Научная статья на тему 'Сан артериясы қан тамырының бітелуі кезіндегі артқы аяқтың қан және лимфамен қамтамасыз етілуі'

Сан артериясы қан тамырының бітелуі кезіндегі артқы аяқтың қан және лимфамен қамтамасыз етілуі Текст научной статьи по специальности «Фундаментальная медицина»

CC BY
455
170
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Ключевые слова
ишемия / егеуқұйрық / сан артериясы / реограф / допплер. / ischemia / rats / Rheograph / Doppler / femoral arteria

Аннотация научной статьи по фундаментальной медицине, автор научной работы — Л Э. Булекбаева, А Е. Ерлан, Т А. Жумакова

Эксперименттік жұмыс 125 егеуқұйрыққа жүргізілді. Сирақ бұлшықетінің лимфа ағысы мен микроциркуляция деңгейі қалыпты, сонымен қатар аяқтың созылмалы ишемия отасынан кейін 60 күн ішінде лазерлік допплерлік флоуметрия әдісі арқылы үлгілер жасалды. Сан артериясындағы қан тамырлардың бітелуі кезіндегі лимфа ағысының төмендеуі 14 тәуліктен кейін бастапқы көрсеткіштен -53, 30 тәулікте 50, 60 тәулікте -43-ға азайғандығы байқалды. Егеуқұйрықтың артқы аяқтарының ишемиясы кезінде сау аяғымен салыстарғанда, ишемиясы бар аяқта қан айналым төмен болды.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

Похожие темы научных работ по фундаментальной медицине , автор научной работы — Л Э. Булекбаева, А Е. Ерлан, Т А. Жумакова

iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

LYMPH AND BLOOD SUPPLY OF THE HIND LIMB OCCLUSION OF THE FEMORAL ARTERY

Experimental work was carried out on 125 rats. The study of lymph flow and the level of the microcirculation in the muscles of the lower leg in normal rats, as well as the dynamics for 60 days after the operation simulation of chronic limb ischemia by laser Doppler .Lymph flow marked decrease in femoral artery occlusion at 14 days was reduced by 53% -50% 30 days, 60 days, 43% of the initial value. At lower limb ischemia rats of different lengths showed a reduction of blood flow in the noischemic compared paw.

Текст научной работы на тему «Сан артериясы қан тамырының бітелуі кезіндегі артқы аяқтың қан және лимфамен қамтамасыз етілуі»

kaznmu.kz • КазНМУ • №1-2016

ЛАБОРАТОРНАЯ МЕДИЦИНА

•ВЕСТНИК

LABORATORY MEDICINE

Л.Э. БУЛЕКБАЕВА1, А.Е. ЕРЛАН2, Т.А. ЖУМАКОВА2

1К,Р Бшм жэне гылым министрл!г!, Адам жэне жануарлар физиология институты, лимфа-физиология лабораториясы 2С.Ж.Асфендияров атындагы К,азац ¥лттыц Медицина УниверситетI, цалыпты физиология кафедрасы

УДК 612.42.612.15

САН АРТЕРИЯСЫ КАИ ТАМЫРЫНЫН, Б1ТЕЛУ1 КЕЗ1НДЕГ1 АРТКЫ АЯКТЫН КАН ЖЭНЕ ЛИМФАМЕН КАМТАМАСЫЗ ЕТ1ЛУ1

Экспериментт!к жумыс 125 егеуцуйрыцца жург!з1лд!. Сирац булшыцетшц лимфа агысы мен микроциркуляция децгеш цалыпты, сонымен цатар аяцтыц созылмалы ишемия отасынан кешн 60 кун !ш!нде лазерл!к допплерл!к флоуметрия эд!сi арцылы улгыер жасалды. Сан артериясындагы цан тамырлардыц бiтелуi кезiндегi лимфа агысыныц твмендеуi 14 тэулiктен кешн бастапцы керсетюштен -53%, 30 тэулiкте - 50%, 60 тэулiкте -43%-га азайгандыгы байцалды. Егеуцуйрыцтыц артцы аяцтарыныц ишемиясы кезшде сау аягымен салыстарганда, ишемиясы бар аяцта цан айналым темен болды. TyttiHdi свздер: ишемия, егеуцуйрыц,сан артериясы, реограф, допплер.

Такырыптын, езектл1г1. Арт;ы ая;тыц ишемиясыныц диагностикасыныц езекттп, кебешп келе жат;ан арт;ы ая; ;ан тамырларыныц бiтелуiмен тшелей байланысты [1]. Ауыр ишемия кезшде толы; ;анайналым декомпенсациясы 1 миллион хальщтыц iшiнде 400-1000 адамда кездесед немесе ;ан тамырдыц бiтелуiмен ауыратын нау;астардыц 15-20% кездеседi [2]. Ею арт;ы ая;тыц ишемия-реперфузия кезшде 3 сагат аралыгында токсиколимфия, эндотоксикоз жэне ;анайналым ЖYЙесiнде KYшейтiлген лимфа агысы бай;алды. Дренажды-детоксикалы; функцияныц жэне ;ышк;ылдык; гомеостазды реттеуге ;абшеттштн са;талуы ишемиялы; ая;тыц тiзе асты жэне мык;ын лимфа TYЙiндерiнде к0рiнедi[3]. Курса; б0лiмiнiц патологиялы; Yрдiсi кезiнде кеуде езегшде лимфа ;ысымы жэне оныц TYсi бузылды.

Патология ауырлыгыныц артуына байланысты жэне кеуде 0зегiнде лимфа агысындагы ;ысымныц темендеу узак;тыгы лимфа агысыныц кeлемдi жылдамды^ын к0рсетедi[4]. Теменп ;уысты венаны байлау кезiнде венозды ;ысымныц жогарлауы капиллярлы; ;ысымныц артуына экелш согып, ;анныц суйы; белтнщ улпа арасына CYзiлуiн KYшейтiп,оныц лимфа ЖYЙесiне резорбциясы, лимфа агыныныц артуына экелдЦ5]. Посттромбофлебиттiк синдром кезiнде пайда болатын iсiктер венозды; гипертензиядан гана емес, сонымен ;атар лимфа агысыныц ;иындауынан, ягни магистральдiк лимфа тамырлары жэне шеткi лимфа TYЙiндерiнiц етюзпштшшц бузылуымен байланысты. Ая;тыц посттромбофлебит синдромы кезшде лимфостаз венозды; жеткпеушШкт одан эрi ас;;ындырады. ¥лпалы; суйык;тык;та белок курамы кебейген сайын, тiндерде су уза; са;талып, iсiнудiц кебеюне алып келедi. Iсiк кеп болган сайын лимфалы; капиллярлардыц насосты; функциясы темендейдь сонымен ;атар ;ан капиллярларыныц резорбциялы; ;абшетттп темендейдi [6].

Инвазивтi емес эдктер ;ан тамырларыныц аурулары бар нау;астарды емдеуде мацызды рел ат;арады. Ультрадыбысты; жэне плетизмографиялы; аспаптар объективт тамыр бузылуын багалауга MYMкiндiк береди ая;тыц артериялы; ;ысымын елшеуге, ;ан агысын, ая;тыц импульс сигналдарын талдауга MYMкiндiк бередi. Бул аспаптар шетю тамырлардыц аурулары бар емделушiлер Yшiн клиникада пайдаланылады.

Зерттеуд1н ма^саты - лазерлш допплерлiк флоуметрияны пайдаланып, сан артериясыныц бiтелуi кезiнде лимфа агысыныц жэне микроциркуляция жагдайын багалау.

^ажетп ^урал-жабдьщтар жэне зерттеу эд1стер1:

Тэжiрибе эфирмен уйы;татылган, салмагы 180-250грамм болатындай 125 аталы; егеук¥Йрыкка ЖYргiзiлдi. Кешн егеук;¥Йрык;тарды арнаулы вивариилерде стандартты рациондагы суга еркiн ;ол жеткiзетiн жерде устайды. Он ая;тыц ишемиясына шаттагы сан артериясындагы ;ан тамырын б^еу ар;ылы ;ол жеткiзiп, 3 щнге, 14 жэне 30, 60 тэулшке диафрагмадан жогары кеуде езегiнде лимфа агысыныц келей тiркелуi ба;ылады. Шетю гемодинамиканыц ;ан агысыныц сигналын аны;тау Yшiн допплерлiк ультрадыбысты; анализатор Сономед 300 ;олданылды. Арт;ы ая;тыц магистральдi артериясын зерттеу ультрадыбысты; зонд (8 МГц) тура;ты тол;ынды; режимде сэулеленщру ар;ылы ЖYргiзiлдi. Арт;ы ая;тыц артериясыныц Гослингтщ пульстiк индексiн (Р1), Пурселла резистенттш индексiн (Ш) есептеп шыгарды. Перифериялы; ;арсылы; индексi ;ан агыныныц дистальдi елшемiнiц ;арсылыгын керсетедi: RI=(S-D)/S. Пульсация индексi ;ан тамырыныц сершмдтк ;асиеттерш керсетедi: Р1=^-D)/M.Канмен ;амтамасыз етудi см/с есептедi. Эрбiр елшеу кем дегенде 10минутта орындалды. 9лшеу нэтижелерiн басып шыгару, сондай-а; алынган спектрлер принтердi пайдаланып жузеге асырылды.

Нэтижелер жэне оларды тал^ылау. Егеук;¥Йрык;тыц арт;ы ая; ишемиясыныц пайда болганнан кейiнгi 14 тэулiкте кеуделiк лимфа агысы темендедь Ол мынадай есеппен жургiзiлдi 100г салма;та 14,7±3,5мкл/мин/100 г дененщ салмагы(ба;^1лау тобы) 8,7±2,0,30 тэулштен кейiн 8,3±2,2, 7,9±1,3 мкл/мин 100г.д.с.60 тэулiктен кейiн. Интактiлi жануарлард^1ц ^зе артериясындагы гемодинамикалы; керсеткiш мынадай болды: Чтах = 21,7±2,3 см/с, Утгп= 13,2±1,2 см/с, Р1=0,63±0,02, Я1=0.4±0.03. Бiрiншi суретте ба;^1лау тобындагы жэне арт;ы ая;тыц созылмалы ишемиясы бар егеук¥Йрыктардыц шеткi артериялы; санды; допплерографиялы; керсетюштершщ салыстырмалы багасын керуге болад^1. (1-сурет) Арт;^1 ая;тыц эр турлi ¥зак;тык;таFы ишемиясы кезiнде допплерографиялы; зерттеулер нэтижей сан артериясы ;анайналымыныц темендеуiн керсетть 14 тэулiктен кейiн ;ан аFысы 7,38 ± 1,2 см/с дешн темендедi. 1 айдан соц ишемияныц пульсациялы; индексi 1,63±0,01 дейiн жэне 2 айдан соц 0,1±0.02 дешн жоFарылады. Пульсация индексiнiц жоFарлауы егеу;¥Йры;тыц арт;^1 ая;тарыныц артериялы; за;^1мдануын керсетедь Мэлiметтерде керсеткендей ишемия дэрежесiнiц есуi пульсациялы; индекстiц темендеуiмен сипатталад^! [7].

ВЕСТНИК

N21-2016 • КазНМУ • кагпти.кг

Сурет 1 - Арткы аяк;тыц эр TYрлi узак;тык;тагы ишемиясы кезшде сан артериясыныц ;ан агысыныц жылдамдыгы. Белгiленуi: абцисса осi бойынша ишемиядан кейiнгi уа;ыт, ал ордината ой бойынша ;ан агысыныц

жылдамдыгы см/с.

Сонымен, арт;ы ая;тыц ишемия дэрежесшщ 0су максималды систолалы; жылдамдьщтыц кeрсеткiштерi мен тiндiк ;ан агысыныц темендеу1мен, шеткi ;ан агысыныц пульсациялы; жэне резистивтш индексiнiц T0мендеуiмен бiрге ЖYредi.

Егеу;¥йрык;тыц арт;ы аягыныц эр TYрлi уза;ты;тагы ишемиясы кезiнде ауру аягында сау аягына ишемиялы; ауруына бейiмделуi бай;;алады, ол арт;ы ая;тыц ауыр ишемиясыныц 30-35 KYHнен кейiн реваскулиризациясыныц сэттi болуына байланысты[8]. (2-сурет).

16 14 12 10

Сурет 2 - Белплену^ абцисса ой бойынша тэжiрибе этаптары: 1-бастап;ы фон, 2-3^ндш ишемия, 3-14кYHдiк ишемия, 4-60кYHдiк ишемия, ал ордината ой бойынша лимфа агысы мкл/мин/100г дене салмагына

Мына суреттерден эр TYрлi ¥за;тык;тагы ишемия кезшде ишемиялы; айма;та микроциркуляция нашарлайды, пульсация индексi T0мендейдi, микротамырлардыц курылымы деформацияланады, нэтижесiнде тонустыц реттелу механизмi бузылады. Арт;ы ая;тыц ишемиясы ;анмен ;амтамасыз етiлуi азаяды, оттегi жеиспеушыш

жэне сонымен ;оса лимфа агысыныц T0мендеуiне экеледi, лимфаныц TYзiлу процей , интерстициальдi кецiстiктегi с¥йыктыктыц резорбция дэрежей, тiн ;ысымы жэне капиллярлы; CYзiлуi T0мендейдi.

Сонымен, егеук¥йрыктыц арт;ы ая;тарыныц ишемия кезiнде кеуде 0зепнде лимфа агысы T0мендедi, себебi лимфа

8

6

4

2

0

1

2

3

4

туз^ агысы азайды. Сонымен катар шетю к;ан агысыныц пульсациясы жэне резистивтш индексi, максимальдык; систолалык; жылдамдьщтыц корсетгаштершщ, тiндiк ;ан

агысы т0мендедi, микроциркуляцияда нашарланды. Ишемияга бiрте-бiрте бейiмделудiц ЖYруi

реваскуляризацияга байланысты.

ЭДЕБИЕТТЕР Т1З1М1

1 Савельев B.C., Кошкин В.М. Критическая ишемия нижних конечностей. - М.: Медицина, 1997.-160 с.

2 Чупин А.В. Артериальные трофические язвы нижних конечностей // Хирургия. - 2002.- T2. - №6.- C.35-41.

3 Т.А. Асташова, Ю.А. Анцырева, О.В. Казаков, С.В. Морозов Лимфатическая система в механизме окислительного гомеостаза при моделировании циркуляторных нарушений и их коррекции низкоэнергетическим лазерным излечением// Бюллетень СО РАМН. - 2005.- №1 (115). - С.74-78

4 Стюрева Г.М. Муслов С.А.Анализ свойств лимфы при хирургических патологиях // Фундаментальные исследования. - 2007. -№11.-С.125-127.

5 Wegris R., Zenert H., Waeter K. et al. Effect of systemic venous pressure on drainage of lymph from thoracic duct //Amer. J. Physiol. -1963.- V. 204. - №1.-P. 284-288.

6 Zaugg V. B., Dorffer M. J., Spiecel M. et al. Lymphatic capillary pressure in patients with primary lymphedema // Microvasc. Res. - 1993.-Sep. 46 (2). - P. 128 - 134.

7 Бахритдинов Ф.Ш., Суюмов А.С. Ультразвуковые показатели периферической гемодинамики у пациентов с хронической ишемией нижних конечности // Патология кровообращения и кардиохирургии. - 2009. - №2. - С.54-58.

8 Paul J. Gagne, Nikita Tihonov, Xialou Li, Qiao, etc..Temporal Exposure of Cryptic Collagen Epitopes within Ischemic Muscle during Hindlimb Reperfusion American Journal of Pathology. - 2005.-Vol.167. - №. 5.- P.1349-1359.

Л.Э. БУЛЕКБАЕВА, А.Е. ЕРЛАН, Т.А. ЖУМАКОВА

ЛИМФОТОК И КРОВОСНАБЖЕНИЕ ЗАДНЕЙ КОНЕЧНОСТИ ПРИ ОККЛЮЗИИ БЕДРЕННОЙ АРТЕРИИ

Резюме: Экспериментальная работа выполнена на 125 крысах. Проведено изучение лимфотока и уровень микроциркуляции в мышцах голени крыс в норме, а также динамика на протяжении 60 суток после операции моделирования хронической ишемии конечности методом лазерной допплеровской флоурометрии. Отмечено уменьшение лимфоотока при окклюзии бедренной артерии через 14 суток уменьшилось на 53%, 30 суток -50%, 60 суток-43% от исходного значения. При ишемии нижних конечности крысы разной продолжительности выявлено снижение кровотока в ишемизированной по сравнению неишемизированной лапой. Ключевые слова: ишемия, крыса, реограф ,допплер, бедренная артерия

L.E. BULEKBAYEVA, A.E. ERLAN, T.A. ZHUMAKOVA

LYMPH AND BLOOD SUPPLY OF THE HIND LIMB OCCLUSION OF THE FEMORAL ARTERY

Resume: Experimental work was carried out on 125 rats. The study of lymph flow and the level of the microcirculation in the muscles of the lower leg in normal rats, as well as the dynamics for 60 days after the operation simulation of chronic limb ischemia by laser Doppler .Lymph flow marked decrease in femoral artery occlusion at 14 days was reduced by 53% -50% 30 days, 60 days, 43% of the initial value. At lower limb ischemia rats of different lengths showed a reduction of blood flow in the noischemic compared paw. Keywords: ischemia, rats, Rheograph, Doppler, femoral arteria

Сурет 3

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.