Научная статья на тему 'Аҳолини иш билан таъминлашда микрокредитларнинг ўрни'

Аҳолини иш билан таъминлашда микрокредитларнинг ўрни Текст научной статьи по специальности «Экономика и бизнес»

CC BY
78
22
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

Аннотация научной статьи по экономике и бизнесу, автор научной работы — Толаметова З. А., Қулматов А. А.

Аҳоли бандлигини таъминлаш ва янги ишчи ўринларини ташкил қилиш муаммоси яқин истиқболда мамлакатимизни муваффақиятли ва барқарор ривожлантиришнинг алоҳида устувор йўналиши ва энг муҳим шартидир.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

Текст научной работы на тему «Аҳолини иш билан таъминлашда микрокредитларнинг ўрни»

Толаметова З.А. Кулматов А.А.

Мирзо У^бек номидаги Узбекистан Мил-лий университети ик,тисодиёт факультети доцентлари

А^ОЛИНИ ИШ БИЛАН ТАЪМИНЛАШДА МИКРОКРЕДИТЛАРНИНГ УРЧИ

Ацоли бандлигини таъминлаш ва янги ишчи уринларини ташкил цилиш муаммоси яцин истицболда мамлакатимизни муваффациятли ва барцарор ривожлантиришнинг алоцида устувор йуналиши ва энг муцим шартидир.

Мехнат бозорини тартибга солиш зарурия-тининг энг мухим жихатларидан бири мехнат ресурсларининг ортиши билан боFлик. 2004 йилнинг узида мехнат ресурслари 13597,0 минг киши, иктисодий фаол ахоли сони 9621,2 минг кишини ташкил этиб, шундан мехнат ре-сурсларига нисбатан 70,5 фоиз, яъни 9589,0 минг киши иктисодиётда банд булган. 2009 йилда мехнат ресурслари 16189,4 минг киши иш билан бандлар эса 11335,4 минг кишидан иборат булган. 2010 йилда мехнат ресурслари 16485, етди. Жахон молиявий иктисодий инкирозининг глобал тус олиши, иктисодий инкироз фаоллик жараёнларининг кучайиши рецессия ва иктисодий пасайишни окибатида жахоннинг ривожланган мамлакатларидаги ишсизлик кейинги 3 йил мобайнида усиб бо-риши кузатилди. 2009 йилда АКШда ишсизлик даражаси 7,2 % Японияда 4,4 %, Буюк Брита-нияда 6,4 %, Германияда 8,2 % га усиши кузатилди. Бу уз-узидан ижтимоий трансфертлар-нинг купайиши хисобига давлат харажатла-рининг усишига олиб келди.

Шунга кура, хукуматлар даражасида инкироздан чикиш буйича давлат дастур-ларини ишлаб чикишда бандлик масала-ларини, талабни раFбатлантириш оркали ишлаб чикариш куламини кенгайтиришга каратилган кескин чораларни куриш масала-сини кундаланг килиб куймокда.

Мехнат бозорини тартибга солиш-нинг мухим буFинларидан бири-кичик бизнес хамда тадбиркорлик фаолиятида бозор иктисодиёти конуниятига кура мехнатнинг янгича шаклларини яратишдир.

Республикамизда кичик тадбиркорлик-ни ривожлантириш учун кенг куламли ишлар олиб борилмокда. Тадбиркорликни куллаб-

кувватлаш максадида бу сохага куплаб имти-ёзлар берилмокда.

Тадбиркорлик фаолияти бир неча мухим афзалликларга эга булиб, энг аввало, кичик бизнес ва хусусий тадбиркорлик янги иш жой-ларини яратишда йирик корхоналарга нисбатан устунликка эга. Кичик бизнес ва хусусий тадбиркорликни ривожлантириш мехнат ре-сурсларини бандлигини ошириш имконияти-ни беради. Мазкур соха ишчи кучи бандли-ги муаммосини хал этишда кушимча даромад манбаларини юзага келтиришда мухим урин тутади. Шунингдек, кичик корхоналар бутун иктисодиётнинг самарадорлигини сезиларли даражада оширади.

Маълумки, республикамиз мехнат бозо-рида ёшлар салмоFи иш изловчилар ораси-да анча катта микдорни ташкил этади. Айни пайтда уларнинг нодавлат секторидаги ишлаб чикариш жараёнига тортилиши хам ана шу даражада юкоридир. Кичик бизнес ва хусусий тадбиркорликни фаолиятини ривожлантириш мехнат бозорини тартибга солиш жараёни тахлилида ёшлар масаласига жид-дий эътибор берилмокда. Чунки мамлака-тимизда ахолининг учдан бир кисми ёшлар хиссасига туFри келади. Фикримизча, ёш-ларнинг ишлаб чикариш, кичик бизнес, тад-биркорликдаги урнини кучайтириш, уларнинг мехнатидан унумли фойдаланиш, мод-дий бойликлар салмоFида ёшларни улуши-ни ошириш оркали мамлакатимиз келажа-гини хакикатдан хам буюк булишини таъминлаш мумкин. Якин келажакда кутилаёт-ган мехнатга лаёкатли ёшдаги ахоли сони-нинг купайиши мехнат унумдорлигининг юк-салиши муносабати билан иш жойларининг бушаши, иктисодиётдаги бозор узгаришлари ва корхоналар ихтисослигини узгартирилиши

МЕХНАТ БОЗОРИ / РЫНОК ТРУДА

О?

натижасида Узбекистонда мех,нат бозори билан боFлик булган муаммолар, хусусан, банд-лик уз долзарблигини саклаб туради.

Мех,натга лаёкатли ах,оли сонининг уртача йиллик кушимча усиши 1,9 % дан 2010 йилда 1,6 % гача кутилди. Бу вакт оралиFида уртача йиллик кушимча усиш 250 минг кишини таш-кил этди.

2010 йили фаолият юритаётган кичик бизнес субъектлари сони карийб 490 мингта-ни ташкил этди. Фаолият курсатаётган кичик бизнес субъектларнинг салмоFи 1,7 % га шу жумладан, саноатда-1,3 % га, курилишда-3,4 % га, транспортда-22,2 % га ва бошка иш-лаб чикариш сох.аларида-9 % га ошди. Кичик бизнес субъектлари томонидан ишлаб чикариладиган саноат мах,сулотлари х,ажми утган йили салкам 22 % га купайди. Ялпи ички мах,сулот таркибида кичик бизнес ва хусу-сий тадбиркорликнинг улуши кенгайиб, мам-лакатимиз иктисодиетини ривожлантириш-да унинг роли сезиларли даражада ошиб бормокда.

Шунинг натижасида кичик бизнеснинг ЯИМ даги улуши 2007 йилдаги-45,5 % дан 2008 йилда 48,2 % га, 2009-йилда 50% га кутарилди.

2010 йилда 52,5 фоизга етди. 2010 йилда 950 минг иш жойлари яратилган булса, шун-дан 600 минги (65%) кичик бизнес ва фермер хужаликларига 210 минги касаначилик-га туFри келди.

Бугунги кунда мамлакатимизда иш би-лан банд булган жами ах,олининг 76 % дан купроFи айнан шу сох,ада мех,нат килаяпти.

Мамалакатимиздаги ах,олини иш билан таъминлаш муаммоларини х,ал килиш кичик бизнес ва хусусий тадбиркорликни жадал ри-вожлантириш билан бирга, хизмат курсатиш сох,аси ва касаначилик турли шаклларини жорий этиш, кишлок жойларида чорвачи-ликни ривожлантиришни раFбатлантиришга алох,ида ах,амият берилмокда. 2009 йилда республикамизда 661 мингга якин, жумладан, кичик бизнес сох,асида 374 мингта, хизмат курсатиш ва сервис сох,асида карийб 220 мингта, касаначилик х,исобидан эса 97 минг 800 та янги иш урни яратилди.

Хуллас иктисодиетнинг ушбу сох,аси юрти-мизда юкори суръатлар билан ривожланиб бормокда. Шунинг учун х,ам 2011 йилга маз-кур сох,ани ялпи ички мах,сулотдаги улушини 54 фоизга етказиш кузда тутилмокда.

Давлатимиз рах,барияти томонидан 2011 йилда Парламент томонидан маъкулланган Республика дастурида 950 мингдан ортик иш жойларини яратиш, бу иш жойларининг 600 мингдан зиёдини кичик бизнес ва хусусий тад-биркорлик сох,асида очиш мулжалланмокда.

Касаначиликни мех,нат шартномалари буйича корхоналар билан кооперация асосидаги касаначиликни, оилавий тадбиркорликни ри-вожлантириш бандликни таъминлашнинг мух,им йуналиши булиб колади ва бу 220 минг кишини иш билан таъминлаш имкони-ни беради.

Кичик ва хусусий тадбиркорлик республикамизда ривожланиб бораетганлигига карамасдан, унинг олдида бир канча муам-молар мавжуддир.

- кичик бизнес ва хусусий тадбиркорлик билан шугулланаетган баъзи тадбиркор-ларда малака ва тажрибанинг етишмаетган-лиги.

- баъзи кичик ва хусусий тадбиркор-ларни конъюнктура узгаришларига мослаша олмай банкрот булаётганлиги.

- «Бизнес режаларни» ракобатчиларни имкониятларини х,исобга олган х,олда мукам-мал ишлаб чикилмаётганлиги

- баъзи жойларда бюрократик тусик ва Fовларга учраётганлиги.

- кичик ва хусусий тадбиркорларни экспорт салох,иятини етарли эмаслиги

Президентимиз И.Каримов таъкидлаган-ларидек «Мамлакатимиз иктисодиётида кичик бизнес, биринчи навбатда хусусий тадбиркорликнинг роли ва улушини янада кен-гайтиришни таъминлай оладиган конунларни кабул килиш масаласи биз учун долзарб булиб колмокда»1. Узбекистоннинг 2011 йил-ги ялпи ички махсулотида кичик бизнеснинг улуши 50 фоиздан ортиб бораетганига карамасдан бу сох,а реал иктисодиетимизда, авваламбор саноатда етакчи уринни эгал-лай олмаяпти. Президентимиз И.А. Каримов 2010 йил 13 ноябрдаги Узбекистан Респу-бликаси Олий Мажлиси Конунчилик палата-си ва сенатининг кушма мажлисидаги маъ-рузасида кичик бизнес ва хусусий тадбиркорлик субъектларини ташкил килиш йулларини соддалаштириш, уларнинг фаолияти учун купрок эркинликлар беришни кузда тутиш лозимлигини, ушбу секторни кредитлаш, ре-сурслардан фойдаланиш, давлат буюртмала-рини олиш, тадбиркорлик субъектлари ишлаб чикараётган мах,сулотларни сотиш учун янги имтиёзлар бериш, халкаро амалиётга мувофик даромадларнинг йиллик деклара-цияси шаклига боскичма-боскич утиш, мо-лия ва статистика х,исоботлари тизимини янада соддалаштириш, бундай х,исоботларни ва-

1 Президентимиз И.А. Каримов 2010 йил 13 ноябрдаги Узбекистон Республикаси Олий Мажлиси Конунчилик палатаси ва сенатининг кушма мажлисидаги нутки.

кoлaтли дaвлaт opгaнлapигa элeктpoн шaклдa тaкдим этиш кaби мeхaнизмлap x1иcoбидaн кyллaб-кyввaтлaш мacaлaлapи хaм кoнyндa уз aкcини тoпиши дapкopлигини тaъкидлaдилap.

Xoзиpдa кичик бизнecни янaдa K^a6-к1yввaтлaш вaзифacи xap кaчoнгидaн i<ypa мухим ax1aмият кacб этмoкдa. Чунки кичик бизнec янгидaн-янги иш ypинлapини яpaтиб, иш билaн бaнд aхoли дapoмaдининг 70 фoиз-дaн opтиFини тaшкил этмoкдa.

Бугунги кyндa кичик бизнec вa xycy-cий тaдбиpкopликни pивoжлaнтиpишдa ми-кpoкpeдитлapнинг ypнини oшиpиш учун кyйидaгилapни aмaлгa oшиpиш зapypдиp.

• Ишлaб чикapиш фaoлиятини мycтaхкaмлaш вa кeнгaйтиpиш учун кичик бизнec вa хycycий тaдбиpкopлик cyбъeктлa-pигa, фepмep вa дeхкoн xyжaликлapигa ми-кpoкpeдитлap бepиш вa микpoлизинг xизмaт-лapи ^^тишни кeнгaйтиpиш.

• Янги тaшкил килинaeтгaн кopxoнaлap-ни тeхник вa тeхнoлoгик жиx1aтдaн жихoзлaш, мoлиялaш, мoдepнизaция килиш, иннoвaци-oн лoйиx1aлap учун хaлкapo мoлия инcтитyт-лapи x1aмдa eтaкчи хopижий бaнклapнинг им-^зли кpeдитлapи, инвecтиция вa гpaнтлapи-ни жaлб этиш;

• фepмep вa дeхкoн xyжaликлapигa Kишлoк хyжaлик мax1cyлoтлapини eтиштиpиш вa кaйтa ишлaш учун мини-тeхнoлoгиялap oлишгa, чopвa мoллapи, acaлapи, уй nappa^ дaлapи, ypyFлик вa i^a^ap coтиб oлишгa, cyFopиш, тyпpoккa ишлoв бepишнинг зaмo-нaвий тeхнoлoгиялapини жopий этишгa ми-кpoкpeдитлap aжpaтиш вa микpoлизинг хиз-мaтлapи ^^тишни янaдa кeнгaйтиpиш.

Кичик бизнec вa хycycий тaдбиpкopлик cyбъeктлapининг биpжa caвдoлapидa ишти-poк этиш имкoниятлapини oшиpиш мaкcaдидa биpжa хизмaтининг кoмиccиoн хapaжaтлapи ypтaчa 25 % гaчa пacaйтиpилди вa биpжa ^в-дoлapидa кaтнaшиш учун тyлaнaдигaн гapoв 10 % ^a oшиpилди.

Meхнaт pecypcлapининг бaндлигини oши-pишнинг энг acocий йyнaлишлapидaн биpи pe-cпyбликa хyдyдлapидa, мaзкyp хyдyдлapнинг узига xoc хycycияглapини x^co6ra oлгaн Xoлдa, yлapгa мoc галувчи янги иш жoйлapи-ни яpaтишдиp.

Янги иш жoйлapини яpaтишдa acocaн кaм тapaккий этгaн тapмoклapни ^н^^иш, aхoлигa cифaтли xизмaт ^^тиш тapмoFини pивoжлaнтиpиш зapyp. Шу билaн биp-гa, eнгил вa oзик-oвкaт, мax1aллий caнoaтдa, кypилиш мaтepиaллapи caнoaтидa иш жoйлa-pини тaшкил этиб, иш билaн бaндликни oши-pиш мумкин, бу э^ иктиcoдиëтнинг тapкибий уз^^иш имкoнини бepaди.

Жaмиятдa бaндлик дapaжacи эcки ишчи ypинлapи caклaниши билaн биpгaликдa янги-лapининг яpaтилишигa х^м бopиб тaкaлaди.

Шуни тaъкидлaб yтмoкчимизки, тypли yклaдлapдa яpaтилaдигaн иш ypинлapининг киймaти тypличa, шу тyфaйли бaндликнинг кaпитaл cиFими хaм фapклaнaди.

Энг киммaт иш ypинлapи дaвлaт вa apaлaш yклaддa бул^, энг apзoн иш ypинлapи xycycий yклaддa, aйникca oилaвий xyжaликлapдa яpa-тилaди. Иктиcoдиëтнинг xycycий yклaдидa ap-зoн иш ypинлapини яpaтиш имкoнияти узини-узи иш билaн тaъминлaшни paFбaтлaнтиpaди.

Xycy^ yклaддa, кичик кopxoнaлapдa ap-зoн, янги иш ypинлapини яpaтишдa микpo-кpeдитлap фaoл иштиpoк этaди, мaзкyp ^e-дит oбъeктлapи xycycий yклaднинг нeгизи-ни тaшкил этaди. Xycy^ ук^д aкcapият Xoллapдa микpoфиpмaлap, фepмep вa дeхкoн xyжaликлapи, xycycий тaдбиpкopлик фaoлия-тидaн тaшкил тoпaди вa yлap микpoкpeдитгa мyхтoж бyлaдилap.

Кичик вa xycycий тaдбиpкopлик rapxo-нaлapини pecypcлapини кyпaйтиpишнинг йyллapидaн биpи - микpoкpeдитлapдиp.

Бугунги кyндa кичик бизнec вa xycy-cий тaдбиpкopликни pивoжлaнтиpишдa ми-кpoкpeдитлapнинг ypнини oшиpиш учун кyйидaгилapни aмaлгa oшиpиш зapypдиp.

• Ишлaб чикapиш фaoлиятини мycтaхкaмлaш вa кeнгaйтиpиш учун кичик бизнec вa xycycий тaдбиpкopлик cyбъeктлa-pигa, фepмep вa дeхкoн xyжaликлapигa ми-кpoкpeдитлap бepиш вa микpoлизинг xизмaт-лapи ^^тишни кeнгaйтиpиш.

• Янги тaшкил килинaeтгaн кopxoнaлap-ни тexник вa тexнoлoгик жихaтдaн жихoзлaш, мoлиялaш, мoдepнизaция килиш, иннoвaци-oн лoйихaлap учун xaлкapo мoлия инcтитyт-лapи хaмдa eтaкчи xopижий бaнклapнинг им-^зли кpeдитлapи, инвecтиция вa гpaнтлapи-ни жaлб этиш;

• фepмep вa дeхкoн xyжaликлapигa Kишлoк xyжaлик мaхcyлoтлapини eтиштиpиш вa кaйтa ишлaш учун мини-тexнoлoгиялap oлишгa, чopвa мoллapи, acaлapи, уй пappaн-дaлapи, ypyFлик вa i^a^ap coтиб oлишгa, cyFopиш, тyпpoккa ишлoв бepишнинг зaмo-нaвий тexнoлoгиялapини жopий этишгa ми-кpoкpeдитлap aжpaтиш вa микpoлизинг хиз-мaтлapи ^^тишни янaдa кeнгaйтиpиш.

2010 йилдa кичик бизнec cyбъeктлapи-гa aжpaтилгaн кpeдитлap xaжми 1,4 6apo6ap кyпaйди вa 2 тpиллиoн 700 миллиapд cyмни тaшкил этди. Жyмлaдaн микpoкpeдитлap xaж-ми 485 миллиapд cyмдaн op™6 бу ^^т^ч 2009 йилгa ниcбaтaн 1,5 6apo6ap кyпaйди.

Микрокредитлар бериш кичик ва хусусий тадбиркорлик фаолиятини раFбатлантиради, иктисодий усишни таъминлайди, бу эса иктисодий ижтимоий баркарорликни келти-риб чикаради. Микрокредитларнинг ижтимоий ахамияти шундаки, у янги иш жойлари-нинг пайдо булишига кумаклашиб бандлик-ни оширади, уз -узини иш билан таъминлаш-га хизмат килади, ишлаб чикаришни устириш оркали даромад хосил этади.

Ялпи ички махсулотда кичик бизнес сохасининг хиссаси муттасил купайиб бо-раётган хозирги вактда хукуматимиз "Микрокредитбанк"нинг халк фаровонлиги-ни ошириш сингари мухим ишга кумаклашиш йулидаги фаолиятини янада кенгайтириш имкониятларини яратди. Узбекистан Ре-спубликаси Президентининг 2008 йилда-ги «Микрокредитбанк» акциядорлик тижо-рат банкининг тадбиркорлик субъектлари-ни куллаб-кувватлаш борасидаги фаолия-тини янада кенгайтириш чора-тадбирлари туFрисида»ги Фармонига биноан ушбу микро-молиялаш ташкилотининг низом жамFармаси 150 млрд. сумга ёки 100 млн. АК,Ш долларга еказилди.

Микрокредит банкининг асосий вазифала-ри куйидагилардан иборат:

- Максадли имтиёзли кредитлар аж-ратиш оркали янги корхоналар ва иш уринларини яратиш учун бошланFич сармоя-ни шакллантиришда кичик бизнес ва хусусий тадбиркорликка, айникса кишлок жойларда кумаклашиш;

- Тадбиркорлик субъектларининг уз фаолиятини кенгайтириш хамда хом ашё ва мате-риалларни кейинчалик кайта ишлаш учун ха-рид килиш, тайёр махсулот ишлаб чикариш ва сотиш, ички бозорни республикамизда ишлаб чикарилган товарлар билан бойитиш, шунинг хисобига кушимча иш жойларини яратиш ва ахоли даромадларини ошириш максадида уз айланма маблаFларини тулдириш учун имтиёзли кредит маблаFларидан фойдаланишла-рига кенг йул очиб бериш;

- Иктисодиетни модернизациялаш дав-рида тадбиркорлик субъектлари томони-дан корхоналарни техник хамда технологик жихозлаш ва модернизация килиш учун за-монавий ускуналар ва минитехнологияларни, шу жумладан, микролизинг шартлари асоси-да сотиб олишлари учун шарт-шароит яра-тиш.

Тадбиркорлик субъектларини дастлабки сармоя ва айланма маблаFлар билан таъмин-лашга мутасадди булган "Микрокредитбанк" очик акциядорлик тижорат банки 2010 йилда хам асосий эътиборни кичик бизнес, хусусий

тадбиркорлик ва фермерликни ривожланти-риш, якка тартибдаги мехнат фаолиятини, ои-лавий бизнес хамда касаначилик куламини кенгайтиришга каратди.

2009 йилда банк кредит портфели хажми 2008 йилга нисбатан 1,5 баробарга ошиб, 246,8 млрд. сумни ташкил этди, унинг тарки-бида киска муддатли кредитлар 48,2 млрд. сумни ва узок муддатли кредитлар 198,7 млрд. сумни ташкил килди.

Банкнинг иктисодиётни барча сохаларига хизмат курсатувчи активларини диверсифи-кациялаш натижасида кредит куйилмалари саноатга - 38,9 млрд. сум, курилишга - 11,7 млрд. сум, кишлок хужалигига - 84,6 млрд. сум, савдо ва умумий овкатланиш сохаларига

- 19,7 млрд. сум, моддий техника таъминоти ва маиший хизматга - 38,2 млрд. сум, транспорт ва алока хизматига - 1 млрд.сум ва бошка тармокларга - 52,7 млрд. сум микдорида йуналтирилди.

Хозирда банкнинг кредитлаш фаолиятида устуворлик корпоратив бозор сегментида кичик бизнес ва хусусий тадбиркорлик субъектлари билан бирга кишлок хужалигига хизмат курсатувчи корхоналар, кимё саноати корхо-налари хамда курилиш ташкилотларни ри-вожлантиришга каратилмокда.

Микрокредитлар таркибида кичик корхо-наларга берилган сармоялар 36 фоизни, фермер хужаликларига ажратилган кредитлар

- 24 фоизни, Микрофирмаларга ажратилган микросармоялар - 16 фоизни, юридик шахс булмаган (якка тартибда фаолият юритувчи тадбиркор)ларга ажратилган микросармоя-лар - 16 фоизни, дехкон хужаликларига ажратилган микросармоялар - 8 фоизни ташкил килди.

Кичик бизнес ва хусусий тадбиркорлик-ни куллаб-кувватлаш, ахолини янги иш жой-лари билан таъминлаш ишлари, тадбиркорлик субъектларини турли сохаларга тегиш-ли булган машина-механизмлар билан таъ-минлашда микролизинг хизматлари алохида уринга эгадир.

Республикамизда микрокредит банки томонидан микролизинг хизматларини курсатиш кулами йил сайин усиб бормокда. Банк 2007 йилда 5 млрд. сум хажмда микролизинг хизмати курсатган булса, унинг хажмини 2008 йилда 18,9 млрд. сумга ва 2009 йилда эса 40 млрд. сумга етди.

Микролизинг хизматларини курсатишда кишлок хужалигини модернизациялаш, озик-овкат ишлаб чикариш, курилиш моллари ишлаб чикариш, хизмат курсатиш ва енгил са-ноат сохаларини молиялаштириш дастурий йуналишларидан бири хисобланди.

Иктиcoдиëтни мoдepнизaциялaш дaвpи-дa мeхнaт pecypcлapини кичик бизнec вa ху-cycий тaдбиpкopлик фaoлиятидa бaндлигини oшиpиш учун кyйидaгилapни aмaлгa oшиpиш œpa^

- кичик бизнec вa хуеу^й тaдбиpкop-ликнинг кpeдитлap, xoм aшe pecypcлapи, шу-нингдeк дaвлaт xapидлapи тизимидaн фoйдa-лaниш имкoниятлapини ^н^^иш зapyp

- Mapкaзий бaнк тижopaт бaнклapи би-лaн биpгaликдa кичик бизнec вa xycycий тaд-биpкopлик cyбeктлapигa кpeдитлap aжpaтиш, биpинчи нaвбaтдa инвecтиция мaкcaдлapи учун yзoк мyддaтли кpeдитлap aжpaтиш мe-xaнизмлapини янaдa тaкoмиллaштиpиш вa yлapнинг хaжмини oшиpиш, бoшлaнFич га-питaлни шaкллaнтиpиш, микpoкpeдитлap бe-pиш кyлaмини янaдa ^н^^иш

- кичик бизнec вa хуеу^й тaдбиpкop-лик фaoлиятидa ишлoвчи xoдимлapнинг янги тexникa вa тexнoлoгияни илмий бoшкapиш тизимини тeз yзлaштиpa oлиш мaлaкaлapини Xocил килиш учун yлapни тaйëpлaш вa кaйтa тaйëpлaш, тaжpибa aлмaштиpиш тизимини тapтибгa coлиш;

- мeхнaт кoнyнчилиги acocидa ишчи кyчлapининг хукукий мaдaниятини oшиpиш yлapнинг мeхнaт бoзopидa фaoл иштиpoкини тaъминлaш, иш излaëтгaн фyкapoлapгa œpa^ ли мaълyмoт oлиш имкoнини бepaдигaн мaъ-лyмoтлapнинг минтaкaвий элeктpoн тapмoFи (хyдyдлap иктиcoдиëт тapмoклapи) oлиш, буш иш жoйлapи тyFpиcидaги мaълyмoтдaн

aхoлининг кeнгpoк фoйдaлaнишини тaкoмил-лaштиpиш;

- мeхнaт бoзopини тapтибгa coлишдa кичик бизнec вa xycycий тaдбиpкopлик cyбъ-eктлapи, фepмep вa дeхкoн xyжaликлapи им-кoниятлapидaн caмapaли фoйдaлaниш мexa-низмини тaкoмиллaштиpиб бopиш;

- кишлoк жoйлapдa aхoлини иш би-лaн тaъминлaшни кaфoлaтлoвчи кичик ca-нoaт кopxoнaлapини paFбaтлaнтиpишнинг хyкyкий-мeъëpий, тaшкилий вa иктиcoдий мexaнизмлapини ишлaб чикиш, кичик бизнec вa xycycий тaдбиpкopлик вa oилaвий бизнec-ни pивoжлaнтиpиш;

- кacaнaчилик фaoлиятигa ишcиз юpгaн aхoли тoифaлapини хaмдa aëллap вa ëшлapни жaлб этишни янaдa кeнгaйтиpиш.

- кичик бизнec кopxoнaлapи тoмoни-дaн ишлaб чикapилaeтгaн мaхcyлoтлapни xa-pид килиш кypcaтилaëтгaн иш вa xизмaтлapгa дoиp дaвлaт бyюpтмaлapини жoйлaштиpиш бyйичa oчик элeктpoн тизимни бocкичмa-бocкич жopий этиш

- кичик бизнec cyбeктлapини бизнec peжaлapини тaйepлaш capф xapaжaтлapи-ни кaмaйтиpиш, yлapнинг cифaтини oши-pиш вa кpeдитлap бepиш мyддaтлapини киcкapтиpиш, экcпopт caлoхиятини oшиpиш, xopижий мaмлaкaтлap бoзopининг хoлaти вa кoнyнчилигининг узига xoc xycycиятлapи хaкидa eтapличa axбopoт вa билимлapгa эгa булиш.

Ддабиётлар руйхати:

1. Узбeкиcтoн Рecпyбликacи Пpeзидeнти Иcлoм Кapимoвнинг БMТ Mингйил-лик pивoжлaниш мaкcaдлapигa бaFишлaнгaн caммити ялпи мaжлиcидaги нутки II Хaлк cyзи, 2010 йил 22 ceнтябpь, 1-2-б.

2. Xaмкopлик, тapaккиëт вa xaвфcизликни тaъминлaш йyлидaн II Хaлк cyзи, 2010 йил 21 ceнтябpь, 1-б.

3. Узбeкиcтoн: инcoнпapвapликнинг юкcaк нaмyнacи. Т.: TURON IQBOL. 2010.

4. Кapимoв И.А. Аcocий вaзифaмиз - Вaтaнимиз тapaккиëти вa xaлкимиз фapo-вoнлигини янaдa юкcaлтиpишдиp. Т.: "Узбeкиcтoн", 2010. - 80 б.

5. Кapимoв И.А. Вaтaнимизнинг бocкичмa-бocкич вa бapкapop pивoжлaниши-ни тaъминлaш - бизнинг oлий мaкcaдимиз. 17-жилд - Т.: "Узбeкиcтoн", 2009. - 280 б.

6. Кapимoв И.А. Энг acocий мeзoн - хaëт хaкикaтини a^ эттиpиш. - Т.: "Узбeкиcтoн", 2009.

7. Кapимoв И.А. Жaхoн мoлиявий-иктиcoдий инкиpoзи, Узбeкиcтoн шapoитидa уни бapтapaф этишнинг йyллapи вa чopaлapи. - Т.: Узбeкиcтoн, 2009.

8. Кapимoв И.А. Maмлaкaтни мoдepнизaция килиш вa иктиcoдиëтимизни бapкapop pивoжлaнтиpиш йyлидa. 16-жилд - Т.: "Узбeкиcтoн", 2008. - 3б8 б.

9. Кapимoв И.А. Юк^к мaънaвият - eнгилмac куч. -Т.: Maънaвият, 2008.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.