Научная статья на тему 'Аҳоли бандлигига кўмаклашиш тадбирларини молиялаштириш масалалари'

Аҳоли бандлигига кўмаклашиш тадбирларини молиялаштириш масалалари Текст научной статьи по специальности «Экономика и бизнес»

CC BY
340
57
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Ключевые слова
АҳОЛИНИ ИШ БИЛАН ТАЪМИНЛАШ / ЯНГИ ИШ ЖОЙЛАРИНИ ЯРАТИШ / ЖАМОАТ ИШЛАРИНИ ТАШКИЛ қИЛИШ / КАСБГА ЙўЛЛАШ / ИШСИЗЛИК НАФАқАСИ / SUPPLY OF JOBS / СОЗДАНИЕ НОВЫХ РАБОЧИХ МЕСТ / CREATION OF NEW JOBS / ОРГАНИЗАЦИЯ ОБЩЕСТВЕННЫХ РАБОТ / ARRANGEMENT OF PUNLIC WORKS / ПРОФЕССИОНАЛЬНАЯ ОРИЕНТАЦИЯ / PROFESSIONAL ORIENTATION / ПОСОБИЯ ПО БЕЗРАБОТИЦЕ / UNEMPLOYMENT BENEFIT / ОБЕСПЕЧЕНИЕ НАСЕЛЕНИЯ РАБОТОЙ

Аннотация научной статьи по экономике и бизнесу, автор научной работы — Хажибакиев Шухрат Хўжаёрович

Мақолада аҳоли бандлигини таъминлашга қаратилган чора-тадбирлар ва уларни молиялаштириш масалалари муҳокама қилинган ҳамда бу борада долзарб фикр-мулоҳазалар билдирилган.В статье обсуждаются вопросы и меры по обеспечению занятости населения, финансирования этих мероприятий, а также актуальные направления действий.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

There is discussed in the article issues of supply of unemployed persons with jobs, arrangement of public works and financing of the actions. As well it is suggested an actual directions of actions in that regards.

Текст научной работы на тему «Аҳоли бандлигига кўмаклашиш тадбирларини молиялаштириш масалалари»

ХАЖИБАКИЕВ Шухрат Хужаёрович,

Мирзо УлуFбек номидаги Узбекистон Миллий университети «Иктисодиёт» факультети докторанти

АДОЛИ БАНДЛИГИГА КУМАКЛАШИШ ТАДБИРЛАРИНИ МОЛИЯЛАШТИРИШ МАСАЛАЛАРИ

УДК 331.526

ХАЖИБАКИЕВ Ш.Х. АЦОЛИ БАНДЛИГИГА КУМАКЛАШИШ ТАДБИРЛАРИНИ МОЛИЯЛАШТИРИШ МАСАЛАЛАРИ

Маколада ах,оли бандлигини таъминлашга каратилган чора-тадбирлар ва уларни молиялаштириш масалалари мух,окама килинган х,амда бу борада долзарб фикр-мулох,азалар билдирилган.

Таянч иборалар: ах,олини иш билан таъминлаш, янги иш жойларини яратиш, жамоат ишларини ташкил килиш, касбга йуллаш, ишсизлик нафакаси.

ХАЖИБАКИЕВ Ш.Х. ВОПРОСЫ ФИНАНСИРОВАНИЯ МЕРОПРИЯТИЙ ПО СОДЕЙСТВИЮ ОБЕСПЕЧЕНИЯ ЗАНЯТОСТИ НАСЕЛЕНИЯ

В статье обсуждаются вопросы и меры по обеспечению занятости населения, финансирования этих мероприятий, а также актуальные направления действий.

Ключевые слова: обеспечение населения работой, создание новых рабочих мест, организация общественных работ, профессиональная ориентация, пособия по безработице.

КНАЛВАКIEV SH.H. THE ISSUES OF UNEMPLOYED PERSONS SUPPLY WITH JOBS SUPPORTING AND FINANCING OF THE ACTIONS

There is discussed in the article issues of supply of unemployed persons with jobs, arrangement of public works and financing of the actions. As well it is suggested an actual directions of actions in that regards.

Keywords: supply of jobs, creation of new jobs, arrangement of punlic works, professional orientation, unemployment benefit.

ИКТИСОД ВА МОЛИЯ / ЭКОНОМИКА И ФИНАНСЫ 2017, 12

Дуоли бандлигини, айницса, ёшлар ва аёллар бандлигини таъмин-лаш масаласи мамлакатимизни ижтимоий-ицтисодий ривожлан-тиришнинг энг устувор вазифаларидан бири уисобланади. Меунат цилиш ууцуци ва бу ууцуцнинг амалга оширилиши масаласи - давла-тимизнинг бугунги ва келажакдаги циёфасини белгиловчи, мамлака-тимизнинг халцаро обру-эътиборини таъминлайдиган, инсоннинг бевосита манфаатларига дахлдордир.

Шу нуктаи назардан, ишсизлик муаммоси ва уни хал килиш, мехнат килиш хукукларини амалда таъминлаш хисобига амалга оширилиши зарурий конуниятдир. Ахолини иш билан таъминлаш ва бандлик масалалари давлат учун ижтимоий-иктисодий, сиёсий ахамиятга эга булиб, мам-лакатнинг тараккиёт даражаси, баркарорлик, фукаролар энг мухим хукукларининг амалга оширилиши ушбу муаммо амалда кандай хал этил-ганлигига боFликдир.

Давлатимиз рахбари Ш.Мирзиёевнинг бандлик масаласини хал килишнинг бутун тизи-мини узгартириш буйича комплекс рахбарияти, хокимлар ва уларнинг биринчи уринбосарлари шахсий маъсулиятини оширишни мухим вазифа сифатида кайд этганлари хам бежизга эмас1. Шу билан боFлик холда 2017 йилда бандлик сохасида давлат сиёсатини янада такомиллаштириш, банд булмаган ахолини, айникса, ёшларни ишга жой-лаштириш буйича чора-тадбирлар самарадорли-гини ошириш, мехнат хукукларини химоя килиш ва мехнат мухофазасини кучайтириш, ахоли бандлигини таъминлаш буйича мувофиклаштирилган самарали ишларни амалга оширишда давлат ва хужалик бошкаруви органлари, махаллий ижро хокимияти органларининг масъулиятини тубдан кучайтиришга хизмат килувчи катор карор2 ва фармонлар3 кабул килинди. Давлат органлари ахолини иш билан таъминлашга каратилган кенг камровли ташкилий, иктисодий ва хукукий чора-

1 Мирзиёев Ш. Танкидий тахлил, катъий тартиб-интизом ва шахсий жавобгарлик - хар бир рахбар фаолиятининг кундалик коидаси булиши керак. Т.: «Узбекистон», 36-б.

2 Узбекистон Республикаси Президентининг 06.05.2017 й. «Ахоли бандлигини таъминлаш буйича олиб борила-ётган ишлар натижадорлиги ва самарадорлигини оширишда махаллий ижро хокимияти ва иктисодий ком-плекснинг худудий органлари рахбарларининг шахсий масъулиятини ошириш чора-тадбирлари туFрисида»ги N ПК.-2960-сон Карори.

3 Узбекистон Республикаси Президентининг 24.05.2017 й. «Бандлик сохасида давлат сиёсатини янада такомиллаштириш ва мехнат органлари фаолияти самарадорлигини тубдан ошириш чора-тадбирлари туFрисида»ги N ПФ-5052-сон Фармони.

тадбирларни амалга оширмокдалар ва бу борада маълум кафолатларни такдим килмокдалар. Берилган кафолатлар тегишли молиялаштириш билан таъминланиши зарур булган мажбурият-ларни давлат зиммасига юклашдан иборат. Ахоли бандлигига кумаклашиш ва ишсизларни ижти-моий мухофаза килиш тадбирлари Узбекистон Республикасининг харажат мажбуриятлари хисобланади. Келтирилган тадбирларни молия-лаштиришнинг кушимча маблаFлари бюджетдан ташкари манбалар хисобидан олиниши хам мум-кин.

Ишсизликни пасайтиришга каратилган фао-лиятни молиявий таъминлаш республикани ижтимоий-иктисодий ривожлантириш хозирги боскичининг мухим ижтимоий-иктисодий муам-моларидан биридир. Иктисодий инкироз бошла-ниши билан у мухим ахамиятга эга булди хамда чукур илмий тадкик этишга, шу асосда ишсиз-ликнинг, мехнат бозоридаги ^изликнинг олдини олишга каратилган чора-тадбирларни молиялаштириш буйича амалий тавсиялар ишлаб чикиш ва хар томонлама тахлил килишга мухтождир.

Хозирги пайтда Узбекистонда ишсизлик табиий даражада, уларнинг сони 2016 йилда 724,0 минг кишини ташкил этди (1-жадвал).

Тахлиллар, 2010-2016 йилларда ишсизлик даражаси аёллар орасида эркакларга караганда пасай-ганлигини курсатмокда. Жумладан, 2010 йилда аёллар орасида ишсизлик даражаси 6,3%ни ташкил этиб, уларнинг улуши жами ишсизлар тарки-бида 53,7%га тенг булгани холда 2016 йилда аёллар ишсизлиги 5,0% даражасида баркарорлашди ва жами ишсизлар таркибидаги улуши 43,8%га кадар кискарди.

2005 йилдан бошлаб, Узбекистонда ишсиз-ликни хисоблаш Халкаро мехнат ташкилоти (ХМТ) методикаси буйича амалга оширилмокда, шун-дан келиб чикиб, «расмий ишсизлик даражаси» тушунчаси кулланилмаяпти. Бирок жахон молиявий - иктисодий инкирози куплаб иктисодий фао-лият турларида ишлаб чикаришнинг пасайишини келтириб чикарди.Жахон молиявий-иктисодий

ИКТИСОД ВА МОЛИЯ / ЭКОНОМИКА И ФИНАНСЫ 2017, 12

1-жадвал. Узбекистонда ишсизлар сони ва ишсизлик даражаси1

йиллар Ишсизлар сони, минг киши Ишсизлик даражаси, фоиз хисобида

Жами Шу жумладан Жами Шу жумладан

аёллар эркаклар Аёллар Эркаклар

2010 658,2 353,4 304,8 5,4 6,3 4,6

2011 622,4 274,7 347,7 5,0 4,8 5,1

2012 626,3 275,4 350,9 4,9 4,7 5,0

2013 639,7 281,1 358,6 4,9 4,7 5,0

2014 687,0 301,5 385,5 5,1 4,9 5,2

2015 709,4 311,2 398,2 5,2 5,0 5,3

2016 724,0 317,5 406,5 5,2 5,0 5,3

инкирозининг салбий окибатлари жамият хаётининг турли сохаларига уларнинг ташки иктисодий фаолиятга боFликлигига кура, кириб бормок,да. Хорижий хамкорларнинг харид лаёк,ати пасайиши билан боFликl равишда, миллий товар-ларимизга жахон бозорида нархларнинг тушиб кетиши экспортер корхоналаримиз иктисодий фаолитига салбий таъсир курсатмокда.

Бандликка кумаклашиш марказларига иш кидириб, мурожаат этган жами шахсларнинг ишга жойлаштирилиш даражаси 94,7% ни ташкил этди. Умуман олганда, Узбекистан Республикаси Мехнат вазирлигининг ХМТ методологияси буйича амалга оширилган хисоб-китобларига кура, республи-кадаги ишсизлик даражаси 2017 йил 1 январь холатига 5,2% ни ташкил этди. Ишсизлик даража-сининг энг юкори курсаткичлари Андижон (5,6%), Самарканд (5,7%), Сурхондарё (5,6%), ФарFона (5,5) ва Хоразм (5,5%) вилоятларида кайд этилди2.

Молиявий инкироз, биринчи навбатда, иктисодиётнинг реал секторига таъсир курсатади. Шундан келиб чик,иб, республикамизда инкирозга карши чоралар дастури доирасида курилган чора-лар корхоналарнинг молиявий ахволини яхши-лашга хамда уларнинг бандлигини сак,лаб туриш оркали ик,тисодиётдаги ок,ибатларини юмшатиш хамда мехнат бозоридаги жиддий тебранишлар олдини олиш, оммавий ишсизлик билан бир каторда, иш хаки туламаслик, иш берувчининг ташаббусига кура, хаки туланмайдиган таътилга чикиш каби мехнат конунчилигининг бузилиши

1 Труд и занятость в Узбекистане. -Т.: ООП Государственного Комитета Республики Узбекистан по статистике, 2013. С.40; Узбекистонда мехнат ва бандлик. - Т.: Узбекистан Респуликаси Давлат статистика кумитаси Тезкор матбаа ва техник хизмат курсатиш булими, 2017. 40-б.

2 Узбекистан ик,тисодиёти ахборот-тахлилий бюллетень 2016 йил январь-декабрь. Иктисодий тадкикотлар

маркази. -Т.: «SEAL MAG» ЁАЖ КК, 2017. 14-б.

ёки тулик,сиз иш кунига утказилиши билан боFлик1 муаммоларнинг олдини олишга эришилмокда.

Ишсизлик жиддий давлат муаммоси булиб, макроиктисодий бекарорлик курсаткичи сифа-тида чикади, давлат унга карши кураш чорала-рини куриши зарур булиб, улар катта молиялаш-тиришни талаб к,илади. Узбекистан Республикаси хукумати томонидан хар йили республика ва худудлар микёсида кабул килинаётган Давлат бандлик дастурлари ишлаб чикилади ва Олий Мажлис Сенати томонидан тасдик,ланади. Жумла-дан, 2016 йил давомида 725,7 минг кишининг иш билан бандлиги таъминланди, жумладан саноатда 130,7 минг, хизматлар сохасида 69,5 минг, к,ишлок, хужалигида 55,5 минг, фаолиятсиз корхоналар фаолиятини кайта тиклаш хисобига 44,3 минг, курилишни ривожлантириш ва инфратузилмага оид лойихаларни амалга ошириш хисобига 83,6 минг ва якка тартибдаги тадбиркорликни ривожлантириш хисобига 141,3 минг иш уринлари яра-тилди3. 2017 йилги Бандлик дастурига мувофик, эса, 389,3 минг нафар фукароларнинг янгидан ташкил этиладиган доимий ва баркарор иш уринларида бандлигини таъминлаш вазифаси куйилди. Саноат, курилиш ва хизмат курсатиш сохасида яратила-ётган иш жойларининг замонавийлиги, уларнинг нуфузи ва энг асосийси, иш хакларининг юкорилигига катта ахамият берилмокда.

Давлат томонидан амалга оширилаётган чора-тадбирларнинг асосий йуналишлари куйидагиларни уз ичига олади:

- кичик бизнес ва хусусий тадбиркорлик, хизмат курсатиш ва касаначилик сохаларини куллаб-кувватлаш ва ривожлантиришни раFбатлантириш, ишлаб чикариш ва ижтимоий инфратузилмани янада ривожлантириш буйича кенг куламли ишлар амалга оширилмокда. Банд-

3 Уша манба. 13-б.

ИКТИСОД ВА МОЛИЯ / ЭКОНОМИКА И ФИНАНСЫ 2017, 12

ликни оширишда янги иш жойларини яратиш-даги бугунги энг мухим хал килувчи масала кичик бизнес ва хусусий тадбиркорликни ривожлан-тириш, уларга кенг имконият ва имтиёзлар таш-кил килиб беришдир. Бу нафакат ижтимоий ночорликни камайтиришга, балки иктисодиётни соFломлаштиришга каратилган ягона тизимли тад-бир вазифасини бажармокда. Мазкур йуналишда катта имкониятларни туFдирадиган омил - давла-тимиз рахбари томонидан 2015 йил 15 майда кабул килинган «Хусусий мулк, кичик бизнес ва хусусий тадбиркорликни ишончли химоя килишни таъ-минлаш, уларни жадал ривожлантириш йулидаги тусикларни бартараф этиш чора-тадбирлари туFрисида» ги ПФ-4725-сонли Фармони билан киритилган имтиёзлардир. Масалан, якка тартибда мехнат фаолияти билан шуFулланувчиларга учта-гача ходим ёллаш хукуки берилиши иш берувчи учун хам, ишга жойлашувчи учун хам улкан имко-ниятлар беради. Жумладан, 2017 йилда бандлик дастури доирасида якка тартибдаги тадбиркорликни ривожлантириш, улар томонидан мехнат шартномалари асосида кушимча ходимларни ёллаш хисобига - 97,7 минг кишининг бандли-гини таъминланаш режалаштирилган;

- бизнесга кредит ажратиш. Кичик бизнес ва хусусий тадбиркорлик субъектларини банк кредит-лари оркали куллаб-кувватлаш чора-тадбирлари мехнат бозорининг ривожланишига катта ёрдам бермокда. Жумладан, 2016 йилда бандлик дастури доирасида кичик бизнес ва хусусий тадбиркорлик субъектларига тижорат банклари томонидан 15,8 трлн. сумдан ортик маблаF йуналтириш белгилан-ган. Бу эса 2016 йилга нисбатан 25%га купдир1. Бунда кредит олишнинг асосий шарти - нафакат узи учун, балки бошка расмий руйхатга олинган ишсизларни ёки тенгдошларини иш билан таъ-минлашдир. Бу тадбир ишсизлар орасида талаб килинган хисобланади, чунки кредит ресурс-лари учун фоиз ставкаси жуда паст хамда кичик бизнес ва хусусий тадбиркорлик учун амалда кулайликларни таъминлайди;

- уй ме^натининг, энг аввало, корхоналар билан мехнат шартномаларига асосланган каса-начилик мех,нати, х,унармандчилик ва оилавий тадбиркорликни ривожлантириш. 2016 йилда ушбу йуналишда 142,9 минг нафар фукароларнинг бандлиги таъминланиши кузда тутилган. Бун-

1 Узбекистон Республикаси Олий Мажлис Конунчилик палатасининг 2016 йил 28 октябрдаги 629-Ш-сонли карори.

дан ташкари, давлат томонидан фукароларнинг бандлигини таъминлаш, шунингдек, касбга кайта укитиш, хак туланадиган жамоат ишла-рига жалб килиш хамда ижтимоий мухофазага мухтож фукароларни захира (квота) килинган иш уринларига ишга жойлаштириш чоралари курилмокда.

- доимий иш хакидан ажралган фукаролар учун жамоат ишларини ташкил к,илиш. Кучаларни тозалаш, худудларни ободонлаштириш, жамоат транспортига хизмат курсатиш, маданий ёдгорликларни таъмирлаш ижтимоий мехнатнинг энг оммавий турлари хисобланади. Бунда курилиш ва йулларни таъмирлаш каби мухим тадбирлар хам катта урин тутмокда. Бунда мунтазам банд киладиган узок муддатли ишлар урнига хозирги пайтда ишсизларни вактинчалик ишлар билан банд килишга уринилмокда. Натижада ишсизлар ишсизлик нафакаси олишни афзал курган холда жамоат ишларига харакат килмайдилар;

- ишсизлик нафацаси. Ишсизлик нафакаси белгиланган тартибда ишсиз деб топилган шах-сларга улар ахолини иш билан таъминлаш давлат хизматида руйхатдан утган кунларидан бош-лаб тайинланади. Ишсизлик нафакаларини олиш хукуки иш билан таъминлаш давлат хизматида руйхатдан утган пайтдан бошлаб кечи билан ун биринчи кундан кейин кучга киради ва ишга жойлаштириш масаласи хал этилгунга кадар амал килиб туради. Ишсизлик нафакаларини тулаш мухлати ишидан ва иш хакидан махрум булган ёки узок (бир йилдан ортик) танаффусдан кейин мехнат фаолиятини тиклашга харакат килаётган шахслар учун ун икки ойлик давр мобайнида 26 календарь хафтасидан, илгари ишламаган, биринчи бор иш кидираётган шахслар учун эса 13 календарь хафтасидан ошмаслиги керак. Ишсиз нафака олиш даврида фаол иш кидириши ва хар икки хафтада камида бир марта иш билан таъминлаш давлат хизматларида йукламадан утиши керак. Бу тадбирлар жамиятдаги ижтимоий босимни камайтиради, аммо ишсизлик билан курашишда ёрдам бермайди, ишлашга булган раFбатни пасай-тиради. Ошган нафакалар ахолининг иктисодий фаолрок гурухларига юкламалар яратади, улар-нинг солик ажратмалари хисобига ижтимоий туловларини шакллантиради;

- талабаларга ёрдам. Олий укув юртлари битирувчилари учун стажировкаларни ташкил килиш мехнат бозорида кескинликни пасайтириш тадбирларидан бири хисобланади. Узбекистон

ИКТИСОД ВА МОЛИЯ / ЭКОНОМИКА И ФИНАНСЫ 2017, 12

Республикаси Президентининг 2010 йил 28 июл-даги «Таълим муассасаларининг битирувчиларини тадбиркорлик фаолиятига жалб этиш борасидаги кушимча чора-тадбирлар туFрисида» ги Фармо-нига кура, кичик бизнес ва хусусий тадбиркор-ликни ривожлантиришни янада раFбатлантириш, ёшларни, авваламбор, касб-хунар коллежлари, академик лицейлар ва олий таълим муассаса-лари битирувчиларини тадбиркорлик фаолиятига кенг жалб этиш учун кулай шарт-шароитлар яра-тиш буйича амалий вазифалар белгиланди. Шу боисдан хам бугунги кунда микрофирмалар ва кичик корхоналар томонидан республиканинг касб-хунар коллежлари, академик лицейлари ва олий таълим муассасалари битирувчилари билан мехнат шартномалари тузилганда, банд ходим-ларнинг уртача йиллик сони к,онун хужжатларида белгиланган чекланган нормативдан купи билан 20% оширилган холларда микрофирма ва кичик корхоналар учун назарда тутилган имтиёзлар, кафолат ва хукуклар сак,ланиб к,олмок,да. Бундан ташкари, академик лицейларнинг йуналишлари к,айта куриб чик,илиб, унинг битирувчиларига сер-тификатлар бериш кузда тутилмокдаки, бу улар-нинг ишга жойлашишларига маълум кафолатлар такдим этади. Битирувчиларга уз бизнесини таш-кил этиш ва юритишга тижорат банклари томонидан имтиёзли микрокредитлар ажратиш ама-лиётини давом эттириш, 2017 йилда 24 мингдан ортик битирувчига 300 млрд. сумдан ортик ёки 2016 йилга нисбатан 25 фоизга куп маблаFлари йуналтириш белгиланган1;

- ^айта у^итиш. Давлат иш билан таъминлаш хизматида руйхатдан утган ва ишсизлик мак,омини олган шахсларни касбга ургатиш, уларнинг мала-касини ошириш ва к,айта тайёрлаш иш билан таъминлаш давлат хизматларининг йулланмалари буйича укув юртларида иш билан таъминлашга кумаклашиш жамFармасида ана шу максадлар учун кузда тутилган маблаFлар хисобидан амалга оширилади. Узбекистон Республикасининг «Ахолини иш билан таъминлаш туFрисида» ги Конунининг 27-моддасида санаб утилган шах-слардан ташк,ари, ишидан ва иш хакидан махрум булган, иш билан таъминлаш давлат хизмати томонидан руйхатга олинган, к1арамоFида вояга етма-ган болалари ва бошк,а кишилар булган шахсларга касб урганиш, малакасини ошириш ёки кайта

1 Узбекистон Республикаси Олий Мажлис Конунчилик палатасининг 2016 йил 28 октябрдаги 629-Ш-сонли карори.

тайёргарликдан утиш даврида эски иш жойидаги уртача ойлик иш хак,ининг 75% идан (к1арамоFида болалари ва бошк,а кишилар булмаганда эса 50% идан) кам булмаган, бирок, Узбекистон Республикаси конунларида белгиланган энг кам иш хаки микдоридан кам булмаган ва республикада тар-киб топган уртача иш хакидан ортик булмаган микдорда стипендия туланади2. Бундан ташкари урта махсус, касб-хунар маълумотига эга булган ишсиз ва вактинча банд булмаган, шу жумладан доимий ишга эга булмаган шахсларни мехнат бозорида талаб юкори булган мутахассислик ва касблар буйича — 1 йилгача булган муддатда касб-хунарга бепул кайта тайёрлаш ва малакасини ошириш тартиби белгилаб куйилган.3

Ушбу тадбирлар мухим ва катта микдорда молиявий ресурсларни талаб килади. Молия-лаштириш етарли булмаган вазиятда куриб чикилган харакатлардан кузланган самарани олиш кийин. Шу сабабли давлат ахоли бандли-гига кумаклашиш ва ишсиз фукароларни ижти-моий куллаб-кувватлаш дастурларини молиялаш-тириш манбаларини тизимли излаши зарур. Иш берувчилар хозирги вак,тда бу максадга ажратма-ларни амалга оширмайдилар. Илгари к,айд этил-ганидек, бу Узбекистоннинг харажат мажбурият-лари хисобланиб, давлат бюджети так,чиллигини молиялаштириш манбалари ва уз даромадлари хисобига бажарилади.

Мехнат бозори конунларининг таъсирида ахоли бандлигига кумаклашиш сохасидаги давлат сиё-сати куйидаги йуналишларда аниклаштирилган:

- мехнат ресурсларини ривожлантириш ва уларнинг харакатчанлиги заруратини эътироф этиш;

- амалдаги ва янгитдан яратилаётган иш уринларини сак,ловчи иш берувчиларни куллаб-кувватлаш;

- фукароларнинг мехнат ва тадбиркорлик ташаббусларини куллаб-кувватлаш, уларнинг ишлаб чикариш, ижодий лаёкатларини ривож-лантиришга кумаклашиш;

- ахоли бандлиги сохасидаги сиё-сатни иктисодий ва ижтимоий сиёсатнинг

2 Узбекистон Республикасининг «Ахолини иш билан таъминлаш туFрисида» ги 1998 йил 1 майдаги 616-1-сон Конунининг 27-моддаси.

Узбекистон Республикаси Вазирлар Махкамасининг Узбекистон Республикаси худудларида ишсиз фукароларни касб-хунарга укитиш марказларини таш-кил этиш чора-тадбирлари туFрисида»ги 2017 йил 10 апрель, 199-сон карори.

ИКТИСОД ВА МОЛИЯ / ЭКОНОМИКА И ФИНАНСЫ 2017, 12

бошка йуналишларидаги фаолият билан мувофиклаштириш.

Узбекистан Республикаси хукумати уртанча синфнинг вужудга келиши ва ривожланишига, Узбекистонда фукаролик жамияти таркибининг шаклланишига олиб келадиган узини-узи бандли-гини таъминлаш сингари илFор турларини ривож-лантиришга каратилган чора-тадбирларни олиб боради. Бундан ташкари, ахоли бандлигига сама-рали кумаклашиш, иш берувчиларнинг кадрларга булган эхтиёжларини кондириш учун мехнат ва бандлик хизмати хамда хусусий кадрлар агент-ликлари каби замонавий мехнат бозори инфра-тузилмаси таркибий кисмларининг хамкорлиги катта ахамият касб этади.

Хотима урнида шуни таъкидлаш жоизки, дав-латнинг фаол иштирокисиз, етарли бюджет моли-ялаштиришисиз хамда иш берувчиларнинг иштирокисиз ахоли бандлигига кумаклашиб булмайди. Фикримизча, давлат ижтимоий сиёсатининг маз-кур сохасида иш берувчилар вакиллари билан биргаликда ва тармок касаба уюшмалари иштиро-кида ахоли бандлигига кумаклашиш тадбирларини амалга ошириш буйича ягона давлат сиёсатини ишлаб чикиш ва унинг асосида корпоратив ижтимоий дастурларни молиялаштириш манбаларини белгилаган холда мувофиклаштириш максадга мувофикдир.

Адабиётлар руйхати:

1. Мирзиёев Ш. Танкидий тахлил, катъий тартиб-интизом ва шахсий жавобгарлик - хар бир рахбар фаолиятининг кундалик коидаси булиши керак. Т.: «Узбекистон», 103 б.

2. Узбекистон Республикасининг «Ахолини иш билан таъминлаш туFрисида» ги Конун. 1998 й. 1 май 616-1-сон.

3. Узбекистон Республикаси Президентининг «Ахоли бандлигини таъминлаш буйича олиб борилаётган ишлар натижадорлиги ва самарадорлигини оширишда махаллий ижро хокимияти ва иктисодий комплекснинг худудий органлари рахбарларининг шахсий масъу-лиятини ошириш чора-тадбирлари туFрисида»ги Карори. 2017 й. 6 май N ПК-2960-сон.

4. Узбекистон Республикаси Президентининг «Бандлик сохасида давлат сиёсатини янада такомиллаштириш ва мехнат органлари фаолияти самарадорлигини тубдан ошириш чора-тадбирлари туFрисида»ги Фармони. 2017 й. 24 май N ПФ-5052-сон.

5. Узбекистон Республикаси Вазирлар Махкамасининг Узбекистон Республикаси худудларида ишсиз фукароларни касб-хунарга укитиш марказларини ташкил этиш чора-тадбирлари туFрисида»ги 2017 йил 10 апрель, 199-сон карори

6. Узбекистон Республикаси Олий Мажлис Конунчилик палатасининг 2016 йил 28 октяб-рдаги 629-111-сонли карори.

7. Труд и занятость в Узбекистане. - Т.: ООП Государственного Комитета Республики Узбекистан по статистике, 2013.

8. Узбекистонда мехнат ва бандлик. - Т.: Узбекистон Респуликаси Давлат статистика кумитаси Тезкор матбаа ва техник хизмат курсатиш булими, 2017.

9. Узбекистон иктисодиёти ахборот-тахлилий бюллетень 2016 йил январь-декабрь. Иктисодий тадкикотлар маркази. -Т.: «SEAL MAG» ЁАЖ КК, 2017.

ИКТИСОД ВА МОЛИЯ / ЭКОНОМИКА И ФИНАНСЫ 2017, 12

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.