CC BY
11
6 Тутельян В.А. О нормах физиологических потребностей в энергии и пищевых веществах для различных групп населения Российской Федерации // Вопросы питания. - 2009. - Т. 78, №1. - С. 4-15.
7 Розенблюм К.А. Питание спортсменов. Руководство для профессиональной работы с физически подготовленными людьми. - М.: «Олимпийская литература», 2014. - 536 с.
8 Пшендин А.И. Рациональное питание спортсменов. - СПб.: Гиорд, 2002. - 98 с.
9 Garrido G. Nutritional adequacy of different menu setting in elite Spanish adolescent soccer players // Int. J. Sport Nutr. Exerc. Metab. - 2017. - Vol.17, № 5. - Р. 421-432.
10 P.M. Garcfa-Roves Nutrient intake and food habits of soccer players: analyzing the correlates of eating practice // Nutrients. -2014. - Vol. 6, № 7. - P. 2697-2717.
11 F. Ruiz Nutritional intake in soccer players of different ages // J. Sports Sci. - 2005. - Vol. 23, № 3. - P. 235-242.
12 Caccialanza R. Nutritional intake of young Italian high-level soccer players: Underreporting is the essential outcome // J. Sports Sci. Med. - 2007. - Vol. 6, № 4. - P. 538-542.
13 Russell M. Dietary analysis of young professional soccer players for 1 week during the competitive season // J. Strength Cond. Res. - 2011. - Vol. 25, № 7. - P. 1816-1823.
Ы. Ибраимов1, Ж.В. Романова1, А.Т. Душпанова1, А.Е. Уалиева1 Г.Н. Ердесбай2 'дл-Фараби атындат Казак ултты^ университет'1 2С.Ж. Асфендияров атындат Казак ¥лттык медицина университет'1
ЖАС ФУТБОЛШЫЛАРДЫН НАК.ТЫ ТАМАК.ТАНУЫН ЗЕРТТЕУ
Тушн: Мак,алада »^co^piM футболшылардын нак,ты тамак,тануын зерттеу Ma.niMerrepi келлршген, сонымен катар зерттеу нэтижеане катысты тэжирибелк усыныстар усынылтан.
ТYЙiндi сездер: тамак,тану, жаcecпiрiм футболшылар, непзп крректк заттектер, крректк заттектердщ физиологиялык, к,ажеттЫп
Y. Ibraimov1, Z.V. Romanova1, A.T. Dushpanova1, A.E. Ualieva1, G.N. Erdesbay2 'al-Farabi Kazakh national university 2Asfendiyarov Kazakh National medical university
STUDYING THE ACTUAL NUTRITION OF YOUNG FOOTBALL PLAYERS
Resume: The article reveals the questions of studying the actual nutrition of young football players, an also there are some practical recommendations which formulated as a result of research.
Keywords: nutrition, young football players, basic nutrients, physiological need for nutrients
Э9Ж 614.3:373.2(574.25)
Алматы к,аласы бойынша мектепке дейннп балалар уйымдарына санитарлык, бак,ылауды уйымдастыру
Ш.Е. Угышова, А. К,. Омарходжаева, Г.А. Арынова, Л.Н. Айтамбаева
дл-Фараби атындат Казак Yлттыкуниверситет'1
С.Ж. Асфендияров атындат Казак Yлттык медицина университет'1
Мак,алада, мектепке дешнп уйымдардын санитарлык, гигиеналык, жатдайынын уйымдастырылуынын санитарлык, талаптарта сэйкеспп тексершп, бата бершдк Алматы к,аласы бойынша мектепке дешнп уйымдардын жер учакскелер^ тимараттары мен Yй-жайларынын жатдайына, балалардын топтастырылуы мен к^н тэртiбiнiн уйымдастырылуына, сонымен к,атар балалардын тамак,тануына крйылатын санитарлык, - эпидемиологиялык, талаптарта cэйкеcтiгiне бата берiле отырып, зертханалык, аспаптык, eлшеулердi зерттеудiн нэтижелерЫе талдау жYргiзiлдi. Зерттелген мэлiмeттeр бойынша кррытынды жасалды. Мектепке дейiнгi уйымдардын санитарлык, -гигиеналык, жатдайын жак,сарту жeнiнде усыныстар эзiрлендi.
ТYЙiндi сездер: Мектепке дешнп уйым, ойын аландары, кYн тэртiбi, ас блогы, тамак,тану, ас мэзiрi, С-дэрумендеу
Уейгнк КагЫМи №2-2020
Зерттеудщ жумысынын максаты
Алматы каласындаFы мектепке дей1нг1 балалар уйымдарынын санитарлык-гигиеналык жаFдайын зерттеу жэне оны жаксартуFа баFытталFан усыныстар эз1рлеу. 0зект1л1г1
К,аз1рг1 уакытта балалардын денсаулык жаFдайын сипаттайтын едэу1р элеуметт1к манызды керсетк1штерге кеп кенш бел1нуде жэне ол ен б1р манызды мэселелерд1н б1р1 болып отыр. Мамандардын айтуынша, мектеп жасына дей1нг1 балалар арасындаFы аурушандык сонFы 10 жылдыкта ею есеге жоFарылаFан. ДенсаулыFында еш ауыткуы жок балалардын саны небэр1 5-6 пайызды курап отыр [1]. Сондай-ак сонFы жылдары ТМД елдер1нде балалардын денсаулык керсетюштерЫн темендегенд1г1 байкалуда. Балаларда тыныс алу мушелер1н1н аурулары, бронхиалды астма жэне аллергиялык аурулардын кебейгендтн керуге болады. Бул KоршаFан орта мен белме Ыжн ластануынан болуы мумк1н [2].
Мектепке дей1нг1 жас - бала дамуынын ерекше б1р кезен1. Осы кезенде педагогтар, ата-аналар жэне медицина кызметкерлер1 бала денсауль^ыньщ фундамент1н калайды, KoршaFaн ортанын колайсыз эсер1 организмн1н тез1мд1л1г1 мен карсы туру каб1лет1 де осы кезенде калыптасады. Баланын дене б1т1м1н1н жеке дамуы т1келей денсаулыкка байланысты. Атакты педагог В.А. Сухомлинский баланын денсаулы^ы,
Кесте 1 - Мектепке дейЫп уйымдар т1з1м1
кенш-кушнщ кетер1нк1 болуы онын 1шк1 дуниес1, элемге кезкарас, ойлау каб1лет1н1н дамуы, б1л1м денгешшн турaктылыFы, ез куш1не деген сежмдшп т1келей байланысты, -екенд1г1н атап айтты [3].
Мемлекет басшысы Казакстан халкына Жолдауында 3 жылFа ш^ын жэне орта бизнес субъект1лер1н табыс салыFынан босату жэне тексеруге мораторий енпзу туралы тапсырма бер1лу1не байланысты [4], Казакстанда шаFын жэне орта бизнесп тексеруге 3 жылFа мораторий жарияланды. Ал каз1р мемлекетт1к бала бакшаларFа караFанда жеке-менш1к балабакшалары кен1нен ашылып жатыр. Сондыктан мектепке дешнп мекемелерд1н жaFдaйын гигиеналык бакылаудын маныздылы^ы ерекше жoFaры. Б1з жург1зген акпарат пен патентт1к 1здеу колда бар накты материал мектепке дей1нг1 мекемешн жумыс 1стеу1н1н езгерген жаFдайларын есепке алуFа мумк1нд1к бермейд1, аймактаFы мектепке дешнп мекемелерде уй-жайлары мен ^амдык тамактандыру кызмет1н жаксарту жен1ндег1 шараларды Fылыми нег1зде дэлелдеуге мумк1нд1к беред1.
Осы мэселелерге орай, мектепке дешнп уйымдардын санитарлык талаптарFа сэйкест1г1н тексеру манызды болып табылады.
Зерттеудщ материалдары мен эд1стер1 Алматы каласындаFы мектепке дешнп уйымдарFа санитарлык тексеру жург1з1лд1. 1-кестеде керсет1лгендей, БарлыFы 10 нысан тандап алынды: 5 мемлекетт1к жэне 5 жеке меншк нысан.
№ Мемлекетт1к МД¥ Жеке меншк МД¥
1 №1 ЖШС «А» бала бакшасы
2 №2 ЖШС «Б» бала бакшасы
3 №3 ЖШС «В» бала бакшасы
4 №4 ЖШС «Г» бала бакшасы
5 №5 ЖШС «Д» бала бакшасы
Барлы^ы -10 балабакша
Сонымен катар, ЖШС «Алмасанэпидаудит» мекемес1мен тексер1лген аудиторлык есепке талдау жасалды. Тандалынып алынFан МД¥-дарды «Мектепке дей1нг1 уйымдарFа жэне сэбилер уйлер1не койылатын санитариялык-эпидемиологиялык талаптар» санитариялык каFидаларын бек1ту туралы Казакстан Республикасы Денсаулык сактау министрУн 2017 жылFы 17 тамыздаFы № 615 буйры^ын нег1зге ала отырып тексер1лд1. Буйрыкка сэйкес барлык МД¥-дарFа бер1лген критерийлерд1 нег1зге ала отырып: МД¥-рдын жер учаск1лер1, Fимараттары мен уй-жайларынын санитарлык-эпидемиологиялык жаFдайына; МД¥-даFы балалардын топтастыру тэрт1б1 мен кун тэрлбУн уйымдастырылуына;
МД¥-дын тамактануFа койылатын талаптарFа сэйкест1г1не баFа беру [5].
Балалардын денсаулык жаFдайы Мемлекетт1к элеуметт1к баFдарламалардын басым кепш1л1г1нде б1р1нш1 кезектег1 манызды к болып саналады. Балалар аFзасы ересектерден каркынды есу1мен жэне дамуымен, кептеген органдар мен жуйелер курылымынын калыптасуымен, олардын кызметтер1н1н жет1лд1румен, жoFары жуйке кызмет1н1н дамуы мен курделену1мен ерекшеленед1. Мунын бэр1 аFзаFа акуыздардын, майлардын, кем1рсулардын, минералдык заттардын жэне витаминдерд1н жетк1л1кт1 мелшер1н тендест1р1лген куйде тусу1н талап етед1 [6, 7, 8, 9]. Сол себепт1 мектепке дешнп жас^ы балалардын тамактануы осы жас кезен1ндеп аFзанын морфологиялык жэне функционалдык ерекшел1ктер1мен тыFыз байланысты. Мектепке дешнп жас^ы балаларFа жoFары кимыл-кoзFалыс белсенд1л1г1 тэн, улкен шыFын куатымен, зат алмасудын кушейт1лген
процестер1, зияткерлк кызметт1 жет1лд1ру жэне саралау, сейлеуд1 калыптастыру, эмоциялык саланы дамыту болып табылады. Регламент бойынша жумыс 1стейт1н МДМ-де бала ем1р1н1н барлык жактары (кун тэрт1б1, тамактану, кoзFалыс белсендшп, шыныFу, жуйке-психикалык дамуы жэне т.б.) реттелед1 жэне денсаулык сактау кызмелн кушейту максатында оларды талдау жэне тузету уш1н жаFдай жасалады. Денсаулык сактау шараларынын кешен1нде дурыс тендеспршген тамактануды уйымдастыру орын алады [10]. Зертханалык - аспаптык елшеулерд1 зерттеуд^ нэтижес1 шыккан хаттамаларFа сэйкес талдау журпзу аркылы баFа берем1з. ТандалынFан МД¥-дарды зертханалык-аспаптык елшеулер жург1зу жэне оларды талдау Казакстан Республикасы ¥лттык экономика министрУн 2016 жылFы 6 маусымдаFы № 239 буйрыFы "0нд1р1стк бакылауды жузеге асыруFа койылатын санитариялык-эпидемиологиялык талаптар"бойынша жург1з1лд1[11]. Буйрыкка сэйкес МД¥-дарда зертханалык аспаптык елшеулер алынады: ас блоктарынан :
микробиологиялык керсетк1штерге тамак ен1мдер1н1н (шик1зат) сынамалары;
микробиологиялык зерттеулерге дайын таFамдардын
сынамалары;
шайындылардан;
жергЫкл сумен жабдыктау кездер1нен алынFан ауыз су (орталыктандырылFан, кудыктар, унFымалар, каптаждар) бактериологиялык, санитариялык-химиялык зерттеу ; кабылдау белмелер1, шеш1нет1н белмелер, топтык, уйыктайтын белмелер, Спорт жэне музыка залдары, медициналык кабинеттер, демалуFа жэне уйыктауFа арналFан
уй-жайларын жылыту маyсымы кезiнде кун сайын аyа температyрасы сынамасын алу;
объектшерд^ кумсалтыштарын кум жэне топырак
санитариялык-микробиологиялык жэне паразитологиялык
зерттеу (Гельминттерд^ к¥рамына) ;
топтардан жасанды жарыктандыру ден,гешн аныктау;
Тексершген нэтижелер мен хаттамалар санитарлык ережемен
[S, 11] салыстырылды.
Зерттеудщ нэтижес
Барлык зерттелген мемлекеттiк мектепке дешнп уйымдар К,азакстан Республикасы Денсаулык сактау министрЫщ 2017 жылты 16 тамыз № 61S буйрытымен бекiтiлген «Мектепке дешнп уйымдарта жэне сэбилер уйлерЫе койылатын
Квств 2 - Балалардын, жасына карай граммвн бeрiлгeн пйрция массасы
санитариялык-эпидемиологиялык талаптар» санитариялык катидаларына сэйкес келедi. Aл жеке-меншiк балабакшаларда жер yчаскелерiне, тимараттары мен уй жайларына жэне балалардын кун тэртiбi мен топтастырылуынын уйымдастырылуына койылатын санитарлык талаптарта сэйкес келсе, балаларды тамактануы санитарлык талаптарта сэйкес келмейдi.
Бiз тeксeргeн жeкe мeншiк бала бакшаларда бeрiлeтiн татам пoрциясынын массасы 2-шл кестеге сэйкес, тeк 3-S жас аралыты Yшiн тана дайындалтан. Санитарлык катида бoйынша 1-3 жас аралытына жэнe S-7 жас аралыты бoйынша татамдык пoрция массасы жeкe дайындалуы кажeт. Ятни бул санитарлык талаптарта сэйкeс кeлмeйдi.
3-S жас
Тацты ас 400-500
ТYскi ас 550-б00
ТYстeн ^шни ас 250-300
Кeшкi ас 400-500
Рациoн бoйынша e^ сары май, eсiмдiк майы, кара нан, бидай наны, кeкeнiстeр, кант кYндeлiктi бeрiлeдi, санитарлык талапка сэй^с кeлeдi. Балык, жумыртка, сыр, iрiмшiк, кус eтi аптасына 1 рeт бeрiлeдi, бул санитарлык талаптарта сэй^с кeлeдi. Танты ас рeтiндe ыстык татам рeтiндe бoткалар бeрiлeдi, аптанын S кYнiндe бeс тYрлi жармадан жасалтан бoткалар дайындалады. Сoнымeн бiргe сары май нeмeсe сырмeн бyтeрбрoд, ыстык тэттi шай нeмeсe ыстык rarao бeрiлeдi. ЖШС «A», ЖШС «Б», ЖШС «Г» бала-бакшасында балаларды S уакыт тамактандырады, танты e^oii ас рeтiндe кYндeлiктi жeмiс шырыны нeмeсe жeмiс бeрiлeдi, ятни санитарлык талапка сэй^с кeлeдi.
ЖШС «В», ЖШС «Д» бала бакшасында балаларды 4 уакыт тамактандырады, танты e^oii ас бeрiлмeйдi.
Квств 3 - Сут-кышкылды татамдардын, бeрiлyi
ТYскi аска кYрдeлi eмeс салаттар кYндeлiктi дайындалады, ятни салат кeкiнiстeрдeн кайнатылтан жэнe кайнатылматан тYрдe дайындалады. Бiрiншi жэнe eкiншi ыстык татамдар eттeн, балыктан, кус eтiнeн дайындалады. Aпта ioi^e бeрiлeтiн ыстык татамдар кайталанбайды. Сусын рeтiндe кампoт нeмeсe кисeль бeрiлeдi.
ЖШС «В», ЖШС «Г» бала-бакшасында тYстeн кeйiнгi ас рeтiндe кYндeлiктi сут нeмeсe сут кышкылды татамдар, бeлiшкe нeмeсe крeмi жoк кoндитeрлiк eнiм бeрiлeдi. ЖШС «Д» балабакшасында тYстен кейiнгi ас ретiнде аптасына 3 рет кана берiледi.
ЖШС «A», ЖШС «Б», ЖШС «Д» бала бакшаларында тYстeн кeйiнгi ас рeтiндe аптанын 1 кYнiндe тана айран бeрiлeдi. 2 апталык ас мэзiрi бoйынша сут жэнe сут-кышкылды татамдардын бeрiлyiнe бата бeрiлдi(кесте-3).
ДYЙсeнбi Сeйсeнбi Сэрсeнбi Бeйсeнбi Жума
шай сутпeн какаo сутпeн айран шай сутпeн шай сутпeн
Шай сутпен шай сутпeн шай сутпeн какаo сутпeн айран
Aл, лабораториялык-зерттеу хаттамаларынын нэтижесiне сэйкес, барлык ас блоктарынан шикi жэне дайын тамак eнiмдерiнiн микробиологиялык зерттеу хаттамасына, орталыктандырылтан жэне орталыктандырылматан сумен жабдыктау суынын Yлгiлерiнен бактериологиялык, санитариялык-химиялык зерттеу хаттамасына жэне шайындыларды микробиологиялык зеттеу хаттамасына сэйкес барлык 10 бала-бакшасында терк нэтиже бердi.
Дл, жарыктандыруды eлшеy хаттамаларына, метеорологиялык факторларды eлшеy хаттамасына сэйкес температура мeлшерiнiн нэтижелерЫе жэне топырак пен кумсалтыштарын санитариялык-микробиологиялык жэне паразитологиялык зерттеулерд^ хаттамаларына сэйкес (4 кесте, S кесте жэне 1-диаграммата сэйкес), мемлекеттiк S балабакшаларда терк нэтиже берсе, жеке-меншк балабакшаларда нормадан ауыткулыктар байкалтан.
Кесте 4 - Жарыктандыруды влшеу хаттамасынын, нэтижесi
Балабакша атауы Нормата сэйкес Нормадан ауыткытан
№1 n + n
№2 n + n
№3 n + n
№4 n + n
№S n + n
ЖШС A n + n
ЖШС Б n + n
ЖШС В n + n
ЖШС Г n + n
ЖШС Д n + n
Кесте S - Метеорологиялык факторларды влшеу хаттамасына сэйкес температура мвлшерУн, нэтижесi
Балабакща атауы Нормата сэйкес Нормадан ауыткытан
Vestnik KazNMU №2-2020
№1 +
№2 +
№3 +
№4 +
№5 +
ЖШС А +
ЖШС Б +
ЖШС В +
ЖШС Г +
ЖШС Д +
Диаграмма 1 - Топырак, пен ^умсалгыштарын санитариялык,-микробиологиялык, жэне паразитологиялык, зерттеулерд^ хаттамаларынын корытындысы
Корытынды
Балабакшалардын санитарлык - эпидемиологиялык жаFдайына мемлекетт1к жэне жеке-менш1к балабакшаларды салыстыра отырып баFа берет1н болсак, мемлекеттк балабакшалар санитарлык нормалар мен ержелерге сэйкес курастырылып, уйымдастырылFан. Ал жеке меншк балабакшаларынын жер учаскес1, Fимараттары мен уй жайларынын санитарлык эпидемиологиялык жаFдайы, кун тэрт1б1 мен балалардын топтастырылуы санитарлык талаптарFа сэйкес болса, балабакшалардаFы тамактануды уйымдастыру мен лабораториялык зерттеулер санитарлык талаптарFа сэйкес келмедк ЯFни, жеке менш1к балабакшаларынын С-витаминдеуд1н уйымдастырылуы, сут жэне сут таFамдардын бер1лу1н1н уйымдастырылуы, 2 апталык ас мэз1р1н1н курастырылуы, ас блоктарынын орналасуын уйымдастырылуда кател1ктер кеткен. Нактырак токталатын болсак, 2 жеке менш1к А жэне Б - балабакшаларда тамактану интервалы сакталмаFан, С-дэрумендеу 3 А, Б, Д-жеке меншк балабакшаларында журпзшмейтн аныкталды, 3 жеке менш1к А, Б жэне Д - балабакшаларда сут жэне сут кышкылды таFамдардын бершу1 нормасы сакталмаFан.
Ал лабораториялык-зерттеу хаттамаларын нег1зге ала отырып мемлекеттк жэне жеке меншк бала бакшаларына салыстырмалы талдау жург1зсек, мемлекетт1к бала бакшаларында он нэтиже берген хаттамалар табылFан жок. Тек кана тер1с нэтижелер шыккан. Ал, жеке меншк балабакшаларында он нэтиже берген хаттамалар болды. нактырак токталатын болсак, 2 жеке меншк Б жэне В балабакшаларынын белмелерд1н жарыктандырылыуы, ауа температурасынын нормадан ауыткулыктары байкалFан, топырак пен кумсалFыштарын санитариялык-микробиологиялык жэне паразитологиялык зерттеулерд1н хаттамаларына сэйкес 2 жеке меншк В жэне Д балабакшаларда он нэтиже бергендт аныкталды. Барлык жеке-меншк балабакшаларынын ш1нде барлык санитарлык талаптарFа сай уйымдастырылFан тек ЖШС «Г» балабакшасы. Мектепке дей1нг1 уйымдардын санитарлык гигиеналык жаFдайынын уйымдастырылуынын санитарлык талаптарFа сэйкест1г1 тексер1л1п, баFа бершдк Зерттелген мэл1меттер бойынша корытынды жасалды. Мектепке дей1нг1 уйымдардын санитарлык - гигиеналык жаFдайын жаксарту жен1нде усыныстар эз1рленед1.
ЭДЕБИЕТТЕР Т1З1М1
1 Кучма В. Р. Балалар мен жасeспiрiмдер гигиенасы: окулык. -М.: ГЭОТАР-Медиа, 2014. - 464 б.
2 Неменко Б.А., Оспанова Г.К. Гигиена детей и подростков. -Алматы: 2013. - 428 с.
3 Антонов Ю.Е. Здоровый дошкольник: социально -оздоровительная технология 21 века. - М.: Просвещение, 2008. - 198 с.
4 Министра национальной экономики РК от 26.12.19г. №229 приказ «О введении моратория на проведения проверок и профилактического контроля и надзора с посещением в РК».
5 Казакстан Республикасы Денсаулык сактау министрУн, 2017 жылFы 17 тамыз № 615 буйры^ымен бектлген «Мектепке дешнп уйымдарFа жэне сэбилер уйлерЫе койылатын санитариялык-эпидемиологиялык талаптар» санитариялык ^идалары.
6 Клиорин А.И., Чтецов В.П. Биологические проблемы учения окон-ституциях человека. - Ленинград: Наука, 1979. - 162 с.
7 Конь И.Я. Роль микроэлементов в питании. Справочник по диетологии. - М.: Медицина, 1992. - С. 7-10.
8 Стародубов В.И., Онищенко Г.Г., Черепов В.И. O состоянии питания населения и деятельности государственной санитарно-эпидемиологической службы РФ по его улучшению // Вопросы питания. - 1999. - №4. - С. З-9.
9 Степанов А.В., Баятаков А.А., Розе Р.Э. Решение вопросов охраны здоровья детей в дошкольных учреждениях Джамбульской области // Гигиена и санитария. - 1990. - №10. - С.49-50.
10 Ладодо К.С., Спиричев В Б. Витамины и здоровье // Педиатрия. - 1987. - №3. - С. 5-10.
11 Казакстан Республикасы ¥лттык экономика министрЫщ 2016 жылFы 6 маусымдаFы № 239 буйры^ымен бектлген "0ндiрiспк бакылауды жузеге асыруFа койылатын санитариялык-эпидемиологиялык талаптар" санитариялык ^ида
Ш.Е. Угышова, А.К. Омарходжаева, Г.А. Арынова, Л.Н. Айтамбаева Казахский национальный университет имени Аль-Фараби Казахский Национальный медицинский университет имени С. Д. Асфендиярова
ОРГАНИЗАЦИЯ САНИТАРНОГО КОНТРОЛЯ ЗА ДЕТСКОЙ ДОШКОЛЬНОЙ ОРГАНИЗАЦИЕЙ ПО ГОРОДУ АЛМАТЫ
Резюме: В статье проверена и дана оценка санитарно-гигиенического состояния дошкольных организаций на соответствие санитарным требованиям. По городу Алматы проведена оценка состояния земельных участков, зданий и помещений дошкольных организаций, Организации комплектования и режима дня детей, а также соответствия санитарно-эпидемиологическим требованиям,
предъявляемым к питанию детей. П
Проведен анализ результатов исследования лабораторных инструментальных измерений. По исследованным данным было сделано заключение. Разработаны рекомендаций по улучшению санитарно - гигиенического состояния дошкольных организаций.
Ключевые слова: дошкольная организация, игровые площадки, распорядок дня, пищеблок, питание, меню, витаминизация С
Sh.E. Ugysheva, A.K. Omarkhojaeva, G.A. Arynova, L.N. Atambaeva al-Farabi Kazakh national university Asfendiyarov Kazakh National medical university
ORGANIZATION OF SANITARY CONTROL OVER PRESCHOOL ORGANIZATIONS IN THE CITY OF ALMATY
Resume: The article checks and evaluates the sanitary and hygienic condition of preschool organizations for compliance with sanitary requirements. In Almaty, the assessment of the state of land plots, buildings and premises of preschool organizations, the organization of recruitment and daily routine of children, as well as compliance with sanitary and epidemiological requirements for children's nutrition was carried out. P
The analysis of the results of research of laboratory instrumental measurements is carried out. According to the studied data, a conclusion was made. Recommendations were developed to improve the sanitary and hygienic condition of preschool organizations.
Keywords: preschool organization, playgrounds, daily routine, food service, nutrition, menu, vitamin C
