Научная статья на тему 'Ўқувчиларда портловчи ҳаракатни онгли равишда бошқариш йўли билан ривожлантиришнинг самарадорлиги'

Ўқувчиларда портловчи ҳаракатни онгли равишда бошқариш йўли билан ривожлантиришнинг самарадорлиги Текст научной статьи по специальности «Науки об образовании»

CC BY
133
15
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Ключевые слова
СПОРК / қобилият / психомоторика / мослама / портловчи ҳаракат / ривожлантириш / сифат / сакраш / машқ / эксперимент / ҳаракатланадиган қисм / машқ қилиш / жисмоний тарбия / портловчи ҳаракат / тест / «SPORK» / installation / abilities / a psychomotility / the device / explosive actions / development / quality / jumps / exercise / concentration of attention / strong-willed efforts / reliability / the specification / target.

Аннотация научной статьи по наукам об образовании, автор научной работы — Гаппаров З. Г., Иштаев Ж. М., Гаппаров Х. З.

Мақолада ўқувчиларнинг портловчи ҳаракат қобилиятини ривожлантиришнинг янгича ёндашиш методологияси келтирилган. Муаллифлар томонидан таълим тизимида мактаб ўқувчиларининг портловчи ҳаракат қобилиятини ўлчаш ва ривожлантириш учун янги яратилган «СПОРК» мосламасида текширишлар олиб бориш натижасида портловчи ҳаракат қобилиятини ривожлантириш, ўқувчиларнинг давлат дастуридаги «Алпомиш ва Барчиной» тест меъёрларини бажаришга ижобий таъсир этиши ҳақида фикр-мулоҳазалар билдирилган.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

EFFICIENCY DEVELOPMENT OF EXPLOSIVE ABILITIES IN PUPILS BY THE REALIZED REGULATION OF ACTIVITY

In the article the new methodology on development in pupils of ability to explosive actions is described. Authors on the basis of implemented researches have proved, that ability to explosive actions with implementation of new ";SPORK" device positively influences to schoolboys. That excelerates development their ability to take testes for «Alpomish and Barchinoy», defined by Statestandart.

Текст научной работы на тему «Ўқувчиларда портловчи ҳаракатни онгли равишда бошқариш йўли билан ривожлантиришнинг самарадорлиги»

Гаппаров З.Г.,

Узбекистон Давлат жисмоний тарбия институти «Педагогика ва психология» кафедраси, педагогика фанлари номзоди, профессор; Иштаев Ж.М.,

Узбекистон Давлат жисмоний тарбия институти «Педагогика ва психология» кафедраси укитувчиси; Гаппаров Х.З.,

Узбекистон Республикаси Ички Ишлар Вазирлиги Тошкент олий х,арбий техника билим юрти «Жисмоний тарбия» кафедраси мудири, полковник, педагогика фанлари номзоди, доцент

УЩЧИЛАРДА ПОРТЛОВЧИ ^АРАКАТНИ ОНГЛИ РАВИШДА БОШ^АРИШ ЙУЛИ БИЛАН РИВОЖЛАНТИРИШНИНГ САМАРАДОРЛИГИ

ГАППАРОВ З.Г., ИШТАЕВ Ж.М., ГАППАРОВ Х.З. УК.УВЧИЛАРДА ПОРТЛОВЧИ ЦАРАКАТНИ ОНГЛИ РАВИШДА БОШЦАРИШ ЙУЛИ БИЛАН РИВОЖЛАНТИРИШНИНГ САМАРАДОРЛИГИ

Маколада укувчиларнинг портловчи х,аракат кобилиятини ривожлантиришнинг янги-ча ёндашиш методологияси келтирилган. Муаллифлар томонидан таълим тизимида мактаб укувчиларининг портловчи х,аракат кобилиятини улчаш ва ривожлантириш учун янги яратилган «СПОРК» мосламасида текширишлар олиб бориш натижасида портловчи х,аракат кобилиятини ривожлантириш, укувчиларнинг давлат дастуридаги «Алпомиш ва Барчиной» тест меъёрлари-ни бажаришга ижобий таъсир этиши х,акида фикр-мулох,азалар билдирилган.

Таянч суз ва тушунчалар: СПОРК, кобилият, психомоторика, мослама, портловчи х,аракат, ривожлантириш, сифат, сакраш, машк, эксперимент, х,аракатланадиган кисм, машк килиш, жисмоний тарбия, портловчи х,аракат, тест.

ГАППАРОВ З.Г., ИШТАЕВ Ж.М., ГАППАРОВ Х.З. ЭФФЕКТИВНОСТЬ РАЗВИТИЯ ВЗРЫВНЫХ СПОСОБНОСТЕЙ У УЧАЩИХСЯ ПУТЕМ ОСОЗНАННОЙ РЕГУЛЯЦИИ ДЕЯТЕЛЬНОСТИ

В статъе приводится новая методология по развитию у учащихся способности к взрывным действиям. Авторы на основе проведённых исследований доказали, что развитие способности к взрывным действиям с использованием нового устройства «СПОРК» положительно влияет на выполнение школьниками тестов «Алпомиш и Барчиной», определёных госстандартом.

Ключевые слова и понятия: «СПОРК», способности, психомоторика, устройство, взрывные действия, развитие, качество, прыжки, упражнение, концентрация внимания, волевые усилия, надёжность, тесты, цель.

V___/

GAPPAROVZ.G., ISHTAEV J.M., GAPPAROVX.Z. EFFICIENCY DEVELOPMENT OF EXPLOSIVE ABILITIES IN PUPILS BY THE REALIZED REGULATION OF ACTIVITY

In the article the new methodology on development in pupils of ability to explosive actions is described. Authors on the basis of implemented researches have proved, that ability to explosive actions with implementation of new "SPORK" device positively influences to schoolboys. That excelerates development their ability to take testes for «Alpomish and Barchinoy», defined by Statestandart.

Keywords: «SPORK», installation, abilities, a psychomotility, the device, explosive actions, development, quality, jumps, exercise, concentration of attention, strong-willed efforts, reliability, the specification, target.

Y36eKucmoH Pecny6nuKacuda matnuM Ba тар6ипнинг y3Buu 6omuK,n№u Ba matnuM onuwda ewnapHu MatHaBuu-axno^uu, uHmenneKmyan Ba mucMOHuu muqamdaH map6unnawHu Kynau-muрuwгa Kamma эtmu6oр 6epunMo^da.

Укувчиларни жисмоний жих,атдан ривожлантириш ва давлат дастурларидаги «Алпо-миш ва Барчиной» тест меъёрларини1 му-ваффакиятли топширишда янги педагогик технологияларни яратиш ва улардан фой-даланиш долзарб масалалардан бири булиб х,исобланади. Куп меъёрлар тезкор кучнинг мукаммал ривожланганлигини талаб этади. Шунинг учун ёшларнинг портловчи х,аракат кобилиятини ошириш уз долзарблигини йу-котмаганлигини инобатга олган х,олда ко-билиятга алох,ида тухталиб утиш лозим.

Спортчидаги портловчи кучни муваффа-киятли ривожлантириш учун х,аракатга оид булган кобилиятни ривожлантириш зарур. Буни биз «Портловчи х,аракат кобилияти» деб номладик. Портловчи х,аракат машк килиш на-тижасида вужудга келади. С.Л.Рубинштейннинг таърифи буйича, машк килиш бу килинаётган машкни механик тарзда кайтариш эмас, балки х,ар бир кайтариш натижасида х,аракатга янги структуравий элементлар киритиб, уни тако-миллаштиришдир2. Бунда натижанинг усиши,

1 Юнусова. Ю.М., Саламов Р.С., Юнусов Т.Т. «Алпомиш» ва «Барчиной» тест меъёрлари давлат стандарти. 2004 йил.

2 Рубинштейн С.Л. Основы общей психологии. - Санкт-

Петербург: «Питер», 2002. -С. 447; Рубинштейн С.Л. Проблема способностей и вопросы психологической теории. В хрестоматии «Психология индивидуальных различий» под общей редакцией Ю.Б.Гиппенрейтер, В.Я.Романова. Изд-е третье. - М.: «Аристотель», 2008. -С. 47-54; Рубинштейн С.Л. Способности. В хрестоматии «Психология индивидуальных различий» под общей редакцией Ю.Б. Гиппенрейтер, В.Я. Романова. Изд-е третье. - М.: «Аристотель», 2008. -С. 31-46.

бажарилаётган х,аракатни укувчи канчалик онгли равишда бажариши ижобий ах,амият касб этади. Муаллиф О.А.Конопкин узининг тадкикотларида «сенсомоторика натижаси-нинг усишида онгли бошкариш ах,амиятини курсатиб берган»3. Ушбу механизмда максад куйиш ва унга кура х,аракатни дастурлаш, кайта натижа олиш, коррекция килиш натижанинг усишини кескинлаштиради. Ана шу талаб-ларга кура укувчиларда портловчи х,аракат кобилиятини ривожлантириш учун юкоридаги айтилганларга асосланиб, янги мослама ишлаб чикилди ва унинг номи «СПОРК» (З.Г.Гаппаров, Ж.М.Иштаев, муаллифлик хукуки № AGU 0070) деб номланди. Мослама куриниши 1-расмда келтирилган.

Портловчи х,аракат кобилиятини улчаш учун спортчи гимнастик швед деворига урна-тилган мослама «СПОРК» тагига келиб, кул-ларини юкорига чузиб оёк учида туради ва ушбу х,олатда товонларини полга куйиб, мос-ламанинг х,аракатланадиган кисмини узининг буйига мослайди, яъни баланд булса туширади, паст булса кутаради. Кул бармокларининг уч-лари х,аракатланадиган кисмнинг тагига тегиши шарт. Ушбу х,олатда спортчи уз олдига максад куяди (неча сантиметрга сакраш), спортчи икки оёкда баландга сакраб, бармок учлари билан мосламанинг х,аракатланадиган кисмининг олди томонига тегади. Спортчи куллари тек-кан жойни визуал белгилайди ва неча сан-

3 Конопкин О.А. Психологические механизмы регуляции деятельности. - М.: «Наука», 1980. -C. 219-229.

ЗАМОНАВИЙ ТАЪЛИМ / СОВРЕМЕННОЕ ОБРАЗОВАНИЕ 2015, 10

1-расм. «СПОРК» - портловчи х,аракат кобилиятини улчаш мосламасининг турли х,олатдаги куриниши

Харакатланадиган кисм уртада

Харакатланадиган кисм юкорида

Харакатланадиган кисм пастда

тиметр сакраганини билади. Шундай килиб, мосламанинг харакатланадиган кисмининг таг кисмидан то белгиланган жойгача булган масофа спортчининг портловчи харакат кобилиятининг курсаткичи хисобланади, бунда спортчи ердан баландликка 15, 20, 25, 45, 50 см сакраганлиги аникланади.

Спорт психологияси доирасида кулланила-диган илмий тадкикот услублари ёки мувофик тест синовлари узига хос афзалликлардан иборат булиб, шахснинг маълум бир психологик функциясини урганишда уларнинг мутаносиблик, ишончлилик ва информаци-он кийматларини эътиборга олиш ута мухим ахамият касб этади1. «СПОРК» улчов мосла-маси2 вертикал буйлаб сакраш билан боFлик портловчи харакат кобилияти суръатини улчаш ва ривожлантиришга мулжалланган. Ушбу мосламадан фойдаланиш ва уни экспе-риментал синовдан утказиш давомида олинган

1 Бурлачук Л.Ф. Психодиагностика. / Учебник. - Санкт-Петербург: «Питер», 2005. -С. 264; Марищук В.Л., Блудов Ю.М., Плахтиенко В.А., Серова Л.К. Методики психодиагностики в спорте. / Учебное пособие. -М.: «Просвещение», 1990. -С. 256; Романова Е.С. Психодиагностика. / Учеб. пособие. - Санкт-Петербург: «Питер Пресс». 2009.

2 Гаппаров З.Г., Иштаев Ж.М. «СПОРК» спортчининг порт-ловчан кучини янгича улчаш ускунаси. // «Фан - спорт-га» журнали, 2011 йил, 4-сон. -37-39 б. Гаппаров З.Г., Иштаев Ж.М. Спортчиларнинг портловчи харакат коби-лиятларини ривожлантиришда «Спорк» мосламасининг самарадорлиги. // «Замонавий таълим» илмий-амалий, оммабоп журнал, 2014 йил, 9-сон. -48-54-б.

вертикал сакрашда намоён буладиган портловчи харакат кобилият» курсаткичларини психодиагностик ва прогностик жихатлардан объектив хамда ишончли мезон деб кабул килиш мумкин.

Тадкикот максади мактаб укувчиларининг портловчи харакат кобилиятини ривожлан-тиришнинг «Алпомиш ва Барчиной» тест меъёрларига таъсирини урганишдан иборат. Тадкикот максадидан келиб чиккан холда куйидаги вазифаларни олинган натижалар асосида аниклаш белгиланди:

1. Мактаб шароитида укувчиларда портловчи харакат кобилиятининг янги педагогик технология оркали ривожланиш микдорини урганиш.

2. Мактаб укувчиларини портловчи харакат кобилиятини махсус мослама (тренажёрда) ривожлантиришнинг «Алпомиш ва Барчиной» тест меъёрларни топшириш натижаларига таъсирини очиб бериш.

Тадцицотнинг ташкил этилиши. Эксперимента Тошкент шахар Шайхонтохур тумани-даги 59-сонли умумий урта мактабнинг 5-«а» синфидан 36 нафар хамда 5-«б» синфидан 33 нафар укувчи, жами 69 нафар укувчи кизлар ва уFил болалар катнашди. Тадкикот 2,5 ой давомида олиб борилди. «СПОРК» мосламасида машк килиш хафтасига икки марта жисмоний тарбия дарси вактида утказилди. Хар бир дарс-да укувчилар 5 мартадан сакрашган.

ЗАМОНАВИЙ ТАЪЛИМ / СОВРЕМЕННОЕ ОБРАЗОВАНИЕ 2015, 10

V___/

1-жадвал. Тажриба гурух,и (5-«а»синф) ук,увчиларининг эксперимент бошида ва охирида олинган «Алпомиш ва Барчиной» меъёр курсаткичлари

Турган жойдан узунликка сакраш (см) 30 сония давомида арконда сакрашлар сони (марта) Югуриб келиб баландликка сакраш (см) Югуриб келиб узунликка сакраш (см)

бошида охирида фарк,и бошида охирида фарк,и бошида охирида фарк,и бошида охирида фарк,и

X 129,1 148,6 19,5 56,5 67,5 11 65 78,8 13,8 226,6 266,8 40,2

5 16,4 14,2 2,2 11,01 4,46 6,55 12,2 15,3 3,1 25,03 23,3 1,73

1 = 6,49 Р< 0,001 ст ' ' 1 = 4,29 Р< 0,001 ст 1 = 4,23 Р< 0,001 ст 1 = 7,04 Р<0,001 ст

Тажриба натижалари ва уларнинг та^-лили. Назорат гурух,ида амалдаги мактаб укув режаси буйича анъанавий машFулотлар олиб борилди. Тажриба гурух,ида эса анъанавий машFулотлар билан бирга «СПОРК» трена-жёрига таянган х,олда укувчиларнинг порт-ловчи х,аракат кобилияти ривожлантирилди. Эксперимент бошида ва якунида «Алпомиш ва Барчиной» меъёрларидан урин олган куйидаги меъёрий талаблар назорат ва тажриба гурух,ларидан кабул килинди:

1) турган жойдан узунликка сакраш (см);

2) югуриб келиб узунликка сакраш (см);

3) 30 сония давомида арконда сакрашлар сони (марта);

4) баландликка сакраш (см).

Портловчи х,аракат кобилияти усишини

«Алпомиш ва Барчиной» меъёрларига таъсир этишини урганиш учун тажриба бошида ва охирида юкорида айтиб утилган тест натижалари узаро солиштирилди.

Тест курсаткичларини биринчи марта ул-чашлар 2013 йилнинг март ойи бошида амал-га оширилган. Шундан кейин х,ар иккала гурух,нинг портловчи х,аракат кобилият натижалари аникланди. Сунг тажриба гурух,и машFулотларига портловчи х,аракат кобилият ривожлантирилди, бунда х,ар бир укувчи дарс жараёнида «СПОРК» тренажёри билан машк килдирилди (яъни 5 марта вертикал сакраш машклари бажарилди). Колган вактларда тажриба гурух,и х,ам, назорат гурух,и х,ам илгариги-дек анъанавий тарзда машFулотларини давом эттирди.

Тажриба охирида портловчи х,аракат коби-лиятининг «Алпомиш ва Барчиной» меъёрларига таъсирини аниклаш учун тажриба ва

назорат гурух,лари укувчиларидан кайтадан портловчи х,аракат кобилияти улчанди.

Портловчи х,аракат кобилияти ривожлани-шининг «Алпомиш ва Барчиной» меъёрларига таъсири 1 ва 2-жадвалларда акс этган.

1-жадвалда тажриба гурух,ининг натижалари кайд этилган. Ушбу натижалардан х,амма тестлар буйича дастлаб натижаларга нисбатан усиш микдори ах,амиятли булган, чунончи:

- «Турган жойдан узунликка сакраш» маш-кида тажриба бошида умумий урта х,исобда 129,1 см, сигма эса 16,4 сигмани; якунда мос равишда 148,6 см ва 14,2 сигмага тенг булган. Ушбу курсаткичлар орасида Стьюдент таксимоти 1ст= 6,49, ишончлилик даражаси Р<0,001;

- «30 сония давомида арконда сакраш» машкида тажриба бошида умумий урта х,и-собда 56,5 марта, сигма эса 11,01 сигмани, якунда мос равишда 67,5 марта ва 4,46 сигмага тенг булган. Ушбу курсаткичлар орасида Стьюдент таксимоти 1ст= 4,29, ишончлилик даражаси Р < 0,001;

- «Югуриб келиб баландликка сакраш» машкида тажриба бошида умумий урта х,и-собда 65,0 см, сигма эса 12,2 сигмани, таж-риба якунида эса 78,8 см ва 15,3 сигмага тенг булди. Ушбу курсаткичлар орасида Стьюдент таксимоти 1ст= 4,23, ишончлилик даражаси Р < 0,001; ст

- «Югуриб келиб узунликка сакраш» машкида тажриба бошида умумий урта х,исобда 226,6 см, сигма эса 25,3 сигмани, тажриба якунида эса 266,8 см ва 23,3 сигмага тенг булди. Ушбу курсаткичлар орасида Стьюдент таксимоти 1ст=7,04, ишончлилик даражаси Р<0,001.

ЗАМОНАВИЙ ТАЪЛИМ / СОВРЕМЕННОЕ ОБРАЗОВАНИЕ 2015, 10

2-жадвал. Назорат гурух,и (5-"б" синф) укувчиларининг эксперимент бошида ва охирида олинган "Алпомиш ва Барчиной" меъёр курсаткичлари

Турган жойдан узунликка сакраш (см) 30 сония давомида арконда сакрашлар сони (марта) Югуриб келиб баландликка сакраш (см) Югуриб келиб узунликка сакраш (см)

бошида охирида фарк,и бошида охирида фарк,и бошида охирида фарк,и бошида охирида фарк,и

X 135 140,7 5,7 54,1 60,97 6,87 69,85 72,24 2,39 230,53 252,6 22,07

5 22,9 17,7 5,2 18,01 13,99 4,02 8,33 6,01 2,32 45,24 37,80 7,44

1 = 1,19 Р<0,2 ст ' ' 1 = 1,79 Р< 0,1 ст 1 = 1,40Р<0,1 ст 1 = 2,24Р< 0,05 ст

Назорат гурух,ида меъёрларнинг курсаткичи ижобий томонга кисман узгарган. 2-жадвалда назорат гурух,и (5-«б»синф) укувчиларининг эксперимент бошида ва охирида олинган «Алпомиш ва Барчиной» меъёр курсаткичлари келтирилган булиб, 4 та меъёрдан факат бит-тасида натижалар ижобий томонга узгарган, яъни «Югуриб келиб узунликка сакраш» маш-кида тажриба бошида умумий урта х,исобда 230,53 см, сигма эса 45,24 га, тажриба якунда эса 252,6 см ва 37,8 сигмага тенг булди. Ушбу курсаткичлар орасида Стьюдент таксимоти 1ст=2,24, ишончлилик даражаси Р < 0,05 булган.

Югуриб келиб узунликка сакрашда натижа яхшиланишига иккита омил таъсир этади: би-ринчиси - югуриш тезлиги, иккинчиси - порт-ловчи кобилиятнинг ортиши оркали. Бизнинг фикримизча, курсаткичларнинг яхшиланишига сабаб югуриш тезлигининг ортиши булган, чунки портловчи х,аракат кобилияти х,аммаси булиб 2 смга яхшиланган.

Колган уч меъёрда х,ам курсаткичлар бироз кутарилган, лекин узгаришлар ах,амиятлилик даражасига етмаган, чунончи:

- «Турган жойдан узунликка сакраш» маш-кида тажриба бошида умумий урта х,исобда 135,0 см, сигма эса 22,9, якунда мос равиш-да 140,7 см ва 17,7 сигмага тенг булган. Ушбу курсаткичлар орасида Стьюдент таксимоти 1ст=1,19, ишончлилик даражаси Р < 0,2;

- «30 сония давомида арконда сакраш» машкида тажриба бошида умумий урта х,и-собда 54,1 марта, сигма эса 18,01, якунда мос равишда 60,97 марта ва 13,9 сигмага тенг булган. Ушбу курсаткичлар орасида Стью-

дент таксимоти 1ст= 1,79, ишончлилик даражаси Р<0,1;

- «Югуриб келиб баландликка сакраш» машкида тажриба бошида умумий урта х,исоб-да 69,85 см, сигма эса 8,33, тажриба якунида эса 72,24 см ва 6,01 сигмага тенг булди. Ушбу курсаткичлар орасида Стьюдент таксимоти 1ст= 1,40, ишончлилик даражаси Р < 0,1 булган.

Гурух,лардаги меъёр натижаларининг усиши текширилувчиларнинг жамида ёки бир кис-мида булиши мумкин. Шуни аниклаш учун 2-ва 3-расмларда укувчилар сони буйича усиш тах,лил этилган.

Тажриба ва назорат гурух,и укувчиларининг «Турган жойдан узунликка сакраш» машки буйича курсатган натижаларининг эксперимент охиридаги узгариши солиштирилса, тажриба гурух,ида экспериментда иштирок этган 36 нафар укувчидан 34 нафари, яъни 94,4%да ижобий усиш, 2 нафари, яъни 5,6%да усиш ку-затилмаган. Назорат гурух,ида эса жами 33 нафар укувчидан ушбу меъёр буйича эксперимент бошидагига нисбатан усиш кайд килган укувчиларнинг сони 16 нафарни, яъни 48,5%ни, натижалари пасайганлар сони 15 нафар, яъни 45,5%ни ва натижалари узгармаган, яъни эксперимент бошида ва охирида ушбу машк буйича бир хил натижа курсатган укувчилар сони 2 нафар, яъни 6%ни ташкил этган.

Портловчи х,аракат кобилиятини ривож-лантириш спорт натижалари билан бирга мак-таб дастуридаги «Алпомиш ва Барчиной» дав-лат дастурини эгаллашга х,ам ижобий таъси-ри эксперимент асосида тасдикланди. Бунга куйида келтирилган натижалар далил булади. Икки синф укувчилари орасидаги портловчи

ЗАМОНАВИЙ ТАЪЛИМ / СОВРЕМЕННОЕ ОБРАЗОВАНИЕ 2015, 10

V___/

3-жадвал. Стьюдент таксимоти к,онунининг 1 критик ну^талари

Эркинликдаражалари сони у=П1+П2-2 Ах,амиятлилик даражаси Р

0,8 0,5 0,2 0,1 0,05 0,01 0,001

60 0,25 0,70 1,30 1.67 2.00 2.66 3.46

70 0,25 0,70 1,30 1.67 1.99 2.65 3.44

2-расм. Эксперимент бошида ва охирида тажриба гуру^и укувчиларнинг «Алпомиш ва Барчиной» меъёр курсаткичлари (маш^лар буйича)

■Усган ■ Камайган ■ Узгармаган

35 30 25 20 15 10

1111

1-Турган жойдан 2-30 сония З-Югурибкелиб 4-Югурнбкелиб

баландликка давомида баландликка узунликка

сакраш маищи арконда сакраш сакраш мапщи сакраш маищи мапши

3- расм. Эксперимент бошида ва охирида назорат гуру^и ук,увчиларининг «Алпомиш ва Барчиной» меъёр курсаткичлари (маш^лар буйича)

х,аракат кобилиятининг дастлабки натижала-ри орасидаги ишончлилик даражаси йук эди. 2,5 ойлик педагогик тажрибадан сунг эксперимент гурух,ида портловчи х,аракат кобилияти ах,амиятли усди (19,06 смдан 28,9 см гача). На-зорат гурух,ида эса бу курсаткич 20,66 см дан 22,12 см гача усди, холос. Эксперимент яку-нидаги курсаткичлар орасида ишончлилик фарки катта булди: Р < 0,001. Шу билан бир-га тажриба гурух,ида «Алпомиш ва Барчиной» тест меъёрлари натижалари ижобий томон-га узгарди. Чунончи «Турган жойдан узунлик-ка сакраш», «30 сония давомида арконда сак-рашлар сони», «Югуриб келиб баландликка

сакраш» ва «Югуриб келиб узунликка сакраш» буйича узгаришлар ишончлилик даражаси юкори Р < 0,001 булди. Назорат гурух,ида эса юкорида айтилган тестлар буйича узгаришлар нисбатан паст, яъни Р<0,2; Р<0,1; Р<0,1; Р<0,05 булди.

Тажриба гурух,ининг 95% укувчиларида «Алпомиш» ва «Барчиной» меъёрлари ижобий томонга узгаришига 2,5 ой мобайнида жисмоний тарбия дарсларида укувчиларда махсус шароит яратилиши туфайли портловчи х,аракат кобилияти ривожлантирилганлиги асос булди.

Адабиётлар:

1. Бурлачук Л.Ф.. Психодиагностика. / Учебник. - Санкт-Петербург: «Питер», 2005. -С. 264.

2. Гаппаров З.Г., Иштаев Ж.М. «СПОРК» спортчининг портловчан кучини янгича улчаш ускунаси. // «Фан - спортга» журнали, 2011 йил, 4-сон. -37-39-б.

3. Гаппаров З.Г., Иштаев Ж.М. Спортчиларнинг портловчи х,аракат кобилиятларини ри-вожлантиришда «Спорк» мосламасининг самарадорлиги. // «Замонавий таълим» илмий-амалий, оммабоп журнал, 2014 йил, 9-сон. -48-54-б.

iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.

4. Конопкин О.А. Психологические механизмы регуляции деятельности. - М: «Наука», 1980. -С. 219-229.

5. Марищук В.Л., Блудов Ю.М., Плахтиенко В.А., Серова Л.К. Методики психодиагностики в спорте. / Учебное пособие. - М.: «Просвещение», 1990.

6. Романова Е.С. Психодиагностика. / Учебное пособие. - Санкт-Петербург: «Питер Пресс», 2009.

7. Рубинштейн С.Л. Основы общей психологии. ~ Санкт-Петербург: «Питер», 2002. -С. 447.

8. Рубинштейн С.Л. Проблема способностей и вопросы психологической теории. В христоматии «Психология индивидуальных различий» под общей редакцией Ю.Б.Гиппенрейтер, В.Я.Романова. Изд-е третье. - М.: «Аристотель», 2008. -С. 47-54.

9. Рубинштейн С.Л. Способности. В хрестоматии «Психология индивидуальных различий» под общей редакцией Ю.Б.Гиппенрейтер, В.Я.Романова. Изд-е третье. - М.: «Аристотель», 2008. -С. 31-46.

10. Юнусова. Ю.М., Саламов Р.С., Юнусов Т.Т. «Алпомиш» ва «Барчиной» тест меъёрлари давлат дастури. 2004 йил.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.