Научная статья на тему '2008 йилги миллий ҳисоблар тизими андазаларидаги таркибий ўзгаришлар ва уларни мдҳ мамлакатларининг статистикасида қўллаш истиқболлари'

2008 йилги миллий ҳисоблар тизими андазаларидаги таркибий ўзгаришлар ва уларни мдҳ мамлакатларининг статистикасида қўллаш истиқболлари Текст научной статьи по специальности «Экономика и бизнес»

CC BY
138
32
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Ключевые слова
миллий ҳисоблар тизими / активлар ва пассивлар баланси / номолиявий активлар / тўлов баланси / ялпи ички маҳсулот / холдинг фойда. / system of national accounting / balance sheet / balance of payments / non- financial assets / gross domestic product / holdings gain.

Аннотация научной статьи по экономике и бизнесу, автор научной работы — Мырзанов Бердақ Жолдасбаевич

Мақолада миллий ҳисоблар тизимининг 2008 йилги андазасидаги асосий ўзгаришлар ва уларни МДҲ мамлакатлари статистика амалиётига жорий этиш муаммолари келтирилган.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

STRUCTURAL CHANGES IN THE SYSTEM STANDARD OF NATIONAL ACCOUNTS 2008 AND PROSPECTS FOR THEIRATION IN STATISTICAL PRACTICE OF CIS COUNTRIES

The article describes the main changes in the standard system of national accounts 2008 and the problems of their implementation in statistical practice of CIS countries.

Текст научной работы на тему «2008 йилги миллий ҳисоблар тизими андазаларидаги таркибий ўзгаришлар ва уларни мдҳ мамлакатларининг статистикасида қўллаш истиқболлари»

Мырзанов Б.

К,орак,алпок, давлат университети

2008 ЙИЛГИ МИЛЛИЙ ЩОБЛАР ТИЗИМИ АНДАЗАЛАРИДАГИ ТАРКИБИЙ УЗГАРИШЛАР ВА УЛАРНИ МД^ МАМЛАКАТЛАРИНИНГ СТАТИСТИКАСИДА КУЛЛАШ ИСТИ^БОЛЛАРИ

МЫРЗАНОВ Б. 2008 ЙИЛГИ МИЛЛИЙ ЦИСОБЛАР ТИЗИМИ АНДАЗАЛАРИДАГИ ТАРКИБИЙ УЗГАРИШЛАР ВА УЛАРНИ МДЦ МАМЛАКАТЛАРИНИНГ СТАТИСТИКАСИДА ЦУЛЛАШ ИСТИЦБОЛЛАРИ

Маколада миллий х,исоблар тизимининг 2008 йилги андазасидаги асосий узгаришлар ва уларни МДХ, мамлакатлари статистика амалиётига жорий этиш муаммолари келти-рилган.

Таянч иборалар: миллий х,исоблар тизими, активлар ва пассивлар баланси, номолия-вий активлар, тулов баланси, ялпи ички мах,сулот, холдинг фойда.

МЫРЗАНОВ Б. СТРУКТУРНЫЕ ИЗМЕНЕНИЯ В СТАНДАРТАХ СИСТЕМЫ НАЦИОНАЛЬНЫХ СЧЕТОВ 2008 ГОДА И ПЕРСПЕКТИВЫ ИХ ПРИМЕНЕНИЯ В СТАТИСТИЧЕСКОЙ ПРАКТИКЕ СТРАН СНГ

В статье изложены основные изменения в стандарте системы национальных счетов 2008 года и проблемы их внедрения в статистическую практику стран СНГ.

Ключевые слова: система национальных счетов, баланс активов и пассивов, нефинансовые активы, платёжный баланс, валовой внутренний продукт, холдинговая прибыль.

MIRZANOV B. STRUCTURAL CHANGES IN THE SYSTEM STANDARD OF NATIONAL ACCOUNTS 2008 AND PROSPECTS FOR THEIRATION IN STATISTICAL PRACTICE OF CIS COUNTRIES

The article describes the main changes in the standard system of national accounts 2008 and the problems of their implementation in statistical practice of CIS countries.

Keywords: system of national accounting, balance sheet, balance of payments, non-financial assets, gross domestic product, holdings gain.

ИКТИСОД ВА МОЛИЯ / ЭКОНОМИКА И ФИНАНСЫ 2015, 12

Миллий уисоблар тизими ижтимой соуа ва ицтисодиёт, жамиятдаги институционал секторлар ва тармоцлар учун %ам статистик маълумотларни олиш ва тацлил цилиш имкониятини назарда тутади. У жамиятда руй бера-ётган узгаришларни мицдорий улчаш, циёсий ва сифат курсаткичларини тацлил цилиш имконларини яратади.

Миллий х,исоблар тизими (МХ.Т) мамла-катнинг иктисодий ривожланиши ва бой-лиги курсаткичларини макроиктисодий даражада умумлаштириш ва тах,лил килиш учун концептуал ва статистик асосни яратади. Асосий х,исоблар ишлаб чикариш, истеъмол, сармоянинг жамFарилиши, да-ромадларнинг таксимланиши ва улардан фойдаланишни акс эттиради. Активлар ва пассивлар баланси миллий бойликнинг барча таркибий кисмлари - номолиявий, молиявий активлар ва мажбуриятлар, та-биий ресурслар ва бошкалар туFрисидаги маълумотларни умумлаштириш имконини беради.

1953 йилги МХ.Т халкаро даражада тан олинган дастлабки стандарт эди. Кейин-чалик у 1968 ва 1993 йилларда янгиланди. Миллий х,исоблар стандарти у ёки бу даражада мажбурий булган шартли коидаларни узида мужассам этади. Масалан, ишлаб чикариш чегараси туFрисидаги коида ундан уй хужаликлари томонидан уз эх,тиёжлари учун фойдаланиладиган хизматларнинг курсатилишини истисно этади; уз навбати-да, активлар чегараси туFрисидаги коида улардан уй хужаликлари томонидан ушбу хизматларни курсатиш учун фойдаланиладиган товарларни, х,атто улардан куп йиллар мобайнида фойдаланиш мумкин булса-да, чикариб ташлайди. Шунингдек, активлар чегараси туFрисидаги коида ушбу активлардан инновация, реклама, кадрлар тайёрлаш харажатлари каби келгусида улардан фойда олиш кутилаётган харажат-ларни х,ам чикариб ташлайди.

Иктисодиёт ва жамиятнинг ривожланиши билан илгариги шартли коидалар мос келмай колади, методология ва назарий концепциялар, фойдаланувчилар эх,тиёж-

ларида узгаришлар юз беради ва шунинг учун миллий х,исоблар стандартлари вакти-вакти билан янгиланиб туриши лозим. 1993 йилда МХ.Т тубдан янгиланганидан кейин БМТ Статистика кумитаси кичик, лекин тез-тез янгиликлар киритишнинг максадга мувофиклиги туFрисида карор кабул килди, лекин бу карор амалга оширилмади ва шунинг учун бошка йирик янгилашни амалга ошириш зарурати туFилди.

Ушбу зарурат сунгги 20 йил мобайнида иктисодиётда ишлаб чикариш жараёнлари-да ахборот ва коммуникацион технология-лар ролининг ошиши билан боFлик катта узгаришлар юз берганлиги, номоддий активлар ва хизматлар ролининг ошганли-ги, миллий иктисодий тизимларнинг гло-баллашганлиги ва ижтимоий ислох,отлар туфайли юзага келди. Мазкур узгаришлар таснифлаш кисмида х,ам, статистик тек-ширувлар ва макроиктисодий статистика-ни шакллантириш учун концептуал асос сифатида фойдаланиладиган назарий коидаларда х,ам статистик маълумотларни шакллантириш сох,асидаги тузатишларни талаб килади.

1993 йилги МХ,Тни янгилаш жараёни расман 2009 йилнинг март ойида них,оясига етди, ушанда янгиланган версия БМТ Статистика кумитаси томонидан маъкулланди. Унга «2008 йилги миллий х,исоблар тизими» номини бериш тавсия этилган.

Узгаришлар МХ,Тнинг деярли барча булимларини камраб олди, лекин асосан улар номолиявий активлар, молиявий хизматлар ва молиявий воситалар, тулов баланси, давлат бошкаруви сектори ва давлат сектори билан боFлик булимларда жамлан-ган. Бошкача айтганда, аксарият тавсиялар иктисодиётнинг глобаллашуви, молиявий

ИКТИСОД ВА МОЛИЯ / ЭКОНОМИКА И ФИНАНСЫ 2015, 12

воситалардаги инновациялар, бойлик ман-баларига х,амда хусусий ва давлат сектори-нинг карзига булган к,изик,ишнинг ошиши-ни тавсифловчи иктисодий бирликларга ва операцияларга тааллукли. Тавсиялар бир кисмининг амалга оширилиши, ишлаб чикариш, истеъмол, жамFаришнинг айрим жих,атларини акс эттиришдаги узгаришлар муносабати билан тизимининг ялпи ички мах,сулот (ЯИМ) ва омонат каби асосий воситаларининг узгаришига олиб келади. Бошк,а тавсиялар асосий курсаткичларга дахлдор эмас, лекин таърифлар ва тасниф-ларни ривожлантириб, уларга аник,ликлар киритган.

Аксарият мамлакатлар барча ушбу тав-сияларни дарх,ол амалга оширмаса-да, х,озирданок 2008 йилги МХ,Тни жорий килишда узгаришлар кандай куринишга эга булиши ва миллий х,исоблар курсаткичлари учун уларнинг ок,ибатлари кандай були-шини тасаввур килиш фойдадан х,оли бул-майди, деб х,исоблаймиз.

2008 йилги МХТ коидаларининг МДХ, мамлакатларининг статистика хизматла-ри томонидан жорий этилишида ЯИМ-дан фойдаланиш х,ажми ва таркибига таъ-сири нуктаи назаридан илмий-тадкикот фаолияти ва кУPол-яроF харид килиш ха-ражатлари талкинидаги узгаришлар энг мух,им х,исобланади. Фраскати куллан-масига мувофик, илмий-тадкикот фаолияти «билимлар, шу жумладан инсон, ма-даният ва жамият туFрисидаги билимлар зах,ирасини бойитиш х,амда ушбу билимлар зах,ирасидан уни куллашнинг янги имко-ниятларини кашф этиш учун фойдаланиш мак,садида мунтазам асосда бажарила-диган ижодий иш сифатида» таърифла-нади. Илмий-тадкикот фаолиятининг на-тижаси четдан буюртмалар буйича ва уз кучлари билан, бозор ва нобозор ишлаб чик,арувчилар томонидан амалга ошири-ладиган тадкикотлар ва ишланмаларни уз ичига олади.

1993 йилги МХ,Тда илмий-тадкикот фаолияти натижасидан фойдаланиш оралик, истеъмол сифатида акс этади, бунинг натижасида ЯИМга етарлича бах,о берил-маслиги урин тутади. Уз навбатида, илмий-тадкикот фаолияти натижалари (билимлар зах,иралари) келгусидаги иктисодий усишнинг асосий омили х,исобланишига карамай, улар асосий сармоянинг ялпи жамFармаси х,амда активлар ва пассивлар балансидаги активлар сифатида х,исобга олинмайди, демак, мамлакат сармоясининг соф киймати х,ам етарлича бах,оланмайди.

2008 йилги МХ,Тда илмий-тадкикот фаолияти натижаларидан фойдаланишнинг акс эттирилишига нисбатан ёндашув узгарди. Улар харажатлари, худди бинолар, асбоб-ускуналар, жих,озлар, компьютер дастурий таъминоти ва х,.к. харажатлар каби асосий сармоянинг ялпи жамFармаси сифатида уз аксини топади, чунки улардан ишлаб чикариш жараёнида куп марталаб фой-даланиш мумкин. Активлар ва пассивлар балансида улар учун асосий фондлар тар-кибида алох,ида позиция («тадкикотлар ва ишланмалар») ажратилган. Илмий-тадкикот фаолиятининг уз эгасига иктисодий фой-да келтирмайдиган натижалари бундан мустасно; улардан фойдаланишни х,амон оралик истеъмол сифатида акс эттириш тавсия этилади. Ушбу охирги коида детал-лаштирилмаганлиги боис, у унчалик аник эмас ва, албатта, кейинги изох,ларни талаб килади.

Илмий-тадкикот фаолияти харажатла-рининг таклиф этилаётган талк,ини кон-цептуал асосланган талкин х,исобланади. Ушбу харажатларни оралик истеъмолдан жамFармага утказиш борасидаги тавсия МДХ мамлакатларида 2008 йилги МХ,Тни жорий этишнинг дастлабки боскичида амалга оширилиши мумкин. Бу ЯИМ абсолют микдорининг, шунингдек, унинг усиш суръатларининг ошишига олиб келади.

Активлар ва пассивлар балансидаги те-гишли активлар х,амда асосий сармояни

ИКТИСОД ВА МОЛИЯ / ЭКОНОМИКА И ФИНАНСЫ 2015, 12

истеъмол килиш кийматини аниклаш улар учун катта кийинчиликлар туFдириши мум-кин, шунинг учун буни кейинги боскич-ларда амалга ошириш максадга мувофик х,исобланади. Бу ишда мамлакатларга ёр-дам бериш ва унинг халкаро киёсланишига кумаклашиш максадида ИХ.РТ интеллектуал мулк мах,сулотлари учун асосий сармоянинг ялпи жамFармасини х,амда сармоянинг бошка курсаткичлари (сармоя зах,ираси, асосий сармояни истеъмол килиш ва сармоя хизматлари)ни х,исоблаб чикиш буйича кулланма тайёрлаш учун ишчи гурух,ини тузди.

1993 йилги МХ,Тга кура, х,ужум килиш курол-аслах,алари ва уларни етказиб бериш воситалари уларнинг хизмат мудда-тидан катъи назар, сармоя жамFармаси таркибига киритилмайди, уларнинг хара-жатлари эса давлат бошкаруви сектори-нинг х,исобларида акс эттирилади.

2008 йилги МХ.Т тавсияси шундан ибо-ратки, курол-аслах,алар харажатлари, улар асосий сармоя учун МХ,Тнинг умумий ме-зонига мос келган такдирда, яъни агар бу бир йилдан куп фойдаланиладиган актив-лар харажатлари булса, асосий сармоя жамFармаси сифатида акс эттирилиши ло-зим. Уз навбатида, курол-аслах,алар ва х,ар-бий зах,иралар (х,арбий йуналишдаги мод-дий айланма маблаFлар) уртасидаги фаркни ажратиш лозим.

Мазкур тавсияни МДХ, мамлакатларида 2008 йилги МХ,Тни узлаштиришнинг даст-лабки боскичида жорий этиш мумкин. Бу билан боFлик окибатлар ва кийинчиликлар илмий-тадкикот фаолияти натижаларига тааллукли тавсияларни жорий этишда на-зарда тутиладиган окибатлар ва кийин-чиликларга ухшаш, бирок асосий сармояни жамFариш ва х,арбий йуналишдаги моддий айланма маблаFлар зах,иралари уртасидаги фаркни ажратиш учун зарур ахборотни олиш кушимча муаммо туFдириши мумкин.

Марказий банклар, молиявий хизмат-лар ва суFурта хизматларининг натижаси-

ни аниклашдаги узгаришлар фаолиятнинг ушбу турларидаги янги тенденциялар билан боFлик.

1993 йилги МХ.Т марказий банклар хиз-матларини олинган йиFимлар ва восита-чилик туловларининг суммаси, шунингдек билвосита тарзда улчанадиган молиявий воситачилик хизматлари (БУМВХ) сифатида улчашни тавсия килади. Бундай усул баъзан натижанинг Fоят катта ижобий ёки салбий бах,оланишига олиб келиши мумкин. 1995 йилда марказий банклар хизматларини жорий харажатлар буйича улчаш мумкинли-ги туFрисида карор кабул килинди, бирок ушбу усулни куллаш юзасидан тавсиялар ишлаб чикилмади.

2008 йилги МХ,Тда марказий банклар турли функцияларининг улар хизматларини бах,олаш ва улардан фойдаланишга таъси-рини аниклашга уриниб курилди. Бунинг учун, агар ушбу фарк умуман ^исоблар учун катта булса, марказий банкларда бо-зор ва нобозор хизматларини амалга оши-рувчи муассасалар ажратилиши керак. Жорий харажатлар буйича бах,олаш нобозор хизматларга нисбатан кулланилади. Улар-дан фойдаланиш давлат бошкаруви сек-тори томонидан жамоавий хизматларнинг харид килиниши сифатида, яъни давлат бошкаруви секторининг оралик истеъмо-ли, ишлаб чикариши ва якуний истеъмоли харажатларида акс эттирилади, бу ЯИМ-нинг ошишига олиб келади. Ушбу харидни молиялаштириш учун даромадларни ик-кинчи марта таксимлаш х,исобларида банк-дан (молиявий корпорациялар секторидан) давлат бошкаруви секторига шартли трансферт курсатилиши керак. Бозор хизматлари бозор нархлари буйича бах,оланади ва иктисодиётнинг барча секторларига курсатилиши мумкин, бирок уларнинг асосий истеъмолчилари булиб тижорат банк-лари х,исобланади.

Ушбу тавсия концептуал нуктаи назар-дан узини тулик оклайди. Бирок уни ама-лиётига жорий этишда МДХ мамлакатлари

ИКТИСОД ВА МОЛИЯ / ЭКОНОМИКА И ФИНАНСЫ 2015, 12

банкнинг алохида булинмалар доирасида-ги харажатлари туFрисидаги маълумотлар-ни олиш билан боFлик кийинчиликларга дуч келиши мумкин; бундан ташк,ари, ушбу булинмалар фаолияти аралаш хусусиятга эга булиши, яъни бозор ва нобозор фаоли-ятини уЙFунлаштириши мумкин.

1993 йилги МХ.Т маъкулланганидан ке-йин утган давр мобайнида бутун жахонда молиявий корпорациялар катта таркибий узгаришларни бошдан кечирди: одддий молиявий воситачилик роли камайиб, холдинг фойдаси олиш мак,садида молиявий актив-лар портфелини бошк,аришнинг ахамияти ортди. Ушбу хизматлар ахамиятини 2008 йилги МХ,Тда яхширок акс эттириш учун молиявий корпорациялар таърифи кен-гайтирилди; молиявий хизматлар хакига яккол шаклда чет эл валютаси ва кимматли ^озлар билан битимлар буйича маржа киритилди.

Агар номолиявий корпорациялар пул-ли молиявий хизматларни курсатса, бун-га БУМВХ сифатида каралмайди. Бирок уз маблаFларини карзга берувчи бирликлар, агар улар бир неча мижозларга ссуда бер-са ва карздор банкрот булган такдирда молиявий хатарни уз зиммасига олса, тулов эвазига молиявий хизматлар курсатувчи молиявий корпорациялар хисобланади.

2008 йилги МХ,Тда БУМВХни хисоблаб чикиш факат фойдаланишнинг турли мод-далари: оралик ва якуний истеъмол, шунингдек экспорт уртасида БУМВХ курсатишни таксимлаш имкониятини на-зарда тутувчи формула буйича ссудалар ва депозитлар буйича операцилар учун амалга оширилади. Мазкур ёндашувга мувофик,, БУМВХ курсатиш олинадиган ва туланадиган фоизларнинг амалдаги став-калари билан фоизнинг маблаFларни карз олишнинг соф кийматини акс эттирувчи, яъни хатар учун мукофот ва воситачилик хизматлари учун туловларни уз ичига ол-майдиган базавий киймати уртасидаги фарк асосида аникланади. БУМВХ ^исоб-

китобига молиявий воситачилар хусусий сармояси куйилишидан олинадиган даро-мадлар киритилмаслиги керак, деган к,оида чикариб ташланди. Бундай куйилмалар молиявий воситачилик ^исобланса-да, ле-кин амалиётда уларни ажратиб булмайди. Шунингдек, 1993 йилги М^Тда БУМВХни х,исоблаб чикишга нисбатан соддалашти-рилган ёндашувни куллашга изн берган БУМВХни фойдаланувчилар жумласига ки-ритиш мумкинлиги туFрисидаги коида ^ам чикариб ташланди. БУМВХ курсатишни доимий нархларда бах,олашга доир тавсия-лар киритилди.

1993 йилги МХ,Тда IV бобга иловада мех,-нат статистикаси буйича мутахассислар-нинг 15-Халк,аро конференцияси (1993 йил январь) резолюциясидан кучирма келти-рилган. Бирок МХ,Тда бу таъриф ривожлан-маган ва уни миллий хисоблар замирида куллашга доир тавсиялар келтирилган.

1993 йилги МХ.Т нихоясига етгани-дан кейин утган даврда ушбу мавзунинг мухимлиги янада ортди, чунки норас-мий сектор аксарият мамлакатларда, шу жумладан МДХ, мамлакатларида ишлаб чикаришнинг катта кисмини таъминлай-ди. Янгиланган МХ,Тда унга нисбатан янада аник ёндашувни куллаш имконини берувчи янги статистик ишланмалар ва манбалар пайдо булди. Булар, хусусан, Дехли норас-мий сектор статистикаси гурухи ва ИХ.РТ, ХМТ, БМТ ЕЭК, МДХ Статистика кумитаси томонидан тайёрланган кузатилмайдиган иктисодиётни улчашга доир кулланма ма-териаллари.

2008 йилги МХТга норасмий иктисодиёт туFрисидаги боб кушилган булиб, унда норасмий секторни аниклаш учун концеп-туал асос мухокама килинган. Ушбу боб-нинг максади МХТда бутун иктисодий фаолиятнинг тулик камраб олиниши ва уй хужаликлари секторида норасмий сектор фаолиятини ажратишнинг уЙFунлигини таъминлашдан иборат. Мамлакатлар томонидан норасмий секторни аниклаш учун

ИКТИСОД ВА МОЛИЯ / ЭКОНОМИКА И ФИНАНСЫ 2015, 12

фойдаланилиши мумкин булган батафсил тафсилотлар келтирилиб, уларда норас-мий секторнинг норасмий ишлаб чикариш ва норасмий бандлик каби таркибий кисм-ларининг уЙFунлашувини таъминлашнинг мух,имлиги таъкидланди. Мазкур атама-ларда бошка ташкилотлар, хусусан, ХМТ томонидан фойдаланишнинг узига хос ху-сусиятлари, уларнинг МХТдаги эквивалент атамалар билан боFликлиги ва фарки кайд этилган.

МДХ мамлакатлари томонидан ушбу тавсияларнинг жорий этилиши норасмий фаолият ва ЯИМ бах,оларининг халкаро киёсланишини яхшилаш имконини бера-ди, норасмий секторнинг уй хужаликлари секторининг кичик сектори сифатида аж-ратилиши эса иктисодий сиёсатни шакл-лантириш учун миллий х,исоблар маълумот-ларининг тах,лилий кийматини оширади.

Сунгги йилларда икки ёки ундан куп х,удудлар билан алокага эга булган ку-нимсиз ходимлар сони сезиларли даражада ошди. Тах,лил нуктаи назаридан бир мам-лакат резидентлари х,исобланган ва бошка мамлакатда ишловчи ёки кайсидир бошка мамлакат билан мустах,кам алокаларга эга булган инсонлар фаолияти ва даромадлари х,акидаги масала борган сари катта кизикиш уЙFотмокда. Ушбу кизикишни кондириш

учун Тулов баланси буйича кулланма ва 2008 йилги МХ,Тга уй хужаликларининг да-ромадларига таъсир курсатувчи чет элдан трансфертларни х,исобга олиш тартибига узгартиришлар киритилган.

«Ходимларнинг пул утказмалари» ата-маси урнига янги «шахсий трансфертлар» атамаси киритилди. У уй хужаликлари (ре-зидентлар ва норезидентлар) уртасидаги барча трансфертларни камраб оли-ши лозим. Куйидаги кушимча моддалар киритилмокда: «шахсий утказмалар» ва «умумий утказмалар». Шахсий утказмалар шахсий трансфертларни ва резидент ходимлар томонидан чет элда олинган иш х,акларини уз ичига олади. Умумий утказмалар шахсий утказмалар ва чет элдан олинган ижтимоий нафакаларни камраб олади.

Кенг куламли мех,нат миграциясига эга булган МДХ мамлакатларида турли мамла-катлар уй хужаликлари уртасидаги трансфертларни х,исобга олишни такомиллаш-тириш долзарб масала х,исобланиб, уни якин келажакда миллий банклар билан х,амкорликда амалга ошириш максадга мувофик х,исобланади.

Адабиётлар руйхати:

1. Иванов Ю.Н. Система национальных счетов. 2008. // Издание секретариата ООН.

2. Иванов Ю.Н., Т.А Хоменко. Система национальных счетов. 2008. // «Экономический альманах», 2010 год, выпуск 1.

3. Fайибназаров Б.К., Мырзанов Б.Ж. Зарубежный опыт применения системы национальных счетов. // «Вестник ККО АН РУ», 2010, № 4. -С. 51-55.

4. Fайибназаров Б.К., Мырзанов Б.Ж. Эффективность использования системы национальных счетов в макроэкономической политике Республики Узбекистан. // «Экономика и финансы», 2010. № 7. -С. 43-46.

5. Мырзанов Б.Ж. Миллий х,исоблар тизими - миллий иктисодиёт модели. // «Мо-лия», 2009, № 4. 70-73-б.

ИКТИСОД ВА МОЛИЯ / ЭКОНОМИКА И ФИНАНСЫ 2015, 12

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.