Научная статья на тему 'АДСОРБЦИЯ ТУШУНЧАСИНИ ШАКЛЛАНТИРИШДА УЙ ТАЖРИБАСИДАН ФОЙДАЛАНИШ'

АДСОРБЦИЯ ТУШУНЧАСИНИ ШАКЛЛАНТИРИШДА УЙ ТАЖРИБАСИДАН ФОЙДАЛАНИШ Текст научной статьи по специальности «Науки об образовании»

CC BY
149
37
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Ключевые слова
СОДЕРЖАНИЕ ОБУЧЕНИЯ ХИМИИ / МОТИВАЦИЯ / НАУЧНО-ЕСТЕСТВЕННАЯ ГРАМОТНОСТЬ / ХЕМОФОБИЯ / ДОМАШНИЕ ХИМИЧЕСКИЕ ОПЫТЫ

Аннотация научной статьи по наукам об образовании, автор научной работы — Холмирзаев Ў.И.

Мазкур мақолада умумтаълим мактаблари 9 синф ўқувчиларнинг кимёни ўрганишга бўлган қизиқишиши ошириш бўйича олиб борилган ишларнинг таҳлили, «хемофобия» ижтимоий ходисасини йўқотиш, ўрганилаётган мавзуларга доир уй шароитида бажариладиган кимёвий тажрибаларнинг ўқувчиларнинг табиий-илмий саводҳонлигини оширишдаги роли, шунингдек, мазкур муаммо юзасидан олиб борилаётган илмий-методик тадқиқот натижалари келтирилган.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

USE OF HOME EXPERIENCE IN FORMING THE CONCEPT OF ADSORPTION

In the article is analyzed the work devoted to chemistry study interest increase in the in secondary schools, eliminate the social phenomenon of «chemophobia», the role of tasks with practical content in increasing the effectiveness of scientific and natural literacy, as well as the results of scientific and methodological research.

Текст научной работы на тему «АДСОРБЦИЯ ТУШУНЧАСИНИ ШАКЛЛАНТИРИШДА УЙ ТАЖРИБАСИДАН ФОЙДАЛАНИШ»

Холмирзаев Усмонали Исомиддин у^и,

Андижон Давлат университети кимё кафедраси укитувчиси

АДСОРБЦИЯ ТУШУНЧАСИНИ ШАКЛЛАНТИРИШДА УЙ ТАЖРИБАСИДАН ФОЙДАЛАНИШ

УДК: 54:371-3

ХОЛМИРЗАЕВ У.И. АДСОРБЦИЯ ТУШУНЧАСИНИ ШАКЛЛАНТИРИШДА УЙ ТАЖРИБАСИДАН ФОЙДАЛАНИШ

Мазкур маколада умумтаълим мактаблари 9 синф укувчиларнинг кимёни урганишга булган кизикишиши ошириш буйича олиб борилган ишларнинг тах,лили, «хемофобия» ижтимоий ходисасини йукотиш, урганилаётган мавзуларга доир уй шароитида бажариладиган кимёвий тажрибаларнинг укувчиларнинг табиий-илмий саводх,онлигини оширишдаги роли, шунингдек, мазкур муаммо юзасидан олиб борилаётган илмий-методик тадкикот натижалари келтирил-

Таянч суз ва тушунчалар: кимё укитиш мазмуни, мотивация, табиий-илмий саводх,онлик, хемофобия, мавзуларга доир уй шароитида олиб бориладиган кимёвий тажрибалар.

ХОЛМИРЗАЕВ У.И. ИСПОЛЬЗОВАНИЕ ДОМАШНЕГО ОПЫТА ПРИ ФОРМИРОВАНИИ ПОНЯТИЯ АДСОРБЦИИ

В данной статье проведен анализ работ по повышению интереса к изучению химии в общеобразовательных школах, устранению социального явления «хемофобии», роли задач с практическим содержанием в повышении эффективности научно-естественной грамотности, а также результатов проводимых научно-методических исследований.

Ключевые слова и понятия: содержание обучения химии, мотивация, научно-естественная грамотность, хемофобия, домашние химические опыты.

KHOLMIRZAEV U.I. USE OF HOME EXPERIENCE IN FORMING THE CONCEPT OF ADSORPTION

In the article is analyzed the work devoted to chemistry study interest increase in the in secondary schools, eliminate the social phenomenon of «chemophobia», the role of tasks with practical content in increasing the effectiveness of scientific and natural literacy, as well as the results of scientific and methodological research.

Keywords: chemistry teaching content, motivation, scientific and natural literacy, chemophobia, home chemical experiments.

ЗАМОНАВИЙ ТАЪЛИМ / СОВРЕМЕННОЕ ОБРАЗОВАНИЕ 2021, 1 (98)

Кириш. Хозирги кунда таълим тизи-мида кенг куламли ислохотлар амалга оширилмокда. Педагог ходимларнинг иш хакининг оширилиши, умумий урта таълим мактаблари таълим-тарбия жараёнини замон талабларига кутариш, давлат таълим стан-дартлари, укув режаларини такомиллашти-риш, замонавий ахборот ва педагогик техно-логияларнинг укитувчилар салохиятини оши-ришдаги роли кабилар бунинг исботидир1.

Тадцицот мацсади. Тадкикот иши-миз олдига куйилган максад 9-синф укувчиларининг узлаштираетган кимёвий билим ва куникмаларини амалий хаётда, кундалик турмушдаги урни ва ахамиятини англаш, ностандарт вазиятларда ижодий фикрлаган холда мазкур билимларни амалий тарзда уй тажрибалари шаклида мустакил бажариш куникмаларини шакллантириш асо-сида уларнинг табиий-илмий саводхонли-гини оширишдан иборат.

Мавзу буйича бошца олимлар илмий асарларининг цисцача та^лили. Ривожлан-ган мамлакатларда табиий-илмий саводхон-ликни бахолаш халкаро дастури (PISA) тала-бларини республикамиз умумий урта таълим мактабларининг кимё укитиш жараё-нига татбик этиш асосида укувчиларнинг билим олишга кизикишларини ошириш, дарс ва мактабдан ташкари ишларда фойдала-ниш учун кушимча илмий-оммабоп адаби-ётлар яратиш, укувчиларнинг ижодий фик-рлаш кобилиятини устириш, кимё фанига оид компетенцияларини шакллантиришда янги ёндашувларни аниклаш ва амалиётга татбик этишда2 амалий мазмунга эга масала ва машклар мухим таълимий вазифани бажа-ради.

1 Узбекистан Республикаси Президентининг 2017 йил 7 февралдаги «Узбекистан Республикасини янада ривожлантириш буйича Харакатлар стратегияси туFрисида»ги ПФ-4947-сон Фармони. // Узбекистан Республикаси конун хужжатлари туплами, 2017 й., 6-сон, 70-модда.

2 Узбекистон Республикаси Вазирлар Махкамасининг 2018 йил 8 декабрдаги «Халк таълими тизимида таълим сифатини бахолаш сохасидаги халкаро тадкикотларни ташкил этиш чора-тадбирлари туFрисида»ги 997-сон

карори.

Замонавий технологиялар сохасидаги ривожланиш, талаб этилган хоссаларга эга янги кимёвий бирикмалар ва композициялар олишдаги муваффакиятларга карамасдан, бугунги кунда кимёга булган салбий муноса-бат борган сари якколрок намоён булмокда Хемофобиянинг («фобос» - «куркаман», бун-дан хемофобия - «кимёдан хавфсираш») ижтимоий ходиса сифатида объектив саба-блар (атроф-мухит ифлосланиши, техноген инкирозлар) билан бирга, биринчи навбатда жамиятнинг барча катламлари кимёвий саводхонлигининг етарли даражада эмасли-гини билан боFл и кдир.

Кимёвий таълим замонавий концеп-циясида мазмунни янгилашда унинг амалий йуналишини кучайтиришга мухим талаб сифатида урFу берилса-да, сунгги йил-ларда укувчилар томонидан укув матери-алини узлаштириш сифатининг пасайиши кузатилмокда. Бу биринчи навбатда, кимёни урганиш учун укув соатларининг кискариши билан боFл и кдир3.

Асосан бу кискариш амалий машFулот ва лаборатория ишлари, саноат корхо-наларига экскурсиялар, хисоблашга доир ва экспериментал масалалар ечишга ажра-тилган соатларни камайтириш хисобига содир булмокда. Укувчилар узларининг кимё фанидан назарий билимларини ишлаб чикариш жараёнлари, экологик ва биологик ходисалар, инсон организмида кеча-диган кимёвий жараёнларни тушунти-ришда куллаш имкониятлари чеклан-ган. Буларнинг барчаси нафакат укув пред-мети оркали укувчиларнинг касбга профессионал йуналтириш Fоясини амалга оши-ришни кийинлаштиради, балки кимёни урганишга булган мотивацияни пасайтиради, бу экспериментларга бой, узининг ажойиб узгаришлари билан укувчиларни узига жалб этадиган фанни асосий реактив сифатида «бур» булган курук абстракциялар сохасига утказиб куяди. Укувчиларнинг дунёкарашини кенгайтириш, олган билимлари асосида кун-

3 Мартыненко Б.В. Хемофобия и реалии жизни // Химия в школе. - Москва, 1992. - № 3-4. - С. 3-5.

ЗАМОНАВИЙ ТАЪЛИМ / СОВРЕМЕННОЕ ОБРАЗОВАНИЕ 2021, 1 (98)

далик турмушда узини тутишида тарбиявий таъсирни кучайтириш, кимёга булган муно-сабатни ижобий томонга узгартириш учун кимё урганишнинг амалий йуналишни кучайтириш зарур1, 2 3.

Мацоланинг илмий янгилиги. Маколанинг илмий янгилиги 9-синф укувчиларининг уй шароитида бажарилиши мумкин булган кимёвий тажрибалар асо-сида табиий-илмий саводхонлигини оши-ришга, ностандарт шароитларда ижодий фикрлаган х,олда уй жих,озлари ва мавжуд моддалар ёрдамида тажрибалар бажариш куникмаларини шакллантиришга, ва энг асо-сийси укувчиларнинг урганаётган мавзулари мазмунидаги назарий тушунчаларни кунда-лик турмуш, х,аётдаги ах,амиятини англашга ёрдам беради.

Тадцицотнинг объекти булиб уму-мий урта таълим мактабларида 9-синф укувчиларининг кимё фанидан дарс ва мак-табдан ташкари ишларига доир укув жара-ёни х,исобланади.

Тадцицотда цулланилган усуллар. Тадкикот жараёнида кузланган максадларга эришиш ва куйилган вазифалар ечимини топиш учун социологик методлар (анкета сурови, сух,бат, савол-жавоб), моделлашти-риш, педагогик кузатиш, педагогик тажриба натижаларини математик-статистик тах,лил килиш ва натижаларни умумлаштириш усул-ларидан комплекс фойдаланилди.

Натижалар ва амалий мисоллар. "9-синф укувчиларининг экспериментал куникмаларини ривожлантиришни такомил-лаштириш (уй тажрибалари мисолида)" мав-зусида олиб бораётган илмий тадкикот иши-миз максади укувчиларнинг узлаштираетган кимёвий билим ва куникмаларини ама-

1 Кендиван Д-С., Намы А.Л. Задачи химии с практическим содержанием // Образование в современной школе. - Москва, 2006. - № 3. - С. 12-15.

2 Габрусева Н.И. О практической направленности преподавания химии // Химия в школе. - Москва, 1999. - № 6. - С. 61-63.

3 Ермаков Д.С., Жарикова Е.А., Ленина О.Ф. Задачи с практическим содержанием в начальном этапе изучения химии // Химия в школе. - Москва, 2006. - № 5. - С.

27-32.

лий х,аётда, кундалик турмушдаги урни ва ах,амиятини англашга имкон берувчи уй шароитида бажариладиган тажриба-лар ишлаб чикиш ва тажриба-синов ишлари оркали уларни самарадорлигини аниклаш булиб, улар асосида укувчиларнинг ностандарт вазиятларда ижодий, креатив фикрлаган х,олда мазкур билимларни амалий тарзда уй тажрибалари шаклида мустакил бажариш куникмаларини шакллантириш оркали табиий-илмий саводхонлигини ошириш-дан иборат булган ишлар олиб борилмокда. Тадцицотнинг предметини уй шароитида бажарилиши мумкин булган кимёвий тажрибалар асосида укувчиларнинг экспериментал куникмаларини самарали ривожланти-ришнинг мазмуни, тамойиллари, шакл, метод ва воситалари ташкил этади. Тадцицотнинг объекти булиб умумий урта таълим мактабларида 9-синф укувчиларининг кимё фанидан дарс ва мактабдан ташкари ишларига доир укув жараёни х,исобланади.

Хемофобияни енгиш ва кимёвий таълимни амалиёт билан боFликлигини кучайтиришда умумий урта таълим мактабларида кимё укитишнинг 9-синф боскичи катта ах,амиятга эга. Укувчиларнинг инсон ва жамият х,аётидаги кимёнинг роли х,акидаги тасаввур-ларини аниклаш максадида 100 нафардан ортик 9-синф укувчилари билан суровнома утказилди. Аксарият суровномада катнашган укувчилар кимёнинг амалий кулланилиш сох,аси сифатида саноат («кимёвий завод ва фабрикалар») (72%), тиббиёт («дори-лар яратиш») (56%), кундалик турмуш (22%) деб х,исоблашади. Айрим укувчилар кимёнинг озик-овкат саноатида, озик-овкат мах,сулотлари тайёрлашда, кулинарияда (11%), курилишда (11%), кишлок хужалигида («боF ва томоркада») (6%) ах,амиятини курсатиб утдилар. Уртача х,исобда укувчилар кимёнинг кулланилишига доир 2-3 та сох,ани, 6% суровномада катнашганлар эса битта х,ам сох,ани айтиб бера олмадилар.

Кимёнинг амалий ах,амияти туFрисидаги асосий ахборот манбаси бу дарсликдир (100%). Бошка китоблар ва энциклопедиялар (11%), телевизион курсатувлар (11 %), газета

ЗАМОНАВИЙ ТАЪЛИМ / СОВРЕМЕННОЕ ОБРАЗОВАНИЕ 2021, 1 (98)

ва журналлардан (17%) укувчилар камрок ахборот оладилар. Оилада ота-она ва катта-лардан жуда оз (3%), шунингдек интернет-дан (3%) маълумот оладилар. Суровномада катнашган аксарият укувчилар ягона манба сифатида дарсликни келтиришди (61%). Кимёнинг амалий ах,амиятига доир билим-ларини укувчилар ота-оналари билан (44%), синфдошлари билан (72%), дустлари билан (22%) мух,окама этадилар.

Умумий тарзда 88% укувчилар кимёни урганиш уларга ёкишини (6% - ёкмайди, 6% жавоб беришга кийналишди) айтишди. Лекин кимёни урганиш мотивлари асосан билиш ёки укув мотивлари: аксарият укувчилар узларини кимёга кизикишини кизикарли тажрибалар ва амалий машFулотлар булгани учун (67%) суралганларнинг ярмини янги нар-сани урганиш кизик туюлади, айримларига эса дарсни яхши утадиган укитувчи булгани учун (11%) кизикарли х,исоблашади. Факат 6% суровномада катнашган укувчиларгина кимёвий билимлар х,аётларида керак булади деб х,исоблашади. Суровнома укувчиларнинг онгли тарзда олинган билимларини куллашни билмасликларини курсатди. «Сиз кимёвий билимларингиздан х,аётда канчалик куп фой-даланасиз?» деган саволга - 56% укувчилар х,ар куни деб жавоб беришса-да, лекин аник мисолларда факат 6% укувчилар айтиб бера олишди.

Мактаб кимё курси амалий йуналишини урганилаётган мавзуларга доир уй тажриба-ларини изчил бажариб бориш билан кучай-тириш мумкин. Бундан ташкари, уй тажри-балари укитувчига укувчиларнинг билишга булган эх,тиёжини ва укув предметига кизикишни ривожлантириш ва баркарор саклашга реал ёрдам бериши мумкин. Улар «х,озир ва шу ерда» олинган билим-ларни х,аётда кузатиладиган х,одисаларни тушунтиришда, кимёдан узок булган, маса-лан, археология, санъат, тарих кабилардаги муаммоларни ечишда куллаш имконини беради. Бундай уй тажрибаларидан мактаб-дан ташкари ишларда, масалан уй вазифаси сифатида бериш мумкин. Бундай тажриба-

ларни тузишга укувчиларнинг узларини х,ам жалб этиш мумкин.

Республикамиз умумтаълим мактаблари 9-синф кимё дарслигининг тах,лили нати-жасида уларда уй шароитида бажарилиши мумкин булган кимёвий тажрибаларга доир х,аволалар улуши кам эканлиги аникланди1.

Укувчиларнинг билишга булган моти-вациясини ошириш, уй тажрибалари асо-сида укувчиларнинг экспериментал куникмаларини шакллантиришнинг методо-логик асосларини куриб чикамиз.

Укув дастури талабларига асосан укувчилар кимё дарсларида намойишли тажрибалар кузатадилар, лаборатория ишлари ва амалий машFулотлар бажарадилар. Бирор лаборатория ёки амалий ишни бажа-риш оркали уларнинг ишни режалаштириш, абстракт билимларни аник контекстга олиб утиш, йурикнома буйича ишлаш, тажриба натижалари асосида маълум хулосаларни келтириб чикариш каби куникмалар шаклла-ниб боради. Лекин, бирор ишлаб чикариш жараёни, моддаларнинг хоссалари ёки уларнинг кулланилиш йуналишлари, яъни амалий мавзунини урганиш мотивациясининг урнига мактаб кимёвий тажрибалари укувчилар олдига абстракт саволлар куйиб, шундай жавоблар олишни талаб этади. Бунинг нати-жасида тажриба мазмуни ортида укувчи узи бажараётган тажрибанинг мух,имлиги ва амалий ах,амиятини курмайди. Уй тажрибалари эса аксинча, реал моддий объект-ларга мансуб булиб, укувчилар учун таниш ва кизикарлидир, чунки моддий маданият-нинг узи мотивацион вазифага эгадир. Моддий маданият укувчилар укув-билиш фаоли-ятига сифатли мотивацион ёрдам беради2.

Куйида 9-синф укувчиларининг экспериментал куникмаларини ривожлантириш учун айрим кимё курси мавзуларига доир уй таж-рибаси келтирилган:

1 Аскаров И.Р., Fопиров K.F., Тухтабоев Н.Х,. Кимё. 9-синфлар учун дарслик. -Тошкент: «Янгийул полиграф сервис» нашриёти. - 2019 йил. - 208 б.

2 Dumanov B.M. Communication Principle Role of Teaching by Life in Process of History Developing Teaching Chemistry. Eastern European Scientific Journal. Düsseldorf -Germany. Ausgabe. 6-2018

ЗАМОНАВИЙ ТАЪЛИМ / СОВРЕМЕННОЕ ОБРАЗОВАНИЕ 2021, 1 (98)

1-жадвал. Амалий фаолият куникмаларининг узлаштириш даражасига уй шароитида бажариладиган тажрибаларнинг таъсири (2-чорак давомида)

Синфлар Укувчилар Бахолар

сони 5 4 3 2

Тажриба 109 35/32,1 42/38,6 30/27,5 2/1,8

Назорат 102 22/21,5 28/27,5 50/49 2/2

Изох: махражда фоизлар.

Углероднинг физик ва кимёвий хоссалари (§9)

Ишнинг мацсади:

А) Таълимий максад: Адсорбцияга доир узлаштирилган БКМ ларни мустахкамлаш

Б) Ривожлантирувчи максад: уй шароитида мавжуд моддалар ёрдамида ностан-дарт шароитларда тажрибалар олиб бориш куникмаларини ривожлантириш

С) Тарбиявий максад: Мавзуга доир тушунчаларини мустахкамлаш оркали эко-логик тарбия бериш, атроф-мухитдаги жара-ёнлардан мавзуга доир тегишли хулосалар чикаришга ургатиш.

Методик курсатмалар: Олдин укитувчи укувчиларни уйларида зарур модда ва жихозлар борлигини аниклайди. Укитувчи ёзма шаклдаги йурикномани таркатади, ишни бажаришда хавфсизлик коидаларига риоя этишга доир тушунчаларни эслатиб утади. Ишни бажариб булгач, киска холдаги хисоботни топширишларни уктириб утилади.

Уй шароитида адсорбция.

Зарур жицоз ва моддалар: активлан-ган кумир, сиёх ёки акварел, сув, стакан, маккажухори каламчалари, одеколон, 0,5 л шиша банка коп^и билан.

Ишнинг бориши: стаканга ярим сув куйиб, унга сиёх ёки рангли акварелдан солинг ва аралаштиринг. Рангли эритма хосил булганига эътибор беринг. Унга майдаланган дорихона активланган кумиридан солиб аралаштиринг. Эритма рангининг узгаришига эътибор беринг. Ярим литрли шиша банкага 1-2 томчи одеколон ёки бошка бирор хидга эга суюкликдан томизинг. Банкани иккала

кафтингиз билан бир оз вакт ушлаб туринг. Сунгра идиш оFизини очиб банка устидаги хавони елпиб хидланг. Кандай булишидан катъий назар, сиз хидни табиий тарзда сеза-сиз. Энди банка ичига 1 дона активланган кумир солинг ва оFизини ёпиб, бир неча дакикага колдиринг. Сунгра идиш оFзини очиб хидлаб куринг. Хид нима учун йуколди? Бу тажрибаларни маккажухори каламчалари билан хам такрорланг. Активланган кумир ва маккажухори каламчалари хоссаларини таккосланг.

Хулоса ва амалий таклифлар. Олиб борилган тажриба синов ишлари натижа-сида 9-синф укувчиларининг экспериментал куникмаларини ривожлантиришга уй тажрибалари самарали таъсир этиб, укувчиларнинг амалий машFулот ва лаборатория ишларини бажаришларида доимий укитувчи ёрда-мига мухтожлиги камайди, тажрибаларни мустакил бажариш куникмалари шаклланди. Шу билан бирга, 9-синф кимё укув курси-нинг бошка назарий мавзуларини урганишга булган кизикишлари хам ортди. Биз буни куйидаги жадвалда акс эттирилган икки укув чораги давомида олинган натижалардан куришимиз мумкин (1-жадвал):

Уй тажрибаларини изчил равишда бажа-риб бориш укувчиларнинг табиий-илмий саводхонлигини оширишга, ностандарт шароитларда ижодий, креатив ёндашув асосида тажрибаларни бажариш куникмаларини шакллантиришга ва энг асосийси, уларнинг узлаштираётган билим ва куникмаларини амалий ахамиятининг англашларига ёрдам беради.

ЗАМОНАВИЙ ТАЪЛИМ / СОВРЕМЕННОЕ ОБРАЗОВАНИЕ 2021, 1 (98)

с 60 МАКТАБ ТАЪЛИМИ / ШКОЛЬНОЕ ОБРАЗОВАНИЕ у

Адабиётлар руйхати:

1. Узбекистон Республикаси Президентининг 2017 йил 7 февралдаги «Узбекистон Республикасини янада ривожлантириш буйича Харакатлар стратегияси тyFрисида»ги ПФ-4947-сон Фармони. // Узбекистон Республикаси конун х,ужжатлари туплами, 2017 й., 6-сон, 70-модда.

2. Узбекистон Республикаси Вазирлар Мах,камасининг 2018 йил 8 декабрдаги «Халк таълими тизимида таълим сифатини бах,олаш сох,асидаги халкаро тадкикотларни таш-кил этиш чора-тадбирлари тyFрисида»ги 997-сон карори.

3. Мартыненко Б.В. Хемофобия и реалии жизни // Химия в школе. - Москва, 1992. -№ 3-4. - С. 3-5.

4. Кендиван Д-С., Намы А.Л. Задачи химии с практическим содержанием // Образование в современной школе. - Москва, 2006. - № 3. - С. 12-15.

5. Габрусева Н.И. О практической направленности преподавания химии // Химия в школе. - Москва, 1999. - № 6. - С. 61-63.

6. Ермаков Д.С., Жарикова Е.А., Ленина О.Ф. Задачи с практическим содержанием в начальном этапе изучения химии // Химия в школе. - Москва, 2006. - № 5. - С. 27-32.

7. Аскаров И.Р., Fопиров K.F., Тухтабоев Н.Х. Кимё. 8-синфлар учун дарслик. -Тош-кент: «Янгийул полиграф сервис» нашриёти. - 2019 йил. - 208 б.

8. Dumanov B.M. Communication Principle Role of Teaching by Life in Process of History Developing Teaching Chemistry. Eastern European Scientific Journal. Düsseldorf -Germany. Ausgabe. 6-2018. рр.142-147.

ЗАМОНАВИЙ ТАЪЛИМ / СОВРЕМЕННОЕ ОБРАЗОВАНИЕ 2021, 1 (98)

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.