CC BY
1Impact Factor: SJIF 2021 - 5.81 2022 - 5.94
НАУКА О ЗЕМЛЕ EARTH SCIENCES
ЖЕРД1 ПАЙДАЛАНУ МЕН ЦОРГАУДЫ МЕМЛЕКЕТТ1К БАЦЫЛАУ Ц¥РАЛЫ РЕТ1НДЕ ЖЕР РЕСУРСТАРЫН БАСЦАРУ
Т1ЛЕГЕН АЦНИЕТ ГАЛЫМЖАЩЫЗЫ
«С.Сейфуллин атындагы агротехникалык зерттеу университеп» КеА^ Жер ресурстарын баскару жэне дизайн факультетшщ 4 курс студенп, Астана к. ^азакстан
Ацдатпа. Мацала Жер ресурстарын басцарудагы мемлекеттт бацылаудыц рвлгне арналган. Онда цуцыцтыц реттеу, жылжымайтын мYлiк кадастры, жерге орналастыру, бацылау цуралдары мен экономикалыц тетiктердi цамтитын мемлекеттт бацылаудыц негiзгi аспектiлерi царастырылады.Автор мемлекеттт бацылау жердi утымды пайдалану, оныц деградациясын болдырмау, биоэртYрлiлiктi сацтау жэне турацты дамуды цамтамасыз ету ушт цажеттi цурал екетн атап кврсетедi. Мацалада мемлекеттт бацылаудыц эртурлi цуралдарыныц артыцшылыцтары мен кемшiлiктерi царастырылады, сондай-ац мемлекеттт бацылау жуйест жетiлдiру, заманауи технологияларды пайдалану жэне жердi утымды пайдаланудыц мацыздылыгы туралы халыцтыц хабардарлыгын арттыру цажеттшт кврсетiледi.
Клт свздер: Мемлекеттт бацылау, жердi пайдалану, жер кадастры, К,азацстан Республикасы, жер ресурстары, меншт иелерi, мемлекеттт статистика
Жердi пайдалану мен коргауды мемлекетпк бакылау. 144-бап. Жердi пайдалану мен коргауды мемлекетпк бакылаудьщ мшдеттерь Мемлекетпк бакылаудьщ мшдеттерь Мемлекетпк органдардыц, жеке, зацды жэне лауазымды туеталардыц ^азакстан Республикасыныц жер зацнамасын сактауын, ^азакстан Республикасыныц зацнамасын бузушылыктарды аныктауды жэне жоюды, азаматтар мен зацды туеталардыц бузылган кукыктарын калпына келтiрудi, жер учаскелерш пайдалану кагидаларын сактауды, жер кадастрын жYргiзу мен жерге орналастырудыц дурыстыгын жэне жердi утымды пайдалану мен коргау жeнiндегi iс-шараларды орындауды камтамасыз етуден турады.[1]
Жердi пайдалану мен коргауды мемлекетпк бакылаудыц мiндеттерi. Мемлекетпк бакылаудыц мiндеттерi жердщ сакталуын камтамасыз ету болып табылады.Мемлекеттiк органдардыц ^азакстан Республикасыныц зацнамасын, зацды жэне лауазымды тулгалармен бузушылыктарды аныктау жэне жою азаматтардыц бузылган кукыктарын калпына келпру жэне зацды тулгалардыц жер учаскелерш пайдалану
ережелерш сактауы, дурыстыгы жер кадастрын жYргiзу жэне жерге орналастыру жэне жердi утымды пайдалану жэне коргау.[2]
^азiрri уакытта пайдаланудымемлекеттiк бакылаужэне жердiкорFау кажет жэне сураныска ие. Ол тиiмдi республиканыц басты улттык байлыFын баскару куралы- Жер ресурстары. Оныц тшмдшпн арттыру болып табыладыДарастырылып отырFан рел мен мацыздылыкка карамастан жер ресурстарын баскару функциялары, кептеген мэселелер элi де жеткiлiктi турде пысыкталмаFан, жердi пайдалану мен корFауды мемлекеттiк бакылаудыц кейбiр ережелерi нормативпк кукыктык актшерде жетiлдiрудi талап етедЦЗ]
Мемлекеттiк бакылау тYгендеу жYргiзу кезшде де жYзеге асырылады, асырурэсiмi тексерудi жYргiзу туралы бакылаушы орган шы^аратыннускама мен карточка 1-П нысаны бойынша шаруашылык жYргiзушi субъектiлердiц кызметiн тексерудi есепке алу,тексерулер кукыктык статистика жэне арнайы есепке алу комитетiнде пркеледь ^азакстан Республикасы Бас прокуратурасыныц немесе оныц аумактык органдарыныц.Мемлекеттiк бакылау максатында жер учаскелерiн заттай тексеру жер учаскелершщ меншiк иелерiнiц, жерпайдаланушылардыц катысуымен, ал,оларбас тарткан жаFдайда, бул туралы жасалFан Б^-да тиiстi белп жасалады.
Жердi пайдалану жэне корFау жeнiндегi мемлекеттiк инспекторлар жер зацнамасын бузушылыктарды iс жYзiнде жою, сондай-ак жер учаскелерiнiц меншiк иелерi мен жер
Impact Factor: SJIF 2021 - 5.81 2022 - 5.94
НАУКА О ЗЕМЛЕ EARTH SCIENCES
пайдаланушылардьщ нускауларды орындауы жэне мемлекеттiк бакылауды жузеге асыратын лауазымды тулгалардыц нускамалары жердi пайдалану жэне коргау.
Жер ресурстарын баскару жeнiндегi орталык уэкiлеттi орган мемлекетпк кызметтi жузеге асыру бойынша жыл сайынгы республикалык есептiлiктi жасайды. Бекiтiлген нысандар бойынша жердi пайдалану мен коргауды бакылау мемлекеттiк статистика саласындагы уэкiлеттi орган.[4]
^азакстанда Жердi пайдалану мен коргауды мемлекеттiк бакылау осы кунды ресурстыц орныкты дамуы мен сакталуын камтамасыз етуде шешушi рел аткарады. Алайда, бакылаудыц тшмдшпн арттыру Yшiн кукыктык жуйеде реформалар журпзу, бакылау мен мониторинг куралдарын кушейту жэне сыбайлас жемкорлыкка карсы курес жYргiзу кажет. Тек осы жагдайда гана ^азакстан казiргi жэне болашак урпактыц эл-аукаты Yшiн езшщ жер ресурстарыныц элеуетiн толык юке асыра алады.
1. Земельный Кодекс РК: https://online.zakon.kz/Document/?doc_id=1040583&pos=5;-108#ро8=5;-108
2. ¥тымды пайдалануды мемлекеттiк бакылау жэне жердi коргау: pps.kaznu.kz
3. Сeздiк-жерге орналастырушыныц аныктамалыгы / ред.А. С. Помелов. - Минск: Оку. бкгс орталыгы, 2004. - 271 Б.
4. ¥тымды пайдалануды мемлекеттiк бакылау жэне жердi коргау: pps.kaznu.kz
ЭДЕБИЕТТЕР
