Научная статья на тему 'ЖЕДЕЛ ГИПОКСИЯ КЕЗІНДЕГІ ЛИМФА АҒЫСЫ ЖӘНЕ ЛИМФА ТҮЙІНДЕРІНІҢ ЖИЫРЫЛУ БЕЛСЕНДІЛІГІН ЗЕРТТЕУ'

ЖЕДЕЛ ГИПОКСИЯ КЕЗІНДЕГІ ЛИМФА АҒЫСЫ ЖӘНЕ ЛИМФА ТҮЙІНДЕРІНІҢ ЖИЫРЫЛУ БЕЛСЕНДІЛІГІН ЗЕРТТЕУ Текст научной статьи по специальности «Фундаментальная медицина»

CC BY
84
14
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Ключевые слова
ЛИМФА ТүЙіНДЕРі / ЛИМФА АғЫНЫ / ЛИМФА ТАМЫРЛАРЫ / қАН

Аннотация научной статьи по фундаментальной медицине, автор научной работы — Жұмабаева А.М., Атанбаева Г.Қ., Әбдірешов С.Н., Ахмад Н.С., Алжанбекова Г.Т.

Иттер мен егеуқұйрықтардың экспериментальды гипоксиясы кезінде қан мен мүшелік лимфаның реологиялық қасиеті бұзылуымен, яғни бұл олардың ұю жылдамдығының азаюы, қан мен лимфаның тұтқырлығы және тромбогендік процесі артуымен көрінеді. Биохимиялық зерттеулер бойынша лимфа мен қан плазмасында жалпы белок концентрациясының төмендеуі және АлАТ және АсАТ белсенділіктерінің артуы, эритроциттердің осмостық төзімділігінің және несептегі иондық құрамның өзгеруін көрсетті. Жануарларда экcпеpиментальды гипоксия кезінде лимфа ағыcының, жалпы белоктың төмендеуі, АлАТ пен АcАТ феpменттеpінің белcенділігінің аpтуы және лимфа мен қанның pеологиялық қаcиеттеpінің бұзылуы анықталды, әpі лимфа жүйеcінің құpылымдық-қызметінің бұзылуы байқалды.Бұл жұмыcтар әлі де болcада зерттеулерді қажет екендігін көрcетеді.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

Похожие темы научных работ по фундаментальной медицине , автор научной работы — Жұмабаева А.М., Атанбаева Г.Қ., Әбдірешов С.Н., Ахмад Н.С., Алжанбекова Г.Т.

iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

THE CONTRACTILE ACTIVITY OF LYMPH NODES AND LYMPH FLOW AT ACUTE HYPOXIA

In the experimental simulation of a hypoxia at dogs and rats is followed by violation of rheological properties of blood and an organ lymph that expressed in truncation of time of their folding, increase in viscosity and trombogenny processes in blood and a lymph. Lowering of concentration of the general protein and increase in activity of ALAT and ASAT, change of osmotic resistance of erythrocytes and the ionic composition of urine was watched. It is established that at a hypoxia experimental animals have a decrease in a lymph flow, reduction of the general protein, increase in level of ALAT and ASAT enzyme, violation rheological property of blood and a lymph and a morfofunktsionalny condition of lymphatic system. This work shows that research in this area should continue.

Текст научной работы на тему «ЖЕДЕЛ ГИПОКСИЯ КЕЗІНДЕГІ ЛИМФА АҒЫСЫ ЖӘНЕ ЛИМФА ТҮЙІНДЕРІНІҢ ЖИЫРЫЛУ БЕЛСЕНДІЛІГІН ЗЕРТТЕУ»

СПИСОК

1 Mohandas N., Gallagher P., Red cell membrane: past, present, and future // BLOOD. - 2008. - Vol.112, №10. - Р. 39393948.

2 Лазько А.Е., Ярошинская А.П., Морфофункциональное состояние эритроцитов как критерий патологических реакций в организме // Журнал фундаментальных и прикладных исследований. - 2009. - №3(28). - С. 102-107.

3 А.Т. Волков, А.П. Осипов Кровь убойных животных с основами ее переработки и санитарной оценки: учебное пособие. - Пермь: ИПЦ «Прокростъ», 2014. - 124 с.

4 R.A. Gareyev Adsorption-transport function of erythrocytes // Физиология. - 2015. - №1. - С. 50-56.

5 Гареев Р.А. Фундаментальные и прикладные аспекты адсорбционно-транспортной функции эритроцитов // Медицинская экология. - 2011. - №2(45). - С. 22-24.

6 Гареев Р.А. Концепция адсорбционно-транспортной функции эритроцитов // Материалы 5 съезда физиологов Казахстана. - Караганда, 2003. - С. 75-79.

Вестник К03НМУ № I - 2020

I Gareyev R. Adsorption-transport function of erythrocytes: Important Facts about new diagnostic Capability // International Journal of Applied and Fundamental Research. - 2011. - №1. - P. 5-10.

8 Гареев Р.А. Некоторые итоги исследований и перспективы изучения адсорбционно-транспортной функции эритроцитов // Вестник КазНУ. - 2010. -№2(44). - С. 103-109.

9 Румянцев А.Г. Основные свойства внутривенных иммуноглобулинов и показания к их применению // Вопросы гематологии/онкологии и иммунопатологии в педиатрии. - 2011, - Т.10, №2. - С. 39-50.

10 Донюш Е.К. Использование внутривенных иммуноглобулинов в клинической практике // Вопросы современной педиатрии. - 2011. - Т.10, №2. - С. 49-63.

II Лазанович В.А., Просекова Е.В. Внутривенные иммуноглобулины: механизмы терапевтических эффектов // Медицинская иммунология. - 2014. - Т.16, №4. - С. 311-322.

Э.М. Сабирова, Р.А. Гареев , Н.О. Кудрина, А.М. Калекешов ЭРИТРОЦИТТЕР БЕТ1НДЕ ТАСЫМАЛДАНАТЫН ЗАТТАРДЫ ЗЕРТТЕУ

TyWh: Каза;станда алгаш рет эритроциттер мен лейкоциттердщ бетшен заттарды шайып алу эдга жасалды. Бул эдктщ жасалуына кептеген жылдар бойы ;ан мен улпалардыц, лимфа суйьщтыгыныц арасындагы зат алмасу удеркш зерттеу непз болды. Дегенмен эритроциттер бетшде тасымалданатын заттардыц кейбiр к;асиеттер1 толы; зерттелмеген.

Зерттеу жумысыныц ма;саты эритроциттер бетшде тасымалданатын заттарды зерттей отырып эрi ;арай оларды емдш препараттар ;урамында ;олдану мумкшдМн ;арастыру. Жумыста биохимиялы; жэне иммуноферменттш талдау эдiстерi ;олданылды.

ТYЙiндi сездер: ;ан, эритроциттер, субстанциялар, IgG, IgA, IgM, IgE, IgD.

E.M. Sabirova, R.A. Gareev, N.O. Kudrina, A.M. Kalekeshov STUDY OF SUBSTANTS PORTABLE ON THE SURFACE OF ERYTHROCYTES

Resume: The method of obtaining substances from the surface of red blood cells and white blood cells has been developed for the first time in Kazakhstan. It was created on the basis of many years of research on the exchange of substances between blood, tissues and lymph. Substances carried on the surface of red blood cells are generally poorly understood.

The aim of the research is to study the substances on the surface of red blood cells and the possibility of further use of these substances as components of drugs. In research used biochemical and enzyme immunoassay.

Keywords: blood, red blood cells, substances, IgG, IgA, IgM, IgE, IgD.

ЭОЖ 612.015.1-3-616

!Д.М. Жумабаева, Атанбаева, 2С.Н. Эбд1решов, 3Н.С. Ахмад, 3Г.Т. Алжанбекова, Щ.С. Кулбаева, *Л.Б. Умбетьярова, *Н.Б. Исаева, Щ. Молсадьщцызы, ШД. Телегенова, *А. Нуржан

1Эл-Фараби атындагы К,азац ¥лттыц Университету Цазацстан, Алматы 2ЦР БГМ ГК Адам жэне жануарлар физиологиясы институты, Цазацстан, Алматы 3С.Ж. Асфендияров атындагы К,азац ¥лттыц медицина университет/

ЖЕДЕЛ ГИПОКСИЯ КЕЗ1НДЕГ1 ЛИМФА АFЫСЫ ЖЭНЕ ЛИМФА ТYЙШДЕРШЩ ЖИЫРЫЛУ БЕЛСЕНД1Л1Г1Н ЗЕРТТЕУ

Иттер мен егеуцуйрыцтардыц экспериментальды гипоксиясы кезшде цан мен MYшелiклимфаныц реологиялыц цасиеmi бузылуымен, ягни бул олардыц ую жылдамдыгыныц азаюы, цан мен лимфаныц тутцырлыгы жэне тромбогендiк процеа артуымен кврiнедi. Биохимиялыц зерттеулер бойынша лимфа мен цан плазмасында жалпы белок концентрациясыныц твмендеуi жэне АлАТжэне АсАТ белсендшктершц артуы, эритроциттердiц осмостыц meзiмдiлiгшц жэне несептегi иондыц цурамныц езгеруш кврсеттi. Жануарларда экспериментальды гипоксия кезшде лимфа агысыныц, жалпы белоктыц темендеу1 АлАТ пен АсАТ ферменттершц белсендл^шц артуы жэне лимфа мен цанныц реологиялыц цасиеттершц бузылуы аныцталды, эpi лимфа ЖYйеciнiц цурылымдыц-цызметтщ бузылуы байцалды.Бул жумыстар элi де болсада зерттеулердi цажет екенд^н кврcетедi. ТYйiндi сездер: гипоксия, лимфа, лимфа mYйiндерi, лимфа агыны, лимфа тамырлары, цан

Kазiрri кезде адам организмi эртYрлi стресс факторлар элеуметтш-экономикалык; жагдайларды, салауатты вмiр

эсерше ушырауда. Ол факторларга колайсыз экологиялы; салтыныц бузылуын т.б. жаткызуга болады. Fылыми-

УекЫЬ КагПГШ № I - 2020

техникальщ прогресс кезецiндегi адамдардыц eмiр суру салтыныц 0згеруi организмнiц тeзiмдiлiri мен стресс факторларга T0зiмдiлiгiн темендетедь

Зерттеу жумысынын ма^саты: Жануарлардыц экспериментальды гипоксия кезiндегi MYшелiк ;ан жэне лимфаайналымындагы лимфа агысы мен лимфа TYЙiндерiшц жиырылу белсендiлiгiн зерттеу. Зерттеу жумысынын мiндетi:

1. Жануарларда экспериментальды жедел гипоксия Yлгiсiн жасау жэне алу.

2. Жануарларда гипоксия кезшдеп лимфа TYЙiндерiнiц жиырылу белсендiлiгiн анык;тау.

Зерттеу жумысынын взектiлiгi: Кандай да болмасын зиянды эсерi бар агенттерге клетка мембранасы сезiмтал келедi, олардыц курылымды; жэне метаболиттiк езгерiстерi организмнщ функционалды жагдайын багалау Yшiн ;олданылуы MYMкiн. Стресстiц за;ымдаушы эсерi клеткалы; жэне молекулалы; децгейде керiнедi. Гипоксия ауыр дене жумысы кезiнде, бшктшке кетерiлгенде жэне денi сау адамдарда да ;ыск;а мерзiмде болуы MYMкiн. Гипоксияныц ауыр TYрi патология жагдайында, оттегiн тасымалдаушы жэне оныц шыгарылуын ;амтамасыз ететiн ЖYЙенiц къзмет бузылганда жиi кездеcедi. Гипоксия, немесе оттеп тапшылыгы кептеген аурулардыц пайда болуына негiз болатын немесе олармен ;атар ЖYретiн кецiнен таралган патологиялы; процесстердщ бiрi [1, 3]. Организмде оттепнщ жетiспеуi ;ан тамырларыныц бузылуын тудыратыны белгiлi, бул эндотелоциттермен ЖYретiн релаксирлеушi факторлардыц белiнуiн жэне азот оксид синтезiн темендетедi, констрикторлы; реакциялар мен тамырлардыц еткiзгiштiгi артады, сондай-а; микроциркуляцияныц бузылуына алып келедi [5 - 8]. Осыган байланысты лимфа ЖYЙесiнiц организмнiц эртYрлi жагдайында ;органысты;-компенсаторлык; жэне оныц улпаларда дренажды; ;ызметшщ теориялы; жэне практикалы; мацызы зор, сонды;тан да MYшелер мен улпалардыц ишемиясы кезiнде жеке немесе аймак;тык; MYшелерде лимфаныц жиналу YДерiсiнiц жэне MYшелiк лимфаныц тасымалдану къзмет туралы мэлiметтер кездеспейдi [9-11]. Осыган байланысты лимфа ЖYЙесiнiц1 ;ан мен лимфаныц реологиялы; ;асиеттерш зерттеу к^рп тацда кеп галымдардыц ;ызыгушылык;тарын тугызуда [1215].

Зерттеу эдйтерг Тэж1рибе салмагы 10-12 кг болатын 6 ересек иттергежYргiзiлдi (наркоз: эфир немесе тиопентал натрий 35-45 мг/кг) эксперименталды гипоксия уй;ы артериясын 30-60 минут мерзiмге байлау, кейде 3 сагат жасау ар;ылы жасалынды. Гипоксиялы; гипоксия салмагы 220-250 г. болатын 40 лабораториялы; а; егеу;уйры;тарга ЖYрriзiлдi.Эксперименталды гипоксияжабы; кецiстiкте 1,5 сагат уа;ытта оттегi 8% жэне СО2 8%-га газды ортада усталды. «Таза» гипоксия жагдайын алу Yшiн кемiрк;ышк;ыл газы сiлтiмен сiцiрiлдi.

Иттердщ мойын KYpе тамыры мацынан лимфа арнасын микроканюля ар;ылы лимфа агысы зеpттелдi. Кан мен лимфаныц физика-химиялы; керсеткiштерi аны;талды: ;ан мен лимфа ую уа;ыты Сухарев эдiсiмен, олардыц туткърлыгы ВК-4 вискозиметрiнде, гематокриттi жалпыга танымал эдiспен аны;талды. Тамырларга к;оректш ерiтiндi ретiнде оксигендi Кребс ертндга пайдаланылды: NaCl -133,0; NaHCOз - 16,3; NaH2PO4 - 1,38; Ш-5; Caa2 -2,5; Mga2 -0,1; глюкоза - 7,8 мМ/литр, рН - 7,4 t +37° СДоректш ерiтiндiнi 95 % О2жэне 5 % СО2 туратын газ ;оспасымен оксигендедiк. Кан жэне лимфа тамырларыныц ;оздырылган жиырылу белсендiлiгiн елшеу Yшiн тест ретiнде вазоактивтi адреналин, ацетилхолин жэне гистамин заттарыныц (1х10-8-1х10-3М) концентрациясы пайдаланылды. Кан тамырларыныц ;анмен толуын зерттеу Yшiн жануарлардыц уй;ы артериясына импендансометрия ЖYpгiзiлдi, ол реогепатография мен реоренография эдтамен

елшеу нэтижелеpiне электродтардыц поляризациясыныц эсеpiн толы;тай болдырмауга MYMкiндiк беретш тетраполярлы белiп беpудiц кемегiмен, Мицар-Реоныц реографын ;олдану ар;ылы ЖYзеге асты [16]. Сараптама Yшiн зеpттелiп жат;ан облыстыц ;анмен толуыныц езгеру жылдамдыгын сипаттайтын дифференциальды

реограммалардыц мэлiметтеpi ;олданды. Бас - ми улпаларыныц ;анайналуын Мицар-РЕО куралында реография методы бойынша анык;тады, ал ;анайналымныц келемдiк жылдамдыгын Сономед-300 куралында Допплер эдiсi бойынша аны;талды [17]. Бул эдiс ;анайналым агу жылдамдыгын аз уа;ыттагы жэне ;айталанбайтын ишемия кезiнде аны;тауда пайдаланылады.

Иттерде кеуде арнасында лимфа агысы 0,41±0,05 мл/мин -ке тец. Жедел гипоксияны алгаш;ы 3 сагаты кезiнде лимфа агысы 70%-га (0,70±0,06 мл/мин, р<0,05) жогарлады, жэне aз уа;ыт iшiнде то;таганга дейiн ба;ылау тобымен салыстырганда 20%-га бipден темендед (0,33±0,07мл/мин). Кеуде арнасындагы ашы;-сары TYCтi лимфа ал;ызыл TYCке айналды. Гипоксия кезшде ;ан плазмасыныц (гематокрит кеpсеткiштеpi бойынша) жогарлаганд1гы байк;алад1. Егеу;уйрык;тарда экспериментальды гипоксия кезшде лимфа тамырлары мен TYЙiндеpiнiц жиырылу белcендiлiгiнiц нашарлауына байланысты лимфа агысыныц жылдамдыгы темендедi. Калыпты жагдайда лимфа агысыныц жылдамдыгы 0,32 мл/мин болса, гипоксия кезшде 0,18 мл/мин. дешн темендедi .Жануарларда лимфа тамырлары, оныц шшде кеуде лимфа арнасы ба;ылау тобында жиiлiгi 8,4±0,2 жиырылу/мин жэне амплитудасы 6,1±0,3 мг жиырылу белсендлтн кеpcеттi. Тэжipибе барысында егеу;уйры;тарда экспериментальды гипоксия пайда болганда лимфа тамырларыныц ездiгiнен жиырылу белсендШп баяулаганы бай;алады. Экспериментальд1 гипоксия кезшде екiншi топта ездiгiнен pитмдi жиырылу жиШп 32-35,5% ;ыск;ард1, ал амплитудасы 42% темендед. Тамырлардыц жиырылу жиШп 5,9±0,1 жиыр./мин боса, ал олардыц амплитудасы 4,7±0,1 мг болганд1гын керсетп . Адреналин, ацетилхолин жэне гистаминнщ (1x10-8-1x10-3М) концентрациясы эcеpiнен лимфа тамырларыныц ездпнен жиырылу белcендiлiгi ба;ылау тобында жогарлады. Экспериментальд1 гипоксия кезiнде лимфа тамырларыныц жиырылу белсендшМ ба;ылау тобымен салыстырганда бipшама, ягни 35-57%-га темендегеш байк;аладI.Тэжipибе кезiнде вазоактивтi заттардщ эcеpi кезiнде олардщ жиырылу беcендiлiгi темендегеш бай;алады. Адpеналиннiц 1x10-8-1x10-4М мелшеpi жиырылу белсендШгше эcеpi ;алыпты жагдаймен салыстырганда жиiлiгi 65%-га, ал амплитудасы 70%-га дейiн темендегендiгiн кеpcеттi. Осылайша, экспериментальды гипоксия кезшде кемipcу алмасуы бузылады, лимфа агысы мен лимфа TYЙiндеpiнiц ;ызметi, вазоактивтi заттардыц эcеpiне рецепторлардыц cезiмталдыFы темендейдi, муныц барлыгы гипоксияга алып келетiн тотыгу KYЙзелiciне байланысты болуы MYMKШ жэне жасуша мембраналарыныц эpекетiне, соныц iшiнде лимфа TYЙiндеpiнiц булшы;ет жасушаларыныц мембранасыныц KYЙiне жагымсыз эсер етедi.

Экспериментальд^1 гипоксия кезшдеп реография эдгамен ;ан тамырларыныц ;анмен ;амтамасыз етiлyi зеpттелдi. Реограмма кезшде систолалы; амплитуданыц жогарлауы, орташа есеппен 1,1 есеге арт;андыгы, улпалы; ;ан тамырлар аймагындагы негiзгi тамырларда ;ан агысы мен ;анныц ;айтуыныц KYшеюi, бул MYшелеpде ас;ынуд^1 туындаганын керсетедъ Тэжipибе кезiнде

экспериментальды гипоксияны Yлгiлеy кезiнде жумыстары барысында реография эдгамен дененiц интегральды реографиясын жэне бауыр мен бYЙpектiц ;анмен ;амтамасыз е^луш зеpттедiк, бул кезде клеткадан тыс суйык;тык; келемiнiц темендегенi бай;алад^1, гипоксияныц орташа динамикалы; ;^1сымга эсер еткендМ байк;алад^1 (кесте 1).

Кесте 1 - Жедел экспериментальды гипоксия жэне оны тузету жолдары кезiндегi интегральды реография кеpсеткiштеpi

Кеpсеткiштеp Ба;ылау тобы Гипоксия

ЖСЖ (уд/мин) 64,75±5,63 83,16±3,20*

ОДК (мм.рт.ст) 98,25±7,96 116,37±6,15

СИ (мл/м2) 56,03±5,12 44,39±5,42*

ЖИ (мл/мин/м2) 3,39±0,33 2,72±0,30*

КСК (мл) 32,41±4,17 25,85±4,00*

Белглеулер: ЖСЖ - журек сотысыныц жишг!; ОДК, - орташа динамикалъщ цысым; СИ- журек жумысыныц cory индекс!; ЖИ - дене беткейi есебi бойынша журек индекс!; КСК - клеткадан тыс суйыцтыц квлемi. Ескерту: алынган нэтижелерд!ц сен!мд!л!гi *- p<0,5

Алынган мэлiметтеp бойынша бiздiц байк;аганымыз, гипоксия кезшде егеу;уйрык;тардыц орташа динамикалы; ;ысымы ба;ылау тобымен салыстырганда 20-23%-га жогары болды, ал 60 минуттан кешн онда ба;ылау тобымен салыстырганда 20,1±2,7% -га жеттi (кесте 1). Реография эдга бойынша согу индексiнiц керсекМ эксперименталды гипoксиякезiнде ба;ылау тобымен салыстырганда орташа 14-17%-га T0мендегенiн байкады; ал сорбенттщ эсеpiнен кейiн бул керсетгаштер оц эсер беpмегенi аныщталды.

Ультрадыбысты Допплер мэлiметтерiнен жедел экспериментальды гипоксия кезшде панкреатикалы; бездiц баяу жэне жылдам ;анмен ;амтылудыц 20-25%-га темендегеш тiркелдi. Бул керсеткiштер ба;ылау тобында улпалардыц ;анмен жылда толу жылдамдыгы 0,69±0,03 см/с болса, ал улпалардыц ;анмен баяу толу жылдамдыгы 0,16±0,02 см/с керсеткiштi керсеттi. Ультрадыбысты зерттеулер барсысында дикротикалы; индекс (ДКИ %) керсеткiшi ба;ылау тобында 70,2±0,02 болса, экспериментальды гипоксия кезшде 72±0,06 арт;андыгы бай;алады. Жедел экспериментальды гипоксия кезшдеп магистральды тамырдагы ;анмен ;амтамасыз е^луш реография эдiсiмен зерттеулер кезiнде, магистральды тамырдагы ;ан агысыныц сызык;тык; жиШгшщ 17,4±0,03 см/с (;алыпта -19,5±0,04 см/с) темендегешн керсеттi . Сонымен бiрге магистральды тамырдагы кедергiлер индексi RI 18%-га (ба;ылау тобында 0,63±0,01) темендедь ягни ол магистральды тамырдыц диаметршщ кецеюiне байланысты. Ырга;ты; (пульсты;) индекс магистральды тамырда 10-15% темендегенi бай;алады. Зерттеу жумыстары керсеткендей, жануарларда экспериментальды гипоксия кезiнде уй;ы безшщ, жалпы улпалардыц ;анмен ;амтамасыз етiлуi кезiнде ;ан агысыныц жылдамдыгыныц темендегешн керсетедь Экспериментальды гипоксия кезiнде егеу;уйрык;тарда тамырлар ЖYЙеciнiц жиырылу белcендiлiгiнiц езгеpyi мен амплитудасы езгеpетiндiгi бай;алды. Лимфодинамиканы зерттегенде iшек лимфа агысыныц бастап;ы жагдайдан 30%-га темендегенi бай;алды. Егеу;уйрык;тарда экспериментальды гипоксия кезiндегi бiздiц тэжipибемiзде лимфа агысыныц темендеyi лимфа мен ;ан плазмасындагы биохимиялы; кеpcеткiштеpден байк;аганымыздай, транскапиллярлы; алмасудыц жэне лимфа TYзiлy пpoцеciнiц темендеyiне байланысты лимфа тамырлары мен лимфа бездеpiндегi тасымалдау ;ызметшщ нашарлауы себеп болуы MYMкiн.

Гипоксия кезшде егеу;уйрык;тардыц лимфа бездеpiнiц жиырылу белсендшш 46% темендегендiгiн кеpcеттi. Вазоактивт заттардыц эcеpi кезiнде олардыц жиырылу белсендтп темендегенi бай;алады. Aдpенaлиннiц 1х10-8-1х10-3М мелшеpi жиырылу белcендiлiгiне эcеpi ;алыпты жагдаймен салыстырганда жиiлiгi 65%-га, ал амплитудасы 70%-га дейiн темендегендМн кеpcеттi. Ацетилхолин (1х10-8-1х10-4М) концентрациялы еpiтiндiciнде кеуде арнасыныц жиiлiгi 4,8±0,2 жиырылу/мин болса, ал оныц амплитудасы 5,4±0,2 мг кеpcеттi. Гистамин концентрациясыныц эcеpi лимфа TYЙiнiнiц жиiлiгiн 40%-га, ал амплитудсы 25%-га дейiн темендегешн бай;атты.

Сонымен, экспериментальды гипоксия кезшде лимфа TYЙiндеpiнiц функционалды белcендiлiгi, вазоактивт

заттарга жауабы, ездiгiнен жиырылу амплитудасы езгередъ Егеу;уйрык;тардыц лимфа TYЙiндеpiнiц жиырылу белсендШп TYЙiндеpдегi рецепторлы; аппараты бузылуына байланысты лимфа ЖYЙеciнiц дренажды жэне тасымалдау функциясы темендедi.

Корыта келгенде жануарлардыц жедел гипоксия кезiнде, оныц шшде уй;ы артериясын ;ысу ;анныц биохимиялы; керсеткiштерiне езiндiк керi эсерш тигiзетiндiгiн кеpсеттi, бул ез кезшдеп ;ан тамырларында оттегi жетiспеушiлiгiнен зат алмасуыныц бузылуына алып келетiндiгi аныщталды. Ба;ылау тобымен салыстырганда ;андагы жалпы белок мелшерi ;ан сарысуында 11%-га темендегенi, азотты; алмасудыц соцгы ешмшщ азайганы, мочевинаныц арт;андыгы байк;алды, муныц барлыгы бауыр мен ;ан тамырлар жуйесшде зат алмасу ;ызметшщ бузылып, белок синтезiнiц темендегенiн бiлдiредi. Кан плазмасында АлАТ жэне АсАТ децгей сэйкесiнше 3,5-4 есе жогарылады, бул керсетгаштердщ жогарылауы ;ан тамырлар ЖYЙесiнде жэне MYшелерде цитологиялы; YДерiстердiц щшейгешн керсетедi. Жануарларда эксперименталды гипоксия кезшде MYшелiк лимфа мен ;анныц реологиялы; ;асиетшщ бузылуымен ЖYретiндiгi, лимфа мен ;ан ую жыламдыгыныц артуы жэне олардыц тущырлыгыныц жогарлауымен керiнедi. Жануарларда жедел гипоксия барысында ;анныц рН керсеткМ ацидоз багытына езгергендiгiн кесретедьКандагы рН керсеткiшi ба;ылау тобымен салыстырганда алгаш;ы 30 минутта 4,9%-га, ал 60 минут кезшде 0,8%-га (р<0,05) темендегендiгiн (ба;ылау тобында рН 7,45) керсетп. Кан мен лимфаныц тромбогендш ;асиетшщ артуына байланысты, ацидоз ;убылысы бай;алады жэне биохимиялы; керсеткiштердiц езгеретшдМ бай;алды.

Жедел гипоксия кезiнде MYшелiк лимфа мен ;анныц реологиялы; ;асиетшщ бузылуымен ЖYретiндiгi, сонымен бiрге ;ан жасушалары эритроциттер, лейкоциттер жэне ;ан пластинкалары - тромбоциттер бузылганы бай;алады. Кан мен лимфаныц тромбогендiк ;асиетшщ артуына байланысты, ацидоз ;убылысы бай;алады жэне биохимиялы; керсеткiштердiц езгеретiндiгi бай;алды. Гипоксия Yлгiсiнен кейiн жануарлардыц шга орта KYЙiне, лимфадинамика жэне ;ан мен лимфаныц биохимиялы; ;урамына езшдш керi эсерiн керсететiнi бай;алады. Жедел эксперименталды гипоксия кезшдеп магистральды тамырдагыщанмен ;амтамасыз етiлуiн реография эдiсiмен зерттеулер кезшде, магистральды тамырдагы ;ан агысыныц сызык;тык; жиiлiгiнiц езгерiсiнiц баяулайтындыгы, лимфа агысы мен лимфа TYЙiндерiнiц жиырылу белсендшшнщ темендеуi анык;талды. Ол ез кезегшдеп лимфа бездеpi мен тамырларындагы рецепторлардыц бузылуымен TYсiндiрiледi. Жалпы тэжipибеден бай;аганымыздай, гипоксия кезiнде, ец алдымен тамырлар ЖYЙеciнiц езгеpуiне, эcipеcе лимфа тамырларыныц еткiзгiштiгiнiц бузылуы, соныц нэтижесшде диапедездi ;ан ;уйылуына, тамыр ;абыргасыныц за;^1мдалуына, жалпы тамырлар ЖYЙеciнiц курылымдык;-;ызметiк бузылуына, лимфа тамырларыныц тасымалдау ;ызметшщ темендейтiндiгiн кеpcетедi. Алынган мэлiметтеpден кеpгенiмiздей, экспериментальды гипоксия кезiнде лимфа тамырларында ;урылымдык;-к;ызметтш езгеpicтеp болатындыгы аныщталды.

WW

ЭДЕБИЕТТЕР

1 Бородин Ю.И. Концепция лимфатического региона // Наука. - СПб.: 2005. - №8. - С. 34-35.

2 Агаджанян Н.А., Елфимов А.И. Функция организма в условиях гипоксии и гиперкапнии. - М.: Медицина, 2000.

- 272 с.

3 Рябов Г.А. Гипоксия критических состояний. - М.: Медицина, 2008. - 288 с.

4 МеерсонФ.З., Пшенникова М.Г. Адаптация к стрессорным ситуациям и физическим нагрузкам. - М.: Медицина, 2000. - 256 с.

5 Косицкий Г.И., Петровская Л.В. Изменение функций сердечно-сосудистой системы при дыхании через дополнительное мертвое пространство // Кардиология.

- 2010. - №6, Т.20. - С. 65-69.

6 Сверчкова В.С. Гипоксия-гиперкапния и функциональные возможности организма.- Алма-Ата: Наука, 2008. - 176 с.

7 Булекбаева Л.Э. Демченко Г.А. Транспортная функция лимфатической системы при нарушениях кровообращениях / / Известия МОН, НАН РК. Сер. биол. и мед. - 2001. - №4. - С. 30-34.

8 Бородин Ю.И., Григорьев В.Н. Лимфатический узел при циркуляторных нарушениях // Бюллетень СО РАМН.-2013. - №3. - С. 35-46.

9 9. Асташова Т.А., Казакова Е.С. Роль лимфатической системы в регуляции окислительного гомеостаза в норме при циркуляторных нарушениях и коррекции // Проблемы лимфологии и интерстициального массопереноса.: Матер. межд. конф. по физиологии труда, 29 апреля.- Новосибирск, 2004.- С. 230- 233.

Т1З1М1

10 Демченко Г.А. Лимфодинамика и сосудистая проницаемость при экспериментальной гипертензии // Медиц. журн.- Астана: 2012. - С. 13-17.

11 Булекбаева Л.Э., Демченко Г.А., Абдрешов С.Н. Функциональное состояние лимфатической системы при моделировании физиологических эффектов невесомости // Состояние и перспективы научной и инновационной деятельности в космической сферы. -Алматы, 2005. - С. 502-506.

12 Власов Т.Д., Вивуланец Е.В., Мендукшев И.В., Петрищев Н.Н., Тверева Е.К. Функциональная активность тромбоцитов при ишемии реперфузии мозга крыс // Физиол. журн. - Киев: 2014.- С. 422-426.

13 Bruce Jason I.E., Austin Clidre. Mechanisms of hypoxic vasodilatation in rat mesesenteric arteries: Role of intracellular calcium // J. Physiol. Proc. - M.: 2000. - №7. - P. 118 - 129.

14 Neumor Robert W. Molecular mechanisms of ischemic neuronal injury // EmergencyMed. - Kiev: 2011. - №6. - Р. 483-506.

15 Bruce Jason I.E., Austin Clidre. Mechanisms of hypoxic vasodilatation in rat mesesenteric arteries: Role of intracellular calcium // J. Physiol. Proc. - M.: 2000. - №5. - P. 118 - 129.

16 Neumor Robert W. Molecular mechanisms of ischemic neuronal injury // Emergency Med. - Kiev: 2011. - №6. - Р. 483-506.

17 Adachi H., Strauss H.W., Ochi H., Wagner H.N. The effect of hypoxia on the regional distribution of cardiac output in the dag // Circul Res. - M.: 2006. - №7. - Р. 314-318.

1А.М. Жумабаева, Атанбаева, 2С.Н. Эбд1решов, 3Н.С. Ахмад, 3Г.Т. Алжанбекова, 1М.С. Кулбаева, 1Л.Б. Умбетьярова, 1Н.Б. Исаева, 1М. Молсадыккызы, 1М.^. Телегенова, 1А. Нуржан

1Казахский Национальный Университет им. аль-Фараби, Алматы, Казахстан

2Институт физиологии человека и животных, Алматы, Казахстан 3 Казахский Национальный медицинский университет имени С.Д.Асфендиярова

СОКРАТИТЕЛЬНАЯ АКТИВНОСТЬ ЛИМФАТИЧЕСКИХ УЗЛОВ И ЛИМФОТОК ПРИ ОСТРОЙ ГИПОКСИИ

Резюме: В экспериментальном моделирование гипоксии у собак и крыс сопровождается нарушением реологических свойств крови и органной лимфы, что выражалось в укорочении времени свертывания их, увеличении вязкости и тромбогенных процессов в крови и лимфе. Наблюдалось снижение концентрации общего белка и увеличение активности АлАТ и АсАТ, изменение осмотической резистентности эритроцитов и ионного состава мочи.

Установлено, что при гипоксии у экспериментальных животных происходит снижение лимфотока, уменьшение общего белка, повышение уровня фермента АлАТ и АсАТ, нарушение реологическое свойство крови и лимфы и морфофункциональное состояние лимфатической системы.Эта работа показывает, что исследования в этом направлении следует продолжить.

Ключевые слова: гипоксия, лимфа, лимфатическая железа, лимфоток, лимфатические сосуды, кровь.

1A.M. Zhumabayeva, 1G.K. Atanbaeva, 2S.N. Abdreshov, 3N.S. Akhmad, 3G.T. Alzhanbekova, 1M.S. Kulbaeva, 1L.B. Umbetyarova, 1N.B. Issayeva, 1M. Molsadykkyzy, 1M.C. Tulegenova, 1A. Nurzhan

1Al-Farabi Kazakh National University,Almaty,Kazakhstan 2Institute of Нuman and АnimalРhysiology1Almaty,Kazakhstan 3Asfendiyarov Kazakh National medical university

THE CONTRACTILE ACTIVITY OF LYMPH NODES AND LYMPH FLOW AT ACUTE HYPOXIA

Resume: In the experimental simulation of a hypoxia at dogs and rats is followed by violation of rheological properties of blood and an organ lymph that expressed in truncation of time of their folding, increase in viscosity and trombogenny processes in blood and a lymph. Lowering of concentration of the general protein and increase in activity of ALAT and ASAT, change of osmotic resistance of erythrocytes and the ionic composition of urine was watched.

It is established that at a hypoxia experimental animals have a decrease in a lymph flow, reduction of the general protein, increase in level of ALAT and ASAT enzyme, violation rheological property of blood and a lymph and a morfofunktsionalny condition of lymphatic system. This work shows that research in this area should continue.

Keywords: hypoxia, lymph, limph nodes, lymph flow, lymph vessels, blood.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.