CC BY
220
kaznmu.kz • КазНМУ • №1-2016*
ЖЕДЕЛ БYИРЕК ЗАКЫМДАЛУЫНЫН, ЦАЗ1РГ1 ЗАМАНГЫ ДИАГНОСТИКАСЫ (ЭДЕБИ ШОЛУ)
А.С. Д1ЛДАБЕКОВА, Б.А. ЭБЕУОВА, Р.Х. БЕГАЙДАРОВА
Караганды мемлекетт!кмедицина университетi
УДК 616.61-07
Жедел буйрек зацымдалуы медицинадагы мацызды мэселе болып табылады. Берлген эдеби шолу жогары влiм керсеткшшц жэне цайталамалы госпитализациялаудыц себебi болып табылатын жедел буйрек зацымдалуы мэселесне арналган, онда жедел буйрек зацымдалуыныц классификация сурацтары мен цазiргi замандагы цолданылатын ерте диагностика биомаркелерi берлген. Tyttmdi свздер: жедел буйрек зацымдалуы, биомаркерлер, RIFLE классификациясы
Юркпе. Жедел буйрек за;ымдалуы (ЖБЗ) клиникалы; креатинин концентрациясыныц жылдам жогарылуымен кершетш ауыр полиэтиологиялы; синдром: бiршама жогарылау керсетгаштершен жедел буйрек жетгалшйздМне дешн [1]. ЖБЗ медицинадагы мацызды мэселе болып табылады. Бул патология нау;ас агзасыныц бiр немесе бiрнеше емiрге мацызды ;ызметтершщ айтарлы;тай шектелуiмен немесе толы; то;тауымен ЖYретiн критикалы; жагдаймен негiзделген [2]. ЖБЗ жогары дэрежелi елiм керсеткМ жэне жиi ;айталамалы госпитализациялаумен кершетш непзп клиникалы; жагдай, бул денсаулы; са;тау уйымыныц едэуiр материалды шыгындарына алып келедi [3,4]. Жа;ын арада ЖYргiзiлген зерттеулердiц нэтижелерiн хабарлаганда барлы; госпитализацияланган нау;астардыц 3.2-21% жэне ;ар;ынды терапия белiмiне TYCкен 50% дешнп нау;астарда жедел бYЙрек за;ымдалуы дамыган [5,6]. ЭртYрлi мэлiметтерге ;араганда ЖБЗ жаца туган нэрестелерде 8-24%, ал елiм керсеткiшi осы жас аралыгындагы топта 51-90% жагдайда кездеседi [7-9]. Жедел бYЙрек за;ымдалуыныц кездесу жшлш ЖYрекке хирургиялы; кiрiсулер болган, ауыр асфиксиямен туылгандар, сонымен ;атар мерзiмiне жетпей туылган нэрестелерде жогары [10,11]. Балаларда улану нэтижесшде дамыган токсикалы; нефропатия 54,7% жагдайда жедел бYЙрек за;ымдалуы дамуымен сипатталады [12]. 85% жагдайда ЖБЖ преренальды себептермен, 12% - бYЙректiц паренхимасыныц за;ымдалуымен, 3% - хирургиялы; патологиямен негiзделген [13,14].
БYЙрек TYтiкшелерiнiц за;ымдалуы шума;ты; перфузия жеткшшт болган жагдайда да бYЙрек ;ызметшщ бузылуына алып келедi, бул кезде олардыц беткейiнiц белiгi фильтрациялы; ;ызмет са;талган немесе ;алган нефрондар гипертрофиясы шума;ты; фильтрация жылдамдыгыныц (ШФЖ) редукциясын компенсациялайды [15-17]. К^рп уа;ытта клиникалы; химия мамандарымен зэрде жэне ;ан сарысуында бYЙрек ;ызметшщ бузылуы мен бYЙрек жеткiлiксiздiгiн щ ершуш багалайтын 65 зэр биомаркерлерш аныщтаган. Бул биомаркерлердiц кебiсi бYЙрек паренхимасын за;ымдау механизмiне немесе TYрiнiц ассоциациясына байланысты топ;а бiрiктiрiлген (мысалы, ;абыну Yрдiсiне, тоты;тыру стрессiне, тутшшелш за;ымдалуга, тубулоинтерстициалды фиброзга
;атысушылар жэне т.б.) [18-20]. Зэр шыгару жолдары эпителиiнiц бYЙрек паренхиамсыныц за;ымдалуында непзп орын алатыны дэлелденген. Геном децгешндеп за;ымдалуларга эпителиалды жасуша сезiмтал деп есептеледъ NF-kB белсену мРНК жогарылауымен ЖYредi, ол жасушада ;абыну медиаторларыныц синтезiнiц жогарылауын ;амтамасыз етедi - хемокиндер, цитокиндер жэне бас;алар. Соныц нэтижесiнде метаболикалы; жэне морфологиялы; езгерктер ец алдымен бYЙректiц зэр шыгарушы TYтiкшелерiнде дамиды. Эпителиалды жасушаларда Na/K-ATP-ныц апикальды беткейге етуi ЖYредi содан ПОЛ процесшщ белсенуi ЖYредi, ол некроз бен апоптозга алып келедi [21-24]. Соныц нэтижесiнде емiр
суруге жарамды жэне жарамсыз эпителий жасушалары TYтiкшелерге шыгады. Кабыну медиаторларыныц жиналуы мен бYЙрек TYтiкшелерi эпителийiнiц за;ымдалуы нейтрофилдер, макрофагтар, лимфоциттердiц белсенуiне жэне бYЙректiц интерстициалды тiнiнде ;абыну инфильтратыныц жиналуына алып келедi, соныц нэтижесшде интерстициалды ;абыну жэне фиброз TYзiледi. [25-28 ]. Бул процесстiц биомаркерлерше ;^рп уа;ытта цитокиннен бас;а кептеген молекулярлы ;урылымдард^1 жат;ызады: ангиотензин, тромбоцитарлы есу факторы, васкулоэндотелиальдi есу факторы, IV типт коллаген, моноцитарлы хемоаттрактантты протеин,
трансформирлеушi есу факторы, alpha-glutathion-S-transferase (alpha-GST). Оларга сонымен ;атар NGAL жатады (lipocalin - 2 немесе siderocalin), 25-kD а;уыз, KIM-1, сystatin C немесе 13-kD - цистеин протеазасы ингибиторы, NHE3 -Na/K АТФ-аза фрагментi [29,30].
Диагностикасы. К^рп уа;ыттагы тэж1рибеде бYЙрек ;ызметшщ жагдайын аны;тайтын кец таралган эдiс ШФЖ керсететш ;ан сарысуындагы креатинин децгешн жэне креатинин клиренсiн аны;тау [31-33].
Соцгы 40 жыл келемiнде бYЙрек ;ызметш зерттеуде ец жиi ;олданылатын маркер ;ан сарысуыныц/плазманыц креатининi болып табылады. Ол ;анга булшыщет тшдершен TYседi жэне оныц жеке плазмалы; концентрациясы салыстырмалы TYPДе турак;ты жэне булшьщет массасына, жынысы мен жасына байланысты (ересектерге ;араганда балаларда мелшерi аз, ол булыш;ет массасыныц аз болуымен байланысты). Креатинин плазмадагы акуыздармен байланыспайды, шума;тарда еркiн фильтрацияланады жэне проксимальды TYтiкшелерде реабсорбцияланбайды, бiрак; олармен зэрге аздаган мелшерде белiнедi. Плазмадагы креатинин концентрациясыныц жогарылауы оныц TYтiкшелiк секрециясыныц жогарылауына алып келедi, ол шума;тык; фильтрация жылдамдыгыныц аздаган немесе ай;ын жылдамдыгы темендеген нау;астарда (<50мл/мин) Реберг сынамасында жалган жогарылауына алып келедъ Плазмадагы креатинин децгейi мен ШФЖ керсеткМ арасындагы тiкелей емес байланыс эсерiнен шума;тагы аздаган фильтрациялы; езгерiстердi керсете алмайды; ШФЖ диапазоны 120 дан 50-60 мл/мин дешн креатинин Yшiн со;ыр болып есептеледъ Оныц концентрациясыныц айтарлы;тай езгерiсi керiнбеуi MYMкiн, бYЙректiц жедел за;^1мдалуынан кешн 24 сагат iшiнде ол керсетгаштщ едэуiр «инерционд^1лыгымен» байланысты аны;талмайд^1 [34]. Сонымен ;атар ол шума; фильтрациясындагы турак;ты езгерiстердi аны;таудагы на;ты керсетюштердщ бiрi болып есептеледi. Кретининнiц аналитикалы; MYкiндiктерiнiц шектелуi ерте бYЙрек маркерлерш -а;уыздард^1 iздеу мен зерттеуге непзп себеп болып табылды, олар к^рп диагностикалы; тесттерге ;араганда за;ымдалуга жауап ретiнде белiнедi жэне жедел бYЙрек за;^1мдалуын диагностикалауда спецификалы жэне сезiмтал болып табылад^!.
• Nq1 -201 6 • КазНМУ • kaznmu.kz
Acute Dialysis Quality Initiative (ADQI) эксперттер тобы жалпы консенсус негiзiнде буйрек ;ызметшщ жедел бузылысыныц диагностикасы мен класссификациясы ушш жуйе (RIFLE) шыгарды [35]. RIFLE жуйесшщ сипаттамасы (risk - ;ауш, injury - за;ымдалу, failure - жеткШкйздш, loss - буйрек ;ызметшщ жогалуы, end stage - терминальд буйрек жеткiлiксiздiгi), R - креатининнщ 1,5 есеге жогарылауы немесе СКФ 25% арты; T0мендеуi, зэр кeлемi < 0,5 мл/кг/сагхб саг; I - креатининнщ 2 есеге жогарылауы немесе СКФ 50% арты; темендеуь зэр к0лемi< 0,5 мл/кг/саг х 12 саг; F - креатининнщ 3 есеге улгаюы немесе СКФ 75% арты; темендеу немесе креатинин >4мг/дл, зэр к0лемi <
0.3 мл/кг/сагх24 саг немесе анурия 12 саг; L-персистирлеушi ЖБЖ - буйрек ;ызметшщ толы; жогалуы > 4 апта; E - буйрек ауруыньщ терминальдi кезецi (>3 ай). Осылайша ЖБЗ аны;тау Yшiн 2 критерий алынган -сарысулы; креатинин жэне диурез. 50% жагдайда ЖБЗ олигуриялы; емес болуы MYMкiн, ягни бул жагдайда сарысулы; креатинин - ЖБЗ жалгыз критериi болып табылады [3б].
2007 жылы AKIN RIFLE критерилершщ модификациясын усынды [37], оган сэйкес: «;ауш» категориясына ;андагы креатинин децгей жогары нау;астарды жат;ызады, 0,3 мг/дл бастап жогарылау децгейi бастап;ыдан 50% арты; болмаган жагдайда да; кез келген критериде кужаттау Yшiн 48 сагатты; уа;ыт интервал бектлед^ нау;асты «жетюлшйздш» категориясына орын басу бYЙректiк терапиясын ЖYргiзуде жэне сарысулы; креатинин концентрациясына жэне зэр келемше байланыссыз жат;ызады. Сонымен ;атар R, I жэне F кезецдершщ орнына
1, 2, 3 сандарын ;олдану усынылган. ЖYргiзiлген Bagshaw жэне бас;алардыц зерттеу мэлiметтерi бойынша, жогарыда аталган модификациялар RIFLE шкаласыныц сезiмталдыFын, на;тылыгын жэне предиктивтiлiк ;асиетш жа;сартуга эсерш тигiзбеген [38].
RIFLE классификациясыныц непзп ма;саттарыныц бiрi ЖБЗ бастап;ы кезецдерш аны;тау болып табылады, бул ез кезегшде уа;ытылы ем ЖYргiзуге жэне патологиялы; Yрдiстiц YДеуiнiц алдын алады. Бул классификация ересектер арасында кептеген зерттеу нэтижесшде ;анагаттанарлы; нэтиже бердi [39]. RIFLE эмбебаптыгына байланысты жэне балалардыц бYЙрек ;ызметшщ ерекшелiгiне ;арай Akсan Arikan жэне бас;алар 2007 жылы балаларга арналган модификацияланган классификациясын усынды — pRIFLE, ол жерде Schwartz жэне бас;алар бойынша креатинин клиренс аны;тау критерилерi RIFLE критерилершен ерекшеленедi [40].
Казiрri уа;ытта эдебиеттерде кейбiр биомаркерлердiц ЖБЗ соцы мен дамуыныц болжамына эсерi зерттелуде. Биомаркерлердi интенсивтi терапия белiмiнде ерте ЖБЗ аны;тау Yшiн, бYЙректiц ;ызметтш жэне ;урылымды; за;ымдалуыныц ажыратпалы диагностикасы ушш немесе летальды ая;талу ;аупш аны;тау ушiн, сонымен ;атар орынбасу терапиясын ;олдану ;ажетттн болжау ушiн ;олданылады.
Бугiнгi кунi ЖБЗ кезiндегi диагностикада ец перспектив^ болып: липокалин-2 [41-43), интерлейкин-18 (Il-18) [44], буйрек за;ымдалу молекуласы -1 (KIM-1) [45] жэне цистатин С [34, 4б-48] табылады.
ЖБЗ биомаркерлерi клиникада мацыздылывда ие болу ушiн: аныщтауга оцай ^лже^м^ биоматериалда болуы (;ан,зэр), инвазивтi емес немесе аз инвазивт жолмен алынуы; стандартты аналитикалы; платформа кемегiмен тез анализденуi керек; ЖБЗ аны;тау ушiн — сезiмтал; ренальды ЖБЗ-ын пререналды азотемия мен буйректiц созылмалы ауруларынан ажырату ушiн спецификалы болуы керек; клиникалы; агымын багалау ушiн мацызды — ЖБЗ уза;тыгы жэне ауырлыгы, диализдi керек ету1, стационарда болу уза;тыгы, елiм керсеткiшi жэне бас;алар; емдеуд ;адагалауга жарамды; буйректiц негiзгi за;ымдалу тiнiн аны;тау — проксимальды TYтiкшелер, дистальды TYтiкшелер, интерстиция, тамырлар; ЖБЗ этиологиясын
керсету — ишемия, токсиндер, сепсис немесе олардыц комбинациясы [49].
Цистатин C — 13 кДа салма;ты а;уыз, цистеиндi протеаза ингибиторлары тобына кiредi. Ол агзаныц кепетеген жасушаларымен синтезделедi, тура;ты ;анга белшш отырады, бYЙрек шума;тарында еркiн фильтрацияланып, проксимальды TYтiкшелерде толы; метаболизденедi жэне оларда секрецияланбайды [4б]. Кептеген зерттеулерде ересек нау;астарда буйректiц экскреторлы ;ызметш багалауда цистатин С негiзгi маркерлердщ бiрi екенi дэлелденген. Ерте буйрек за;ымдалуында цистатин С креатининмен салыстырганда аны;тау эффективтiлiгiнiц жогары болуы оныц ;ан ;урамындагы мелшерiнiц булшы;ет массасына, жынысы мен жасына байланыссыздыгы (1жас;а дейiнгi балалардан бас;а), сонымен ;атар TYтiктiк реабсорбция мен секрецияныц болмауымен байланысты. БYЙрек за;ымдалуында цистатин С-ныц клиникалы; сезiмталдыFы 8б%, спецификалылыгы — 82% ;урайды. Сарысулы; креатинин концентрациясына ;араганда жедел TYтiктiк некроз кезшде бYЙректiк орынбасу терапиясын ЖYргiзу ;ажеттМн аны;тау кезiнде плазма/сарысулы; цистатин С концентрациясы а;паратты болып табылады [34]. Кан плазмасындагы цистатин С концентрациясы креатининмен ;атар ШФЖ аны;тайды, жекелей на;ты жэне заманауи CKD-EPI 2009 формула бойынша есептелгенде [47]. Бiрак; Цистатин С децгешнщ егде жаста, эртурлi жыныста, салма;та, бойда, темега шегуге, ;ал;анша безi жумысына, С-реактивт а;уыз келемi ;абынуда жогарылаганда, иммуносупрессивт
препараттарды ;олданганда жэне к;атерлi кштерде езгерiп отыратыны туралы а;параттар бар, ол ШФЖ елшем бiрлiгiне езiнiц эсерiн типзбей ;оймайды [48]. Интерлейкин-18 (ИЛ-18) толыгымен буйректiц проксимальды TYтiкшелерiнде секрецияланып жэне толыгымен белшед; олар за;^1мдалганда кезде зэрге белшш, сонда аны;талуы мумкiн. ИЛ-18 келемi зэр шыгару жуйелерiнiц жу;палы аурулары, созылмалы буйрек аурулары, нефротикалы; синдроммен немесе преренальды азотемиямен салыстырганда зэрде ЖБЗ кезшде ай;ын жогарылайды. ЖБЗ кезiнде зэрде 24 сагат алдын креатинин аны;талмай турып ИЛ-18 жогарылауы бYЙректiк орынбасу терапиясын ;олдану ;ажеттШгш аныщтайды. Сонымен ;атар плазмалы; ИЛ-18 жогарылауы бас;ада патологиялы; жагдайлар кезiнде жогарылайд^1; ревматоидты артрит, шектщ ;абынулы аурулары жэне жуйелi ;ызыл жегi. ШФЖ темендеуiнiц ИЛ-18 жогарылауымен бiрге ЖYруi ИЛ-8 жэне ИЛ-1р ;ан плазмасында концентрацияларыныц жогарылауымен керiнедi. Сонымен ;атар зэрде «;абынулы;» цитокиндердiц жогарылауы ЖБЗ кезiнде гана емес, бауыр мен екпе за;ымдалуымен ЖYретiн сепсис кезiнде буйрек за;ымдалуы болмаган жагдайда да керiнедi [44].
KIM-1 (Kidney Injury Molecule-1, буйректiц за;ымдалу молекуласы) — трансмембранд^1 гликопротеин, салмагы 90 кДа. KIM-1 молекулалары ;алыпты жагдайда буйрек тiндерiнде болмайды, алайда бYЙректiц токсикалы; немесе ишемиялы; за;ымдалуынан кейiн кеп мелшерде проксимальды ттшшлердщ жасушаларымен белiнедi; бул кезде сарысулы; KIM-1 концентрациясы несепнэр жэне креатинин децгейшен жогары. KIM-1 концентрациясы буйректiц аздаган за;ымдалуы кезiнде де жогарылайд^1 (нефротоксикалы; заттардыц эсерiмен ;оса), ол ЖБЗ ерте диагностикасын жургiзуге кемектеседi. KIM-1 ЖБЖ ерте аны;тауда перспективтi болып табылады. ЖБЗ аны;талган нау;астарда KIM-1 децгешнщ зэрде есуi аурудыц клиникалы; соцын, диалездi керек ету1н жэне елiм санын керсетедi. Сонымен ;атар, зэрлiк KIM-1 концентрациясы созылмалы бYЙрек ауруларында да улгаяды [45]. Зэрде алынган KIM-1 дэрежей тура;ты болып табылады, жэне экспресс зерттеулерда талап етпейдь
NGAL (липокалин, нейтрофил желатиназасымен ассоциирленген) — ;ан плазмасынан NGAL бYЙрек шума;тарында еркiн сузiледi, ал эрi ;арай проксимальды
kaznmu.kz • КазНМУ • №1-2016*
TYтiкшелерде айк;ын дэрежеде сiцiрiледi. Осыган байланысты зэрмен плазмалы; NGAL секрециясы буйректщ проксимальды TYтiкшелерiнiц за;ымдалганын K0рсетедi, ол липокалин йщр^шщ T0мендеуiне, ец бастысы TYтiк жасушаларымен NGAL синтезiнiц жогарылауына алып келедi. Сонымен бiрге ЖБЗ кезшде мРНК NGAL нефронныц дистальды б0лiмдерiнде экспрессиясы аны;талган — Генле шмепнщ жогарылаган б0лiгiнде, жинагыш TYбекшелерде жэне де алыс MYшелерде. БYЙрек жасушаларында NGAL генi жедел жара;ат, ишемиялы; жэне токсикалы; за;ымдалудан кешн жедел белсенетiн ген [41]. Кан сарысуындагы жэне зэрдегi NGAL децгей ;андагы креатинин жэне ЖБЗ бар нау;астардыц 0згерген бYЙрек курылымыныц гистологиялы; мэлiметтерiмен байланысты болады. БYЙрек TYтiкшелерiнiц курылымды; 0згерiсiнiц гистологиялы; K0рiнiсi болмаганына ;арамастан ЖБЗ жо; нау;астарга к;араганда преренальдi ЖБЗ бар нау;астарда NGAL концентрациясы жогары болады. ЖБЗ ауыр TYрi бYЙрек TYтiкшелерiнiц диффузды за;ымдалуымен бiрге ЖYредi (некроз), жэне дистальды бYЙрек TYтiкшелерiнiц за;ымдалу маркерлерi (NGAL жэне глутатион-S-трансфераза) бул патологияныц TYрiн аны;тап табуда а;паратты [42]. Кейбiр нау;астарда плазмалы; креатинин ;алыпты бола тура NGAL концентрациясыныц жогарылауы ЖБЗ субклиникалы; TYрiн к0рсетуi MYMкiн жэне жагымсыз агым туындау ;аушнщ индикаторы. 20% нау;астарда NGAL концентрациясыныц ерте жогарылауында креатинин децгейiнiц мулдем жогарыламаганы аныщталган. Айта
кетсек «NGAL-позитивтi креатинин-негативтЬ» топтагы нау;астар жагымсыз клиникалы; агым соцы, эртурлi себептi 0лiм, диализге сураныстыц артуы, интенсивтi терапия б0лiмiнде болу жэне госпитализациялау уза;тыгыныц артуына жогары ;ауш бар [43]. Цорытынды. ЖБЗ к0птеген потенциалды маркерлерiнiц клиникалы; мацыздылыгын на;тылау керек. ЖБЗ бар нау;астарда биомаркерлер децгейiн аны;тау/0лшеу ма;сатында емдеу таксикасын 0згерту, 0лiм саныныц T0мендеуiне жэне буйрек ;ызметш тез ;алпына келтiруiне негiзделгенiн дэлелдеу керек [50]. Зерттеу эдстемелерш, биомаркерлердiц терец физиологиялы; жэне патофизиологиялы; р0лiн тусiну, ЖБЗ жэне ;алпына келу кезшде нефронныц эртурлi б0лiктерiн за;ымдалуында олардыц клиникалы; сезiмталдыFын жэне спецификалылыгын аньщтау, сонымен ;атар бэр реттiк емес жэне созымалы бYЙрек за;ымдалуында, ец бастысы буйректiц TYрлi патологияларында ;олдану мацыздылыгын на;тылау ;ажет [51]. Кррытындылау барысында ЖБЗ жагымсыз болжам тудыратын тэуелсiз ;ауш факторы екенiн ;осып кетуге болады. ЖБЗ диагностикасы кезшде стандартты к0з;арасты, ерте диагностика критерилерш, жедел буйрек за;ымдалуы кезiнде ;андай биомаркерлер на;ты а;паратты болып табылатынын бекiту керек. Буныц барлыгы ЖБЗ бар нау;астарда ауруды ерте кезещнде аны;тап, уа;ытында араласуга жэне нэтижесшде ;ыск;а жэне уза; мерзiмдi болжамды жа;сартуга мумкiндiк бередi.
ЭДЕБИЕТТЕР Т1З1М1
1 Hoste, E. Kellum J. Acute kidney injury: epidemiology and diagnostic criteria / / Curr. Opin. Crit. Care. — 2006. — Vol. 2. — Р.531—537.
2 Devarjan P, Emerging biomarkers of acute kidney injury // Contrib. Nephrol. - 2007. - Vol. 156. - P. 203-212.
3 Devarjan P. The strong silent type: the distal tubule to the rescue // Crit. Care Med. - 2009. - Vol. 37. - P. 2129-2130.
4 Fang Y, Ding X, Zhong Y, Zou J, Teng J, Tang Y, et al. Acute kidney injury in a Chinese hospitalized population // Blood Purif. - 2010. - Vol. 30(2). Р. 120-6.
5 Riley S, Diro E, Batchelor P, Abebe A, Amsalu A, Tadesse Y, et al. Renal impairment among acute hospital admissions in a rural Ethiopian hospital // Nephrology (Carlton). - 2013 - №18(2). Р. 92-6.
6 Сукало А. Острая почечная недостаточность у новорожденных / / Педиатрия. - 2008. - №39. - С. 873-876.
7 Andreoli S. P. Acute kidney injury in children // Pediatr. Nephrol. -2009. - №24. - С. 256-263.
8 Guignard J.P., Drukker A. Clinical neonatal nephrology. In: Barrat TM, Avner ED, Harmon WE,
9 eds. // Pediatric Nephrology. Philadelphia: Lippincott Williams&Wilkins.- 2009.- Р. 1123-1129.
10 Andreoli S.P. Acute renal failure in the newborn // Semin. Perinatol. - 2004. -Vol.28. - P. 112-123.
11 Chan J.C., Williams D.M., Roth K.S. Kidney failure in infants and children // Pediatr. Rev. - 2002. - Vol.23. - P. 47-60.
12 Чемоданова М.А., Савенкова Н.Д Особенности повреждения почек при острых отравлениях у детей. // Нефрология. - 2012. - №1. - С.66-73.
13 Лойманн Э., Цыгин А. Н., Саркисян А. А. Детская нефрология. - М.: 2010. - 400 с.
14 Папаян А. В., Стяжкина И. С. Неонатальная нефрология. - М.: 2009. - 132 с.
15 D'Amico G., Bazzi C. Urinary protein and enzyme secretion as markers of tubular damage.// Curr. Opin. Nephrol. Hypertens. - 2003. - № 12. - Р.639-643.
16 Esson M.L., Schrier R.W. Diagnosis and Treatment of Acute Tubular Necrosis // Ann. Int. Med. - 2002. - №137(9). - Р.744-752.
17 Ferrera N. Vascular tndothelial growth factor // Arterioscler. Thromb. Vasc. Biol. - 2009. - № 29. - Р.789-791.
18 Ibrahim S., Rashed L. Correlation of Urinary Monocyte Chemo-attractant Protein-1 with other Parameters of Renal Injury in Type-II Diabetes Mellitus // Saudi. J. Kidney Dis. Transplant. - 2008. - № 19(6). - Р.911-917.
19 Edelstein C.L. Biomarkers of acute kidney injury // Adv. Chronic. Kidney Dis. - 2008. - №15(3). - Р.222-234.
20 Han W.K., et al. Urinary biomarkers in the early diagnosis of acute kidney injury // Kidney Int. - 2008. - №73. - Р.863-869.
21 Vaidya V.S., Feguson M.A., Bonventre J.V. Biomarkers of acute kidney injury // Ann. Rev. Pharmacol. Toxicol. - 2008. - №48. - Р.93-463.
22 Chung N.A., Beevers D.G., Lip G. Effects of losartan versus hydrochlorothiazide on indices of endothelial damage/dysfunction, angiogenesis and tissue factjr in essential hypertensios // Blood. Press. - 2004. - №13(3). - Р.183-9.
23 Kalluri R., Neilson E.G. Epithelial-mesenchymal transition and its implications for fibrosis // J. Clin. Invest. - 2003. - №112. - Р.1776-1784.
24 Strutz F., Neitson E.G. New insights into mechanisms of fibrosis in immune renal injury // Springer. Semin. Immunopathol. - 2003. -№24. - Р.459-476.
25 Nagatoya K., et al. Y-27632 prevents tubulointerstitial fibrosis in mouse kidneys with unilateral urethral obstruction // Kidney Int. -2002. - №61. - Р.1684-1695.
26 Miyajima A., et al. Antibody to transforming growth factor-beta ameliorates tubular apoptosis in unilateral urethral obstruction // Kidney Int. - 2000. - №58. - Р.2301-2313.
27 Allory Y., et al. Sulfated HNK-1 Epitope in developing and mature kidney: a new marker for thin ascending loop of henle and tubular injury in acute tubular necrosis // J. Histochem. Cytochem. - 2006. - №54. - Р.575-584.
28 Taha A.S. Urinalysis for interleukin-8 in the non-invasive diagnosis of acute and chronic inflammatory diseases, Crosshouse Hospital, Scotland, UK // Postgrad. Med. J. - 2003. - №79. - Р.159-163.
29 Goetz D.H., et al. The neutrophil lipocalin NGAL is a bacteriostatic agent that interferes with siderophore-mediated iron acquisition // Mol. Cell. - 2002. - №10. - Р.1033-1043.
30 Benoy I., Salgado R., Colpaert C., et al. Serum interleukinum 6, plasma VEGF, serum VEGF, and VEGF platelet load in breast cancer patients // Clin. Breast Cancer. - 2002. - №2 (4). - Р.311-5.
• Nq1 -201 6 • КазНМУ • kaznmu.kz
31 Мухин Н.А. и др. Снижение скорости клубочковой фильтрации общепопуляционный маркер неблагоприятного прогноза // Терапевтический архив. - 2007. -№ 6. - С. 5-10.
32 Сагинова Е., Галлямов М. Определение скорости клубочковой фильтрации необходимый скрининговый метод обследования терапевтических больных // Врач. - 2007. - № 6. - С. 35-37.
33 Томилина Н.А., Бигбов Б.Т.. Эпидемиология хронической почечной недостаточности и новые подходы к классификации и оценке тяжести хронических прогрессирующих заболевания почек. // Терапевтический архив. - 2005. - № 6. - С. 87-92.
34 Waring W.S., Moonie A. Earlier recognition of nephrotoxicity using novel biomarkers of acute kidney injury // Clin. Toxicol. — 2011 Oct.
— Vol. 49 (8). — Р. 720-8.
35 Bellomo R., Ronco C., Kellum J.A. et al. Acute renal failure-defi nition, outcome measures, animal models, fluid therapy and information technology needs: the Second International Consensus Conference of the Acute Dialysis Quality Initiative (ADQI) Group // Crit Care. -2004. - Vol. 8. - Р. 204-212.
36 Папаян А. В., Савенкова Н. Д. // Клиническая нефрология детского возраста. - М., - 2010. - С.712.
37 Mehta R.I., Kellum J.A, Shah S.V. et al. Acute Kidney Injury Network: report of an initiative to improve outcomes in acute kidney injury // Crit. Care. - 2007. - Vol. 11. - Р. 31.
38 Bagshaw S.M., George C., Bellomo R. A comparison of the RIFLE and AKIN criteria for acute kidney injury in critically ill patients // Nephrol. Dial. Transplant. - 2008. - Vol. 23. - Р. 1569-1574.
39 Akcan-Arikan., Zappitelli M., Loftis L.L. et al. Modified RIFLE criteria in critically ill children with acute kidney injury // Kidney Int. —
2007. — № 71. — P.1028—1035.
40 Slater M.B., Anand V., Uleryk E.M. et al. A systematic review of RIFLE criteria in children, and its application and association with measures of mortality and morbidity // Kidney Int. — 2012. — № 81. — P.791—798.
41 Devarajan P. Neutrophil gelatinase-associated lipocalin (NGAL): a new marker of kidney disease // Scand. J. Clin. Lab. Invest. — 2008. — Vol. 68. — Р.89-94.
42 Devarajan P. Neutrophil gelatinase-associated lipocalin: a promising biomarker for human acute kidney injury // Biomark. Med. — 2010.
— Vol. 4 (2). — Р.265-280.
43 Clerico A., Galli C., Fortunato A. et al. Neutrophil gelatinaseassociated lipocalin (NGAL) as biomarker of acute kidney injury: a review of the laboratory characteristics and clinical evidences // Clin. Chem. Lab. Med. — 2012. — Vol. 50 (9). — Р. 1505-17.
44 Hiramoto J.S., Katz R., Peralta C.A. et al. Inflammation and coagulation markers and kidney function decline: the Multi-Ethnic Study of Atherosclerosis (MESA) // Am. J. Kidney Dis. — 2012. — Vol. 60 (2). — Р. 225-32.
45 Ichimura T., Asseldonk E.J., Humphreys B.D. et al. Kidney injury molecule-1 is a phosphatidylserine receptor that confers a phagocytic phenotype on epithelial cells // J. Clin. Invest. — 2008. — Vol. 118. — Р.1657-1668.
46 Hilde R.H. de Geus, Michiel G. Betjes, and Jan Bakker Biomarkers for the prediction of acute kidney injury: a narrative review on current status and future challenges // Clin. Kidney J. — 2012 April. — Vol. 5 (2). — Р.102-108.
47 Levey A.S., Stevens L.A., Schmid CH. et al. A new equation to estimate glomerular filtration rate // Ann. Intern. Med. — 2009. — Vol. 150 (9). — Р. 604-12.
48 Okura T., Jotoku M., Irita J. et al. Association between cystatin C and inflammation in patients with essential hypertension // Clin. Exp. Nephrol. — 2010. — Vol. 14. — Р.584-588.
49 Devarajan P. Biomarkers for the Early Detection of Acute Kidney Injury // Curr. Opin. Pediatr. — 2011 April. — Vol. 23 (2). — Р.194-200.
50 Ernie Harpur, Daniela Ennulat, David Hoffman, et al. Biological Qualification of Biomarkers of Chemical-Induced Renal Toxicity in Two Strains of Male Rat // Toxicol. Sci. — 2011. — Vol. 122 (2). — Р.235-252.
51 Schiffl H., Lang S.M. Update on biomarkers of acute kidney injury: moving closer to clinical impact? // Mol. Diagn. Ther. — 2012.— Vol. 16 (4). — Р.199-207.
А.С. ДИЛЬДАБЕКОВА, Б.А. АБЕУОВА, Р.Х.БЕГАЙДАРОВА
Карагандинский Государственный медицинский университет
СОВРЕМЕННАЯ ДИАГНОСТИКА ОСТРОГО ПОЧЕЧНОГО ПОВРЕЖДЕНИЯ. (ОБЗОР ЛИТЕРАТУРЫ)
Резюме: Острое почечное повреждение является серьезной проблемой медицины. Представленный обзор литературы посвящен проблеме острого почечного повреждения, который является причиной высокой летальности и повторных госпитализаций, отражены вопросы классификации, изучения современных биомаркеров ранней диагностики. Ключевые слова: острое повреждение почек, биомаркеры, классификация RIFLE.
A.S. DILDABEKOVA, B.A. ABEUOVA, R.H. BEGAIDAROVA
Karaganda State Medical University
MODERN DIAGNOSIS OF ACUTE KIDNEY INJURY (LITERATURE REVIEW)
Resume: Acute kidney injury is a serious problem in medicine. This review is dedicated to the problem of acute kidney injury, which causes high mortality and hospital readmissions, shown main classification of stadying modern biomarkers of early diagnostic. Keywords: acute kidney injury, biomarkers, RIFLE classification.
