Научная статья на тему 'АДАБИЙ ОКУУ ЖАНА БААЛОО ТЕХНОЛОГИЯЛАРЫ'

АДАБИЙ ОКУУ ЖАНА БААЛОО ТЕХНОЛОГИЯЛАРЫ Текст научной статьи по специальности «Науки об образовании»

CC BY
35
7
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Ключевые слова
Тест / тесттик тапшырмалар / тесттик тапшырмалардын түрлөрү / диагностикалык тапшырмалар / окуу жана түшүнүү көндүмдорү / окуу техникасы.

Аннотация научной статьи по наукам об образовании, автор научной работы — Сакиева Сайипжамал Салайдиновна, Бакиева Динара Айдаралиевна, Тенишова Клара Жарашбековна, Асаналиева Мээргүл Максуталиевна

Макаланын мазмуну биринчи макаланы толуктайт. Негизинен экинчи макалада баалоо технологияларынын курамы талкууланган. Макалада адабий окуу сабагында окуучунун билимин баалоодо тесттик тапшырмалары менен иштөонүн методикасы сунушталган. Мында тестти түзүү, аларды кайталоо, чейректин аягында колдонуунун формалары жана методдору иштелген. Тесттик тапшырмалар менен иштөө аркылуу, окуучунун жоопторун баалоонун ыкмалары да каралган. Тесттик тапшырмалардын формалары, түрлөрү макалада каралган. Баалоо технологиясында көркөм окуунун мониторингин жүргүзүү, алар аркылуу окуучулардын билим сапатын анализдөө да терен иштелген. Китеп окуунун техникасы, чейректик текшерүү жумуштары адабий жат жазуулар, алар менен иштөөнүн методикасы практикалык жагынан сунушталган. Макалада китеп окуунун техникасын баалоодогу технологиялар, алар аркылуу баалоонун жолдору, критерийлери берилген. Баалоонун технологияларына ар бир форма жана методдор технологиянын мазмунуна жараша баа коюунун өлчөмдөрү сунушталган. Макаланын мазмунун магистранттар, аспиранттар, докторанттар илимий-изилдөөсүндө колдоно алат.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

Похожие темы научных работ по наукам об образовании , автор научной работы — Сакиева Сайипжамал Салайдиновна, Бакиева Динара Айдаралиевна, Тенишова Клара Жарашбековна, Асаналиева Мээргүл Максуталиевна

iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

Текст научной работы на тему «АДАБИЙ ОКУУ ЖАНА БААЛОО ТЕХНОЛОГИЯЛАРЫ»

УДК 37.091

АДАБИЙ ОКУУ ЖАНА БААЛОО ТЕХНОЛОГИЯЛАРЫ

САКИЕВА САЙИПЖАМАЛ САЛАЙДИНОВНА

д.пед.н., профессор Жалал-Абадский государственный университет им. Б.Осмонова

Кыргызстан, г. Жалал-Абад http://orcid./0009-0003-1520-3492

БАКИЕВА ДИНАРА АЙДАРАЛИЕВНА

Аспирант Жалал-Абадский государственный университет им. Б.Осмонова

Кыргызстан, г. Жалал-Абад

ТЕНИШОВА КЛАРА ЖАРАШБЕКОВНА

Аспирант Ошский государственный педагогический университет

Кыргызстан, г. Ош

АСАНАЛИЕВА МЭЭРГСЛ МАКСУТАЛИЕВНА

к.пед.н., преподователь Ошский государственный университет

Кыргызстан, г. Ош https://orcid.org/0009-0009-5939-1484/print

Аннотация: Макаланын мазмуну биринчи макаланы толуктайт. Негизинен экинчи макалада баалоо технологияларынын курамы талкууланган. Макалада адабий окуу сабагында окуучунун билимин баалоодо тесттик тапшырмалары менен иштвонYн методикасы сунушталган. Мында тестти тYЗYY, аларды кайталоо, чейректин аягында колдонуунун формалары жана методдору иштелген. Тесттик тапшырмалар менен иштвв аркылуу, окуучунун жоопторун баалоонун ыкмалары да каралган. Тесттик тапшырмалардын формалары, тYрлврY макалада каралган. Баалоо технологиясында кврквм окуунун мониторингин ЖYргYЗYY, алар аркылуу окуучулардын билим сапатын анализдвв да терен иштелген. Китеп окуунун техникасы, чейректик текшерYY жумуштары адабий жат жазуулар, алар менен иштввнYн методикасы практикалык жагынан сунушталган. Макалада китеп окуунун техникасын баалоодогу технологиялар, алар аркылуу баалоонун жолдору, критерийлери берилген. Баалоонун технологияларына ар бир форма жана методдор технологиянын мазмунуна жараша баа коюунун влчвмдврY сунушталган. Макаланын мазмунун магистранттар, аспиранттар, докторанттар илимий-изилдввCYндв колдоно алат.

ТYйYндYY свздвр. Тест, тесттик тапшырмалар, тесттик тапшырмалардын турлвру,диагностикалык тапшырмалар,окуу жана тушунуу квндумдору,окуу техникасы.

ТЕХНОЛОГИЯ ОЦЕНИВАНИЕ И ЛИТЕРАТУРНОЕ ЧТЕНИЯ

Аннотация: Содержание статьи дополняет первую статью. В основном состав технологий оценивания был рассмотрен во второй статье. В статье предлагается методика работы с тестовыми заданиями при оценке знаний ученика на уроке литературы. Отработаны формы и методы создания тестов, их повторения и использования в конце четверти. При работе с тестовыми заданиями также предоставляются методы оценки ответов учащихся. В статье представлены формы и виды тестовых заданий. В технологии оценивания также глубоко проработан мониторинг искусствоведческих занятий и анализ качества образования учащихся через них. Предлагаются с практической точки зрения приемы чтения книг, ежеквартального обзора литературных произведений, методы работы с ними. В статье представлены технологии оценки техники чтения книг, способы и

критерии оценки через них. Предлагается каждая форма и метод оценки технологий с указанием размеров оценки в зависимости от содержания технологии. Содержание статьи может быть использовано магистрантами, аспирантами, докторантами в своих исследованиях.

Ключевые слова. Тест, тестовые задания, виды тестовых заданий, диагностические задания, навыки чтения и понимания, методики обучения.

TECHNOLOGY ASSESSMENT AND LITERARY READING

Annotation: The content of the article complements the first article. The composition of assessment technologies was mainly discussed in the second article. The article proposes a methodology for working with test tasks when assessing a student's knowledge in a literature lesson. Forms and methods for creating tests, repeating them and using them at the end of the quarter have been developed. When working with test items, methods for assessing student responses are also provided. The article presents the forms and types of test tasks. The assessment technology also has a deep understanding of monitoring art classes and analyzing the quality of students' education through them. From a practical point of view, techniques for reading books, quarterly reviews of literary works, and methods of working with them are proposed. The article presents technologies for assessing book reading techniques, methods and criteria for assessing them. Each form and method of technology assessment is proposed, indicating the size of the assessment depending on the content of the technology. The contents of the article can be used by undergraduates, graduate students, and doctoral students in their research.

Keywords. Test, test tasks, types of test tasks, diagnostic tasks, reading and comprehension skills, teaching methods.

Киришуу. Биринчи макалада баалоо технолгиясы боюнча маалыматтар, алардын курамы жeнYндe сез болгон. Экинчи макаланын мазмуну баалоо технологиясынын формалары жана методдорун андан ары толуктоого арналды.

9. Тесттик жана текшеруучу тапшырмалардын турлеру

Окуу натыйжаларын учурдагы, жыйынтыктоочу тестирлее жана баалоону уюштуруу YЧYн биз ар кандай типтеги тапшырмаларды сунуштайбыз:

• адабий жат жазуулар (адабий эрудицияны жана сабаттуулугун текшерYY Y4Y^;

• окулган ьекст, тема, бeлYм боюнча тесттер;

• Yн чыгарып жана купуя окуу кeндYмдeрYн фронталдык текшерYY YЧYн тексттер жана окуп тYШYHYY боюнча суроолор жана тапшырмалар;

• билим берYY жана окуу иш-аракеттеринин жетилгендигин текшерYY YЧYн диагностикалык тапшырмалар жана тесттер;

• Yн чыгарып окуу кeндYмдeрYн жеке текшерYY YЧYн тесттер жана тапшырмалар (ар бир чейректин аягында);

• купуя окуу кeндYмдeрYн текшерYY YЧYн тесттер жана тапшырмалар (3 жана 4-класстын аягында);

• окуу жана окуу кeндYмдeрYHYн децгээлин текшерYY боюнча комплекстYY ^п баскычтуу жыйынтыктоочу иштер (ар бир жарым жылдыктын аягында);

• билим берYY жана окуу иш-аракеттеринин жетилгендигин текшерYY YЧYн диагностикалык тапшырмалар жана тесттер;

• Yн чыгарып окуу кeндYмдeрYн жеке текшерYY YЧYн тексттер жана тапшырмалар (ар бир чейректин аягында);

• купуя окуу кeндYмдeрYн текшерYY YЧYн тексттер жана тапшырмалар (3 жана 4-класстын аягында);

• окуу жана окуу кeндYмдeрYHYн децгээлин текшерYY боюнча комплекстYY кeп баскычтуу жыйынтыктоочу иштер (ар бир жарым жылдыктын аягында);

• жыйынтыктоочу тесттер (кeп баскычтуу татаал тесттердин бир тYPY);

• китеп менен иштee жeндeмдYYЛYГYн текшерYY YЧYн тесттер (1-класста биринчи жана экинчи жарым жылдыктын аягында, 2-класста биринчи жарым жылдыктын аягында).

• Жылдын экинчи жарымынан баштап 2-класста балдар китептери менен иштee боюнча тапшырмалар окуу жана окуп жаткан чыгармаларды билYY боюнча учурдагы жана жыйынтыктоочу мониторинг жYргYЗYлeт.

10. Тесттер (текшеруу жана кезомелдее иштеринин туру).

Тесттер текшерYYHYн жана кeзeмeлдeeнYн бир тYPY катары окуучулардан жакшы даярданууну, eз алдынча болууну, окуган иштери боюнча билимге ээ болушун жана бир нече сунушталган жооптордун ичинен бир жоопту тандоону талап кылат. Тестти тYЗYYДe дифференциялоо ар бир балага eзYHYн жeндeмдYYЛYГYHYн децгээлинде тапшырмаларды аткарууга мYмкYндYк берет. Тестте 1-класс жана 2-класстын биринчи жарымы YЧYн эки эквиваленттYY варианты эске алынат . 2-класстын экинчи жарымынан баштап Yч тесттик вариант сунушталат.

Ар бир вариант 1-класстагы беш тапшырмадан жана 2-4-класстагы 10 тапшырмадан турат. Сунушталган жооп варианттарынын ичинен туурасын тандап, аны кыйгач крест (+) менен белгилee керек. Тестке бир саат берилет. Эгерде окуучу туура жоопту белгилесе, тапшырма аткарылды деп эсептелет. Аткарылган тапшырмага 1 упай, аткарылбаган тапшырмага 0 упай коюлат.

Тесттик тапшырмаларды аткаргандыгы YЧYн балл (эгерде окуучу 6 баллдан жогору балл алса, иш 6yity деп эсептелет): "5" - окуучу 9-10 упай топтосо; "4" - окуучу 7-8 упай топтосо; "3" - окуучу 5-6 упай топтосо; "2" - окуучу 5 баллдан аз алса.

11. Адабий жат жазуулар

Адабий жат жазуу - адабий эрудицияны текшерYYHYн бир TYPY. Акыркысы изилденYYЧY чыгармалардын аталыштарын, адабий тYШYHYктeрдY, авторлор жeнYндe маалыматтарды жана чыгармаларда колдонулган авторлордун сeздYГYн билYYHY болжолдойт. Жат жазуулар да окуучулардын сабаттуулугун текшерYYгe жана жогорулатууга мYмкYндYк берет [1, 24 б.]. Шарттуу тYPдe жат жазууну Yч тYргe бeлYYгe болот: лексикалык, маалыматтык жана адабий.

Лексикалык жат жазуу окуу китептериндеги чыгармалардын тексттерин коштогон сeздYктeрдeгY сeздeрдY жана сeз айкаштарын сунуштайт; адабий жат жазууларда адабий жана жалпы маданий тYШYHYктeр, ал эми маалыматтык жат жазууларда жазуучулардын аттары, атасынын аты жана фамилиялары, чыгармалардын каармандарынын ысымдары камтылат [2, 194-199 бб.].

Адабий жат жазуулар 2-класстан баштап киргизилет, аларды аткаруу убактысы мугалим тарабынан белгиленет. 2- класста 5-10, 3- класста - 10-12, 4- класста - 12-15 сeздeн ашпаш керек. Жат жазууларды тестирлee окуучулар тарабынан окуу китебин жана окуу хрестоматиясын колдонуу менен eз алдынча жYргYЗYлeт.

Лексикалык жат жазуу окуу китебинде же окуу хрестоматиясында болгон чыгармалардан гана сeздeрдY камтыйт. Адабий-маалыматтык жат жазуулар окуучулардын окуу китебинин бeлYмдeрYн окуп-YЙрeнгeн адабий тYШYHYктeрдeн жана маалыматтардан турат. Жат жазууларда окуучулар окуу китептеринен текшере албаган сeздeр камтылбайт [3, 68 б.].

Окуучулар eз иштерин текшерип, баалайт, мисалы: "Менде баары туура", "Менде бир ката бар, бирок мен аны таптым" ж.б. "5" - эгерде иште каталар жок болсо;

"4" - иште бир ката болсо; "3" - иште эки ката болсо; "2" - эгерде иште экиден ашык каталар болсо. 12. Диагностикалык тапшырмалар

ТестирлeeнYн бул формасы окуу материалын eздeштYPYY децгээлин гана эмес, ошондой эле окуу жана окуу иш-аракеттеринин жетилгендигин аныктоого мYмкYндYк берет (окуучулардын билим берYY маселесин чечYYHYн жолун ез алдынча табуу, билим берYY иш-аракеттеринин алгоритмдерин тYЗYY, окутуу eзYн-eзY кеземелдее жана eзYн e3Y баалоо ж.б.).

Окуу жана окуу ишмердYYЛYГYн изилдееге багытталган диагностикалык тапшырмалар мугалимге окуучулардын ез алдынчалык децгээлин, иш ыкмаларын кеземелдееге, e3Y^e3Y башкаруунун жана eзYн-eзY сыйлоонун калыптанышына, эц негизгиси кенже мектеп окуучуларынын eздeштYPYY процессинде eнYГYYCYнe жардам берет. билим.Диагностикалык тапшырмалардын жыйынтыгы балл менен бааланбайт. Ар бир тапшырма YЧYн 3-5 жооп берилет, алардын бири туура болуш керек.

Классификациялоо жана жалпылоо тапшырмалары иштетилген материал боюнча логикалык байланыштардын децгээлин керсетет (бeлYГY - бYTYн, карама-каршы, функционалдык байланыштар, TYPY, себеп - натыйжа).Мисалы, окуучу сабакта "4" жана "5" деген бааларды алат, бирок диагностикалык тапшырмаларды орточо же тeмeнкY децгээлде аткарат. Суроолор туулат: эмне Y4Y^ Мугалим бул карама-каршылыктардын себептерин издейт, аныкталган кемчиликтерди жоюу максатында ар бир окуучу менен иштeeнYн зарыл формаларын тандап алат.

1-класс YЧYн 5 тапшырмадан турган тест, 2-класс YЧYн 10 тапшырма, 3-4-класстар YЧYн ар бир жылга 2ден тест (биринчи жарым жылдыкта - 10 тапшырма, экинчи жарым жылдыкта - 15 тапшырма) берилет.

Диагностикалык тапшырмалар ар бир окуучу тарабынан бош карталарда аткарылат жана балл менен бааланат:

0 балл - тапшырма аткарылган жок;

1 балл - тапшырманын бир бeлYГY аткарылды же каталар кетирилди;

2 балл - тапшырма туура аткарылды.

Диагностикалык иштердин натыйжалары ар бир окуучунун (ошондой эле топтордун жана класстардын) билим децгээлин аныктоого мYмкYндYк берет: жогорку - окуучу кeпчYЛYк тапшырмалар YЧYн 2 балл алат; орточо - окуучу кeпчYЛYк тапшырмалар YЧYн 1 балл алат; темен - студент кeпчYЛYк тапшырмалар YЧYн 0 балл алат.

Диагностикалык тапшырмалардын аткарылышын талдоо менен мугалим предметтик билим менен окуу жана окуу ишмердYYЛYГYHYн компоненттеринин калыптануу децгээлинин ортосундагы байланышты кере алат, окуучулардын индивидуалдык eзгeчeлYктeрYн эске алуу менен окуу-тарбия процессин уюштурууга оцдоолорду киргизе алат.

Окуучулардын чыныгы eнYГYY децгээлин аныктоо максатында диагностикалык иштер жYргYЗYлeт. 2-3 айдан кийин начар окуган окуучуларга алардын жетишкендиктерин же артта калгандыгын аныктоо, анын себептерин аныктоо жана жардам кeрсeтYY YЧYн ушул эле тестти сунуштоого болот.

13. Окуу кендумдерун баалоо (темп, ыкма, тактык, тушунуу, китеп окуунун техникасы)

1 - класс

1-класста оозеки баалоо колдонулат: "Сен жакшы окуйсуц"; «Жакшы окудуц, бирок каталар бар»; "Сен дагы эле жай жана ката менен окуйсун, ошондуктан кeбYрeeк окушуц керек."

"Сен жакшы окудуц" деген баа - окуучу сeздeрдY бYTYндeй окуйт, Yч муундан ашык сeздeрдY муун боюнча окуйт, тыбыштарды жана сeздeрдY так айтат, сeздeрдeгY басымды байкайт, ката кетирбейт; окуу темпи - мYнeтYнe 25-30 сез.

Баалоо "Сен жакшы окудуц, бирок каталар бар" - окуучу сeздeрдY жана муундарды толук окуйт, тыбыштарды жана сeздeрдY так айтат, бирок бир же эки ката кетирет; окуу темпи - мYнeтYнe 20-25 сез.

Баалоо "Сен дагы эле жай жана ката менен окуп жатасын..." - окуучу муун боюнча окуйт, Yчтeн ашык ката кетирет; окуу ылдамдыгы мYнeтYнe 15-20 ce3 же андан аз.

2 - класс

"5" деген баа - окуучу сeздeрдY бYTYндeй окуйт, окулуп жаткан сeздeрдY так айтат, окуу темпи - мYнeтYнe 50 сeздeн кем эмес, тыныш белгилерине жараша туура интонацияны сактайт; окулган тексттин мазмуну боюнча суроолорго толук жооп берет.

"4" деген баа - окуучу бYTYндeй ^з менен мYнeтYнe 40тан ашык сeздY окуйт, талап кылынган интонацияны сактап, тыным жасайт; окулгандын мазмунун туура берет (жарым-жартылай мугалимдин суроолорунун жардамы менен) жана одоно кеп катасын кетирбейт.

"3" деген баа коюу - окуучу мYнeтYнe 40 сeздeн аз ылдамдыкта муундарды туура окуйт; мугалимдин суроолору аркылуу окулгандардын мазмунун берет.

"2" деген баа - окуучу "3" деген баа YЧYн белгиленген талаптарды аткарбаса.

3-класс

"5" деген баа - окуучу бYTYндeй сeздeрдY мYнeтYнe 60 же андан ашык ^з ылдамдыкта Yн чыгарып, 80ден ашык сeздY YнсYЗ, туура интонация менен окуйт; окуганынын мазмунун деталдуу жана кыска жеткирYYHY жана ал боюнча eзYHYн негиздYY пикирин билдирYYHY билет.

"4" дегенбаа - окуучу текстти бYTYндeй сeз менен мYнeтYнe 55 сeздeн кем эмес ылдамдыкта, туура интонация менен Yн чыгарып окуйт; окуганынын мазмунун кантип жеткирYYHY билет; купуя окуу ылдамдыгы - мYнeтYнe кеминде 70 шз.

"3" деген баа - окуучу мYнeтYнe 45 сeздeн кем эмес ылдамдыкта бYTYндeй сeздeрдY окуйт, айрым учурларда муундук окууга eTeT; бештен ашык ката кетирбейт; текст боюнча суроолорго жооп берYYДe бир же эки ката кетирсе; унчукпай окуу ылдамдыгы - мYнeтYнe кеминде 60 шз.

"2" деген баа - студент "3" деген баага берген талаптарды аткарбаса.

4 - класс

"5" деген баа - окуучу бYTYндeй сeздeрдY мYнeтYнe 90 сeздeн кем эмес ылдамдыкта Yн чыгарып, 110дон ашык сeздY купуя окуса; окуганынын негизги идеясын TYЗYYHY, фактыларды салыштырууну жана жыйынтык чыгарууну билет; план боюнча баатыр жeнYндe ацгеме тYзe алса, бул YЧYн окулган тексттин керектYY бeлYктeрYн тандап алса.

"4" деген баа - окуучу бYTYндeй сeздeрдY мYнeтYнe 70 сeздeн кем эмес ылдамдыкта YH чыгарып, 90дон ашык сeздY купуя окуй алса; чыгарманын негизги идеясын тYЗYYДe мугалимдин жардамына кайрылат; баатыр жeнYндe ацгеме жаза алса; негизги ойду тYШYнeт; окуганы тууралуу eз пикирин билдирYYHY билсе.

"3" деген баа - окуучу бYTYндeй сeздeрдY мYнeтYнe 60 сeздeн кем эмес ылдамдыкта YH чыгарып, 80 сeздeн кем эмес купуя окуса; мугалимдин жардамы менен иштин негизги идеясын аныктай алса; окуганын кыскача айтып берYY кыйынга турат; баатыр жeнYндeгY ацгеме мугалим тарабынан сунушталган план боюнча тYЗYлe алса; иштин мазмунун тYШYнeт жана суроолорго жооп бере алса (кээде мугалимдин жардамы менен).

"2" деген баа - окуучу "3" деген баага берген талаптарды аткарбаса.

Ар бир класста окуу кeндYмдeрYн текшерYY YЧYн сунушталган тесттик тексттерди тандоодо тeмeнкY параметрлерди эске алынат: 1) кeлeмY (сeздeрдYн саны); 2) мазмундун татаалдыгы; 3) тил жана фраза TYЗYЛYШY; 4) тамгалардын eлчeмY жана алардын стили (шрифт).

Техникалык каталарда теменку эрежелер эске алынат: окула турган сeздeрдY алмаштыруу жана бурмалоо; тамгаларды, муундарды, сeздeрдY алмаштыруу жана кайра ирет^^; сeздeрдY калтыруу же толуктоо; акцент каталары.

СeздY TYШYHYY, анын TYЗ жана етме маанисин, берилген CYЙлeмдeгY же тексттеги маанисин туура тYШYндYPYYHY камтыйт.Текстти TYШYHYY, суроолорго жооп берYY, кайра айтып берYY, керкем окуу (текстти бYTYндeй кабыл алуу жана TYШYHYY кeрсeткYЧY) аркылуу текшерилет.

Тушунуудегу каталар: окуунун yhy жана темпи чыгарманын мазмунуна, интонация тыныш белгилерине туура келбесе. Текстти тYШYнгeндYГYн текшерYY YЧYн ар бир окуучуга чыгарманын мазмуну боюнча суроолор жазылган карточка берилип, текшерилет [4, 84 б.].

Мугалим окулган сeздeрдYн санын эсептейт, жоопторду жеке карточкалар боюнча текшерет жана окуу темпин жана окууну тYШYHYYCYнe баа берет.

Yh чыгарып окуу кeндYмдeрYн (фронталдык же жекече) текшерYY ар бир сабакта жYргYЗYлeт. Окуучулар текстти 3-5 мYнeткe бeлYп окушат, мугалим тексттин кeчYрмeсYн колдонуп, ар бир окуучу бир мYнeттe окуган сeздeрдYн санын аныктайт [5, 34-36 бб.]. Окуу ыкмасы, окуу темпи (сeздeрдYн саны), тууралыгы (каталардын саны) жана TYШYHYY (сeздeрдY TYШYHДYPYY) аныкталат. Учурдагы керкем окуу тести YЙ шартында даярдалган текстти (YЗYHДY) окууну жана YЙрeнгeн программалык иштерди эсинен чыгарып окууну камтыйт.

Окуунун мазмунун текшерYYЧY тест чейректин аягында, ал эми жыйынтыктоочу тест - алты айдын жана жылдын аягында жекече жYргYЗYлeт. Сыноо YЧYн сез байлыгы жана мазмуну боюнча жеткиликтYY тааныш эмес текст тандалат [6, 97 б.]

Купуя окуу кeндYмдeрYн текшерYY (сYЙлee кыймылын толугу менен жок кылуу) алдыцкы, жекече же окуучулардын тобу менен жYргYЗYлeт. Мугалимдин сунушу боюнча балдар аларга берилген текстти окуй башташат жана эки мYнeттeн кийин алар окуган сeздY белгилешет.

14. Керкем окууну баалоо технологиясы

Бардык класстардагы керкем окуу даярдалган тексттин жардамы менен текшерилет. ТекшерYY YЗГYЛTYKCYЗ (YЙ тапшырмасын текшерYYДe), мезгилдYY (интонациялык YЛГYHY, темпти, логикалык басымды, тыныгууну eздeштYPYYHYн жеке чыгармаларын изилдееде текшерYY) болушу мYмкYн.

Корутунду текшерYY даярдалган чыгарманы тексттен же жатка окуу боюнча сынак тYPYндe жылына бир же эки жолу жYргYЗYЛYШY керек. Сынактын формасы ар бир окуучунун eзYн-eзY сыйлоо сезимин калыптандырууга жана керкем окуу кeндYмдeрYн eнYктYPYYгe (классташтарынын окуусуна салыштырмалуу) ебелге тYзeт. Текст эмоционалдык жактан жаркын, бирок кeлeмY кичине (жарым барак) болуп тандалып алынган. Бул абзац же чыгармадан YЗYHДY болушу мYмкYн.

"5" деген баа - окуучу так окуйт, тыныгууларды байкайт, логикалык басымдарды баса алат, окулуп жаткан нерсеге ез мамилесин билдирет; окуу ыргагы жана интонация YЛГYCY чыгарманын мазмунуна туура келет.

"4" деген баа - окуучу так окуйт, тыныгууларды байкайт, логикалык басымдарды баса белгилейт, бирок окулуп жаткан нерсеге eзYHYн мамилесин билдирбейт; интонация YЛГYCY бузулган.

"3" деген баа - окуучу тынымсыз окуйт, тыныгууларды жана логикалык басымдарды баса белгилейт, бирок окуунун темпи жана обону чыгарманын мазмунуна дал келбейт.

"2" деген баа - окуучу "3" деген баага берген талаптарды аткарбаса коюлат [7, 89 б.].

Жалпы корутунду. Макалада башталгыч класста адабий окуу сабагында окуучунун текстти талдоодогу билимин баалоонун технологиялары каралды. Адабий окуу сабагындагы баалоо технологияларын колдонуунун методдору жана методологиясы классификацияланды. Адабий окуу сабагында тексттин мазмунун талдоодо кайсыл технологияларды колдонуу, аларды тандоонун критерийлери боюнча иш жYргYЗYY маселелеси анализденди. Адабий окуу сабагындагы окуучунун текстти талдоодогу формалары алгачкы жолу сунушталып, аларды практикада колдонуунун методикалык шарттары каралды. Жалпысынан алганда, макалада сунушталган технологиялар адабий окуу сабагындагы баалоо технологиясынын формалары

жана методдору менен колдонулуп, ал мындана ары методикалык жагынан изилденYYЧY проблема катары сунушталды.

1. Абдухамилова Б.А., Ибраимова К., Рысбаев С.К., 3-класста Адабий окуу предметин окутууга карата мугалимдер YЧYн методикалык колдонмо.-Бишкек, 2013.-24 б.

iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.

2. Бекбоев И., Алимбеков А. Азыркы сабакты даярдап окутуунун технологиясы.-Бишкек, 2011.-194-199 бб.

3. Рысбаев С.К.Баланын китеп окуусун уюштуруунун технологиялыры.-Бишкек, 2022.-68 б.

4. Сакиева С.С.Башталгыч мектепте адабий окууга YЙрeтYYHYн методикасы: теориясы жана методикасы.-Бишкек, 2017.-84 б.

5. Турусбеков С., Бердибаев Э., Рысбекова Б., Сартбаев К. Башталгыч класста кыргыз тилин окутуунун методикасы.-Фрунзе, 1965.-34-36 бб.

6. Токтомаметов А.Д. Кыргыз башталгыч класстары YЧYн адабий окуу китебинин дидактикалык негиздери. Канд.дисс.авторефераты.- Бишкек, 1995.-97 б.

7. Башталгычкласстардынпрограммасы Кыргыз тили жанаадабий окуу.-Бишкек, 2022.-89 б.

АДАБИЯТТАР:

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.