Научная статья на тему 'ЖИСМОНИЙ ТАРБИЯ ВА СПОРТ МУТАХАССИСЛАРИНИНГ ТАФАККУР ТАРЗИНИ РИВОЖЛАНТИРИШДА "КЕЙС-СТАДИ" ТЕХНОЛОГИЯСИДАН ФОЙДАЛАНИШ'

ЖИСМОНИЙ ТАРБИЯ ВА СПОРТ МУТАХАССИСЛАРИНИНГ ТАФАККУР ТАРЗИНИ РИВОЖЛАНТИРИШДА "КЕЙС-СТАДИ" ТЕХНОЛОГИЯСИДАН ФОЙДАЛАНИШ Текст научной статьи по специальности «СМИ (медиа) и массовые коммуникации»

CC BY
48
14
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

Текст научной работы на тему «ЖИСМОНИЙ ТАРБИЯ ВА СПОРТ МУТАХАССИСЛАРИНИНГ ТАФАККУР ТАРЗИНИ РИВОЖЛАНТИРИШДА "КЕЙС-СТАДИ" ТЕХНОЛОГИЯСИДАН ФОЙДАЛАНИШ»

4-жадвал

Малакали ёш эркин курашчиларнинг суткалик уртача сарфлаган ^уввати ва хафталик таомномадан ^осил булган уртача калориянинг та^^ослама жадвали.

т/р Ф.И.О. Еши Буйи (см) Вазни (кг; Уртача сарфланган кувват (ккал) ^афталик таомноманинг уртача кало-рияси Орасидаги тафовут (ккал)

1 Ш-ов. С 18 180 78

2 С-ов.Ш 18 178 69

3 Х-ов. М 18 192 98

4 А-ов. Т 18 165 64 5120 -162

5 А-ев.А 18 169 68

6 У-ов. X 18 172 69

7 Х-ов. И 18 175 70

8 А-ев. М 18 166 68 4958

9 М-ев. Ж 19 177 72

10 К-ов Ш. 19 161 58

11 К-ов Ж 19 178 76 5006 -48

12 С-ев. Ш 19 178 79

13 М-ов. И 19 175 73

14 У-ов. С 20 180 98

15 М-ов. Ж 20 181 87 5893 -935

16 Х-ов. М 20 172 67

Хулоса. Тадкикотдан олинган натижалар математик статистика усулидан фойдаланган холда тахлил этилганда, кун давомида овкат оркали узлаштирила-диган калория билан сарфланадиган кувват солишти-рилиб, 18 ёшлиларда уртача сарфланган кувват - 512 ккал, хафталик таомномадан хосил булган уртача калория эса - 4958 ккал эканлиги (уртача 162 ккал етишмовчилиги); 19 ёшлиларда уртача сарфланган кувват - 5006 ккал, хафталик таомномадан хосил булган уртача калория эса - 4958 ккал эканлиги (уртача 48 ккал етишмовчилиги); 20 ёшлиларда уртача

УУК (УДК, UDC): 159.9:796.01

сарфланган кувват 5893 ккал, хафталик таомномадан хосил булган уртача калория эса 4958 ккал эканлиги (уртача 935 ккал етишмовчилиги) уларнинг индивидуал хусусиятига боглик холда тафовут килиши аникланди хамда ушбу холатларни эътиборга олиб, машгулот жараёнида малакали ёш эркин кураш-чилар сарфлаётган кувватни тулик копловчи, кам хажмли, юкори зичлик ва кувватга эга махсус овкат рационини ишлаб чикиш ва амалиётга жорий этиш таклиф этилди.

Адабиётлар:

1. Узбекистан Республикасининг 2015 йил 4 сентябрдаги "Жисмоний тарбия ва спорт ту^рисида"ги (янги тахрири) УРК-394-сонли Конуни.

2. Узбекистон Республикаси Президенти Ш.М. Мирзиёевнинг 2017 йил 3 июньдаги "Жисмоний тарбия ва оммавий спортни янада риво-жлантириш чора-тадбирлари г^рисида"ги ПК-3031-сонли Карори.

3. Узбекистон Республикаси Президенти Ш.М. Мирзиёевнинг 2017 йил 3-сонли Карори ижросини таъминлаш буйича Республика спорт тиббиёти илмий-амалий маркази томонидан "Спортчилар ту^ри овкатланишининг долзарб муаммолари" номли халкаро илмий-амалий конференсия.

4. Туйчибоев М.У. "Спорт биохимияси" - Тошкент 2010. Б-142;143.

5. Б.А. Дусчанов, Ш.Т. Искандарова "Умумий Гигиена".Т."Янги аср авлоди",2008.Б-169.

6. Алексей Алексейевич Минхнинг "Жисмоний тарбия ва спорт гигийенаси" китобидан муаллифлар томонидан давлат тилига таржима этилди. УзДЖТСУ нашриёт-матбаа булими, 2012 йил. Б-34.

7. Dan Benardot, Phd, RD, FACSM "Advanced Sports Nutrition" - 2011 M12 27-424 pages.

8. Judy A. Driskell Ira Wolinsky "Macroelements, Water, and Electrolytes in Sports Nutrition"; CRC Press LLC-1999 - 249 pages.

Катта укитувчи Ф.М. ЯКУБОВ1

'Узбекистон давлат жисмоний тарбия ва спорт

университети,

Чирчик шахри, Узбекистон

Муаллиф билан богланиш учун:

fazliddin.yaquhov. 89@mail.ru

ЖИСМОНИЙ ТАРБИЯ ВА СПОРТ МУТАХАССИСЛАРИНИНГ ТАФАККУР ТАРЗИНИ РИВОЖЛАНТИРИШДА «КЕЙС-СТАДИ» ТЕХНОЛОГИЯСИДАН ФОЙДАЛАНИШ

Аннотация

Annotation

В статье показана необходимость использования технологии "case-study" в учебном процессе специалистов физической культуры и спорта, а также пути развития образа мышления путем формирования навыков поиска решений существующих проблем и проблемных ситуаций в реальной ситуации.

Ключевые слова: глобализация, информационный поток, эпоха интернета, нетрадиционный метод, кейс-стади, кейсолог, специалисты по физическому воспитанию и спорту, проблемная ситуация, образ мышления.

Маколада жисмоний тарбия ва спорт мутахассисларининг дарс-машгулот жараёнида "кейс-стади" технологиясини куллаш зарурати хамда мавжуд муаммоларни ва муаммоли вазиятларни реал холатда ечимини топа олиш куникмаларини шакллантириш оркали та-факкур тарзини ривожлантириш йуллари курсатиб берилган.

Калит сузлар: глобаллашув, ахборот оцими, интернет асри, ноанъанавий метод, "Case-study", кейсолог, жисмоний тарбия ва спорт мутахассислари, муаммоли вазият, тафаккур тарзи.

The article shows the need to use the "case-study" technology in the educational process of physical culture and sports specialists, as well as ways to develop a way of thinking by developing skills to find solutions to existing problems and problematic situations in a real situation.

Key words: globalization, information flow, Internet age, non-traditional method, "Case study", keysologist, specialists in physical culture and sport, problematic situation, thinking of style.

"Таълимнинг буюк мацсади билим бериш эмас, балки х/ашти-х/аракатларга ургатишдир" Г.Спенсер Тадкикотнинг долзарблиги. XXI аср дунё таъ-лим тизимида кузатилаётган узгаришлар ва юзага келаётган муаммолар дарс-машгулот жараёнига

булган муносабатни тубдан узгартиришни талаб килмокда. Бунга сабаб бир томондан, ахборот оки-мининг жадаллашуви булса, иккинчи томондан эса, замонавий талаба-ёшлар дунёкарашининг динамик хусусият касб этаётганидир. Дархакикат, "интер-

о

CN

о

CN

го та t О Œ (Л

о

CN

о

CN

го га ■с о о.

нет асри" хисобланган бугунги даврда ижтимоий хаётнинг барча сохаларида ахборот окимининг тезлашуви урнатилган тартиб ва стандартларни кайта куриб чикишни талаб килмокда. Хусусан, дарс-машгулот жараёнининг хам эски анъанавий усуллари уз урнини ноанъанавий метод ва техно-логияларга бушатиб бермокда. Бу борада "Case-study" айнан мана шундай инновацион педагогик технология хисобланади. Ушбу технология барча соха мутахассисларини реал вокеа-ходисалар ва муаммоли вазиятлар билан ишлашга ургатиши билан ажралиб туради.

Бугунги жисмоний тарбия ва спорт мутахассис-ларини тайёрлаш тизимида кузатилаётган тенден-циялар шундан далолат берадики, хар томонлама кенг дунёкарашга эга, тафаккур тарзи ривожланган, назарий билимларини амалиётда куллай оладиган мутахассислар давр талабидир.

Тадкикотнинг максади. Бугунги кунда мамла-катимиз тараккиётида жисмоний тарбия ва спорт мутахассисларининг урни кундан-кунга ошиб бормокда. Бунга жахон спорт ареналарида кулга киритилган ютукларимиз яккол мисол булади. Албатта, бу ютуклар билан барчамиз фахрлана-миз. Лекин, шиддат билан ривожланиб бораётган замонда, ушбу соха мутахассисларини тайёрлаш тизими замон талабаларига жавоб берадими?, Соха мутахассисларини тарбиялайдиган устоз-мураббий-ларнинг замонавий илм-фан ютукларини амалиётга тадбик кила олиш малакалари ривожланганми?. Бу саволлар хар биримизни ташвишга солиши табиий. Чунки, "Бугун биз тез суръатлар билан узгариб бо-раётган, инсоният хозирга кадар бошидан кечирган даврлардан тубдан фарк киладиган ута шиддат ли ва мураккаб бир замонда яшамокдамиз" [1]. Биз ушбу илмий тадкикотимиз оркали айнан жисмоний тарбия ва спорт мутахассисларининг уз сохаларида мавжуд муаммоларни ва муаммоли вазиятларни реал холат-да ечимини топа олиш куникмаларини шаклланти-риш оркали тафаккур тарзини ривожлантиришни максад килиб олдик.

Шундай килиб, дунё таълим тажрибасида узини оклаган ва мутахассисларни реал вазиятлар билан ишлай олиш малакасини оширадиган инноваци-он метод сифатида "Case-study" технологиясини жисмоний тарбия ва спорт мутахассисларининг тафаккур тарзини ривожлантиришда куллашни энг самарали йуллардан бири деб хисоблаймиз.

Тадкикот натижалари ва мухокамаси. Х,озирда жисмоний тарбия ва спорт сохаси мутахассисларини тайёрлашга булган эхтиёж ошиб бормокда. Сабаби, "ривожланишнинг барча жихатларида глобал рако-бат кучайиши шароитларида жахондаги хар бир мамлакат олдида бугунги кунда инсон капитали сифатини ошириш зарурлиги юзага келади. Бу мил-латнинг саломатлигини - барча ёшдаги ахолининг соглом дунёкарашини, жисмоний, маънавий-интел-лектуал саломатлигини асраш, жисмоний саломат-лигини мустахкамлаш тугрисида доимий гамхурлик килиш масалаларига ёндашувларни тубдан кайта

куриб чикишни талаб этади" [2]. Бу масалаларни хал килишнинг биринчи боскичи сифатли таълим жараёни билан боглик.

Жисмоний тарбия ва спорт сохасида хам таълим жараёнининг сифати биринчи навбатда укитиш методларини тугри танланишига богликдир. Тугри танланган метод таълим олувчиларнинг янги билим-ларни онгли ва чукур узлаштиришларига, уларда фаоллик ва ижодкорликнинг ривожланишига олиб келади хамда шу асосда тафаккур тарзининг про-грессига сабаб булади. Шу сабабли тажрибали педагог - мураббийлар таълим самарадорлигини ошириш максадида укитишнинг куп сонли методларидан энг кулай ва талабаларнинг билим олишини фаоллашти-радиган замонавий методларини танлайди. Таълим методларини танлаш хар бир спорт машгулотининг максадига боглик булиб, педагог-мураббий мавзу-нинг хажми ва мураккаблиги, талабаларнинг укув имкониятлари, яъни, кизикиши хамда кобилиятла-рини эътиборга олиб дарс-машгулотини окилона ташкил этиши керак. Мураббий томонидан пухта режалаштирилиб танланган метод таълим олув-чиларни фаолликка, назарий билимларини амалда куллашга ундаши лозим. "Case-study" шундай замо-навий методлардан бири хисобланади. Ушбу метод номи инглизча "case-study" сузларидан олинган. Бунда "case" - (яшик, кути, гилоф, жилд), "study" -(урганиш, тадкик килиш, илм билан шугулланиш) маъноларини билдиради. [3]. Бу методни реал ха-ётнинг "бир парчаси" деб хисоблашимиз мумкин. Шунга кура бу методни "амалий холатларни укитиш методи" деб хам аталади. Мана шу жихатига кура бу методни жисмоний тарбия ва спорт машгулотларида кенг куллаш мумкин. "Case-study" таълим жараёни-да хаётий вазиятлардан фойдаланишга каратилган-лиги билан ажралиб туради. Бу эса, хозирги кунда таълим сохасидаги долзарб булган муаммолардан хисобланади. Шу сабабли Fарб мамлакатларидаги таълим муассасаларида "сase-study" методидан, яъни, кейслардан фойдаланиш укув режасининг 25-30 % ини ташкил килади.

Узбекистон Республикаси Вазирлар Махкама-сининг "2019-2023 йиллар даврида Узбекистон Республикасида жисмоний тарбия ва оммавий спортни ривожлантириш концепциясини тасдиклаш тугрисида"ги [4] ^арорида белгиланган "янгича фи-крлайдиган тренер кадрларни танлаш ва тайёрлашни ташкил этиш", "инновацион тафаккурли маъмурий кадрларни тайёрлаш ва танлашни ташкил этиш" вазифаларининг ижросини таъминлаш учун хам инновацион таълим технологияларидан фойдала-ниш мухимдир.

"Жисмоний тарбияда укитувчидан укитишнинг предмети сифатида амалий харакатларни ва махсус машгулот утказишнинг муайян услубларини билиш, укувчилардан эса таълимнинг усулларини эгал-лаш талаб килинади. Укувчиларни билмасликдан билишга, хабарсизликдан хабардорликка кандай етаклаб бориш - укитувчи фаолиятининг асосий вазифаларидан биридир. Таълим беришнинг услу-

блари куп, бирок улардан бирортаси хам универсал була олмайди" [5]. Шундай булсада дунё таълим тизимида "case-study" методи булажак мутахассис-ларни тайёрлашнинг замонавий, универсал методи сифатида тан олинмокда.

"Case-study" методини жисмоний тарбия ва спорт мутахассисларининг таълим амалиётига кенг татбик этишнинг долзарблиги ва зарурлиги куйида-ги омилларга боглик:

Биринчидан, мамлакатимиздаги жисмоний тарбия ва спорт сохасининг умумий йуналиши спорт мутахассисларининг жисмоний сифатларини шакллантириш билан бирга, шу мутахассисларда тафаккур тарзи хамда фикрлаш фаолиятини, назарий билимларини амалда куллай олиш малакаларини ривожлантириш;

Иккинчидан, ривожланиб бораётган жисмоний тарбия ва спорт турларида юзага келадиган ностан-дарт вазиятларда тизимли хамда самарали харакат килиш учун рационал ечимларни кабул килиш ко-билиятини устириш;

Учинчидан, ижтимоий етукликни ривожлантириш, дарс-машгулотларига нисбатан кизикиш ва мотивларни хосил килдириш, уларни хакикий профессионал мутахассислар сифатида тарбиялаш.

"Case-study" методида хар кандай кейс куйидаги структурага эга булади:

- вазият - муаммо, хаётдан мисол;

- вазиятнинг контексти - хронологик, тарихий, жой контексти, харакат иштирокчиларининг узига хосликлари;

- муаллиф томонидан келтирилган изох;

- кейс-стади методи билан ишлашда топши-риклар ва саволлар туплами;

- илова.

Жисмоний тарбия ва спорт машгулотларида ин-новацион таълим методларидан булган "case-study"-ни куллашнинг узига хос хусусиятлари куйидагича: (1-жадвал )

1-жадвал

2-жадвал

Case-study

Такдим этилган аник вазият таълимнинг реал хаёт билан узаро алокасини таъминлайди, унга ечим механизмини ифодалайди. Талабаларга муаммо-ларни тахлил этиш ва хал килиш йулларини излашда эркинлик беради. Талабалар таълим жараёнининг ташкилот-чиларига айланадилар ва бир-бирлари билан узаро хамжихат харакат килиш оркали реал ком-муникацион холатларни ифодалайди.

Талабалар вазиятни куриб чикиш жараёнида муайян умумлашган, кон-септуал куринишга эга билимни шакллантирадилар ва айни бир пайтда оддий умумлашти-риш малакаларини орттирадилар. Амалий вазиятларга асосланган маштулотлар назарий тайёргарлик дав-рида олинган билимлар, талабаларнинг уз малака ва махоратларидан фойда-ланиш хамда амалда кулланишга йуналти-рилади. Ахборотни лунда, мантикан ва кургазмали тарзда такдим этиш, са-волни ифодалай билиш ва жавобни далиллаш малакаларини хосил килишга кумаклашади.

Диагностик назоратчилик функцияни бажаради.

Жисмоний тарбия ва спорт мутахассисларининг назарий ва амалий дарс машгулотларида "case-study"-нинг куйидаги турларини куллаш мумкин: (2-жадвал)

Т/р Кейс-нинг тури Кейснинг мазмуни Кейснинг вазифаси

1 Реал вазият-даги кейс Спорт фаолиятидаги реал хаётий вазият-ларни акс эттиради (рингда, стадионда, татамида, спорт майдончасида). Бундай кейс вазиятнинг амалий, яъни "харакат-даги" моделини яратади. Ушбу кейснинг укув максади спорт мутахассисларининг мусобака ва машгулог жараёнидаги билимлари, кобилият-лари ва карорлар кабул килиш куникмаларини муcгахкамлашдан иборат булади.

2 Аудито-риядаги кейс Педагог-мураббий томонидан олдиндан моделлаштирилган аудиториядаги амалий вазиятни уз ичига олади. Бу кейс педагог-мураббийнинг касбий фаолиятида дуч келадиган одатий вазиятларни акс эттиради. Бундаги вазият, муаммо ва сюжет реал спорт фаолиятида буладигани каби намоён булади. Бундай кейс спорт фаолиягада муаммоли вазиятларни куришга имкон беради ва таълим олувчида вазиятни амалиётдаги шунга ухшаган вариантни куллаш оркали тахлил килиш кобилиятини ривожлантиради.

3 Ил-мий-фа-олият-даги кейс Тадкикотчилик фао-лиятини амалга оши-ришда кулланилади (тажриба ва тадкикот гурухларида). Ушбу кейс вазият ва ундаги феъл-атвор хакидаги янги билимни олиш учун модел булиб хизмат килади. Унда моделлаштириш услуби кулланилади ва шу оркали спорт мутахассисларининг илмий тадкикотчилик малакалари шакллантирилади.

Укитивчи - мураббий томонидан талабаларга кейсни такдим килиш шакллари:

1) Босма кейс (график, жадвал, диаграмма, ил-люстрациялар).

2) Мультимедиа-кейс (компьютерда ишланган видеоклиплар, анимация, расмлар, слайдлар)

3) Видео кейс (фильм, аудио ва видео материаллар).

Кейс билан ишлаш боскичлари: ( 3-жадвал)

3-жадвал

Индивидуал (аудитория ёки аудиториядан ташкарида)

Талаба:

1) такдим этилган муаммоли вази-ятни урганади, изохлайди ва асо-слайди;

2) муаммо ва муаммо ости му-аммоларни ажратади, вазиятни тадкик ва тахлил килиш усуллари-ни танлайди;

iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.

3) берилган амалий вазиятни тах-лил килади;

4) ажратилган муаммони хал этиш усуллари ва воситаларини белги-лайди, асослайди;

5) таклиф этиладиган карорни амалга ошириш буйича тадбир-ларни ишлаб чикади.

Гурух (аудитория ёки аудиториядан ташкарида)

Талабалар:

1) гурух аъзоларининг вазият, асосий муам-молар ва уларни хал этиш йуллари хакидаги турли тасаввурларини мувофиклаштири-шади;

2) ечимнинг таклиф этилган вариантлари-ни мухокама киладилар ва бахолайдилар, куйилган муаммо нуктаи назаридан ушбу вазият учун энг макбул вариантни танла-шади;

3) муаммоли вазият ечимига олиб келади-ган танланган харакатлар йулини амалга оширишнинг аник харакатлар дастурини батафсил ишлаб чикадилар;

4) такдимотга тайёрланадилар ва намойиш этиладиган материални расмийлаштири-шади.

Жисмоний тарбия ва спорт мутахассисларининг дарс-машгулот жараёнида "case-study" технологияси-нинг кулланилиш курсаткичлари: (4-жадвал)

4-жадвал

№ Муаммо ёки муаммоли вазият Муаммони келиб чикиш сабаблари Талаба томонидан таклиф килинган ечим Гурух, талабалари томонидан таклиф килинган ечим

2

3

4

Биз юкоридаги фикрларимизга асосланган хол-да 2019-2020 укув йилининг март-июн ойларида УзДЖТСУ 19-70 гурух талабаларига moodle.uzdjstu. uz платформасида "Фалсафа" фани мавзулари юза-сидан анъанавий дарс-машгулот методлари билан бирга замонавий "case-study" технологиясининг "видео-кейс", "мултимедиа-кейс" шаклларини кулладик хамда бунда талабалар тафаккур тарзининг узгариш динамикасини тахдил килдик. Бундай методологик ёндашувни хар кандай вазият ёки шароитда амалга ошириш мумкинлигини синаб курдик. Олинган натижалар куйидаги жадвалда акс этган: (5-жадвал)

о

CN

о

CN

го га ■с о о.

О

О

N

ГО

га ■с о о.

№ Гурух Талабанинг Ф.И.Ш. Талабалар фаолиятининг кулланилган методларда бахоланиши (бахо) Умумий узлаштириш курсаткичи

Савол жавоб Топширик Тест сase-study

1 19-70 Абдужабборов Е.Б. 3 3 3.9 5 5

2 19-70 Абдуллаев С.Ё. 2 2.5 3.5 4 3

3 19-70 Абдуназаров С.Ф. 2 2.6 3 4 3

4 19-70 Абдутаиров С.М. 3.5 3.1 4.1 5 5

5 19-70 Акрамов А.С. 2.5 3 3.4 4.5 4

6 19-70 Асалбоев А.У 2.7 3 3.1 4 3

7 19-70 Буранов АД. 4 3.5 3.4 5 5

8 19-70 Бурибоев Э.У. 3 3.5 3.7 5 4

9 19-70 Давронов Ш.Т. 3.5 4 3.7 5 4

10 19-70 Жабборов А.А. 3.1 3.5 3.7 5 4

11 19-70 Жолдасбаева А.С. 3.1 3.3 3.7 5 5

12 19-70 Жуманов Ш.Т. 3 3 3.5 4 4

13 19-70 Зулфикоров Д.И. 3.2 3.5 3.6 5 5

14 19-70 Каримов А.Ф. 2.5 3 3.4 4 3

15 19-70 Комилов ^.Т. 3.3 3.5 3.8 5 5

16 19-70 Кувандурдиев Б.О. 2.7 3.2 3.4 4.5 4

17 19-70 Кудратиллаев С.И. 3 3 3.5 4.6 4

18 19-70 Кучкаров З.Р. 4 4.2 4.2 5 5

19 19-70 Мамиров А.Б. 3 3.1 3.4 4.2 4

20 19-70 Мирахмадов АД. 3.4 3 3.9 5 5

21 19-70 Мирзаев Ж.Ф. 2.5 3 3.2 3.9 3

22 19-70 Набиев О.Х. 3 3 3.4 3.7 3

23 19-70 Пулатов М.М. 3.6 3.8 3.9 5 5

24 19-70 Рахматов Т.О. 3 3.4 3.7 4.2 4

25 19-70 Рузибоев З.З. 3.2 3.4 3.7 5 5

26 19-70 Самандаров Н.А. 2.7 3.2 3.5 4.3 4

27 19-70 Собиров С.С. 3.5 3.8 4 5 5

28 19-70 Собирова Г.О. 3.4 3.7 3.9 5 5

29 19-70 Собирова М.Х. 3.4 3.2 4 5 5

30 19-70 Соибжонов Т.Ф. 3.2 3.1 3.5 4 4

31 19-70 Султонов Б.М 3.4 3.2 3.8 5 5

32 19-70 Толибжонов Д.Т. 3.4 3.5 3.9 5 5

33 19-70 Турсунов О.Т. 3.2 3.5 4 5 5

34 19-70 Умаров Ж.С. 3.5 3.4 3.7 4 4

35 19-70 Уринов И.Ш. 2.7 3 3.2 4 3

36 19-70 Хайитбоев С.Х. 2.5 3 3.2 3.7 3

37 19-70 Холматов И.С. 2.7 2.5 3.3 4.2 4

38 19-70 Эгамбердиев Б.Х. 3.1 3.3 3.7 4 4

39 19-70 Эргашив Ш.Т. 3.4 3.5 3.9 5 5

Уртача курсаткич: 3.01 % 3.08 % 3.75 % 4.68 % 4.23 %

Массовая физическая культура и спорт

Ушбу курсаткичлардан маълум булдики, жисмоний тарбия ва спорт мутахассисларининг дарс-машгулот жараёнида замонавий "сase-study" технологияси кулланилиши уларнинг фаолиятига ижобий таъсир килиб, тафаккур тарзининг фаоллашуви кузатилди. Яъни, гурухнинг барча аъзолари муаммо юзасидан фикрлаш, тахлил килиш хамда мустакил ёндашувини билдириш курсаткичлари 32 % ни ва гурух талабала-рининг умумий узлаштириш курсаткичи уртача 4.23 % ни ташкил килди.

Хулоса. Жисмоний тарбия ва спорт мутахассис-ларини хар кандай вазият ва шароитда (Пандемия) тайёрлаш жараёнида таълим методларининг тугри танланиши хамда кулланилиши максадга мувофик-дир. Зеро, жисмоний тарбия ва спорт мутахассис-ларини реал холат ва муаммоли вазиятларни хал

УУК (УДК, UDC): 796.077.5.323

килищда рационал ёндашувга ургатиш хозирги замон талаби хисобланади. Бунинг учун устоз-мураббийлар жахон таълим стандартларига мос булган ва булажак мутахассисларни тайёрлашнинг креатив методи булган "case-study'^ дарс-машгулот жараёнида кенг фойдаланиш асосий вазифа булиб колади.

Адабиётлар:

1. Каримов И.А. Юксак маънавият - енгилмас куч.-Т.:Маънавият, 2008, 69-бет.

2. "2019-2023 йиллар даврида Узбекистон Республикасида жисмоний тарбия ва оммавий спортни ривожлантириш концепциясини тасдиклаш т^рисида"ги ^арори. https://lex.uz/docs/4200883.

3. Александрович Ш.В. Активные методы обучения в вузе // СТЭЖ. 2011. №14. 136-134.

4. Узбекистон Республикасининг 2015 йил 4 сентябрдаги "Жисмоний тарбия ва спорт т^рисида" ги (янги тахрири) конуни. - Б.29.

5. Саломов Р.С. Жисмоний тарбия назарияси ва услубияти.// Дарслик.Т: ITA-PRESS, 2015. 73-бет.

Укитувчи

Ш.М. НУРМАТОВА1

'Узбекистон давлат жисмоний тарбия ва спорт

университети

Чирчик шахри, Узбекистон

Муаллиф билан ботаниш учун:

shaxnoza_nurmatova87@mail.ru

УМУМТАЪЛИМ, БОЛАЛАР ВА УСМИРЛАР СПОРТ МАКТАБЛАРИДА БАСКЕТБОЛ СПОРТ ТУРИНИ ОММАВИЙЛАШТИРИШ ВА РИВОЖЛАНТИРИШ

Aннoтaция

Annotation

В статье изучены вопросы популяризации баскетбола и на основе мнений тренеров и родителей выявлены проблемы популяризации баскетбола. Также, раскрыты вопросы укрепления здоровья молодежи посредством популяризации баскетбола.

Ключевые слова: баскетбол, интерес, способности, талант, созерцание, движение, физические качества.

Маколада баскетбол спорт турини оммавийлаштириш масалалари урганилган булиб, мураб-бийлар ва ота-оналарнинг фикрлари асосида баскетбол спорт турини оммалаштиришдаги муаммо-лар аникланган. Хусусан, баскетбол спорт турини оммалаштириш оркали ёшлар саломатлигини му-стахкамлаш масалалари хам очиб берилган.

Калит сузлар: баскетбол, цизициш, цобилият, истеъдод, тафаккур, уаракат, жисмоний сифатлар.

The article examines the issues of popularization of basketball. Also, based on the opinions of coaches and parents, problems in the promotion of basketball are studied and identified. In particular, the issues of youth health promotion through the promotion of basketball are discussed.

Key words: basketball, interest, ability, talent, contemplation, action physical qualities.

Кириш. Инсон саломатлигини саклашда дунё хамжамияти томонидан жисмоний тарбия ва спорт-га булган эътибор кундан-кунга ортиб бормокда. Жисмоний тарбия инсоният ижтимоий хаётининг барча жабхаларига кириб бориши унинг ижтимо-ий институт сифатидаги ролини хамда таъсирини оширмокда. Мазкур жараёнда жисмоний тарбия ва спортга булган муносабатларимизни тугри шакллан-тириш, саломатликнинг бирламчи манбаи сифатида ёндошиш жисмоний тарбия ва спортни янада омма-лашишига олиб келади.

Жисмоний тарбия ва спортга саломатликни таъминловчи асосий воситалардан бири сифатида ёндошиш уз ортидан жисмоний тарбия ва спорт тизимини ривожлантириш билан бирга сохада ма-лакали кадрларни тайёрлаш жараёнларини янада

ривожлантиришга булган эхтиёжни юзага келтиради [1]. Бу эса бугунги замон талабаларига жавоб берув-чи мутахассисларни тайёрлаш мезонларини янада мукаммаллаштириш учун асос булиб хизмат килади. Шу жихатдан ёшларни жисмоний тарбия ва спортга булган кизикишини ошириш оркали уларни жисмоний тарбияга жалб килиш хамда улар орасидан кучли булажак спортчиларни саралаб олиш ишларини ти-зимли ташкил килиш зарур булиб бораётганлигини курсатади.

iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.

Спортда саралаш технологияси: спортда сара-лаш талабларини билиш ва номзодлар доирасини чегараловчи курсаткичларнинг узига хос меъёрлари, саралашнинг максад ва вазифалари билан танишиш; илмий асосланган ва методологик жихатдан тас-дикланган саралаш мезонлари, уларнинг сифат ва

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.