Научная статья на тему 'АБДУЛАҲАД ҚАҲҲОРОВ – ТАРБИЯТГАРИ ҶАВОНОНИ ЭҶОДКОР'

АБДУЛАҲАД ҚАҲҲОРОВ – ТАРБИЯТГАРИ ҶАВОНОНИ ЭҶОДКОР Текст научной статьи по специальности «История и археология»

CC BY
1
0
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Ключевые слова
Абдулаҳад Қаҳҳоров / курс-конференсия / адибони ҷавон / тайёр кардани кадрҳо / ЭКСПО-67 / ғамхорӣ ба ҷавонони эҷодкор / таъсиси ҷоизаи комсомол / истеъдоди фитрӣ / Абдулахад Каххоров / курс-конференция / молодые литераторы / подготовка кадров / ЭСКПО-67 / забота о творческой молодёжи / учреждение комсомольской премии / врожденный талант

Аннотация научной статьи по истории и археологии, автор научной работы — Набизода Ваҳҳоб Машраб, Қобилов Зафарҷон Закирович

Дар мақола саҳми яке аз арбобони давлатии халқи тоҷик, Раиси Шӯрои Вазирони Абдулаҳад Қаҳҳоров дар тарбияи эҷодкорони ҷавон мавриди баррасӣ қарор гирифтааст. Муаллифон бар асоси маводи муътамад ғамхории А.Қаҳҳоровро дар тайёр кардан ва тарбияи актёрон ва мутахассисони ҷавони соҳаи фарҳанги кишвар мавриди таҳлил қарор додаанд. Таваҷҷуҳи хоса ба таъсиси факултети санъат дар Донишкадаи давлатии омӯзгории Душанбе ба номи Т.Г.Шевченко ва сохтмони бинои нави Сирки давлатии Тоҷикистон нигаронида шудааст. Тазаккур меравад, ки дар солҳои шастум ва ибтидои ҳафтодум Ҳукумати ҷумҳурӣ дар боби инкишофи адабиёт пайваста ғамхорӣ мекард. Қайд шудааст, ки бо дастгирии Ҳукумати ҶШС Тоҷикистон дар соли 1966 КМ ИЛКҶ Тоҷикистон Ҷоизаи комсомолро дар соҳаи адабиёт ва санъат таъсис дода буд, ки навъе муроқибати давлату ҳукумати вақт ҷиҳати ғамхорӣ ва тарғиби истеъдодҳои ҷавони адабӣ ба ҳисоб мерафт.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

ABDULAHAD QAHHOROV IS A CREATIVE YOUTH`S EDUCATOR

Рассматривается вклад Председателя Совета Министров Таджикской ССР Абдулахада Каххорова в воспитание творческой молодежи. Авторы на основе фактических материалов проанализировали роль Абдулахада Каххорова в подготовке и воспитании молодых актёров и специалистов сферы культуры. Особое внимание направляется освещению открытия факультета искусств в Душанбинском государственном педагогическом институте имени Т.Г.Шевеченко и строительства нового здания Цирка Таджикистана. Отмечается, что в 60-е — начале 70-х годов прошлого столетия Правительство республики постоянно заботилось о развитии литературы и молодых писателей. Примером такой поддержки является то, что благодаря поддержке Правительства Таджикской ССР в 1966 г. ЦК ЛКСМ Таджикистана учредил Премию комсомола в области литературы и искусства, которая считалась своего рода государственной опекой и заботой в деле развития литературных талантов молодёжи.

Текст научной работы на тему «АБДУЛАҲАД ҚАҲҲОРОВ – ТАРБИЯТГАРИ ҶАВОНОНИ ЭҶОДКОР»

5.6.[07.00.00] ИЛМ^ОИ ТАЪРИХ 5.6.[07.00.00] ИСТОРИЧЕСКИЕ НАУКИ 5.6.[07.00.00] HISTORICAL SCIENCES

5.6.1. [07.00.02] ТАЪРИХИ ВАТАН

5.6.1. [07.00.02] ОТЕЧЕСТВЕННАЯ ИСТОРИЯ

5.6.1. [07.00.02] HOME HISTORY

ТДУ 327.С

DOI:10.51844-2077-4990-2023-4-11-16

АБДУЛАХАД ЦАХХОРОВ- Набизода Ваххоб Машраб, д.и.т., профессори ТАРБИЯТГАРИ ЦАВОНОНИ кафедраи таърихи халци тоцик; Цобилов Зафарцон ЭЦОДКОР Закирович, муаллими калони кафедраи таърихи халци тоцики МДТ "ДДХ ба номи акад.Б. Гафуров" (Тоцикистон, Хуцанд) АБДУЛАХАД КАХХОРОВ - Набизода Ваххоб Машраб, д.и.н., профессор ВОСПИТАТЕЛЬ ТВОРЧЕСКОЙ кафедры истории таджикского народа; Кабилов МОЛОДЕЖИ Зафарджон Закирович, ст. преподаватель кафедры истории таджикского народа ГОУ «ХГУ им. акад. Б.Гафурова» (Таджикистан, Худжанд)

ABDULAHAD QAHHOROV Nabizoda Vakhob Mashrab, Dr. of History, Professor IS A CREATIVE YOUTWS of the department of the history, E-mail: EDUCATOR v.m.nabiev@mail.ru; Qobilov Zafarjon Zakirovich

senior lecturer of the department of the history of the Tajik nation under the SEI "KhSU named after acad. B.Gafurov "(Tajikistan, Khujand), E-mail: zafarjonk79@mail.ru Вожахои калиди: Абдулауад Каууоров, курс-конференсия, адибони цавон, тайёр кардани кадру о, ЭКСПО-67, гамхорй ба цавонони эцодкор, таъсиси цоизаи комсомол, истеъдоди фитрй

Дар мацола сауми яке аз арбобони давлатии халци тоцик, Раиси Шурои Вазирони Абдулщад Каууоров дар тарбияи эцодкорони цавон мавриди баррасй царор гирифтааст. Муаллифон бар асоси маводи муътамад гамхории А.Каууоровро дар тайёр кардан ва тарбияи актёрон ва мутахассисони цавони соуаи фаруанги кишвар мавриди таулил царор додаанд. Таваццууи хоса ба таъсиси факултети санъат дар Донишкадаи давлатии омузгории Душанбе ба номи Т.Г.Шевченко ва сохтмони бинои нави Сирки давлатии Тоцикистон нигаронида шудааст. Тазаккур меравад, ки дар солуои шастум ва ибтидои уафтодум Хукумати цумуурй дар боби инкишофи адабиёт пайваста гамхорй мекард. Кайд шудааст, ки бо дастгирии Хукумати ЦШС Тоцикистон дар соли 1966 КМ ИЛКЦ Тоцикистон Цоизаи комсомолро дар соуаи адабиёт ва санъат таъсис дода буд, ки навъе муроцибати давлату уукумати вацт циуати гамхорй ва таргиби истеъдодуои цавони адабй ба уисоб мерафт.

Ключевые слова: Абдулахад Каххоров, курс-конференция, молодые литераторы, подготовка кадров, ЭСКПО-67, забота о творческой молодёжи, учреждение комсомольской премии, врожденный талант

Рассматривается вклад Председателя Совета Министров Таджикской ССР Абдулахада Каххорова в воспитание творческой молодежи. Авторы на основе фактических материалов проанализировали роль Абдулахада Каххорова в подготовке и воспитании молодых актёров и специалистов сферы культуры. Особое внимание направляется освещению открытия факультета искусств в Душанбинском государственном педагогическом институте имени Т.Г.Шевеченко и строительства нового здания Цирка Таджикистана. Отмечается, что в 60-е — начале 70-х годов прошлого столетия Правительство республики постоянно заботилось о развитии литературы и молодых писателей. Примером такой поддержки является то, что благодаря поддержке Правительства Таджикской ССР в 1966 г. ЦКЛКСМ Таджикистана учредил Премию комсомола в области литературы и искусства, которая считалась своего рода государственной опекой и заботой в деле развития литературных талантов молодёжи.

Key words: Abduahad Qahkhorov, culture, preparation and education of young intelligent, young actors and playwrights, creative teams, cultural-educational establishments, theatrical art, support for writers, state awards

The article studies the Chairman of the Council of Ministers of the Tajik SSR Abdulahad Qahhorov^s contribution into creative youth^s education. Based on the factual materials the authors of the article conducted an analysis dealing with Abdulahad Qahkhorov^s concerns in young actorsл and specialistsл preparation and education in the field of culture. Particular attention is paid to cover of the establishment of the Faculty of Arts under Dushanbe State Pedagogical Institute named after T. G. Shevechenko and the construction of a new building of the Tajik Circus. It is noted that in the 60s and early 70s of the last century, the Government of the Republic constantly took care of the development of literature and young writers It is underscored that owing to the support of the Government of the Tajik SSR in 1966, the Central Committee of the Komsomolsk of Tajikistan (CCKT) established the Komsomolsk Prizes in the field of literature and art.

Тамаддуни чахонй собит менамояд, ки номи хар як халку миллат дар сахифахои таърихи башар тавассути илму фарханг ва санъату хунари воломакомаш сабт мешавад.

Бузургии халку миллат пеш аз хама бо он муайян ва маънидод карда мешавад, ки вай дар пешрафти илму тамаддуни олам чй сахме гузоштааст ва ганчи ба хазинаи ин тамаддун ворид кардааш чй гуна арзише дорад.

Президенти Чумхурии Точикистон Эмомалй Рахмон хангоми пардабардорй аз руи мучассамаи Бобочон Fафуров гуфта буд: «Бобочон Fафуров пас аз Садриддин Айнй ягона шахсе буд, ки куввахои эчодие чун Абулкосим Лохутй, Мирзо Турсунзода, Абдулганй Мирзоев, Рахим Ч,алил, Ч,алол Икромй, Мирсаид Миршакар, Мухаммад Осимй, рохбароне чун Турсун Улчабоев, Назаршо Додхудоев, Чдббор Расулов, Абдулахад Каххоров ва даххо шахсиятхои сиёсй ва фархангиро сарвару рахнамо шуда, барои бакои давлати мо, забону фарханги бостонии мо ва шухрати чахонй пайдо кардани ин илму фарханг хидматхои бебахо кардааст» [6, с.52].

Ин бахои арзандаи Сарвари давлати точикон нисбат ба ходими намоёни давлатию чамъиятй Абдулахад Каххоров далели он аст, ки вай бахри рушду нумуи фарханг сахми босазо гузоштааст. Инсони бомаърифату ватанпарвар Абдулахад Каххоров солхои дар мансаби Раиси Шурои Вазирони Ч,ШС Точикистон буданаш ба тарбияи чавонони лаёкатманд таваччухи хоса зохир мекард. Вай бо масъулияти амик дарк мекард, ки истеъдод мисли чашмаест, ки агар пеши рохи онро накушой, чашма дер ё зуд хушк мешавад. Айнан хамин тавр хар як истеъдодро монанди чашмае, ки мардуми ташналабро шодоб мегардонад, бояд тарбия, нигохубин, эхтиёт кард ва барои инкишофи минбаъдаи вай шароити муносиб фарохам овард.

Дар солхои шастум ва ибтидои хафтодум Хукумати чумхурй дар боби инкишофи адабиёт пайваста гамхорй мекард. Ба дастгирии вай хар сол курс - конференсияхо, мизхои мудаввар, вохурихо ва шабнишинихои адабй мегузашт, шоирону нависандагони чавонро ба сохтмонхои зарбдор мефиристод, намояндагони арзандаи ононро бо чоизахо пешниход мекард.

Ба арсаи адабиёт ворид шудан шоирону нависандагони чавон Муъмин Каноат, Кутбй Киром, Лоик Шералй, Гулрухсор Сафиева, Убайд Рачаб, Мухиддин Хочаев, Юсуфчон Акобиров, Ибод Файзуллоев, Гулназар Келдй ва дигарон аз пешрафти минбаъдаи эчодй ва комёбихои нави адабиёти муосири точик гувохй медод.

Бо хидояти Шурои Вазирони Ч,ШС Точикистон адибони точик Лоик Шералй, Мухиддин Хочаев, Ибод Файзуллоев, Гулрухсор Сафиева дар соли 1967 дар машварати Умумииттифокии нависандагони чавон ширкат варзида аз лабораторияи эчодии устодони каломи бадей Николай Тихонов, Георгий Марков, Чингиз Айтматов вокиф гардида, бо хамсафони эчодкорашон робитахои эчодии дустона барпо карда буданд.

Сахифаи дурахшони хаёти фархангии Точикистон Мачлиси умумичумхуриявии фаъолони чавонони эчодкор (22 июни соли 1970) мебошад.

Хукумати Чумхурии Точикистон тахти сарварии А.Каххоров ба тайёр кардани кадрхои боистеъдоди санъати театрй таваччух ва дастгирй зохир мекард.

Дар ибтидои солхои 60-ум хайати эчодии Театри давлатии опера ва балети Точикистон ба номи С.Айниро гурухи хатмкунандагони Омузишгохи хореографии Ленинград Малика Собирова, Музаффар Бурхонов, Курбон Холов ва дигарон пурра карданд.

Репертуари Театри академии драмавии ба номи А.Лохутй дар мавсими театрии солхои 19611962 аз хисоби спектаклхои дипломии хатмкунандагони студияи точикии Донишкадаи давлатии

санъати театрии ба номи А.В.Луначарский: «Шох Гавазн»-и К.Готси, «Камбагалй айб нест»-и А.Н.Островский, «Чавоне аз шахри мо»-и К.Симонов ганй гардонд.

30-юми августи соли 1963 КМ ХК Точикистон ва Шурои Вазирони чумхурй «Дар бораи вазъ в а чор ахои инкиш офи минбаъдаи санъати касбии театр ва мусикии ЧШС Точикистон» карор кабул намуданд, ки мувофики он таваччухи асосй ба тарбияи эчодкорони чавон дода мешуд.

10-уми июни соли 1966 бошад КМ ХК Точикистон масъаларо «Дар бораи фаъолияти ташкилоти хизбии Театри академии драмавии Точикистон ба номи А.Лохутй бо актёрони чавон» мавриди мухокима карор дод.

Дар партави санадхои мазкур Шурои Вазирони ЧШС Точикистон солхои 1966 ва 1971 ба студияи точикии Донишкадаи давлатии санъати театрии ба номи А.В.Луначарский як гурух чавонони лаёкатманд - Даврон Алиматов, Дилбар Умарова, Гулсара Абдуллоева, Рачабгул Косимова, Зафар Заводов, Курбон Хомидов, Абдухофиз Кодиров ва дигаронро сафарбар намуд.

Абдулахад Каххоров барои сохтмони бинохои фархангию таъсиси муассисахои таълимй таваччухи хоса зохир мекард. Масалан, барои сохтани бинои нави Сирки захматхои зиёд кашид. Ду маротиба маблагхои барои сохтмони Сирк чудогардида бо сабабхои узрнок истифода карда нашуд.

Абдулахад Каххоров бо максади хал кардани масъалаи сохтмони Сирк бори дигар муовини худ Магфират Каримоваро ба Москва фиристод. "Вазири маданияти СССР Екатерина Алексеевна Фурсева, - ёдоварй менамояд Магфират Каримова, аз нав муовини худро даъват намуд. Оре, у ин дафъа илтимос накард, балки фармуд, ки супориши уро ичро кунад. Фурсева ин дафъа низ хеле асабй шуд, аммо муоширати шаркиёнаро риоя намуду каминаро бо кахва зиёфат кард ба ман ру оварда гуфт: "Ба мардуми серфарзанди точик хакикатан сирк даркор, хайр майлаш кумак мекунем, вале маблагро ин дафъа хам истифода бурда натавонед дигар чои гап намемонад".

Сохтмони сирки нав дар Душанбе ин галабаи супориши Абдулахад Каххоров хамчун сарвари Хукумати Точикистон ва ман буд"[8].

Ибтидои солхои 70-уми асри ХХ масъалаи таъсиси Донишкадаи санъат дар Душанбе ба миён омад. Боиси зикр аст, ки хануз соли 1967 бо дастгирии Абдулахад Каххоров дар назди Донишкадаи давлатии педагогии Душанбе ба номи Т.Г.Шевченко факултети санъат кушода шуда буд.

«Дар яке аз чаласахои хукуматй, - менависад профессор Чонон Бобокалонова, - масъалаи таъсиси Институти санъати Точикистон баромад. Ин масъаларо АДаххоров ба зиммаи Магфират Калоновна мегузоранд. Барои таъсиси ин донишкада дар Душанбе лозим буд, ки чои мувофик пайдо кунанд. Фикру мулохизахо дар ин бора хар хел буданд. Вазири маорифи Чумхурии Точикистон Р.Юсуфбеков ва вазири маорифи СССР нияти онро доштанд, ки Донишкадаи санъат дар хузури Вазорати маориф таъсис дода шавад. Вазири маданияти СССР Е.Фурсеева мехост, ки ин донишкада дар хузури Вазорати маданияти Точикистон таъсис ёбад. Вазири мактабхои олии СССР В.Елютин бошад чонибдори он акида буд, ки донишкада дар назди вазорати онхо бино ёбад.

Магфират Калоновна дар халли ин муаммои бахсталаб низ фаъол ширкат варзид. Зеро уро А.Каххоров катъй вазифадор карда буданд, ки ин масъала ба тезй ба таври мусбй халли худро ёбад. У бо хидояти Раиси Шурои Вазирон АДаххоров ба Маскав фиристода мешавад ва ба кабули Е.Фурсеева ва М.Прокофеев даромада масъаларо ба манфиати Вазорати маданияти Точикистон мусбат хал намуд, ки Донишкадаи санъат дар назди мутахассисони сохаи санъату маданият бояд бунёд гардад. Вазорати Идтифок хам ба карор имзои худро гузоштанд, ки донишкада дар партави Вазорати маданияти чумхурй бояд таъсис ёбад» [1, с.64-65].

Боиси зикр аст, ки ибтидои соли 1973 дар заминаи факултети санъати Донишкадаи давлатии омузгории Душанбе ба номи Т.Г.Шевченко Донишкадаи давлатии санъати Точикистон таъсис ёфт.

Эхтиром ба санъати миллй ва санъаткорони маъруфи точик дар фаъолияти фархангии Абдулахад Каххоров назаррас мебошад.

Олим ва публитсист У^аффоров менависад: "Аз сухбатхои шахсии ман бо як зумра арбобони санъат ба монанди шодравон Маъруфхуча Баходуров, Боймухаммад Ниёзов, Чурабек Муродов, Шарофиддин Сайфиддинов, фарзандони Абдулахад Каххоров - Наимахон ва

Абдурашид ва чанд нафарони дигар кардам, маълум мешавад, ки домулло Каххоров худро бе санъати муси;й, бе «Шашма;ом» тасаввур карда наметавонистаанд. Оре, оханги мавзун ва лахни гуворо хама давру замон инсонро мафтун кардааст. Чунки Худованд вучуди нозанини одамиро хассос бар ходисоти атроф офаридааст. Дар ин радиф, у муассир аст ба ходисоти самъй, яъне он чизе, ки тари;и шунавой нафси инсонро ба тахаррук оварад. Одамй ва ба хусус Абдулахад Каххоров барин инсонхои шариф тари;и шунавой олам-олам маънй мебардоштанд». Дар асл А.Каххоров на фа;ат дилдодаву мухлиси ашадии муси;й, балки танбурнавозу дуторнавоз низ буд[3, с.168-169].

Таърих гувох аст, ки рохбарони маърифатпарвару фархангдусти точик дар хар давру замон бахри дарёфт кардани санъаткорони сохибистеъдод кушиш намуда, онхоро бахри ба маркази мамлакат омадан хидоят мекарданд. Аз чумла бо дастгирй ва мадади бевоситаи Абдулахдд Каххоров яке аз хофизони машхур, устоди шашма;омхонон, Х^унарпешаи хал;ии Точикистон Боймухаммад Ниёзов ба шахри Душанбе омада, дар ташкили Ансамбли шашма;омхонони назди телевизион ва радиои точик дар ;атори устодони бехамто Фазлиддин Шахобов, Шохназар Сохибов, Барно Исхо;ова сахми калон бозид[3,с.170].

Дар мачмуи "Дилхои пурошуб" ма;олаи Абдулахад Каххоров "Санъаткори забардаст" чой дода шуддаст, ки он ба яке азпоягузорони кинои точик, Артисти хал;ии СССР, Кахрамони Мехнати Сотсилаистй, Лауреати мукофоти давлатии СССР Комил Ёрматов бахшида шудааст.

Лозим ба ёдоварист, ки дар ибтидои солхои 30-юм "Точикфилм" бо мутахассисони баландихтисос пурра гардид. Ба Сталинобод хатмкунандагони Донишкадаи давлатии умумииттифо;ии кинематография (ВГИК), аъзоёни комсомол, коргардонхо Комил Ёрматов, ВладимирХабур, сенариянавис Николай Рожков ва коргардони чавон Fуломризо Бахор омаданд.

Дар соли 1932 студияи "Точикфилм" ба тахияи дуюмин филми бадей "Мухочир" аз руи асари хамноми Г.А.Эл-Регистон огоз кард. Коргардони ин филм шогирди устодони машхури кинои шуравй С.М.Эйзенштейн, В.Пудовкин, А.Кулешов - аввалин коргардони касбии точик Комил Ёрматов буд. Дар тахияи филми "Мухочир" нахустин киноактрисаи чавони точик София Туйбоева ширкат варзидааст.

Соли 1934 ин филм ба экран баромад ва вай нишон дод, ки кинематографистони точик ба офаридани филмхои калони бадей ;одир мебошанд. Филми "Мухочир" филми бехтарини кинематографистони точики солхои 1933-1935 эътироф гардид ва а;идаи Саридораи кинонамоишдихии СССР он филми пешбари Осиёи Миёна хисобида шуд.

Абдулахад Каххоров бо Комил Ёрматов муносибати нихоят дустона доштанд. Вай ну;тасанчона ба филмхои офаридаи Комил Ёрматов "Дустон боз вомехуранд", "Абуалй ибни Сино", "Алишер Навой", Туфон дар Осиё, "Сарбозони савораи ин;илоб", "Хдлокати консули сиёх" ва дигархо бахо дихад бахо медихад.

"Хдр гох ки бо Ёрматов вомехуред, - навиштааст Абдулахад Каххоров, аз чушиши гайрати у дар хайрат мемонед. У дар ин рузхо хам, ба сари сафед ва серочингии руяш нигох накарда, бо мавзунии ;оматаш, бо харакатхои низомиёнаи аз даврахои чавониаш, иродаи матин ва мардонагй, бо вусъат ва ами;ии на;шахои эчодиаш ва бо монда нашуда онхоро ба амал оварданаш касро ба хайрат меорад"[9].

Яке аз омилхои асосии дар вучуди хар фарди точик пайдо гардидану ;увват гирифтани хисси ифтихори миллй низ махсули дар олам эътирофгардидаи захмати зехнию а^лонии фарзандони болаё;ату сохибистеъдоди миллаташ ба шумор меравад.

Ин чо сухан дар бораи гамхории падаронаи Абдулахад Каххоров нисбати эчодкорони чавонон меравад. Мохи майи соли 1967 дар рузи миллии Точикистон дар намоишгохи «Экспо-67» ш.Монреал хайати ва;илони точикистонй бо рохбарии Раиси Шурои Вазирони ЧШС Точикистон Абдулахад Каххоров иштирок доштанд. Ба хайати вакилон хамчунин эчодкорони чавони Точикистон: Ахмад Бобо;улов, Махмудчон Вохидов, Чурабек Муродов, Гавхар Мир-чумъаева, Рауф Азаматов низ шомил буданд. Як лахзаи хотирмонро ёдоварй намуда ходими намоёни давлатй ва чамъиятй Холмурод Шарифов менависад: «...Та;рибан соатхои дахи шаб дар хучраи А.Каххоров (мехмонхонаи «Торонто»-и Канада. - В.Н., З.К.) чор хамватан -сохибхона Чурабек Муродов, Махмудчон Вохидов ва камина сари дастархон нишаста бо иштихо шомхуриро сар кардем. Сохибхона бо табассуми ба худ хос гулу афшонда махин гуфт: «Шумоёнро норохат-ку накардем? Гурусна хоб нараветон гуфта ба ин ;арор омадем, ки таомро ба хам бинем. Боз кай чунин фурсат пайдо мешавад, ки ба сухбати якдигар ва хусусан шумоён чавонони умедбахшамон мушарраф шавем... [10, с.143].

Сухбату лафзи шакарбори пири ботадбир, инсони хирадманд Абдулахад Каххоров бо чавонони саодатманд, ки онхо дар халкаи заррини панди пири окилу доно буданд, он лахзахо мубодилаи афкори тарафайн мисли шири сафеди чушида дам мезад...

Сохибхона илова намуд: «Чурабек овозашро бояд хатман эхтиёт кунад. Чурабек, Махмудчон, Малика баринхо ахён-ахён пайдо мешаванд. Бояд донед, ки истеъдоди нотакрори шумо танхо шахсан ба худи Шумо мансуб нест, ин сарвати миллй аст. Ин масъулиятро хар лахза шахси сохибистеъдод ухдадор аст, ки хис кунад».

Бояд ошкоро гуям, ки хеч гох АДаххоровро ба монанди он шаб рухбаланду чехракушод надида будам. Шеър мехонд, охангеро зам-зама мекард. Хам «мехмонхо» хам сохибхона ба дарачае каноатманд буданд, ки «сухбаташон» бо ибораи халкй гуем «каймок гирифта буд». Хам Чурабек, хам Махмудчон чунон нотакрор хунарнамой мекарданд, ки гуё садои овози онхо аз чашмахои софи кухи сарбаланди точик фаввора мезаданд. Шояд эътирофи дунёи дигар хам онхоро ба вачд оварда буд [5].

Хунарпешаи халкии Точикистон, шодравон Махмудчон Вохидов лахзахои нотакрори намоишгохи «Экспо-67»-ро бо тарзи зайл баён намудааст: «Дар соати муайян бо хайати Хукумати Точикистон ва рузноманигорони шахрй конференсияи матбуот барпо шуд. Ба сахнаи толори консертй аъзоёни Хукумати Точикистон дохил шуданд. Раиси Совети Вазирони Республика Абдулахад Каххоров, котиби КМ ПК Точикистон Ибодат Рахимова, президенти Академияи Фанхои Точикистон Мухаммад Осимй, вазири хочагии кишлоки Точикистон А.Махсумов, Кахрамонони Мехнати Сотсиалистй Т.Имомалиев, Ю.Воронин, мутарчимони мо

A.Камолова ва И.Рачабова дар президиум чой гирифтанд...

Вакте, ки сухани мукаддимавиро ба раиси мухтарами мо (Абдулахад Каххоров. - В.Н., ЗД) доданд, барки дастгоххои аккосй беист шуъла меафрухтанд ва рузноманигорон гуш ба кимор омодаи суханони раис буданд.

Инак, каломи ширини точикй дар хузури рузноманигорони дунё ба гушхо танинандоз гардид. Садо ва маънии он лафзхо ба хама дилнишин буд. Ахбори муфассал дар бораи Точикистон барои аксар рузноманигорон тааччубовар менамуд. Онхо нобоварона гаштаву баргашта саволхо медоданд. Раиси мухтарами мо ба хамаи он саволхо муфассал чавоб мегардонд...

Баъди анчоми конференсияи матбуот консерт барпо гашт. Мо се нафар (Махмудчон Вохидов, Анобар Камолова, Ибарури Рачабова - В.Н., ЗД.) бори аввал ба сахна баромадем ва бо суханони хазору садсолаи устод Рудакй консертро огоз кардем:

То ца^он буд аз сари одам фароз, Кас набуд аз рохц дониш бениёз.

Максади худро бо мисраъхои Мирзо Турсунзода ифода намудем: Дустиро цустуцу дорем мо, Аз амонй гуфтугу дорем мо.

Дар байни ду забони маъруфи олам - забони англисй ва франсавй, ки холо забони байналхалкй низ ба шумор мераванд, забони модарии мо пешоханг буд ва баланд садо медод. Охангу садои форами ин забони бостонй, ки имруз дар сахнаи бузург дар баробари забонхои байналхалкй гушрас мешуд, ба шунавандагон писанд омад» [4, с.126-127].

Боиси зикр аст, ки Абдулахад Каххоров ба истеъдоди фитрии фарзандону наздиконаш низ гамхорй мекард. Духтаронаш Назирахон ва Наимахон ровиёни доимии барномахои адабии радиои точик буданд. Писараш Абдурашид хатмкунандаи Омузишгохи рассомии чумхуриявй мебошад. Домодаш Хунарпешаи халкии Точикистон Орифшо Орифов рохбари ансамбли эстрадии «Гулшан» буд.

Зиёиёни чавон ва эчодкори точик аз Хукумати Чумхурии Точикистон басе миннатдор аст. Махз бо дастгирии Хукумати чумхурй дар соли 1966 КМ ЛКСМ Точикистон Чоизаи комсомолро дар сохаи адабиёт ва санъат таъсис дод. Раккосаи шухратманди балети точик Малика Собирова, ки ба истеъдоди фавкуллодааш чахон ва чахониён карсак задаанду коил шудаанд, аввалин лауреати мукофоти комсомолии Точикистон буд. Актрисаи театри ба номи

B.Маяковский Евгения Аргуновская барои офаридани образи зани мубориз Зайнабибй дар спектакли хамном, кинооператор Евгений Кузин барои эчоди филми хуччатии «Як каф хоки модарй», Зебо Аминзода барои кори шоистааш дар бобати таргиби ракси миллии точикй, Гулрухсор Сафиева барои китоби шеърхои «Хонаи падар», Хаким Карим (баъди вафоташ)

барои китоби «Одам дар халта» сазовори ин чоизаи фахрии комсомол гардидаанд. Ин руйхатро бо номи адибону санъаткорони шоистаи точик Чурабек Муродов, Гулназар Келдй, Мукаррама Камолова, Мухиддин Хочаев, Дамир Дустмухаммадов, Майрам Исоева ва бисёр дигарон давом додан мумкин аст.

Асосгузори сулху вахдати миллй, Пешвои миллат, Президенти Чумхурии Точикистон Эмомалй Рахмон барха; мегуянд: «Солхо мегузарнд, наслхо дигар мешаванд, ба чойи падарон фарзандон ба арсаи зиндагй ва минбари сиёсат меоянд. Вале номи неки онхое, ки дар навиштани сахифахои пурифтихори таърихи навтарини миллат захмат кашида, фидокорихо кардаанд, дар хотираи миллати точик абадан зинда мемонад» [7, с.47].

Имруз зарурати таърихие пеш омадааст, ки аз миёни наврасону чавонон лаё;атмандонро чустучу намоем, барои ташаккули хаматарафаи шахсияти онхо шароит мухайё гардонем, неруи созандаашонро ба фатхи ;уллахои нави илму техника ва фарханг хидоят созем. Дар амалй сохтани он тачрибаю гамхории ходими барчастаи давлатй ва чамъиятй Абдулахад Кдххоров мададгор хохад гашт.

ПАЙНАВИШТ:

1. Бобокалонова, Ч. Нури маърифат / Ч.Бобокалонова. - Душанбе: Матбуот, 2000. - 196 с.

2. Fаффоров, У. Абдулахад Кдххоров/У^аффоров.-Душанбе, 2009.- 190 с.

3. Набиев,В.Бузургони миллат дар шохрохи таърих / В.Набиев. - Хучанд: Меъроч, 2014. - 252 с.

4. Набиев, В. Фарханг ва чавонон / В.Набиев. - Хучанд: Ношир, 2009. - 384 с.

5. Олами хунар. - 2004. - 27 феврал.

6. Рахмонов, Суханронй хангоми парчамбардорй аз руи мучассамаи Бобочон Fафуров / Э.Рахмонов // Точикистон дах соли исти^лолият, вахдати миллй ва бунёдкорй. - Душанбе: Ирфон, 2001. - С.51-54.

7. Рахмонов, Э. Суханронй ба муносибати дахумин солгарди Ичлосияи XVI Шурои Олии Чумхурии Точикистон, 15 ноябри соли 2002 / Э.Рахмонов // Истщлолияти Точикистон ва эхёи миллат. - Душанбе: Ирфон, 2005. - Ч.5. - С.25-48.

8. Чураева, М. А. Сахми Абдулахад Кдххоров дар рушди шабакахои бойгонй дар Точикистон / М. А. Чураева // "Номаи донишгох" -и Донишгохи давлатии Хучанд ба номи академик Б^афуров, силсилаи илмхои гуманитарй ва чомеашиносй. - 2022. - № 4(73). - P. 24-28. - DOI 10.51844/2077-4990-2022-4-24-28. - EDN HPTAVK.

9. Хд;и;ати Сугд. - 2013. - 9 апрел.

10.Шарифов, Х. Ахтарон /Х.Шарифов. - Душанбе: Шар;и озод, 2004. - 337 с.

REFERENCES:

1. Bobokalonova, J. Light of knowledge / J.Bobokalonova. - Dushanbe: Press, 2000. - 196 p.

2. Ghafforov, U. Abdulahad Kakhorov/U.Gafforov. - Dushanbe, 2009.-190 р.

3. Nabiyev, V. Great men of the nation on the highway of history / V.Nabiyev. - Khujand: Me'roj, 2014. - 252 p.

4. Nabiyev, V. Culture and youth / V.Nabiyev. - Khujand: Publisher, 2009. - 384 p.

5. The world of art. - 2004. - February 27.

6. Rahmonov,E. Speech at the flag raising on Bobojon Gafurov's statue / E.Rahmonov // Tajikistan 10-years of independence, national unity and construction. - Dushanbe: Cognition, 2001. - P.51-54.

7. Rahmonov, E. Speech on the occasion of the 10th anniversary of the XVI session of the Supreme Council of Tajikistan Republic, November 15, 2002 / E.Rahmonov // Independence of Tajikistan and revival of the nation. - Dushanbe: Cognition, 2005. - Volume 5. - P. 25-48.

8. Juraeva, M. A. Abdulahad Kakhhorov's contribution into the development of archival set in Tajikistan/ M. A.Juraeva// Scientific notes of Khujand State University named after academician B. Ghafurov, series of humanities and sociology. - 2022. - № 4(73). - P. 24-28.

9. The truth of Sughd. - 2013. - April 9.

10.Sharifov, Kh. Stars / Sharifov Kh. - Dushanbe: Free Orient, 2004. - 337 p.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.