Научная статья на тему 'Жергілікті полиция қызметін ұйымдастыру және оның қызметінің кейбір тұжырымдамалық мәселелері'

Жергілікті полиция қызметін ұйымдастыру және оның қызметінің кейбір тұжырымдамалық мәселелері Текст научной статьи по специальности «Право»

CC BY
258
27
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Ключевые слова
МУНИЦИПИАЛДЫқ ПОЛИЦИЯ / ЖЕРГіЛіКТі ПОЛИЦИЯ қЫЗМЕТі / қОғАМДЫқ ТәРТіПТі қОРғАУ / «МүЛДЕМ ТөЗБЕУШіЛіК»

Аннотация научной статьи по праву, автор научной работы — Биекенов Нұрлан Амангелдіұлы, Сәлкебаев Талғат Смағұлұлы

Мақалада жаңадан құрылған жергілікті полиция қызметінің қалыптасу барысына және қоғамдық тәртіпті қорғау мен жол қауіпсіздігін қамтамасыз етудегі, сондай-ақ қылмыстық құқық бұзушылықтардың алдын алудағы алғашқы нәтижелеріне талдау жасалады.Мемлекет басшысының «100 қадам Ұлт жоспарының» 30-қадамында Қазақстанда жергілікті полиция қызметін жергілікті қауымдастықпен өзара тығыз байланыс арқылы ұсақ құқық бұзушылыққа деген «мүлдем төзбеушілікті» қамтамасыз ету үшін құру белгіленген болатын. Осы қадам аясында Парламент «Қазақстан Республикасының кейбір заңнамалық актілеріне жергілікті полиция қызметінің жұмысы мәселелері бойынша өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы» Заңын қабылдаған болатын, ол 2016 жылғы 1 қаңтардан бастап күшіне енгені белгілі.Авторлар қарастырылатын мәселелерді зерделеуде өңірлерге барғандағы нәтижелерді, сондай-ақ қоғамдық тәртіп және қылмыстылық бойынша статистикалық мәліметтерді талдай келе, құрылып отырған жаңа қызметтің қалыптасу процесі жөнінде алдын ала жеті тұжырым жасауға ұмтылған. Атап айтқанда, қатардағы қызметкерлер де, олардың басшылары да заңда қойылған міндеттерге жете мән бермей отырғаны аталып өтеді. Бұл, әсіресе жергілікті полиция қызметінің бірінші кезектегі міндеті болып табылатын құқық бұзушылық профилактика-сы рөлінің төмендеуінен көрініп отыр.Жергілікті полиция қызметінің қазіргі үлгісінің заңнамалық әрі ұйымдастырушылық тұрғыдан кемшін тұстары көрсетілген. Тұрғындармен ұйымдастыру жұмыстарының нашар болуы себебінен олардың поли-ция жүйесіндегі реформаларға деген сенімі әлі де төмен. Жергілікті полиция қызметінің Қоғамдық кеңестермен, әкімдікпен өзара байланысына жеткілікті көңіл бөлінбейтініне назар аударылады.Бұдан басқа, мақалада жергілікті полиция қызметінің жеке құрамы қатарындағы заңдылық пен тәртіпке көп көңіл бөлінбейтіні, кадрмен және материалдық-техникалық тұрғыдан жеткілікті қамтамасыз етілмеуі егжей-тегжейлі сөз болады

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

Текст научной работы на тему «Жергілікті полиция қызметін ұйымдастыру және оның қызметінің кейбір тұжырымдамалық мәселелері»

podhody / R.A.Podoprigora // M.: Infotropik media, 2014. - S. 99-110.

7. Bel'skij K.S. O funkcijah ispolnitel'noj vlasti / K.S. Bel'skij // Gosudarstvo i pravo. -1997. - № 3. - S. 14-21.

8. Podoprigora R.A. Kodeks ob administrativnyh pravonarushenijah 2014 g.: osnovnye novelly / R.A. Podoprigora // Nalogi i finansy. - 2014. - № 8. - S. 2-4.

9. Golovko L.V. Proizvodstvo po delam ob administrativnyh pravonarushenijah i administrativnaja justicija: razlichija v processual'noj prirode / L.V. Golovko - Almaty, Centr issledovanija pravovoj politiki, 2010. - 14 s.

10. Aktual'nye problemy administrativnogo prava i processa: uchebnik dlja studentov vuzov obuchajushhihsja po special'nosti «Jurisprudencija» / M.V. Kostennikov, A.V. Kurakin, A.M. Kononov, A.I.Stahov, N.D. Jeriashvili - 2-e izd., pererab. i dop. - M.: JuNITI-DANA, 2015. - 495 s.

УДК 342.5

ЖЕРГ1Л1КТ1 ПОЛИЦИЯ ЦЫЗМЕТ1Н ¥ЙЫМДАСТЫРУ ЖЭНЕ ОНЬЩ ЦЫЗМЕТШЩ КЕЙБ1Р

Т¥ЖЫРЫМДАМАЛЬЩ МЭСЕЛЕЛЕР1

Биекенов Н^рлан Амангелд^лы,

Казацстан Республикасы ПрезидентШц Эшмшыт Куцыц цоргау ЖYйесi бвлгмгнгц сектор мецгерушш, зац гылымдарыныц докторы, доцент, Казахстан Республикасы, Астана ц., e-mail: nbiekenov@mail.ru

Сэлкебаев ТалFат CMaF^^bi,

Казацстан Республикасы 1шк1 wтер министрлтнщ Б. Бейсенов атындагы Караганды академиясыныц докторанты, Казацстан Республикасы, Караганды ц., e-mail: salkebaev@mail.ru

Ty^h свздер: муниципиалдыц полиция; жергiлiктi полиция цызметi; цогамдыц тэртiптi цоргау, «мYлдем твзбеуштк».

Аннотация. Мацалада жацадан цурылган жергiлiктi полиция цызметШц цалыптасу барысына жэне цогамдыц тэртiптi цоргау мен жол цаутЫздтн цамтамасыз етудегi, сондай-ац цылмыстыц цуцыц бузушылыцтардыц алдын алудагы алгашцы нэтижелерте талдау жасалады.

Мемлекет басшысыныц «100 цадам - ¥лт жоспарыныц» 30-цадамында Казацстанда жергiлiктi полиция цызметт жергiлiктi цауымдастыцпен взара тыгыз байланыс арцылы усац цуцыц бузушылыцца деген «мYлдем твзбеушшттт цамтамасыз ету Yшiн цуру белгыенген болатын. Осы цадам аясында Парламент «Казацстан Республикасыныц кейбiр зацнамалыц актшерте жергiлiктi полиция цызметШц жумысы мэселелерi бойынша взгер^тер мен толыцтырулар енгiзу туралы» Зацын цабылдаган болатын, ол 2016 жылгы 1 цацтардан бастап кYшiне енгет белгт.

Авторлар царастырылатынмэселелердiзерделеуде вщрлерге баргандагы нэтижелердi, сондай-ац цогамдыц тэртт жэне цылмыстылыц бойынша статистикалыц мэлiметтердi талдай келе, цурылып отырган жаца цызметтщ цалыптасу процес жвшнде алдын ала жетi тужырым жасауга умтылган.

Атап айтцанда, цатардагы цызметкерлер де, олардыц басшылары да зацда цойылган мтдеттерге жете мэн бермей отырганы аталып втедi. Бул, эсресе жергiлiктi полиция цызметШц бiрiншi кезектегi мiндетi болып табылатын цуцыц бузушылыц профилактика-сы рвлШц твмендеутен квртт отыр.

Жергiлiктi полиция цызметШц цазiргi Yлгiсiнiц зацнамалыц эрi уйымдастырушылыц тургыдан кемшiн тустары кврсетшген.

Тургындармен уйымдастыру жумыстарыныц нашар болуы себебтен олардыц полиция ЖYйесiндегi реформаларга деген сенiмi элi де твмен. Жергiлiктi полиция цызметШц Когамдыц кецестермен, эюмджпен взара байланысына жеткiлiктi квцт бвлтбейтШне назар аударылады.

Будан басца, мацалада жергiлiктi полиция цызметШц жеке цурамы цатарындагы зацдылыц пен тэрттке квп квцы бвлтбейтШ, кадрмен жэне материалдыц-техникалыц тургыдан жеткiлiктi цамтамасыз етiлмеуi егжей-тегжейлi свз болады.

НЕКОТОРЫЕ КОНЦЕПТУАЛЬНЫЕ ВОПРОСЫ ОРГАНИЗАЦИИ И ДЕЯТЕЛЬНОСТИ МЕСТНОЙ ПОЛИЦЕЙСКОЙ СЛУЖБЫ

Биекенов Нурлан Амангельдинович

Заведующий сектором Отдела правоохранительной системы Администрации Президента Республики Казахстан, доктор юридических наук, доцент, г. Астана, Республика Казахстан; e-mail: nbiekenov@mail.ru

Салкебаев Талгат Смагулович

Докторант Карагандинской академии Министерства внутренних дел Республики Казахстан имени Б. Бейсенова, г. Караганда, Республика Казахстан; e-mail: salkebaev@mail.ru

Ключевые слова: муниципальная полиция, местная полицейская служба, охрана общественного порядка, «нулевая терпимость».

Аннотация. В статье анализируется ход становления местной полицейской службы и первые результаты ее деятельности в обеспечении охраны общественного порядка и дорожной безопасности, а также профилактики правонарушений.

Создание местной полицейской службы в Казахстане, которая в тесном сотрудничестве с местным сообществом должна обеспечить режим «нулевой терпимости» к мелким правонарушениям, было обозначено Главой государства в 30-м шаге Плана Нации «100 конкретных шагов». В рамках данного шага Парламентом был принят Закон «О внесении изменений и дополнений в некоторые законодательные акты Республики Казахстан по вопросам деятельности местной полицейской службы», который вступил в действие с 1 января 2016 года.

Авторы на основе изучения рассматриваемого вопроса с выездом в регионы, а также анализа статистических показателей состояния общественного порядка и преступности предприняли попытку сформулировать семь предварительных выводов процесса становления новой службы.

В частности отмечается недостаточное понимание как рядовыми сотрудниками, так и их руководителями, сути задач, поставленных законом. Прежде всего, это выражается в принижении роли профилактики правонарушений, которая законодательно определена первоочередной задачей местной полицейской службы.

Выявлены законодательное и организационное несовершенство функционирующей модели местной полицейской службы.

Указывается на слабую организацию работы с населением и соответственно низкий уровень доверия с его стороны к реформам, проводимым в полицейской системе.

Отмечается недостаточность взаимоотношений местной полицейской службы и Общественных советов, а также методов взаимодействия с акиматами.

Кроме того, обращается внимание на низкое состояние законности и дисциплины среди личного состава, а также недостаточное кадровое и материально-техническое обеспечение местной полицейской службы.

SOME CONCEPTUAL QUESTIONS OF ORGANIZATION AND ACTIVITIES OF LOCAL POLICE SERVICES

Biekenov Nurlan Amangeldinovich

Head of the section of the Department of law enforcement of the Administration of the President of the Republic of Kazakhstan, Doctor of Law, associate Professor, Astana, Republic of Kazakhstan; e-mail: nbiekenov@mail.ru

Salkebaev Talgat Smagulovich

Doctoral candidate of the Karaganda Academy of the Ministry of Internal Affairs of the Republic of Kazakhstan named after B. Beisenov, Karaganda, Republic of Kazakhstan; e-mail: salkebaev@mail.ru

Keywords: Municipal police, local police services, protection of public order, «zero tolerance».

Annotation. The article analyzes the course of formation of the local police service and the first results of its operations to ensure the protection of public order and road safety, and crime prevention.

The creation of a local police service in Kazakhstan, which in close cooperation with the local community should ensure the regime of «zero tolerance» towards minor offenses, was indicated by the Head of State in the 30th step of the National Plan «100 concrete steps.» As part of this step, the Parliament adopted the Law "On introducing amendments and addenda to some legislative acts of the Republic of Kazakhstan on the activities of the local police service», which came into force on 1 January 2016.

Authors attempted to formulate seven preliminary findings of the process offormation of the new service based on the study of the issue with visits to the regions, as well as the analysis of statistical indicators of the state of public order and crime.

In particular, the lack of understanding of the essence of the objectives set by law by employees and their managers is noted. First, it is expressed in belittling the role of crime prevention, which is a legally defined priority of the local police service.

The legislative and organizational imperfection of the functioning model of the local police service is revealed.

Poor organization of the work with the population is indicated and thus low levels of trust on its part to the reforms in the police system.

Authors note the lack of relationships of local police services and public councils, as well as methods of interaction with the akimats.

In addition, the attention is drawn to the low state of the rule of law and discipline among the personnel, as well as the lack ofpersonnel and logistics support of the local police service.

Елбасы Нурсултан Назарбаевтьщ Бес институционалды реформаны жузеге асы-ру бойынша «100 накты кадам - ¥лт жо-спарын» орындауга берген тапсырмасына сэйкес агымдагы жылдыц 1 кацтарынан ба-стап 24 мыц бiрлiктен туратын жергшкп полиция кызмеп (будан эрi - ЖП^) курылып, жумыс ютей бастады1.

Оныц непзп аткаратын мiндеттерi -когамды; тэртшт коргау, жол каушаздшн камтамасыз ету жэне кукык бузушылык профилактикасы деп зацнамалык децгейде бектлген2.

Непзшен учаскелш полиция инспек-торлары кызмеп, жол-патрульдш полиция, ювеналдык, табигатты коргау полиция-сы, эйелдердi зорлык-зомбылыктан коргау, кабылдау-белу жэне арнайы кабылдау белшютершен туратын ЖПК шк1 ютер органдарыныц курылымын оцтайландыру максатында туындаган.

^аз1рп кYнi полицияны баскаруда олкылыктар орын алуда. Жергшкп полиция кызметiнiц бастыгы эрi iшкi iстер органдарыныц бiрыцFай жYЙесiне кiрiп, эрi Iшкi iстер департамент бастыFыныц орын-басары болып табылатын баFыныстылык жYЙесi бiрiздi калыпка тYCпей жатыр. Бул

жайт - жергшкп полиция кызмепнщ eтпелi кезецде турганыньщ айкын 6ip белгiсi.

Дегенмен, буныц e3i 6iрьщFайлылык пен 6аFыныстылык каFидаттарын, сондай-ак кукык бузушылык профилактикасыныц кeпдецгейлi жYЙесiн сактауFа мYмкiндiк береди

БYгiнгi кYнi ЖП^ тиiсiнше кукыктык жэне эдiстемелiк базамен камтамасыз етшген. Барлык кадрлык мэселелер шешiмiн тапкан.

Жалпы алFанда, осы жылFы 1 кацтарда KурылFан ЖП^ eзiне жYктелген мiндеттердi камтамасыз етш, iшкi iстер органдарыныц кукык корFау элеуетiн темендетпеуге куш-жiгерiн жумсауда.

ЖП^-н мониторингтеу аясында, бастапкы курылу кезiнде орын алFан 6iркатар олкы тустар мен кемшшктер шуFыл тYPде жойылFаны кeрiнедi.

ЖП^-не алдын ала тужырым жасай-тын болсак, 6iр жаFынан полицияныц жеке-леген 6eлiмдерi жумысыныц жаксарFанын ^рсетсе, екiншi жаFынан оны уйымдастыру мэселелершде 6iркатар кемшiлiктер байкалып та Yлгердi.

Есесiне, жол-патрульдiк полиция нарядыныц (15,2%-га, 7940-тан 9146-га

1 Н.Э. Назарбаевтыц «5 институционалды реформаны жузеге асыру бойынша 100 нацты цадам» - ¥лт жоспары // http://www.akorda.kz (2016 жылзы 1 цазан).

2 «Цазацстан Республикасыныц кейбiр зацнамалыц актiлерiне жергiлiктi полиция цызметтц жумысы мэселелерi бойынша езгерттер мен толыцтырулар енгiзу туралы» 2015 жылзы 2 царашадагы Казацстан Республикасыныц Зацы // «Эдшет» Казацстан Республикасы нормативтк цщыцтыц актшертщ ацпараттыц-цщыцтыц ЖYйесi //http://adilet.zan.kz (2016 жылзы 1 цазан).

дешн) жэне учаскелк полиция инспекторла-ры катысуымен (16,8%-га, 10554-тен 12323-ке дешн) ашылган кылмыстар саны кeбейдi.

Аныкталган эюмшшк к¥кык б^зушылык 111 мыцга арткан (9,4%-га, 1177594-тен 1288739-га дешн).

Максатты ж^мыстыц нэтижесшде жол апаты окигасыныц саны 2% (5139-дан 5038 -ге дешн), жолда кайгылы казага ^шырагандар саны 10,4% ( 602-ден 541-ге дешн), жаралангандар саны 1,5% (6537-ден 6436-га дейiн) темендеген.

ЖПК бeлiмдерi материалдык-техникалык тургыдан камтылган.

Осылайша, ЖПК Yшiн жергшкл аткарушы органдар 9 мыцнан аса бейнета-спа тiркеуiш алган (косымша 7,6 мыцнан аса бейнетаспа ^ркеуш кажет).

Жыл соцына дейiн 2,5 мыцга жуык бейнетаспа тiркеуiш тасымалдагыш, 140 мобильдi бейнетаспа тiркеуiшiн сатып алу жоспарланган3.

Сонымен бiрге агымдагы жылдыц сэуiр-кыркYЙек айларында еткен когамдык орындардагы криминогендiк жагдайга талдау жYргiзудiц жэне инспекторлык тексерiстердiц нэтижелерi (Алматы каласы, Алматы, Шыгыс Казакстан, Павлодар, Караганды жэне ОцтYCтiк Казакстан облы-стары бойынша), сондай-ак азаматтардыц шагымдары ЖПК ж^мысыныц ти1мс1зд1г1н айгактайды.

взара ю-кимыл аркылы эрi мэселенi кетергенде, мынадай бiркатар алдын ала т^жырымдар жасауга мYмкiндiк бердi.

Бгртш1 тужырым. Катардагы кызметкерлердiц, олардыц басшыларыныц зацда койылган мiндеттердi жете тYсiнбеуi. Б^л алдымен к¥кык б^зушылык профилак-тикасы рeлiн темендетуден кeрiнедi. Ал б^л ЖПК-нщ алдына зацнама койган басты мiндеттерiнiц бiрi едi. Нактылай айтсак, уэж «^стау-отыргызу» кагидатына CYЙенетiн сотка, ейткеш ол ^рлык, езге де кылмыстык к^кык б^зушылык Yшiн бас бостандыгынан айыруды аз колданады.

ЯгниДазакстанкръкб^зушылыктыцал-дын алу Yшiн «мYлдем тезбеушшкл» негiзге алатын Экономикалык ынтымактастык жэне даму ^йымы (б^дан эрi - ЭЫД¥) елдерiнiц тэжiрибесiн ^станатынын ^мытпаган абзал. Б^л адамды бас бостандыгынан айыруга караганда киынырак болатыны рас. вйткеш б^л игiлiктi iс мемлекет пен когамнан белгiлi бiр ю-кимылды, кептеген субъектiлердiц катысуын керек ететМ шындык. ЖПК негiзгi мiндетi б^л жYЙеге етене сiцiсiп,

одан езше тэн лайыкты орнын таба бшушде жатыр. Сонда гана шынайы нэтижеге кол жетюзуге болады.

Ек\нш1 тужырым. ЖПК-нщ

б^л Yлгiсi зацнамалыц тургыдан да, ¥йымдастырушылык тургыдан да жетшмей т¥р.

«1шю iстер органдары туралы» Зацы бойынша ЖПК эюмшшк полиция к¥рылымына кiредi, ол жергшкл полиция кызметшщ ез алдына белек жеке-дара кызмет етуiне мYмкiндiк бермейдь

ЖПК-нщ ж¥мысын толык аткарып кетуше жергiлiктi аткарушы билiк орган-дары да колдау танытпауда. Б¥л кезкарас жергiлiктi полиция кызметi ж¥мысыныц тYпкi нэтижесiне ез жауаптылыгын сезiнбеуiнен туындайды.

Kазiрri кYнi жергiлiктi езiн-езi баскару органдарыныц басты мiндетi тек косымша каржыландыруга келiп тiреледi (бейнетаспа ^ркеуш, автокелiктермен камтамасыз ету, ЖПК гимараттары мен кызметтiк орында-рын агымдагы кYрделi жендеуден еткiзу).

Алайда, ¥ксас шетелдiк тэжiрибенi зерттеген галымдар муниципиалдык (жергiлiктi) полицияныц жергiлiктi билiктiц бакылауында екендiгiн керсетедi, тiптi ¥сак миниципиалдык к¥рылымдарда да солай. Оныц Yстiне к¥зыретi когамдык тэртiптi коргау мен т¥ргыльщты жердi патрульдеу-мен гана шектеледi [1, с. 33-34; 2, с. 98; 3, с. 76-77].

Сондай-ак ЖПК мен Iшкi ютер департаментi орынбасарлары лауазымда катар болуы себептi баскару мYДдесiнiц ая-сында даулар туындап калып жYр, ейткеш олар осы кызметтерге элi ^нге бакылау жасайтыны рас. Кей ещрлерде б¥л даулар аскынып, ашык карсылыкка дейiн баруда.

1с жYзiнде эюмшшк полицияныц ав-тожол инспекциясы, лицензиялау-р¥ксат ету жYЙесi, сондай-ак кешькон полици-ясы белiнiстерi, эЫресе аз камтылатын аудандык iшкi ютер белiмi, калалардагы Iшкi iстер баскармасы бойынша экiмшiлiк к¥кык б¥зушылыкты тiзiмге алып, тiркеу ж¥мысын ЖПК-нщ тиют белiнiстерiнiц кызметкерлерi жYзеге асырады.

Сонымен катар ЖПК кызметкерлерiнiц кYнделiктi кызметшде басшылыкка алар нормативтердiц болмауы Yлкен киындык ту-дыруда:

- ЖПК-нщ багалау елшемдерi;

- экiмшiлiк камауга алынгандарды ¥стайтын орындардыц болмауы, ейткеш соттыц шыгарган шешiмi мен сот каулысымен

2016 жылгы бiрiншi жартыжылдъщтагы цогамдыц тэртт пен цауiпсiздiктi цоргау туралы Казацстан Республикасы 1шю iстер министрлтнщ ацпараты ацпараты // Казацстан Республикасы ПрезидентМц Этмштт Куцыц цоргау жуйеЫ бвлiмiнiц материалдары.

реамделетш арнаулы кабылдаFышка апаруFа дейiнгi аралыкта 4-6 саFат ететiнi сезсiз;

- сотталFандарды облыстык наркологиялык диспансерге апарFанда медицина кызметкерлершаз жYзеге асырыла-тын учаскелiк полиция инспекторларыныц жеткiзуiн реттейтш нормалардыц болмауы.

Yшiншi тужырым. ТурFындармен жумыс жасауды уйымдастырудаFы жiберiлген олкылыктарFа байланысты полиция жYЙесiнде жYргiзiлiп жаткан реформаларFа халыктыц сенiмiнiц азаюы.

ЖПК ерекшелiгi - ез кызметiн халыкпен тыFыз карым-катынаста жYзеге асыру Yшiн курылуы. Тыныштыкты сактау, кеше мен аулалардаFы тэртiптi кYзету, отбасында урыс-тебелес шыFарудыц алдын алу, алкогольдi iшiмдiктердi белгiленген уакытта сатуды катац устану, кэмелетке толмаFандардыц демалысын уйымдастыру, т.б. кептеген мiндеттер жергiлiктi полицияныц карауындаFы iстер. Алайда бул аталFан мэселелердi жергiлiктi полиция кызметi аркылы Fана шешуге болады деген сез емес. Бул мYмкiн де емес. Азаматтардыц кез кел-ген усак кукык бузушылыктарды болдырма-уды мацызын уFынуы - полицияFа кол ушын берiп кемектесудiц, кукык бузушылыктыц орын алFанын хабарлап отыруыныц, жа-салуына кедергi болудыц шуFыл кажеттi шарттары десек, артык айткандык емес. Эйткеш бул полицияныц халык Yшiн кызмет ететiнiнiц айкын белгiсi.

Сондыктан ЖПК мен жергiлiктi билiк органдарыныц непзп мшдеттершщ бiрi азаматтарды элеуметтiк серштес болуFа умтылдыру (жекелеген таксопарк автожYргiзушiлерiнiц орын алFан кукык бузушылыктарды полицияFа хабарлап отыру секiлдi), сондай-ак азаматтарды турFылыкты жерiнде коFамдык тэртiптi корFауFа кептеп жумылдыру болып табылады (мэселен, А^Ш, Австралия жэне ГерманиядаFы «Кершшк карау» дэстYрi)4.

Твртiншi тужырым. ЖПК мен ^OFамдык кецестердiц езара байланысыныц талап етер кажеттi децгейде еместш.

11М, облыстардыц, Астана мен Алматы калалары ^OFамдык кецестерiнiц жумыс жоспарларын талдау кезiнде, олардыц бул жумыска тартылмаFандыFын эйгiлейдi.

Полиция кызметкерлершщ эдеп нормаларыныц бузгандыгы туралы азаматтардыц шагымдарын карау тэж1рибеге енбеген5. Бул жоспардагы когамдьщ бакылау жасаудыц тиiмдi нысандарыныц 6ipi - ЖП^-мен бiрлесе отырып ^огамдьщ кецес мYшелерiнiц азаматтарды жеке мэселелерiмен кабылдауды, облыс ау-дандарында тургындармен кездесулердi уйымдастыру болар едь ^огамдьщ кецестер жергiлiктi полиция жумысына удайы кадагалау жасап, полицияга кемек берген азаматтарды марапаттап, тургындар арасын-да кукыктык тэртiптi сактау мен кукыктык тэртiптi курметтеу эрi полицияныц кYнделiктi емiрiнде кол ушын берудi уйымдастарса, куба-куп болар едь

Жергiлiктi полициямен езара байланыс жасаудагы шетелдiк тэжiрибенi зерделеген-де байкаганымыз, эрбiр тургыльщты жердiц жергiлiктi кауымдастыгы полиция кызметiнiц багалау елшемдерiн дайындаганда эрбiр жеке пiкiр ескерiлiп отырады екен. Бул багалау езге ещрлердеп уэкiлеттi курылымдардыц тиiстi багалауымен сэйкес келмеуi де мYмкiн. Егер ^огамдык кецестер ез ецiрiнiц ерекшелiктерi мен басымдыктарын негiзге ала отырып езшдк багалау елшемдерiн жасайтын болса, оныц тшмдшп арта тYсерi сезсiз деп бiлемiз.

Бесгншг тужырым. ЖП^ мен эммдктердщ езара байланысыныц эдiстерi мен устанымдарын тYбегейлi жетiлдiрудiц кажеттiлiгi.

Бас прокуратура машметтерше жYгiнсек, 2016 жылдыц 8 айында кылмысты кайталап жасаудыц мейлшше жогары децгейде екенi аныкталды, 30 мыцнан аса осындай кукык бузушылыктар тiркелген екен6.

Бул орайда кукык бузушылык профилак-тикасы бойынша оларды жою женiнде накты шаралар дайындайтын Ведомствоаралык комиссияныц мYмкiндiктерi толыктай пайда-ланылмай отырганын да айта кетуiмiз керек.

Мэселен, тургындармен тжелей карым-катынас жасайтын полицияныц ец теменгi кызметтерi эр ецiрдiц элеуметпк, экономикалык элсiз тустарыныц салдары болып табылатын кукык бузушылыктардыц туындау себептерi мен жагдайларын жаксы бшед1 Ал олардагы акпараттар жергiлiктi аткарушы органдарыныц зацды бузушылыкты

4 Соседский присмотр // http://mvd.gov.kz/portal/page/portal/sko/about/СОСЕДСКИЙ%20ПРИСМОТР; Проект "Соседский присмотр" не призывает «стучать» друг на друга - ДВД // https://tengrinews.kz/ kazakhstannews/proekt-sosedskiy-prismotr-prizyivaet-stuchat-drug-druga-dvd-284570/; Таксисты будут сотрудничать с полицией //http://gubemia-tv.ru/news/taksisty_budut_sotrudnichat_s_policiej/ (2016 жылзы 2 цазан).

5 «Кргамдыц кецестер туралы» 2015 жылзы 2 царашадазы Казацстан Республикасыныц Зацы // «Эдшет» Казацстан Республикасы нормативтiк цщыцтыц актшертщ ацпараттыц-цуцыцтыц ЖYйесi // http://adilet.zan.kz (2016 жылзы 2 цазан).

6 Казацстан Республикасы Бас прокуратурасыныц цуцыцтыц статистика жэне арнайы есепке алу жвнiндегi комитетiнiц 2016 жылдыц 8 айындазы Казацстан Республикасындазы криминогендк жагдай туралы ацпарат // Казацстан Республикасы Президентiнiц Эюмшшт Кщыц цоргау ЖYйесi бвлiмiнiц матери-алдары.

дер кезшде алдын алу Yшiн талдау жYргiзуiне жаксы жинактау материалы болар едь Б^ныц 63Î к¥кыктык тэртшт ^стануга гана емес, халыктыц билiкке, оньщ iшiнде полиция деген сешмшщ артуына игi эсерш тигiзер едь

iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.

Алтыншы тужырым. ЖПК жеке к^рамыныц зацдылык пен тэртшт сактауыныц ец твменгi децгейде екендiгi.

ЖПК К¥рылганнан бергi 2016 жылдыц бiрiншi жартыжылдыгындагы аралыкта кызметкерлерге катысты 253 кылмыстык ic козгалган, соныц 219-ы жол жол жYру тэр^бш б^зганы Yшiн эюмшшк жауаптылыкка тартылган (20-сы жYргiзушi куэлИнен айырылган), 100-i терic кылыктары Yшiн кызметтен босатылган, солардыц 33-i сыбай-лас жемкорлык жасаганы Yшiн кызметтен кетiрiлген7.

Жол-патрульдiк полиция сек^вд учаcкелiк полиция инспекторларыныц да вз кызметшщ аясында сыбайлас жемкорлыкка «¥рыну» каупi бар.

Сонымен бiрге паракорлык, алаяктык жYЙелi сипат алуда, ЖПК кызметкерлерiнде жеке т^лгалардыц эюмшшк к¥кык б^зушылык хаттамасы туралы жалган мэлiметтердi акпараттык базадан алатын дагды калыптасты. Б^л ^сак б^закылык, когамдык орындарда алкогольдi iшiмдiктердi iшу, мас кушнде болу, когамдык орындарда тыйым салынган орында темекi тарту, жYргiншiлердiц, жол козгалысына катысушылардыц жол жYру ережелерiн б^зуы cекiлдi жалган эюмшшк к¥кык б^зушылык кврcеткiштерiн алу максатында жасалады.

Б^л арада Павлодар ЖПК-нщ тэжiрибеciн айта кеткен жвн. Онда сыбайлас жемкорлык к¥кык б^зушылыгыныц алдын алу Yшiн кYнделiктi жол-патрульдк нарядка тYcетiндерге жауаптылыкка тартылган

ЖПК кызметкерлерi тYciрiлген бейнетаспа кврcетiледi.

Жеттшг тужырым. ЖПК-нщ кадрмен жэне материалдык-техникалык камтамасыз етiлуi жеткшкл дэрежеде емеcтiгi.

Ескерте кетсек, Экономикалык ынтымактастык жэне даму ^йымына юретш елдерде полиция мамандыгыныц жа-стар алдында беделi жогары, вйткенi б^л мамандыктыц лайыкты вмiрге CYPУ кепшдт мол.

Казiргi кYнi елiмiзде ЖПК-не Yмiткерлердiц 1,5 мыц ж^мыс орны бос т^р. Б^л Астана каласындагы жергшкл полиция кызметiнiц штат санымен тец. М^ныц взi полиция мамандыгыныц беделi твмен дегендi бiлдiредi. Жалакыныц аздыгы, ж^мыс уакытыныц нормадан тыс болуы, физикалык жэне психикалык жYктеменiц ауырлыгы, элеуметтiк коргалмау, осыныц барлыгы да тYптеп келгенде жастардыц полиция мамандыгын тацдауына, ал кызметкерлердiц кэаби шеберлiгiн здайы ^штап отыруына керi эcерiн тигiзетiн факторлар.

Макаламызды корытындылай келе, казiргi кызмет аткарудагы жергшкл полиция кызметшщ Yлгici бойынша вщрлерге шыккандагы нэтижелердi, сондай-ак когамдык тэртш жэне кылмыстылык бойынша статистикалык мэлiметтерге талдау жYргiзiп, ол жвншде алдын ала жетi тужырым жасадык. Жергiлiктi полиция кызметiнiц басты мшдет болып табылатын к¥кык б^зушылык профи-лактикасы рвлiнiц, т^ргындармен ж^мыстыц твмендеуш кврcеттiк. Алда багыт жергiлiктi полиция кызметшщ Когамдык кецестермен, эюмдкпен взара байланысына жеткiлiктi назар аударылу кажеттiгiн аныктадык.

ЭДЕБИЕТТЕР

1. Губанов А.В. Основы организации и функционирования полиции зарубежных государств и использование их опыта для совершенствования деятельности органов внутренних дел России: дисс... докт. юрид. наук: 12.00.02. - Москва, 1997. - 355 с. С.33-34.

2. Горшенева И.А. Полиция в механизме современного государства: Теоретико-правовые аспекты: дисс... канд. юрид. наук: 12.00.01. - Москва, 2002. - 237 с. С. 98.

3. Мороз О.Б. Организационно-правовые основы деятельности полиции государств Западной Европы: дисс... канд. юрид. наук: 12.00.02. - Москва, 2004. - 150 с. С. 76-77.

REFERENCES

1. Gubanov A.V. Osnovy organizacii i funkcionirovanija policii zarubezhnyh gosudarstv i ispol'zovanie ih opyta dlja sovershenstvovanija dejatel'nosti organov vnutrennih del Rossii: dis... dokt. jurid. nauk: 12.00.02. - Moskva, 1997. - 355 s. - S. 33-34.

7 2016 жылдыц б1ртш1 жартыжылдыгындагы цогамдыц тэртт пен цау1пс1зд1кт1 цоргау туралы Казацстан Республикасы 1шк1 iстер министрлтшц ацпараты // Казацстан Республикасы Президентшц Этмштт Куцыц цоргау жуйеЫ бвлiмiнiц материалдары.

2. Gorsheneva I.A. Policija v mehanizme sovremennogo gosudarstva: Teoretiko-pravovye aspekty: diss... kand. jurid. nauk: 12.00.01. - Moskva, 2002. - 237 s. - S. 98.

3. Moroz O.B. Organizacionno-pravovye osnovy dejatel'nosti policii gosudarstv Zapadnoj Evropy: diss... kand. jurid. nauk: 12.00.02. - Moskva, 2004. - 150 s. - S. 76-77.

УДК 347.965

СОВЕРШЕНСТВОВАНИЕ АДВОКАТСКОЙ ДЕЯТЕЛЬНОСТИ В РЕСПУБЛИКЕ КАЗАХСТАН

Абдрахманова Сайма Жангельдиновна

Ведущий научный сотрудник отдела гражданского, гражданско-процессуального законодательства и исполнительного производства Института законодательства Республики Казахстан, магистр юриспруденции; г. Астана, Республика Казахстан; e-mail: sa.abdrakhmanova@adilet.gov.kz, saima_a@mail.ru

Ключевые слова: адвокатская деятельность; юридическая помощь; адвокатура; независимость; юридическое образование; кодекс профессиональной этики; адвокатское сообщество; стажировка

Аннотация. Настоящая статья подготовлена на основе аналитической справки, посвященной анализу вопросов совершенствования адвокатской деятельности в Республике Казахстан, над которой работала ведущий научный сотрудник отдела гражданского, гражданско-процессуального законодательства и исполнительного производства ГУ «Институт законодательства Республики Казахстан» в 2016 году. В целом проблемы адвокатской деятельности затрагивались и анализировались в трудах целого ряда отечественных и зарубежных ученых.

Вместе с тем в последнее время рассмотрение вопросов совершенствования адвокатской деятельности получило особую важность в условиях реализации пяти институцио-нальныхреформ Президента Республики Казахстан Н.А. Назарбаева.

В этой связи в статье ставится цель - выработать рекомендации по дальнейшему совершенствованию института адвокатуры в Казахстане в соответствии с международными принципами адвокатуры, с учетом сравнительно-правового анализа деятельности адвокатуры в странах дальнего и ближнего зарубежья. Для достижения указанной цели применяется диалектика, метафизика, дедукция, анализ, сравнение, синтез, обобщение и формально-юридический метод.

Уделяется внимание проблемам законодательства Республики Казахстан об адвокатской деятельности касательно: 1) правового статуса адвоката; 2) порядка проведения аттестации; 3) профессионального уровня адвокатов; 4) адвокатского сообщества; 5) регламентация деятельности юристов. На основании анализа упомянутых и других проблем правового регулирования адвокатской деятельности был выработан ряд рекомендаций.

Полученные результаты исследования в настоящей статье могут быть использованы в законотворческой работе по совершенствованию адвокатской деятельности в Республике Казахстан.

ЦАЗАЦСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНДАГЫ АДВОКАТТЬЩ

КЫЗМЕТТ1 ЖЕТ1ЛД1РУ

Сайма Жангелдщызы Эбдiрахманова

Казацстан Республикасыныц Зацнама институты Азаматтыц, азаматтыц w ЖYргiзу зацнамасы жэне атцарушылыц w ЖYргiзу бвлiмiнiц жетекшi гылыми цызметкерi, зацтану магистрi; Астана ц., Казацстан Республикасы; e-mail: sa.abdrakhmanova@adilet.gov.kz, saima_a@mail.ru

TYÜiH свздер: Адвокаттыц цызмет; зац цызметi; адвокатура; тэуелЫздт; зац бiлiмi; кэЫби ар-намыс кодекЫ; адвокаттыц цауымдастыц; тагылымдама

Аннотация. Берыген мацала «Казацстан Республикасыныц Зацнама институты» ММ

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.