Научная статья на тему 'АЛИШЕР НАВОИЙ НОМИДАГИ ДАВЛАТ АКАДЕМИК КАТТА ТЕАТРИ САҲНАСИДА “ЛАЗГИ ҚАЛБ ВА СЕВГИ РАҚСИ” БАЛЕТИ СЦЕНОГРАФИЯСИДА ЗАМОНАВИЙ ТАЛҚИН'

АЛИШЕР НАВОИЙ НОМИДАГИ ДАВЛАТ АКАДЕМИК КАТТА ТЕАТРИ САҲНАСИДА “ЛАЗГИ ҚАЛБ ВА СЕВГИ РАҚСИ” БАЛЕТИ СЦЕНОГРАФИЯСИДА ЗАМОНАВИЙ ТАЛҚИН Текст научной статьи по специальности «Искусствоведение»

CC BY
172
16
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Журнал
Oriental Art and Culture
Область наук
Ключевые слова
сценография / оқим / услуб / макон / тенденция / шартлилик

Аннотация научной статьи по искусствоведению, автор научной работы — Инобат Махкамбаевна Иманкулова, Зебо Камарбековна Фазлиева

Алишер Навоий номидаги Давлат академик Катта театри саҳнасида “Лазги қалб ва севги рақси” балети сценографиясида замонавий талқини мақола муаллифи томонидан ўрганилган.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

Текст научной работы на тему «АЛИШЕР НАВОИЙ НОМИДАГИ ДАВЛАТ АКАДЕМИК КАТТА ТЕАТРИ САҲНАСИДА “ЛАЗГИ ҚАЛБ ВА СЕВГИ РАҚСИ” БАЛЕТИ СЦЕНОГРАФИЯСИДА ЗАМОНАВИЙ ТАЛҚИН»

АЛИШЕР НАВОИЙ НОМИДАГИ ДАВЛАТ АКАДЕМИК КАТТА ТЕАТРИ САХДАСИДА "ЛАЗГИ - ЦАЛБ ВА СЕВГИ РАЦСИ" БАЛЕТИ СЦЕНОГРАФИЯСИДА ЗАМОНАВИЙ ТАЛЛИН

Инобат Махкамбаевна Иманкулова Камолиддин Бехзод номидаги Миллий рассомлик ва дизайн институти

Зебо Камарбековна Фазлиева Узбекистан давлат санъат ва маданият институти

Аннотация: Алишер Навоий номидаги Давлат академик Катта театри сахнасида "Лазги - калб ва севги ракси" балети сценографиясида замонавий талкини макола муаллифи томонидан урганилган.

Калит сузлар: сценография, оким, услуб, макон, тенденция, шартлилик

MODERN INTERPRETATION IN STENOGRAPHY OF THE BALLET "LAZGI - DANCE OF HEART AND LOVE" ON THE STAGE OF THE STATE ACADEMIC BIG THEATER NAMED AFTER ALISHER NAVOI

Inobat Maxkambaevna Imankulova National Art named after Kamoliddin Behzod and design institute

Zebo Kamarbekovna Fazlieva Uzbekistan State Institute of Arts and Culture

Abstract: The author of the article explored the modern interpretation of the ballet "Lazgi - Dance of Heart and Love" on the stage of the State Academic Bolshoi Theater named after Alisher Navoi.

Keywords: scenography, direction, style, space, convention.

Сунгги йилларда барча сохаларда руй бераётган узгаришлар санъатга хам янгича даврни бошлаб берди. Даврнинг сиёсий-ижтимоий, маданий ривожи санъатда, хусусан тасвирий санъатда уз аксини топди. Сценография тасвирий санъатнинг тури булиб, уз урнида театр санъатининг ажралмас кисми хам хисобланади. Уни бир-биридан айро холда урганиш имконсиз. Сценография вакт утгани сари даврнинг сиёсий-ижтимоий хаётдаги социал жараённи булаётган узгаришлар томошабинга осонрок тушуна олишларига кумак бера олишдек юкни олган эди. Театр санъати синтетик хисобланиб, унинг таркибига кирувчи мусика, хореография, драматургия, режиссура, актёрлик махорати каби сценографиясиз хам тасаввур этиб булмайди. Томошабиннинг театр ва айнан спектакль хакидаги илк тасаввури рассом иши оркали кечади. Сахнавий

асарнинг кандай кечиши, вокеаларнинг кескинлашуви ва хатто тугунларнинг ечимида хам сценографиянинг ахамияти катта. Реализм, авангард, романтизм, символизм, модернизм каби окимлар ХХ асрда бошланиб, XXI аср бошларида хам хар бир руй бераётган вокеа ходисаларни сахнавий асарлар мисолида тасвирлашга уринар, ва уз услуб ва карашларида ифода воситаларидан уринли фойдаланиб, асрлар давомида ривожланиб келган жанрларга, анъаналарга муносабатини билдирарди.

"Замонавий сценографиянинг, замонавий театрнинг энг асосий туркумларидан бири макондир. Макон шундай бир конкрет ва фаол театр материалики, уни факат тирик актёрга киёслаш мумкин. Маконнинг энг асосий хусусияти шундаки, у томошабинга нафакат мазмунан, балки рухий-энергетик таъсир курсатади. Бу уз вактида курилиш, шакл, сахнада турган курилманинг хажми ва уларнинг бир-бири билан узаро мулокотидан келиб чикади."[1.12] ХХ-асрнинг иккинчи ярмида авангарднинг сунгги кашфиётлари ва хар кандай технологик ютуклардан фойдаланилган турли хил тажрибалар орасида энг мухим иккита тенденцияни ажратиб курсатиш мумкин. Биринчиси рассом томонидан яратилган образлар спектаклнинг асосий мавзулари ва мотивларини: драматик тукнашувнинг асосий шартлари, кахрамонга карши булган кучлар, унинг ички маънавий дунёсини аник тасаввур кила бошлаганида, сценография томонидан янги мазмун даражасининг ривожланиши билан тавсифланади. Ушбу янги хусусиятда сценография спектаклнинг энг мухим ва баъзан аникловчи белгиларига айланди. Ва кейин карама-карши табиатнинг тенденцияси пайдо булди, бу усталарнинг асарларида, биринчи навбатда Гарбий театрда намоён булди. Гарб сценографиясининг тенденциялари тараккиёти бугунда янги ривожланиш сари кадам босган юртимиз театрлари сахнасида уз аксини топмокда.

2021 йил 5 сентябрда Алишер Навоий Давлат академик катта театрида ЮНЕСКО хомийлигида "Лазги - калб ва севги ракси" балет премьераси булиб утди. 2019 йил 12 декабрда ЮНЕСКОнинг номоддий маданий меросни химоя килиш буйича хукуматлараро кумитаси "Хоразм ракси - Лазги" ни Инсоният номоддий маданий мероси вакиллик руйхатига киритилган. Лазги факат Хоразм тарихи, маданияти, миллий характери ва узига хос турмуш тарзининг бойлигини узида мужассам этган барча мезонларга жавоб беради. Ушбу ракснинг балет шаклида сахналаштириш немис хореографи Раймондо Ребек, Сценограф - Йоко Сеяма, либослар буйича рассом - Фрол Буримский, чироклар буйича - Тим Вацлавек томонидан амалга оширилди. Сахнада замонавий ихтисослашган мультимедия тупламларидан унумли фойдаланган холда, турли хил ёруглик спектрлари билан хар хил техник элементлар ёрдамида трансформацион маконни визуал тарзда медитацион мухит яратишни

намоён этишди. Бир максад сари бирлашган ижодий гурух якдиллик билан бажарган мехнати натижасида узбек миллий ракси европалик ижодкорлар нуктаи назари билан замонавий балетда намоён булди. Замонавий сценографияда айникса, мусикали театр медиа воситаларининг бадиий мухит яратишда, асар мохияти очилишида урни бекиёсдир. Чунки мусикали театрларда сценографиясида чироклар, аукистика катта рол уйнайди. Замонавий сценографияда биргина детал - шартли восита оркали бутун асар давомидаги мохият очилиши мумкин, албатта чирокларнинг тугри жойлашуви ва махорат билан туширилиши оркали. Чироклар биргина сахна воситаси билан биргаликда сахнавий асарда макон масаласини хал этиши, образлардаги характерларнинг фаркли жихатларини очиб бериши мумкин. "Опера ва балет спектакллари одатда, кенг куламли мавзуларни ёритиши, операларда оммавий сахналар, балетларда кордебалет мухим урин тутиши сабабли махобатли ва ёркин куринишларни такозо этган." [2.63] "Театр рассомининг тили - пластика, ранг, ёруглик, фактура. Шунинг учун, сценограф тасвирий санъат уюшмасига тегишли. ХХ- аср театр рассомига сахналаштиришдек вазифасини юклади,- деб ёзади А.Михайлов,-ХХ аср иккинчи ярмига келиб, сценографияда нафакат драматургия балки, визуал кадриятлар мухим кийматга эга булиб, биринчи планга айланди."[3.9] Бунинг натижасида театр рассомининг театрдаги маъсулияти, спектаклдаги уз урни кадрли даражага етди. BRITANNICA сайтида Ральф Холмс, Дж. Майкл Ждиллет Овозли дизайн тугрисида "20 аср технологик инновация" маколасида куйидагиларни ёзган: 1930 йилларга кадар театрнинг овоз ишлаб чикариш манераси деяарли 200 йил давомида узгармади. Мусикани театрда бор мусикачилар чалишди. Овоз эффектларини механик тарзда шоу томошаси кетаётган вактда одамлар томонидан ишлашди. 1930 йилларда овоз ёзиш саноати тезда дунёда кенг ёйилди. Спецэффектлар учун ёритиш чироклари микдори ишлаб чикилган. Стандарт эффект томошада харакатланувчи булутлар, сув ряби, олов, ёмгир, кор, камалак ва фейеверкалар.. Амалиётда асосий спецэффектлар стандарт прожектор корпусининг атрофига уртнатилади. Энг кадимги эффект-проектор бу Биринчи жахон уруши давридаги, Линнебах фонари булиб уни сахна проектори дейишади. Бу асосида хам конструкциясида хам шундай. Манба белгиланган жойда чукур кора кути ён томондаги буялган тепаси очик жойда чирок бир чизик буйлаб ёйилади. Натижада масофа керагича узаяди. Линнебах фонарида линзадан фойдаланилмайди. Чирок аник ва йириклаштирилган булади. Иккинчи жахон урушидан кейин Байротдаги мусикали фестивалда Германияда Рихард Вагнернинг набираси Виланд энг мухим хисобланган уч улчамли сахнавий элементни ишлатишни тухтатди, кейин сахнани бир неча безакдор проекция билан тулдирдирди. Кейинги йилларда кушимча сахнавий элементлар билан

ва турли чизикли чироклар тупламлари билан бойитилди. Яна вакт утгач, Festspielhausда яъни Австрия Зальцбургда мусикий драма Вагнернинг саноатини Гюнтер Шнайдер Симссен янада драматизмни оширувчи хашамдор эффектлар билан тулдириб, кайта ишлади. Шнайдер Симссен жуда кенг сахнани чукурликдаги тукилган панжаралар билан (нозик тукилган панжарадан нурнинг тушиб туриши) ва ярим шаффоф томчилар (баъзи буялган чирокларни фонга булиб узатиш учун) ишланган. Чехиялик дизайнер Иосиф Свобода 20 аср 2-ярмида "коинот куринишини" бошка дизайнерларга нисбатан купрок ишлади. Й.Свобода постановкаларида у журанлистларга хос ёндошув яъни слайда ва пленкалар кумагида монтаж эффектларини яратишда уч улчамли экран бирлашиб кетарди. Polyvision саноати 1967 йил Монреалда утказилган халкаро кургазмада чех павильони учун Свобода уйлаб топган мультимедияли тажрибаси ёркин кузга ташланган. Бошка постановкаларда эса XXI асрда цифравой проекциялар театрнинг стандарт ишлатилувчи проекциясига айланди. Илк цифравой проекторлар 1980 йилларда сахнада етарли даражада сахна ёритиш воситаларидан фойдаланилмасди. Технологиянинг усиши натижасида проекторлар сахнани керакли даражада ёрита бошлади. Хдракатланмайдилан тасвир ёки видео, слайда комютер файлими проектор лампа натижасида ажратиб турмайди, тусмайди. Тасвирлар кулда ишланган ёки компютерда ишланган булиши мумкин. Компютер визуализацияси проекторларда бошкарилганда бошка вактгагига караганда анча кенг ижодий палитра яратишни ташкил этади. Жахоннинг ривожланиб тараккий даражасига эришган замонавий сценография санъати узбек сценографиясига хам мультимедия воситаларидан фойдаланиш, проекторларни постанаовкаларда куллаш каби сунгги компьютер технологиялари сахна техникасига кириб келди. Сценограф Йоко Сеяма "Лазги - калб ва севги ракси" балетида сахнавий асардаги макон ва замон масаласини модерн стилида талкин этди. Замонавий сценографиядаги сунгги компьютер технологиялар, мультимедия воситалар, турли хил ёруглик спектрлари, хар хил техник элементларнинг уйгунлашуви сценограф ва хореограф тандемини ёркин намоён этди.

Алишер Навоий номидаги Давлат академик Катта театри сахнасида замонавий сценография Йоко Сеяма муаллифлигида узини тулик курсатди. Сахна имкониятлари кенглиги тулик очилди. Замонавий чирокларнинг сценографияда тутган урни Тим Вацлавек усталигида аник куринди. Лазги раксининг илк пайдо булиш тарихи афсона ва ривоятларга асосланган холда ёритилган. Парда очилгач, сахнада кум барханларини эслатувчи сахро мухити яратилган. Кум рангини берувчи атлас мато раккослар устига ёпилган ва бу кичик кум барханларини эслатади. Ракс ритмик тарздаги харакатлар билан

бошланади. Раккос бир тарзда кумни ура бошлайди, раккослар кумагида бу зарбдан кумлар узокларга сочилади, яъни мато бирин-кетинлик билан кутарилиб тушади. Куйнинг бир кисми такрорланган холда ракс харакатлари алмашиб боради. Куй характерида кадим замонни хис эттирувчи товушлар мавжуд булиб, мато-кум билан уйгунлашиб, яхлит кухна замон мухити жонлангани билинади. Сахна чеккасида юкоридан шовиллаб "рангли" сув каби кум тукилади. Ижодкорлар: балетмейстер, сценограф ва чирок устасининг фикрлари уйгунлиги, бир максадга буйсинишгани балетдаги хар бир кисм, хар бир узгаришда аник намоён булган. Тепадан тукилаётган кумга камалак ранглари берилганки, бу оркали ижодкорлар раксни афсонавийлигини шундай куринишда очишган. Ракс секин ва оддий харакатлар билан бошланади - олдин бармоклар, билаклар, елка ва кейин бутун тана жонлана бошлайди. Сунгра бирданига кул, оёк, тана иштирок этадиган мураккаб харакатлар уланиб кетади. Лазги ракс харакатлари элементлари классик балет ракс харакатлари билан алмашади. Лазги ракси Хоразм вохасида юз берган куплаб урушлар, ижтимоий тунтаришлар, узгаришлар ва табиий офатларга карамай, минг йиллар давомида сакланиб колган. Лазги тарихи афсоналар ва афсоналар билан копланган булиб, бу раксни сехрли ва сирли булишини таъминлаган. Берлин миллий операси балет мактаби битирувчиси, хореограф Рауль Раймондо Ребек узбек миллий ракси Лазги билан замонавий балет ракс элементларини бир спектаклда бирлаштира олди. Лазгини афсонавий, эртакнамо тарзда келганини харакатларда, сценографик ечимда, замонавий чироклар уйинида, ранглар, шамлар ёгдуси...каби куплаб деталлар оркали очиб берди. Балет гоясига хореограф уз дунёкараши, гарбликларга хос нуктаи назар билан раксга назар солади. Ундаги энг мухим сузлар, асосий харакатларнинг мохиятига чукуррок киришга уринади. Илдизларни излайди. Ракснинг утмиш, бугун ва келажак даврини, унга нисбатан муносабат ва мухаббатнинг сакланишини боскичма-боскич ёритади. Бугунги кун акс эттирилган куринишда сахна хакикий шишали витриналарда кимматбахо антикварлар сакланувчи музейга айланади. Рассом шаффоф ойнани шу кадар ишончли ишлаганки, замонавий чирокларнинг тугри ишлатилиши натижасида бир вактнинг узида музейда экспонат шаклида турган хайкал раккослар жонланади, музейни томошасига келган ёш раккос рухиятига киради яъни у билан бирлашиб кетади. Айникса, Лазги ижрочисининг тим коронгу сахна марказида планшетдан бир ярим метр баландликдаги ракси, унинг оркасида канот шаклидаги харир матонинг юкорига уланиб, чироклар кумагида турланиши, хилпираши натижасида раккосанинг осмондан учиб ерга тушаётгандек таассуротини беради. Келажак тасвирланган куринишда сахнада узун жалюзи пардаларни эслатувчи хошиялар туширилган. Уларни орасидан кресло етаклаб кора костюм шимда бир хил роботни эслатувчи харакатлар

билан раккослар сахнада утиб кайтиб, лазги раккосасини узлари билан олиб утади. Англаниладики, ракс компьютерга дастурланиб туширилмокда. Унинг афсонавийлигининг сакданганлиги эса сахнадаги сценографик ечимда намоён булади. Оркестровка поли ёниб турган шамлар билан тулдирилган булиб, планшетга етар-етмас кутарилади. Колосникдаги штанкетларга хам шамлар тизиб чикилган ёкиб чикилган булиб, улар планшетдан бир-икки метр юкорида туради. Раккосаларнинг ижроси давомида улар зиналар шаклида юкорига кутарилиб, ажиб таассурот хадя этади. Узбекистон сценография тарихида балет сценографиясида бундай сценография бунга кадар кузатилмаган булиб, хар бир детал ва чирокларнинг барчаси ягона гурухга жамланган ижодий гурух томонидан бажарилди. Х,ар бир харакатда туйгулар, кайнок хислар мужассам. "Мен хореографман ва ракс - бу менинг касбим, эхтиросим, максадим, хаётимнинг мухим кисми. Мен харакат килишни, уз фикримни билдиришни, кахрамонларни узгартиришни яхши кураман. Мен сахнада бошдан кечирган хис -туйгуларимни хис килишни яхши кураман. Мен курган ва хис килган хамма нарсани яхши кураман: ёруглик, томошабинлар, театр хиди, либослар, оркестр. Бу кузингизни очиб ухлашга ухшайди." [4] Хореограф кечинмаларини харакатларда намоён этади. Сценограф эса бутун сахна деталларини, ранг, фактура, чирокларни раккослар билан баравар тиндирмайди. Х,ар бири балерина ва балеронларнинг харакати ифодасига кумаклашади, айтилмокчи булган фикрларни ойдинлаштиради, давр ва макон хакида сузлайди. "Узбек ракси - бу узбек халкининг тимсолидир. Экспрессивлик, мураккаблик, нафислик ва, албатта, юз ифодалари узбек раксининг анъаналарини бошкалардан фаркли уларок узига хос килади. Хоразм ракси Лазги ёркин темпераменти билан ажралиб туради, у ЮНЕСКО томонидан номоддий маданий мерос сифатида тан олинган энг кадимги ракс мактабларидан биридир. Бу маком бизни раксни саклаш ва таркатиш чораларини куришга мажбур килади. Раимондо Ребекка бошчилигидаги балет спектакли замонавий дунёда "Лазги"нинг янги киёфасига айланади "- Узбекистон Республикаси Маданият вазирлиги хузуридаги Маданият ва санъатни ривожлантириш жамгармаси кенгаши раиси уринбосари Саида Мирзиёева. "Бизнинг мамлакатимиз "Ипак йули"нинг енг мухим тугун нуктасидир, бу мукаррар равишда куплаб кадимий маданиятлар, тиллар, фалсафалар ва динларнинг аралашишига олиб келди. Хилма -хиллигига карамай, узбек лазги ракси асрлар давомида узига хос услуби ва палитрасини уз ичига олган. ноёб харакатлар, Раимондо Ребекка томонидан янги балет ишлаб чикаришда таъкидланган. Бу сизга раксга кутилмаган томондан карашга, унга номаълум характер ва шакл беришга ёрдам беради. Премерадан сунг спектакл Европа мамлакатларига гастрол булади."-

Узбекистон Респyбликaси Маданият вазирлиги xyзyридaги Маданият ва санъатни ривожлантириш жамгармаси ижрочи директори Гаяне Умерова [5]

Уш6у балет спектакли Узбекистон анъаналарини халкаро маданий майдонда таркатиш, миллий ракс таргиботига ёрдам беради. Спектакл Алишер Навоий номидаги Давлат академик Karra театрининг доимий репертуаридан жой олди.

Фойдаланилган адабиётлар

1. Д. Кодирова ХХ аср Узбек театри сценографияси. - Тошкент: San'at, 2009.

2. Д.М.Кодирова ХХ аср yзбек театрида либос ва пардоз муаммоси.-дисс.санъ.ном. УДЮ92.024. Т.: 2002.

3. A.Михaйлов Сценография:теория и опыт (Очерки), "Советский художник",М. ,1990

4. Немецкий хореограф о новой постановке для «Aстaнa Балет» https://weproject.media/articles/detail/o-novoy-postanovke-dlya-astana-05/08/2019

5. Гуарик Багдасарова 06.09.2021 / Магия танца: балет "Лазги" на сцене ГДБТ им. A. Навои, http://www.kultura.uz/

6. Kamarbekovna, F. Z. (2020). UZBEK STAGE DANCE AND ITS WAY OF DEVELOPMENT. International Engineering Journal For Research & Development, 5(4), 4-4.

7. Erkinovna, A. N., & Kamarbekovna, F. Z. (2020). The role of dance in the opening of the idea of the performance and in the art of cinema. ACADEMICIA: An International Multidisciplinary Research Journal, 10(5), 158-162.

8. Фазлиева, З. K., & Aбрaйкyловa, H. Э. (2018). ТВОРЧЕСТВО МAРИУСA mTOnA. Мировая наука, (12), 439-441.

9. Фазлиева, З. K. (2020). УЗБEK СAXHA РДКСИ ВA УНИНГ РИВОЖЛДНИШ ЙУЛЛДРИ. Oriental Art and Culture, (III).

10. Фазлиева, З. K. (2018). ВЗAИМОСВЯЗЬ ТЕОРИИ И ПРAKТИKИ В ПРОЦЕСЕ ПРEПОДAВAHИЯ ПРEДМEТA" МЕТОДИК ИЗУЧЕНИЯ УЗБEKСKОГО ТAHЦA". Теория и практика современной науки, (4), 534-537.

11. Kamarbekovna, F. Z. (2021). THE PLACE OF THE MAQOM GENRE IN THE ART OF UZBEK NATIONAL DANCE. International Engineering Journal For Research & Development, 6(ICDSIIL), 3-3.

12. Kamarbekovna, F. Z. (2021). THE ROLE OF THE COMPOSER IN THE ART OF CHOREOGRAPHY. International Engineering Journal For Research & Development, 6(ICDSIIL), 2-2.

13. Фазлиева, З. K. УЗБEK СAДHA РAЛ СИ ВA УНИНГ РИВОЖЛAHИШ ЙУЛЛAРИ. Oriental Art and Culture.-2020.-№. III.

14. Tavakulovna, M. D., & Kamarbekovna, F. Z. (2021). THE ROLE OF PHYSICAL CULTURE IN PROFESSIONAL APPLIED TRAINING IN THE UNIVERSITIES OF ARTS AND CULTURE. International Engineering Journal For Research & Development, 6(1), 6-6.

15. A3aroBa, O. M., & OasnneBa, 3. K. (2021). "MYHO^OT" ACP^APrA TATHrY.HHK PA^C ACAPH. Oriental Art and Culture, (6).

16. MaHHOHOB, C. m., & OasnneBa, 3. K. (2021). HBTH^OHH nAHTOMHMA^AP: YHHTOAP BA CM^ET^AP. Oriental Art and Culture, 2(3), 99-105.

17. qizi Yangiboyeva, S. F., & Fazliyeva, Z. K. (2021). O'ZBEK MILLIY RAQS SAN'ATIDA MAQOM JANRINING O'RNI. Oriental Art and Culture, 2(1), 32-35.

18. AsaTOBa, O. M., & OasnneBa, 3. K. (2021). "MYHO^OT" ACP^APrA TATHrY^HK PA^C ACAPH. Oriental Art and Culture, (6).

19. qizi Raxmatova, S. R. (2021). BALETMEYSTERLIK SAN'ATIDA KOMPOZITORNING O'RNI. Oriental Art and Culture, 2(1), 29-31.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.