Научная статья на тему 'ЖАНУБИ-ШАРҚИЙ ОСИЁДА ҚАДИМГИ ДИНИЙ ТАЪЛИМОТЛАР ВА УЛАРНИНГ ЖАМИЯТДАГИ ЎРНИ'

ЖАНУБИ-ШАРҚИЙ ОСИЁДА ҚАДИМГИ ДИНИЙ ТАЪЛИМОТЛАР ВА УЛАРНИНГ ЖАМИЯТДАГИ ЎРНИ Текст научной статьи по специальности «Гуманитарные науки»

CC BY
290
20
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Ключевые слова
ислом / буддавийлик / миссионерлик / Жануби-Шарқий Осиё / ҳиндуийлик / бағрикенглик / Малакка. / ислам / буддизм / миссионерство / Юго-Восточная Азия / индуизм / толерантность / Малакка.

Аннотация научной статьи по Гуманитарные науки, автор научной работы — Турдиева Дилафруз, Мирзиятов Илёс

Мақолада, ҳозирги кунда Жануби-Шарқий Осиё минтақаси, жумладан Малайзия ҳудудида жаҳон динларидан ҳисобланган буддавийлик ва ислом асосий мавқега эга бўлган динлардан экани, ушбу динларнинг кириб келиши ҳам ҳиндуийлик дини каби бошқа ўлкаларда кечган жараёнлардан фарқли ўлароқ ўзига хос хусусиятларга эга бўлгани, минтақанинг исломлашуви бир неча ўн йиллар, ҳатто асрлар давомида кечган бўлсада, бу минтақада арабларнинг ҳарбий ҳаракатлари кузатилмагани ҳақида маълумотлар келтирилган. Ислом дини Жануби-Шарқий Осиё минтақасида кенг тарқалиш билан бирга у ерда мавжуд динлар таъсирида ривожлана борди ва вақтлар ўтиши билан атрофидаги бошқа динлар одатлари билан синкретлашув жараёни бошланди. Ислом дини кириб келган вақтда аҳоли уни бегона бир дин сифатида эмас, балки ўзларида аввалдан мавжуд эътиқод сифатида қабул қилганлар эътиборга молик.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

ДРЕВНИЕ РЕЛИГИОЗНЫЕ УЧЕНИЯ В ЮГО-ВОСТОЧНОЙ АЗИИ И ИХ МЕСТО В ОБЩЕСТВЕ

В статье отмечается, что буддизм и ислам, которые в настоящее время являются основными мировыми религиями в регионе Юго-Восточной Азии, включая Малайзию, входят в число основных религий, распространение этих религий также имел свои особенности, как индуизм, в отличие от процессов, происходивших в других странах, хотя исламизация региона продолжалась десятилетиями, даже веками, в регионе не наблюдались арабские военные действия. С распространением ислама в регионе Юго-Восточной Азии он развивался под влиянием существовавших там религий, и со временем начался процесс синкретизации с обычаями других окружающих религий. Примечательно, что на момент проникновения ислама население принимало его не как чужую религию, а как ранее существовавшее верование.

Текст научной работы на тему «ЖАНУБИ-ШАРҚИЙ ОСИЁДА ҚАДИМГИ ДИНИЙ ТАЪЛИМОТЛАР ВА УЛАРНИНГ ЖАМИЯТДАГИ ЎРНИ»

ХАЛКДРО МУНОСАБАТЛАР

ВА ИКТИСОД

ЖАНУБИ-ШАРЦИЙ ОСИЁДА ЦАДИМГИ ДИНИЙ ТАЪЛИМОТЛАР ВА УЛАРНИНГ ЖАМИЯТДАГИ УРНИ

ТУРДИЕВА ДИЛА ФРУЗ

Катта уцитувчи, УХИА

МИРЗИЯТОВ ИЛЁС

педагогика фанлари номзоди, УХИА https://doi. org/10.37547/ot/vol-01issue-02-15

Аннотация. Мацолада, цозирги кунда Жануби-Шарций Осиё минтацаси, жумладан Малайзия уудудида жауон динларидан уисобланган буддавийлик ва ислом асосий мавцега эга булган динлардан экани, ушбу динларнинг кириб келиши уам уиндуийлик дини каби бошца улкаларда кечган жараёнлардан фарцли улароц узига хос хусусиятларга эга булгани, минтацанинг исломлашуви бир неча ун йиллар, щтто асрлар давомида кечган булсада, бу минтацада арабларнинг щрбий щракатлари кузатилмагани уацида маълумотлар келтирилган.

Ислом дини Жануби-Шарций Осиё минтацасида кенг тарцалиш билан бирга у ерда мавжуд динлар таъсирида ривожлана борди ва вацтлар утиши билан атрофидаги бошца динлар одатлари билан синкретлашув жараёни бошланди. Ислом дини кириб келган вацтда ауоли уни бегона бир дин сифатида эмас, балки узларида аввалдан мавжуд эътицод сифатида цабул цилганлар эътиборга молик.

Таянч суз ва иборалар: ислом, буддавийлик, миссионерлик, Жануби-Шарций Осиё, уиндуийлик, багрикенглик, Малакка.

Аннотация. В статье отмечается, что буддизм и ислам, которые в настоящее время являются основными мировыми религиями в регионе Юго-Восточной Азии, включая Малайзию, входят в число основных религий, распространение этих религий также имел свои особенности, как индуизм, в отличие от процессов, происходивших в других странах, хотя исламизация региона продолжалась десятилетиями, даже веками, в регионе не наблюдались арабские военные действия.

С распространением ислама в регионе Юго-Восточной Азии он развивался под влиянием существовавших там религий, и со временем начался процесс синкретизации с обычаями других окружающих религий. Примечательно, что на момент проникновения ислама население принимало его не как чужую религию, а как ранее существовавшее верование.

Опорные слова и выражения: ислам, буддизм, миссионерство, Юго-Восточная Азия, индуизм, толерантность, Малакка.

Abstract. The article notes that Buddhism and Islam, which are currently the main world religions in the region of Southeast Asia, including Malaysia, are among the main religions, the spread of these religions also had its own characteristics, like Hinduism, in contrast to the processes that took place in other countries, although the Islamization of the region has continued for decades, even centuries, the region has not seen Arab military action.

With the spread of Islam in the region of Southeast Asia, it developed under the influence of the religions that existed there, and over time began the process of syncretization with the customs of other surrounding

religions. It is noteworthy that at the time of the penetration of Islam, the population accepted it not as a foreign religion, but as a pre-existing belief.

Key words and expressions: islam, buddism, missionary, Southeast Asia, Hinduism, tolerance, Malacca.

Жануби-Шаркий Осиё минтакаси диний эътикодига кура 3 худудга булинади: биринчиси, ахолисининг 90%дан ортиги буддавийлик динига эътикод килади ва бунга Хиндихитой давлатлари киради. Иккинчиси, ахолисининг аксарияти мусулмон булган давлатлар, буларга Индонезия, Малайзия, Бруней хамда Филиппиннинг жанубий кисмлари киради. Учинчи худуд ахолисининг аксарияти христианликнинг католик йуналишига эътикод килувчилардир, бу худуд таркибига Филиппиннинг асосий кисми ва Шаркий Тимор киради [8:16].

Бу минтакада милоднинг илк асрларидаёк узига хос тараккиёт пайдо булган. Хозирги кунда Жануби-Шаркий Осиё минтакасини урганаётган олимлар фикрича, ушбу минтака ривожланиши ва гуллаб-яшнашида Хиндистон ва у ерда мавжуд булган хиндуийлик ва буддавийлик динларининг таъсири жуда катта булган, шу туфайли улар ушбу тараккиётни "Хинди-Буддавий" маданият деб номлашмокда. Бунинг хам узига хос сабаблари мавжуд. Агар биз Жануби-Шаркий Осиё минтакасидаги давлатларнинг диний холатига эътибор берсак, минтакадаги мавжуд давлатларнинг барчасида буддавийлик динининг алохида урни мавжуд эканини куришимиз мумкин.

Маълумки, хиндуийлик Хиндистонда пайдо булган ва асосан хиндлар эътикод киладиган диндир. ^адимий ведалар диний-фалсафий таълимоти ва брахманликка таянган ушбу дин милод бошларида бутун Хиндистон худудида хукмронлик кила бошлади ва тез суратлар билан Хинди-Хитой ва Индонезияда таркалди. Кейинчалик бу Малай ва бошка давлатлар худудига хам кириб келди. ^адимги Малайзия худудида ушбу диннинг таркалишига маълум даражада хинд хаммоллари уз хиссаларини кушган булсалар, XIX-XX асрларга келиб ушбу худудга эркин кучиб утаётган хинд ишчилари нафакат хиндуий диний-маданий таркибий кисмларини саклаб колишга, балки уни ривожлантириш ва юксалтиришга хам харакат килганлар. Даврлар утиб Жануби-Шаркий Осиё минтакасига кучиб утаётган хиндлар узлари билан бирга брахманлик ва буддавийлик динларини хам олиб кирганлар.

Х,индуийлик дини хинд саройлари дабдабаларига таклид килган махаллий давлат рахбарлари томонидан кабул килина бошлади. Буддавийлик дини эса, аксинча кашшокликда яшовчи буддавий дарвешлари ёрдамида кириб келган [10].

Хиндуийликни кабул килган хукмдорлар узларини Шива, Вишну ёки Харихара худоларига ухшатиб илохийлаштириш максадида хинд брахманларини таклиф килганлар. Хукмдорларнинг янги исмлари улар тенглаштирилган худолар номи билан бирга тилга олинган.

Аста-секинлик билан санскрит саройларнинг мукаддас тилига айланган. Вакт утиши билан эса, хинд ёзувлари махаллий тиллардаги бадиий асарлар учун соддалаштира бошланган. Буни бизгача яван, малай, монск ва кхмер тилларида етиб келган ёзувларда куришимиз мумкин.

"Хинд мустамлакаси" тинч кечган жараён хисобланади. Унинг илк таркатувчилари кампонг - киргок буйи ахолиси билан савдо алокаларини боглаган хинд савдогарлари булган. Бу ерга келган хинд савдогарлари махаллий оила кизлари билан турмуш курганлар, бунинг натижасида киргок буйи ахолиси орасига хиндуийлик дини ва маданияти кириб кела бошлаган. Баъзида хиндлар орасидан бошликлар тайинланган ёки худудда хинд оилаларининг кучиб келиб яшаши кузатилган [9:12]".

Аввалига Малайзия худудига савдогарлар баъзи-баъзида келган булсалар, милоднинг бошларига келиб нафакат савдогарлар балки хиндуийлик дини рухонийларининг хам

худудга кириб келиш окими кучая бошлаган, бунга сабаб эса, Жануби-Шаркий Осиё минтакаси худудларида мавжуд булган турли зираворлар, кимматбахо тошлар ва тилланинг куп булганидир. Кейинчалик бу омиллардан буддавийлик дини миссионерлари хам усталик билан фойдаланганлар.

Малакка ярим оролидаги илк давлатлардан бири хозирда Жанубий Таиландга тегишли булган худудда жойлашган Таккола хисобланса, айнан Малайзия худудидаги илк давлат Кедах булгани хакида Х,инд манбалари гувохлик беради. Бу хакдаги маълумотлар милодий II аср охири ва III аср бошларига тааллукли тамил шеъриятига оид "Паттинапалаи"да хам учрайди [9].

Аслида Жануби-Шаркий Осиёнинг хар томонлама ривожланишига хинд маданияти туртки була олди холос, чунки жамиятнинг узи бу каби узгаришларга тайёр турган эди. Х,индлар билан урнатилган алокалар эса синфий жамиятнинг пайдо булишини тезлаштириб юборди холос. Шунингдек, кейинчалик хиндуийлик дини ибодат ва маросимлари буддавийлик дини билан бирга ривожланди.

Х,озирги кунда Жануби-Шаркий Осиё минтакаси, жумладан Малайзия худудида жахон динларидан хисобланган буддавийлик ва ислом асосий мавкега эга булган динлардан хисобланади.

Бу худудга буддавийлик ва ислом динларининг кириб келиши хам хиндуийлик дини каби бошка улкаларда кечган жараёнлардан фаркли уларок узига хос хусусиятларга эга.

Буддавийлик дини милоддан аввалги II-III асрларда тинч йул билан саёхатчи рухоний ва буддавий савдогарлар оркали кириб келган. Лекин туб ахоли учун Х,инд маданияти юкори даражадаги маданият хисобланган. Шунинг учун ушбу минтака ахолиси буддавийлик динини хиндуийлик дини ва рухларга сигиниш одатлари билан уйгунлаштирган холда кабул килганлар. Ахолининг кичик катламигина буддавийликка "нирвана" - яъни, "олий хакикатга эришиш" учун эътикод килар эдилар. Купгина кисми эса дунёвий ишлар ва муаммоларни хал килиб бера оладиган дин сифатида кабул килганлар ва эътикод килганлар. Буддавийлик дини бу минтакада мавжуд булган хиндуийлик ва бошка турли динларни сикиб чикара олмаган, шунинг учун хам олимлар буни "Х,инди-Буддавий" маданият деб эътироф этганлар.

"Таньтань" хитой тарихий манбасида шох атрофидаги мансабдор шахсларнинг барчаси брахманлар булгани хакида маълумотлар мавжуд [9:21].

Хитой тарихий солномаси "Лян шу"да келтирилган маълумотларга кура, Кедахда топилган буддавий санскрит ёзувлари милодий IV-V асрларга оид тарихий манбадир. Бундан ташкари бу ердан будда ибодатхоналари, хинд кулолчилик мактаби таъсирида ясалган Будда хайкалчалари топилган.

Паньпаньда эса, буддавийлик рухонийлари мукаддас китобларни урганадиган 10 та махсус ибодатхона мавжуд экани ва у ердагилар винодан тийилиб гушт ейишлари хакида хам суз юритилган [9:23].

Шуниси эътирофга лойикки, милодий V-VI асрлардан бошлаб Хитойга Малакка ярим оролидан буддавийлик ёдгорликлари етказиб берилган.

Шунингдек, 671 йилда хитой буддавий-рохиб И Цзиннинг Х,индистонга сафари чогида Шаркий Суматрада жойлашган Шривиджая давлатига ташриф буюради, унинг гувохлик беришича, уша вактдаёк бу давлат Жануби-Шаркий Осиёдаги махаяна йуналишидаги буддавийлик маркази хисобланган, 683-686 йилларда Шривиджая буддавий князлиги деб хам номланган [9]. Шайлендралар сулоласидан булган махараджа Вишну хукмронлиги (775-782 йиллар) даврида эса, буддавийлик ибодатхоналарининг курилиши бошланган, булар ичида энг йирик ибодатхона Боробудур улмас ёдгорлик хисобланади.

ф SHARQ MASH'ALI ®

Ислом дини хам Жануби-Шаркий Осиё минтакасида кенг таркалиш билан бирга у ерда мавжуд динлар таъсирида ривожлана борди ва вактлар утиши билан атрофидаги бошка динлар одатлари билан синкретлашув жараёни бошланди. Шуни алохида таъкидлаш лозимки, ислом дини кириб келган вактда ахоли уни бегона бир дин сифатида эмас, балки узларида аввалдан мавжуд эътикод сифатида кабул килганлар.

Бугунги кунда Малайзия федерациясида ислом дини асосий дин хисобланади ва ахолининг 90% шу динга эътикод килади. Лекин шуни хам эътироф этиш жоизки, у ердаги мусулмонлар бир-биридан фарк килади. Яъни, минтаканинг тогли худудларида яшаётган мусулмонлар соф ислом дини акида ва тамойилларига эътикод килсалар, минтаканинг колган кисмидаги мусулмонлар атрофдаги динлардан таъсирланган ислом динига эътикод киладилар. Шуни хам эътироф этиш мумкинки, бу минтакада ислом дини таъсирида мукаддаслаштирилган жой хамда зиёратгохлар барпо этилган ва улар хозирги кунгача саклаб колинган.

Бу худудга ислом тинч йул билан кириб келди. Минтаканинг исломлашуви бир неча ун йиллар, хатто асрлар давомида кечган булсада, бу минтакада арабларнинг харбий харакатлари кузатилмади.

Ушбу худуд халифаликлар пайдо булаётган даврда арабларнинг боскинига дуч келмаган булсада, VII-VIII асрлардаёк араб савдогар ахолиси бу ерга кириб келган эди. Бу каби мустамлакалар Узок Шарк ва Жанубий Осиёни Араб ярим ороли билан туташтирувчи денгиз йуллари оркали пайдо булар эди. Айнан шу каби мустамлакалар исломлаштириш маркази булиб колди. Х.Снук Хюргронье, И.Гольдциер ва шу каби машхур исломшунос тарихчилар, бу худудда ислом динининг таркалишида арабларнинг урни жуда катта, деган фаразни танкид килганлар. Улар ^индистон ва Эрондан келган ахоли хам ушбу минтакада ислом динининг таркалишига ёрдам берганлар, деган гояни илгари сурганлар [5:15]. Улар мазкур минтаканинг турли бурчакларида асос солган савдо марказларининг купчилиги хозирги кунгача мавжуд булиб, уларнинг аксарияти диний фаолият марказлари сифатида махаллий мусулмонларни ташки ислом олами билан боглаб туради [3:44].

Бу ерларга исломнинг гайриараблар томонидан киритилиши хам уз таъсирини колдирди. Минтакадаги ислом урта асрларда Арабистонда мавжуд булган ислом куринишидан фарк килган. Яъни, унда махаллий анъаналар билан исломнинг кириб келишида мухим урин эгаллаган хинд, форс ва бошка миллатлар урф-одатлари хам аралашиб кетган [1:132].

XIII аср охирида Жануби-Шаркий Осиёда ислом даъватчилари у ерлик ахолининг аксарият кисмини ислом динига эътикод килишларига сабабчи булганлар. Буни 1292 йили Суматрадаги Перелак портига келган Марко Поло хам бу ердаги ахоли аллакачон ислом динига эътикод кила бошлаганини таъкидлаган [11:75].

Х1-ХШ асрларда ислом динини махаллий ахоли орасида биринчи булиб Малакка ярим оролининг сохил минтакалари ва Суматра оролининг шимолий кисмида яшовчи халклар кабул килдилар [6:140]. Натижада XV асрда тараккий этган Малакка Султонлигидан чиккан дин таркатувчи савдогарлар уз фаолиятларини кенгайтириб юбордилар. XV-XVII асрларда Ява, Бруней, XV-XVI асрларда Гарбий Суматра, XV асрнинг иккинчи ярмида Патани, XIV -XV асрларда Сулу ва Минданао, XV-XVIII асрларда Аракана ороллари ахолиси исломни кабул килдилар. Янги дин Ява ороли оркали XVIII-XIX асрларда Жанубий Суматрага, XVI-XVII асрларда Жанубий Калимантанга, XVII асрда Гарбий Суматра оркали Сулавесига кириб келди. Исломни оммавий тарзда кабул килиш Сабах ва Саравакнинг энг ичкари минтакаларида юз берган [5:16].

Гарбий Суматра таъсири остида эса, Малакка подшохлиги ислом динини кабул килган. Бу минтакаларда XV асрнинг узидаёк ислом етакчи динга айланиб улгурган эди [4:79]. Малакка билан булган савдо муносабатлар Ява ва Бруней бандаргохларига хам сезиларли таъсир курсатди. Калимантан оролида улар уз динларига эътикод киладиган эргашувчиларни хам топдилар. Малакканинг португаллар томонидан 1511 йилда босиб олиниши билан Пряноста ороллари бошликлари уларга эргаша бошладилар [8:16].

Ислом динининг хукмдорлар томонидан кабул килиниши бу уларнинг кул остидагилари хам ислом динини тез кабул килди, дегани эмас эди. Аслида, хиндуийлик ва буддавийликнинг ушбу минтакага кириб келиши жараёнида кузатилган вазият ислом билан хам руй берди. Ислом дини турли жойларда мусулмонларнинг маиший ва маънавий хаётларига бир хилда кириб боргани йук. Бир минтакадаги турли халклар ва хатто турли худудлардаги исломнинг куриниши бир-биридан фарк килади. Ислом акида ва тамойилларига каттик амал киладиган халклар бу - илгари даъватчилар сермахсул фаолият олиб борган ерлардир. Аслида Малай маданияти шаклланган минтака ахолиси илгари хиндуийлик ва буддавийлик динларининг баъзи жихатларини кабул килганларидек, юз йиллар ичида ислом динининг хам баъзи жихатларини кабул килдилар. Ислом аввалги динлар - хиндуийлик ва буддавийликка дуч келди ва улар билан бирга мавжуд булиб, узига хос куриниш олди.

Ижтимоий муносабатлар аввалги махаллий "одат" - оддий хукуклар билан хал килинган. Х,еч кандай оммавий намойишлар булмади, маданий хаётда хам хеч кандай портлашлар руй бермади [2:114]. Биринчи холатда мусулмонлар хукумат назаридан четда колган булсалар, иккинчи холатда эса, мусулмонлар анъанавий ислом конунларини саклаб колиш учун диккат марказида булдилар.

Ушбу давлатнинг ташки ва ички сиёсатининг ислом оламига таъсири камрок, чунки Малайзия дунёда энг муътадил мусулмон мамлакати сифатида намоён булади.

Шуни хам инобатга олиш керакки, хозирги кунда бу худудда христиан миссионерлари хам купайиб колган, улар асосан ахолининг камбагал катламига ижтимоий ёрдам курсатган холда уз фаолиятларини олиб борадилар. Шу туфайли хам хозирда бу минтакада христианлик дини купайиб бормокда. Бу албатта, узга дин вакилларига нисбатан ёмон куз билан караш, уларни камситишни англатмайди.

Олиб борилган тадкикотлар шуни курсатадики, бу минтакада бир вактнинг узида бир неча дин вакиллари истикомат киладилар. Улар уртасида узаро адоват, хусумат ёки карама-каршиликлар мавжуд эмас. Бир дин вакили узга дин вакилига душман сифатида эмас, балки аксинча, узининг биродари ёки уз динининг вакили сифатида карайди, бир-бирини камситмайди.

Хулоса урнида шуни айтиш мумкинки, буддавийлик ва ислом динларининг бу минтакада тез ва каршиликларсиз ёйилганига асосий сабаб, туб ахоли икки диннинг гоя ва эътикодлари бир-бирига ухшаш ва якин деб тан олганидадир. Айникса, икки диндаги суфийлик гоялари хам бир-бирига жуда якин деб хисобланади. Бу худуддаги куп миллатли ва куп конфессияли вазиятда хам турли низолар келиб чикмаётганидан ибрат ва намуналарни олишимиз мумкин, шунингдек, багрикенгликнинг илмий тамойилларини ишлаб чикишда бу минтакани атрофлича урганиш ва тадкик этишнинг урни катта деб хисоблаймиз.

Жануби-Шаркий Осиёдаги хар кандай давлатда хам мусулмон жамоаларининг мавкеини белгилашда хукуматнинг килган харакатлари канчалик катта булмасин, ундаги жамоаларнинг бу харакатларга билдирган муносабатлари янада каттарок ахамиятга эга эди. Бу эса уларнинг ижтимоий-иктисодий тараккиётига, ички узаро муносабатларга, ижтимоий-диний бошкарувнинг табиатига ва бу жамоа ташки дунё билан алокаларни кай даражада яхшилашга эришганига боглик булди.

Х,озирда Жануби-Шаркий Осиё минтакасида жуда куп миллат ва ундан ортик дин вакиллари истикомат килади. Аммо диккатга сазовор жихати шундаки, миллий ва диний асосдаги низоларни тинчлик йули билан хал килишга эришишда бу минтакани урнак сифатида эътироф этиш мумкин.

Бугунги кунда дунё микёсида диний экстремизм ва терроризм муаммосини хал килиш долзарб масалалардан бири булиб турган айни пайтда диний багрикенглик, миллатлараро тотувликни таъминлаш барча давлатлар учун зарурий ва устувор йуналиш хисобланади.

Диний багрикенглик ва миллатлараро тотувликни юзага келтириш шунчаки иш булмай, у узининг илмий асосларига эга булиши керак. Мазкур асос ва тамойилларни шакллантириш ва мустахкамлаш учун алохида илмий тадкикотлар олиб бориш, улар асосида амалий таклифларни бериш талаб этилади. Шунингдек, динларни, айникса, ислом динини никоб килиб экстремистик гояларни илгари сураётган гурухлар сони хам купайиб кетмокда. Шу каби низо ва тушунмовчиликларнинг олдини олиш максадида биз нафакат юртимиздаги диний багрикенглик ва миллатлараро тотувликни, балки турли минтакалардаги диний холат билан ёшларимизни таништириш, улар дунёкарашини шакллантиришда кушни минтакаларни мисол килиб курсатишимиз хам максадга мувофик булади.

ФОЙДАЛАНИЛГАН АДАБИЁТЛАР:

1. Александров Ю.Г. О социальной структуре яванской деревни. - Аграрные отношения в Юго-Восточной Азии. - М., 1968. - Б. 132.

2. Алиева Б.А. Теория двойственной истины и метод предметного разграничения в современной теологии // Наука и теология. - М., 1972. - Б.114.

3. Бертельс Е.Э. Суфизм и суфийская литература. - МОСКВА: Наука, 1965. - Б. 44.

4. Г.Э.фон Грюнебаум. Классический ислам. - Москва: 1988. - Б. 79.

5. Ионова А.И. Ислам в Юго-Восточной Азии: проблемы современной идейной эволюции. - М., 1981.

6. Мень А. История религии. - М., 1994. - Б. 140.

7. Народы Юго-Восточной Азии. Москва, «Наука», 1966.

8. Нгуен Ван Хуан, Никулин Н.И. Взаимосвязи культур вьетов и других народов Юго-Восточной Азии // «Народы Азии и Африки». 1978, №5.

9. Тюрин В.А. История Малайзии. Москва, "Наука", 1980.

10. Холл Д. Дж. История Юго-Восточной Азии. М., 1958

Шпажников С.А. Религия стран Юго-Восточной Азии. - М., 1980, - Б.75.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.