш темен болганын керсетедь

iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.

Жануарларга бiр мезгiлде, агзаныц эр жерше карасан вакцинасы жэне «Иммунофарм» иммуномодуляторын коса еккен кезде пайда болатын антидене ти^ негурлым жогары жэне узак мерзiмге дешн сакталатыны белгш болды.

Антиденелердiц ец жогары титрi бiр жак санына карасан вакцинасыныц ею есе мелшерi, екiншi жагына «Иммунофарм» иммуномодуляторын еккен жануарларда байкалды. Бул жагдайды, карасан ауруыныц алдын алу Yшiн вакцина колданганда, антидене титршщ мейлiнше жогары болып жэне узагырак сакталуын камтамасыз ету Yшiн пайдалануга болады.

Журпзшген зерттеулер ^азЕЗВИ-да ойластырылган латекс-аггютинация реакциясы аркылы, кдрасанга карсы иммунделген жануарлардыц кан сарысуындагы антиденелер децгешн жэне динамикасын аныктауга болатынын керсeттi. Ягни, осы тэсiлдi вакцинацияланган жануарлардагы иммунитет децгешн жэне колданылган вакцинаныц сапасын аныктауга жэне сонымен катар спецификалык профилактика шараларын талдау Yшiн де пайдалануга болады.

Эдебиеттер:

1 Сайдулдин Т. 1ндеттану жэне жануарлардыц жщпалы аурулары. Алматы. 2009. 252 бет. (https://www.studmed.ru/sayduldin-t-ndettanu-zh-ne-zhanuarlardy-zh-paly-aurulary-epidemiologiya-i-infekcionnye-bolezni-zhivotnyh_db10a46ee7a.html).

2 Эпизоотология с микробиологией: Учебник /Под ред. В. А. Кузьмина, А. В. Святковского. СПб., 2017. 432 с. (https://e.lanbook.com/book/145838).

3 Rychener L., Albon S.I., Djordjevic S.P., Chowdhury P.R., Ziech R.E., de Vargas A.C., et al. Clostridium chauvoei, an evolutionary dead-end pathogen. Front. Microbiol., 2017, 8:1054. (doi: 10.3389/fmicb.2017.01054).

4 Ziech R.E., Gressler L.T., Frey J., de Vargas A.C. Blackleg in cattle: current understanding and future research needs. Ciincia Rural, 2018, 48:e20170939. (doi: 10.1590/0103-8478cr20170939).

5 Даугалиева С.Т., Даугалиева А.Т., Ашанин А.И., Ергали Б.Б. Влияние рациона на продуктивность бычков казахской белоголовой породы и концентрацию архей в микробиоме желудочно-кишечного тракта. Микробиология жэне вирусология, 2023, 40:221-239. (doi: 10.53729/MV-AS.2023.01.15).

6 Abreu C.C., Blanchard P.C., Adaska J.M., Moeller R.B., Anderson M., Navarro M.A., et al. Pathology of blackleg in cattle in California, J. Vet. Diagnostic. Investig., 2018, 30:894-901. (doi: 10.1177/1040638718808567).

7 Gacem F., Madadi M.A., Khecha N., Bakour R. Study of vaccinal properties of Clostridium chauvoei strains isolated during a blackleg outbreak in cattle in algeria. Kafkas University. Ve.t Fak. Derg., 2015, 21:825-9.(doi: 10.9775/kvfd.2015.13616).

8 Heckler R.F., de Lemos R.A., Gomes D.C., Dutra I.S., Silva O.S., Lobato C.F., et al. Blackleg in cattle in the state Mato Grosso do Sul, Brazil: 59 cases. Pesquisa Veterinaria Brasileira 2018, 38(01) (doi: 10.1590/1678-5150-pvb-4964).

9 Hussain R., Ehtisham-Ul-haque S., Khan I., Jabeen G., Siddique A.B., Ghaffar A., et al. Clinico-hematological, patho-anatomical and molecular based investigation of blackleg disease in Cholistani cattle Pakistan. J.Agric. Sci., 2021, 58:1017-25. (doi: 10.21162/PAKJAS/21.1240).

10 Капустин А.В., Алипер Т.И. Эпизоотология и профилактика клостридиозов крупного рогатого скота. Мат. Межд. вет. Конгресса - Единый мир - единое здоровье. Уфа. 2017. С. 106108. (https://www.dissercat.com/content/etiologicheskaya-struktura-i-spetsificheskaya-profilaktika-klostridiozov-krupnogo-rogatogo).

11 Глотова, Т.И. Возбудители и возрастная восприимчивость крупного рогатого скота к клостридиозам. Сибирский вестник с.-х.науки, 2017, Т.47. №1. С.90-96. (https://www.dissercat.com/content/etiologicheskaya-struktura-i-spetsificheskaya-profilaktika-klostridiozov-krupnogo-rogatogo).

12 Aspen Abutalip, Vladislav Laskavy, Batyrbek Aitzhanov, Gulnara Baikadamova, Aiganym Abubekova. Epizootic situation of animal emcar (blackleg) onthe territory of the republic of Kazakhstan for 2010-2020. Вестник науки Казахского агротехнического университета им.С.Сейфуллина, 2022, 3:(114). Ч.2. P. 167-180. (https://kazatu.edu.kz/pages/nauka/vestnik-nauki-kazahskogo-agrotehniceskogo-universiteta-im-s -sej fullina).

13 Капустин А.В. Разработка вакцины против эмфизематозного карбункула крупного рогатого скота. Russian Journal of Agricultural and So-cio-Economic Sciences, 2016, 5(53). C. 97-102. (https://rjoas.com).

14 Капустин А.В. Эффективность вакцины «Клостбовак-8» против клостридиоза крупного рогатого скота, вызванного различными видами Clostridium spp. Ветеринария, зоотехника и биотехнология, 2016, 9:6-11. (https://www.litres.ru/serii-knig/zhurnal-veterinariya-zootehniya-i-biotehnologiya/ zhurnal-veterinariya-zootehniya-i-biotehnologiya-2016).

15 Бессарабов Б.Ф., Воронин Е.С. и др. Инфекционные болезни животных /Под ред. А.А. Сидорчука. М., Колос, 2007. 671 с. (https://www.studmed.ru/bessarabov-bf-vashutin-aa-voronin-es-i-dr-infekcionnye-bolezni-zhivotnyh_30a18b3684f.html).

16 Сатин Н.К., Смирнов А.П. Изучение поствакцинальных реакций у крупного рогатого скота при иммунизации вакцинами эмфизематозного карбункула крупного рогатого скота. Научн. труды Саратовского с/х ин-та, 1973, вып.17, ч.2:12-18. (https://www.dissercat.com/content/infektsionnye-bolezni-nutrii-v-zverovodcheskikh-khozyaistvakh-severnogo-kavkaza).

17 Одаренко К.И., Грязин В.И. Реакция агглютинации (РА) при эмфизематозном карбункуле. Тр. КазНИВИ,1976, т.16:180-184. (https://kaz-nivi.kz).

18 Айтжанов Б.Д. Эффективность метода иммунофлоресценции при выявлении возбудителей и специфических антител эмфизематозного карбункула и злокачественного отека крупного рогатого скота и овец. Дисс. канд. вет. Наук. Алматы,1986. 142 с. (https://library.tou.edu.kz/fulltext/buuk/b636.docx).

19 Абуталип А., Айтжанов. Б.Д., Касенов М.М., Мырзалиев А.,Тусупканулы О. Способ получения латексного диагностикума для постановки реакции латекс-агглютинации. Заявка на выдачу патента на полезную модель. №2023/0087.2. от 30.01.2023 г. (https: //j ournal .microbe. ru/j our/article/view/ 1416?locale=ru_RU).

20 Регистрационное удостоверение на иммуномодулятор «Иммунофарм»№ РК-ВП-1-35-35 от 26.03.2018 года. (https://www.gov.kz/uploads/2023/2/22/61d73813a47434817a49357fee70e992_original.5233396.pdf).

21 Горелов Ю.М., Ласковый В.Н., Султанов А.А., Сущих В.Ю., А. Абуталип и др. Способ повышения иммуногенности вакцин против инфекционной инфекций сибирской язвы и эмфизематозного карбункула (Эмкар). ФГБНУ «Саратовский НИВИ»; ТОО «КазНИВИ». № 201200605. Заявл. 18.05.12. Опубл. 30.12.16. (https://kzpatents.com).

А. АБУТАЛИП1, БД. АЙТЖАНОВ1, С.Г. КАНАТБАЕВ1, СТ. ДАУГАЛИЕВА2*,

Б.Б. КАЙЫПБАЙ3, А.А. АБУБЕКОВА4, А.И. БАЙМАН5, S. PELETTO6 1Казахский научно-исследовательский ветеринарный институт, Алматы, Казахстан 2Научно-производственный центр микробиологии и вирусологии, Алматы, Казахстан 3Костанайская областная территориальная инспекция Комитета ветеринарного контроля и надзора Министерства сельского хозяйства Республики Казахстан, ^останай, Казахстан 4Казахский агротехнический университет имени Сакена Сейфуллина, Астана, Казахстан 5Западно-Казахстанский инновационно-технологический университет,Уралск, Казахстан 6 Экспериментальный институт зоопрофилактики Пьемонта, Лигурии и Валле д'Аоста, via

Bologna, Турин, Италия *e-mail: [email protected]

ИЗУЧЕНИЕ УРОВНЯ И ДИНАМИКИ АНТИТЕЛ, ОБРАЗУЮЩИХСЯ

В ОРГАНИЗМЕ ЖИВОТНЫХ ПОСЛЕ ВАКЦИНАЦИИ ПРОТИВ ЭМКАРА

Аннотация

В статье приводятся данные об уровне и динамике антител, образующихся после вакцинации в организме животных, иммунизированных против эмкара. Самый высокий титр антител наблюдался у животных, которым вводили вдвое больше вакцины «Иммунофарм» с одной стороны бедра животного, т.е. 4 мл, а с другой - 5 мл иммуномодулятора "Иммунофарм". Это состояние можно использовать для обеспечения максимально высокого титра антител и его сохранения на высоком уровне дольше при использовании вакцины против болезни эмкара.

Проведенные исследования показали, что с помощью реакции латекс-агглютинации, разработанной в КазНИВИ, можно определить уровень и динамику антител в сыворотке крови животных, иммунизированных против эмкара. Используя этот метод, можно также определить уровень иммунитета и качество используемой вакцины у вакцинированных животных.

Ключевые слова: эмкар, вакцина, титр антител, реакция латекс-агглютинации.

IRSTI: 68.41.53

A. ABUTALIP1, B.D. AITZHANOV1, S.G. KANATBAYEV1,

S T. DAUGALIYEVA2*, B.B. KAIYPBAY3, A.A. ABUBEKOVA4, A.I. BAIMAN5,

S. PELETTO6

1Kazakh Research Veterinary Institute, Almaty, Kazakhstan

2Research and Production Center for Microbiology and Virology, Almaty, Kazakhstan 3Kostanay Regional Territorial Inspectorate of the Committee for Veterinary Control and Supervision of the Ministry of Agriculture of the Republic of Kazakhstan, Kostanay, Kazakhstan 4Kazakh Agrotechnical University named after Saken Seifullin, Astana, Kazakhstan 5West Kazakhstan Innovation and Technology University,Uralsk, Kazakhstan 6 Experimental Institute for Animal Prevention of Piedmont, Liguria and Valle d'Aosta, via

Bologna, Turin, Italy *e-mail: [email protected]

STUDYING THE LEVEL AND DYNAMICS OF ANTIBODIES PRODUCED IN ORGANISM OF ANIMALS AFTER VACCINATION AGAINST EMCAR

doi: 10.53729/MV-AS.2023.03.06

Abstract

The article provides data on the level and dynamics of antibodies formed after vaccination in the body of animals immunized against blackleg. The highest antibody titer was observed in animals that were injected with twice as much of the Immunopharm vaccine on one side of the animal, i.e. 4 ml, and on the other-5 ml of the immunomodulator Immunopharm. This condition can be used to ensure that the antibody titer remains as high as possible and lasts longer when using a vaccine to prevent blackleg disease.

The conducted studies have shown that using the latex-agglutination reaction developed at Kaznivi, it is possible to determine the levels and dynamics of antibodies in the blood serum of animals immunized against blackleg. Using this approach, it is also possible to determine the level of immunity and the quality of the vaccine used in vaccinated animals.

Keywords: Emkar, vaccine, antibody titer, latex agglutination reaction.

Emkar (Emphysematous carbuncle, Blackleg) is an infectious, enzootic disease of animals that usually occurs in the grazing period, is acute, not transmitted, but is characterized by inflammation of the muscles, which becomes hoarse when pressed. The causative agent -Clostridium chauvoei - is a straight, slightly curved anaerobic bacillus 2-8 microns long. The disease proceeds mainly in the form of a severe focal lesion in the form of crepitative necrosis of meat tissues and serous-hemorrhagic infiltration of adjacent subcutaneous tissues. Mostly cattle and small cattle under the age of 4 years are sick [1,2].

Emkar is characterized by a stationary nature, due to the long-term preservation of the pathogen in the external environment (soil, water) [3,4,5]. Emkar is found in many countries around the world [6,7,8,9]. In the CIS countries, Emcar is registered in all regions [10,11].

In terms of the number of epidemic foci in the infectious pathology of animals in Kazakhstan, Emcar disease ranks third after Brucellosis and Rabies. In the period from 2010 to 2020, the territory of 10 regions, which make up 71.4% of the territory of the Republic of Kazakhstan, was unfavorable from this disease, and the territories of the remaining 4 regions (Kyzylorda, North Kazakhstan, Mangystau, Turkestan) were considered clean from this infection [12].

One of the main directions of measures for the prevention and control of Emcar is the use of a vaccine against this disease.

The first encore vaccine was proposed by Leklench and Valli in 1925. In the USSR, the formal vaccine was developed by S.N. Muromtsev in 1929. In 1959, F.I. Kagan and A.I. Koleseva produced a concentrated aluminum hydrotechnical vaccine against Emcar [13].

The emergence of immunity to bacteria due to immunizing subinfection in animals older than four years served as the basis for the development of a vaccine against this disease by scientists and its application in practice [14]. In the countries of the former USSR and the modern CIS, specific prophylaxis has been carried out for several decades using "inactivated concentrated aluminum hydroxide vaccine against emphysematous carbuncle of cattle and sheep". Vaccination of animals with this vaccine must be carried out no later than 14 days before they are put out to pasture. In regions where the duration of the stay of animals on pastures exceeds 6 months, the most susceptible animals to this disease should be immunized twice a year with an interval of 6 months [15].

Currently, in order to prevent Emkar, cattle in the Republic of Kazakhstan, a vaccine from various manufacturers is used (Armavir, Stavropol biofactory, SPC "Antigen", etc.). Some studies devoted to the analysis of the effectiveness of the use of these vaccines in the territory of the Republic of Kazakhstan have shown that in individual farms using the vaccine, there are cases of Emcar. In the practice of using a vaccine against other, considered especially dangerous epidemics, the level of acquired immunity in immunized animals is detected by serological examination of vaccinated animals after a certain time and by determining the titer of post-vaccination antibodies in their blood serum.

However, the guidelines for vaccines used against Emkar disease do not provide for determining the degree of acquired immunity by examining a similar condition, i.e., the titer of post-vaccination antibodies. One of the main reasons for this is the lack of methods for the serological detection of Emkar.

Separate previously published studies [16,17,18] showed that attempts to detect antibodies in animals vaccinated against Emkar by setting up various serological tests remained only within the framework of laboratory studies and were not accepted for practical use. Taking this into account, KazNIVI scientists in 2021-2023 developed an antigen for setting up a latex agglutination reaction for the serological diagnosis of Emkar and proposed a method for setting up this reaction. The conducted studies have proved that this antigen and the latex reaction with its use are specifically and suitable for detecting antibodies formed in the body of animals vaccinated against animals Emkar, for which a patent for the invention was issued [19]. Given the above, the aim of this work was to determine the level and dynamics of antibodies formed after vaccination of animals for the subsequent use of the data obtained to determine the level of post-vaccination immunity against Emkar.

Materials and methods of research

Blood samples from 207 cattle immunized against Emkar delivered from different regions of the republic and Emkar antigen produced by the disintegration of the pathogen Clostridium chauvoei under the influence of ultrasound with subsequent sensitization to latex particles were used as research materials. To determine the amount and dynamics of post-vaccination antibodies in the blood serum of immunized animals, the blood serum is examined in the latex agglutination reaction (RLA) in a dilution of sera in a dilution of 1:10, 1:20, 1:40, 1:80, 1:160, 1: 320. Positive blood serum obtained by hyperimmunization of rabbits with the Emcar pathogen and negative blood serum obtained from healthy rabbits were used as a reaction control.

Results and discussion

At the first stage of our work, using the above method, studies were conducted to determine the level of specific antibodies in the blood serum of animals immunized against Emkar in various regions of the Republic (Northern, Southern, Eastern, Western and Central). From all regions, 167 blood samples of immunized animals were delivered, which were examined in the latex agglutination reaction using the developed antigen (Table 1).

Table 1 - results of the study of blood serum of animals vaccinated against Emkar in the reaction of latex agglutination (RLA)_

Name of Study time Quantity Ave

№ Region areas from which samples were Name of used vaccine in the postvaccina tion period Tested sample Positive result, % Nega tive result rage anti body

taken (days) s 0/ titer

Conc.AH

1 Northern Kostanay vaccine, Stavropol biofactory 150 30 23/76,6 7/23, 3 1:11

Conc.AH

2 Southern Almaty vaccine, Armavir biofactory 35 47 47/100 0/0 1: 37

3 Eastern East Kazakhstan region Conc.AH vaccine, Stavropol biofactory 23 30 30/100 0/0 1:45

4 Western West Kazakhstan region Conc.AH vaccine, Stavropol biofactory 30 30 30/100 0/0 1:34

Conc.AH

5 Central Karaganda vaccine, Stavropol biofactory 30 30 30/100 0/0 1:34

*Note: Conc.AH - concentrated aluminum hydroxide vaccine

As can be seen from table 1, twenty three days after vaccination, the antibody titers in animals in RLA were 1:45; after 30 and 35 days, respectively 1:34 and 1:37; 150 days after vaccination, post-vaccination antibodies were detected in 76,6% of the animals, the average titers of which were 1:11. In immunized animals, there was no significant difference in antibody titers after vaccination, depending on the area of their location and the type of vaccine.

Thus, the conducted studies have shown the possibility of determining the level of antibodies in the blood serum of animals vaccinated against Emkar in the reaction of latex agglutination (RLA) using the antigen developed at the institute. In addition, 150 days after vaccination, it turned out that post-vaccination antibodies persisted only in 76.6% of animals with a low titer.

At the next stage of our work, the Peasant Farm "Syrymbet" of the Talgar district of the Almaty region, we studied the dynamics of the titer of post-vaccination antibodies in cattle vaccinated according to different schemes against Emkar for 6 months.

The experiment included 4 groups of cattle aged 1-3 years, each of which consisted of 10 animals. Animals of the 1 st group received only emkar vaccine in the amount of 2 ml in accordance with the instructions for use; animals of the 2nd group - 2 ml of the emcar vaccine intramuscularly in one side of the thigh, and the other side - the immunomodulator "Immunofarm" [20] in the amount of 5 ml. Animals of the 3rd group - on one side of the thigh was injected with a double size of the Emkar vaccine, i.e. 4 ml, on the other side of the immunomodulator "Immunopharm" 5 ml. Animals of the 4th group - 2 ml of emcar vaccine and 5 ml of "Immunopharm" were mixed and injected together into the thigh muscle. The results of the study are presented in table 2.

Table - Dynamics of post-vaccination antibodies of cattle immunized against Emcar

No. Individual numbers of animals Terms (days) of the study and antibody titer after vaccination

30 90 150 180

animals of the 1st group

1 00331387 1:40 1:30 1:20 1:20

2 58188906 1:40 1:40 1:20 1:10

3 96760014 1:30 1:30 1:20 1:10

4 60237761 1:30 1:30 1:10 -

5 60237760 1:40 1:40 1:20 1:10

6 no number white cow 1:20 1:20 1:10 -

7 60636700 1:40 1:30 1:20 1:10

8 62056139 1:20 1:20 1:10 -

9 59685365 1:40 1:30 1:20 1:10

10 60237768 1:30 1:20 1:10 1:10

Average titer 1:33,0 1:29,0 1:16,0 1:8,0

animals of the 2nd group

11 60237773 1:40 1:30 1:30 1:20

12 60636701 1:30 1:30 1:20 1:10

13 58188905 1:40 1:30 1:20 1:20

14 59685369 1:30 1:30 1:20 1:10

15 58187384 1:30 1:20 1:20 -

16 60636697 1:30 1:20 1:10 -

17 60636704 1:30 1:30 1:20 1:10

iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.

18 60636692 1:60 1:40 1:30 1:20

19 62056140 1:40 1:40 1:20 1:10

20 60636695 1:60 1:40 1:20 1:20

Average titer 1:39,0 1:31,0 1:21,0 1:12,0

animals of the 3rd group

21 61278185 1:40 1:40 1:30 1:30

22 61278184 1:60 1:40 1:30 1:30

23 62056143 1:40 1:40 1:30 1:20

24 60006421 1:40 1:30 1:20 1:10

25 59185999 1:20 1:20 1:10 -

26 60636698 1:60 1:60 1:40 1:20

27 6000634 1:30 1:30 1:20 1:10

28 59185991 1:40 1:40 1:30 1:20

29 60237753 1:80 1:80 1:60 1:30

30 60006408 1:40 1:40 1:30 1:20

Average titer 1:45,0 1:42,0 1:30,0 1:19,0

animals of the 4th group

31 61278205 1 40 1 40 1:20 1:20

32 61278202 1 40 1 30 1:20 1:20

33 62056164 1 30 1 30 1:20 1:10

34 61278192 1 40 1 40 1:20 1:10

35 61286031 1 20 1 20 1:10 -

36 61285954 1 30 1 30 1:20 1:10

37 61278194 1 30 1 30 1:10 -

38 61285945 1 40 1 30 1:20 1:10

39 61278190 1 30 1 30 1:10 1:10

40 61278206 1 30 1 20 1:20 1:10

Average titer 1:33,0 1:30,0 1:16,0 1:10

As can be seen from table 2, the average titer of animals of the 1st group 30 days after vaccination, which were administered the Emkar vaccine according to the instructions for use, i.e. in the amount of 2 ml, was equal to 1:33. In subsequent terms of the study (90,150 and 180 days), the average antibody titer in animals of this group was 1:29, 1:16 and 1:8, respectively. It should be noted that in studies 180 days after vaccination in 3 animals (30%) no antibodies were found at all.

Approximately the same dynamics of the antibody titer was observed in animals of the 4th group, which received a combined vaccination with the "Immunopharm" immunomodulator, but only in 2 animals of this group (i.e. 20%) negative results were obtained in studies after 180 days.

In animals of the 2nd and 3rd groups, which were vaccinated with the Emkar vaccine on the one hand and the "Immunopharm" immunomodulator on the other, the average antibody titer after 30 days was higher, respectively, 1:39.0 and 1:45.0. Compared with the antibody titer in animals of groups 1 and 4, in animals of groups 2 and 3, the content of antibodies in a high titer remained up to 150 and 180 days. The number of animals in which no antibodies were found in the studies of the last period was also lower in these groups (20 and 10%, respectively).

Thus, from this experience it became clear that the antibody titer formed during the simultaneous administration of the Emkar vaccine and the "Immunopharm" immunomodulator into different parts of the animal body remains higher and longer.

The highest antibody titer was observed in animals that were injected with a double dose of the vaccine, i.e. 4 ml, on one side of the animal's thigh and on the other, 5 ml of the "Immunopharm" immunomodulator. This condition can be explained by the fact that the immunomodulator "Immunopharm" reduces the reactivity of the vaccine administered in a double dose and enhances the response of the immune system. Evidence for this phenomenon was demonstrated in our earlier studies [21].

Conclusion

The level of specific antibodies in the blood serum of animals immunized against Emkar in different regions of the republic was revealed. 23 days after vaccination, the antibody titers in animals were equal to 1:45, after 35 days - 1:37, after 150 days - 1:11. During the last period of the study, post-vaccination antibodies were detected only in 76,6% of the animals. In the studied animals, there was no significant difference in antibody titers after vaccination, depending on the area of their location and the type of vaccine.

In subsequent studies, the dynamics of post-vaccination antibody titers in the body of cattle vaccinated according to various schemes against Emkar was analyzed for 6 months.

In animals vaccinated with the Emkar vaccine, the average titer of post-vaccination antibodies 30 days after vaccination was 1:33. In subsequent terms of the study (90, 150 and 180 days), the average titer was 1:29, 1:16 and 1:8, respectively. In studies 180 days after vaccination, 30% of the animals showed no antibodies at all, which means that these animals had a lower level of immunity.

It is known that the titer of antibodies formed during the simultaneous vaccination of animals in different parts of the body, including the Emkar vaccine and the "Immunopharm" immunomodulator, remains higher and longer.

The highest antibody titer was observed in animals that were injected with a double dose of the vaccine on one side of the thigh and immunomodulator "Immunopharm" on the other side. This condition can be used to ensure that the antibody titer remains as high as possible and lasts longer when using the emcar disease vaccine.

The conducted studies have shown that using the latex agglutination reaction developed in KazNIVI, it is possible to determine the level and dynamics of antibodies in the blood serum of animals immunized against Emkar. That is, the method can be used to determine the level of immunity and the quality of the vaccine used in vaccinated animals, as well as to analyze specific prevention measures.

References:

1 Sajduldin T. Indettanu zhane zhanuarlardyrç zhppaly aurulary. Almaty. 2009. 252 bet. (https://www.studmed.ru/sayduldin-t-ndettanu-zh-ne-zhanuarlardy-zh-paly-aurulary-epidemiologiya-i-infekcionnye-bolezni-zhivotnyh_db10a46ee7a.html).

2 Jepizootologija s mikrobiologiej.Uchebnik /Pod red. V. A. Kuz'mina, A. V. Svjatkovskogo. SPb., 2017. 432 s. (https://e.lanbook.com/book/145838).

3 Rychener L., Albon S.I., Djordjevic S.P., Chowdhury P.R., Ziech R.E., de Vargas A.C., et al. Clostridium chauvoei, an evolutionary dead-end pathogen. Front. Microbiol., 2017, 8:1054. (doi: 10.3389/fmicb.2017.01054).

4 Ziech R.E., Gressler L.T., Frey J., de Vargas A.C. Blackleg in cattle: current understanding and future research needs. Cienc Rural, 2018, 48:e20170939. (doi: 10.1590/0103-8478cr20170939).

5 Daugalieva S.T., Daugalieva A.T., Ashanin A.I., Errali B.B. Vlijanie raciona na produktivnost' bychkov kazahskoj belogolovoj porody i koncentraciju arhej v mikrobiome zheludochno-kishechnogo trakta. Mikrobiologija zhdne virusologija, 2023, 40:221-239. (doi:10.53729/MV-AS.2023.01.15).

6 Abreu C.C., Blanchard P.C., Adaska J.M., Moeller R.B., Anderson M., Navarro M.A., et al. Pathology of blackleg in cattle in California, J. Vet. Diagnostic. Investig., 2018, 30:894-901. (doi: 10.1177/1040638718808567).

7 Gacem F., Madadi M.A., Khecha N., Bakour R. Study of vaccinal properties of Clostridium chauvoei strains isolated during a blackleg outbreak in cattle in algeria. Kafkas Univ. Ve.tFak. Derg., 2015, 21:825-9. (doi: 10.9775/kvfd.2015.13616).

8 Heckler R.F., de Lemos R.A., Gomes D.C., Dutra I.S., Silva O.S., Lobato C.F., et al. Blackleg in cattle in the state Mato Grosso do Sul, Brazil: 59 cases. Pesqui Vet. Bras., 2018, 38(01). (doi: 10.1590/1678-5150-pvb-4964).

9 Hussain R., Ehtisham-Ul-haque S., Khan I., Jabeen G., Siddique A.B., Ghaffar A., et al. Clinico-hematological, patho-anatomical and molecular based investigation of blackleg disease in Cholistani cattle Pakistan. J.AgricSci., 2021, 58:1017-25. (doi: 10.21162/PAKJAS/21.1240).

10 Kapustin A.V., Aliper T.I. Jepizootologija i profilaktika klostridiozov krupnogo rogatogo skota. Mat. Mezhd. vet. Kongressa - Edinyj mir - edinoe zdorov'e. Ufa. 2017. S. 106-108. (https://www.dissercat.com/content/etiologicheskaya-struktura-i-spetsificheskaya-profilaktika-klostridiozov-krupnogo-rogatogo).

11 Glotova, T.I. Vozbuditeli i vozrastnaja vospriimchivost' krupnogo rogatogo skota k klostridiozam. Sibirskij vestnik s.-h.nauki, 2017, T.47. №1. S.90-96. (https://www.dissercat.com/content/etiologicheskaya-struktura-i-spetsificheskaya-profilaktika-klostridiozov-krupnogo-rogatogo).

12 Aspen Abutalip, Vladislav Laskavy, Batyrbek Aitzhanov, Gulnara Baikadamova, Aiganym Abubekova. Epizootic situation of animal emcar (blackleg) onthe territory of the republic of Kazakhstan for 2010-2020. Vestnik nauki Kazahskogo agrotehnicheskogo universiteta im.S.Sejfullina, 2022, 3:(114). 2. P. 167-180. (https://kazatu.edu.kz/pages/nauka/vestnik-nauki-kazahskogo-agrotehniceskogo-universiteta-im-s-sej fullina).

13 Kapustin A.V. Razrabotka vakciny protiv jemfizematoznogo karbunkula krupnogo rogatogo skota. Russian Journal of Agricultural and So-cio-Economic Sciences, 2016, 5(53). S. 97-102. (https://rjoas.com).

14 Kapustin A.V. Jeffektivnost' vakciny «Klostbovak-8» protiv klostridioza krupnogo rogatogo skota, vyzvannogo razlichnymi vidami Clostridiums pp. Veterinarija, zootehnika i biotehnologija, 2016, 9:6-11. (https://www.litres.ru/serii-knig/zhurnal-veterinariya-zootehniya-i-biotehnologiya/zhurnal-veterinariya-zootehniya-i-biotehnologiya-2016).

15 Bessarabov B.F., Voronin E.S. i dr. Infekcionnye bolezni zhivotnyh /Pod red. A.A. Sidorchuka. 2007, M., 671 s. ((https://www.studmed.ru/bessarabov-bf-vashutin-aa-voronin-es-i-dr-infekcionnye-bolezni-zhivotnyh_30a18b3684f.html).

16 Satin N.K., Smirnov A.P. Izuchenie postvakcinal'nyh reakcij u krupnogo rogatogo skota pri immunizacii vakcinami jemfizematoznogo karbunkula krupnogo rogatogo skota. Nauchn. trudy Saratovskogo s/h in-ta, 1973, vyp.17, ch.2:12-18. (https://www.dissercat.com/content/infektsionnye-bolezni-nutrii-v-zverovodcheskikh-khozyaistvakh-severnogo-kavkaza).

17 Odarenko K.I., Grjazin V.I. Reakcija aggljutinacii (RA) pri jemfizematoznom karbunkule. Tr. KazNIVI,1976, t.16:180-184. (https://kaz-nivi.kz).

18 Ajtzhanov B.D. Jeffektivnost' metoda immunoflorescencii pri vyjavlenii vozbuditelej i specificheskih antitel jemfizematoznogo karbunkula i zlokachestvennogo oteka krupnogo rogatogo skota i ovec. Diss. kand. vet. Nauk. Almaty,1986. 142 s. (https://library.tou.edu.kz/fulltext/buuk/b636.docx).

19 Abutalip A., Ajtzhanov. B.D., Kasenov M.M., Myrzaliev A.,Tusupkanuly O. Sposob poluchenija lateksnogo diagnostikuma dlja postanovki reakcii lateks-aggljutinacii. Zajavka na vydachu patenta na poleznuju model'. №2023/0087.2. ot 30.01.2023 g. (https: //j ournal .microbe .ru/j our/article/view/ 1416?locale=ru_RU)

20 Registracionnoe udostoverenie na immunomoduljator «Immunofarm»№ RK-VP-1-35-35 ot 26.03.2018 goda. (https://www.gov.kz/uploads/2023/2/22/61d73813a47434817a49357fee70e992_original.5233396.pdf).

21 Gorelov Ju.M., Laskovyj V.N., Sultanov A.A., Sushhih V.Ju., A. Abutalip i dr. Sposob povyshenija immunogennosti vakcin protiv infekcionnoj infekcij sibirskoj jazvy i jemfizematoznogo karbunkula (Jemkar). FGBNU «Saratovskij NIVI»; TOO «KazNIVI». № 201200605. Zajavl. 18.05.12. Opubl. 30.12.16. (https://kzpatents.com).

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.