Научная статья на тему 'ЖАМОАТ ТРАНСПОРТИ ИСЛОҲОТЛАРГА МУҲТОЖ'

ЖАМОАТ ТРАНСПОРТИ ИСЛОҲОТЛАРГА МУҲТОЖ Текст научной статьи по специальности «Экономика и бизнес»

CC BY
5
2
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Ключевые слова
Транспорт / автомобил / автобус / йўналиш / шахар / муаммо / жамоат.

Аннотация научной статьи по экономике и бизнесу, автор научной работы — Зухурова Д.М., Исломов Ж.Б.

Сир эмас, сўнгги йилларда жамоат транспорти камчиликлар қуршовида қолиб, аҳолига хизмат кўрсатишда кўплаб муаммолар кўзга ташланаётган эди. Уларни бартараф этиш учун ер усти метросининг қурилиш жараёни амалга оширилиб, янги транспорт воситалари харид қилинди. Бугун эса мазкур жараёнлар янги босқичга кўтарилди.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

Текст научной работы на тему «ЖАМОАТ ТРАНСПОРТИ ИСЛОҲОТЛАРГА МУҲТОЖ»

Зухурова Д.М.

ТВМ- кафедраси асситенти Исломов Ж. Б.

104-21 гурух талабаси

ЖАМОАТ ТРАНСПОРТИ ИСЛО^ОТЛАРГА МУ^ТОЖ

Аннотация. Сир эмас, сунгги йилларда жамоат транспорти камчиликлар куршовида цолиб, ауолига хизмат курсатишда куплаб муаммолар кузга ташланаётган эди. Уларни бартараф этиш учун ер усти метросининг курилиш жараёни амалга оширилиб, янги транспорт воситалари харид килинди. Бугун эса мазкур жараёнлар янги босщчга кутарилди.

Калит сузлар: Транспорт, автомобил, автобус, йуналиш, шахар, муаммо, жамоат.

Zukhurova D.M.

TVM- department assistant Islamov J.B.

student group 104-21

PUBLIC TRANSPORT NEEDS REFORM

Abstract. It is no secret that in recent years, public transport has been surrounded by shortcomings, and many problems have been noticed in providing services to the population. To eliminate them, the construction process of the underground subway was implemented and new vehicles were purchased. Today, these processes have reached a new level.

Key words: Transport, car, bus, route, city, problem, community.

Сунгги йилларда ахолига автотранспорт хизмати курсатишни яхшилаш, жамоат транспорти йуналишлари тармогини кенгайтириш ва харакат таркибини замонавий, экологик тоза автобуслар билан янгилаш буйича кенг куламли ишлар амалга оширилди.

Хорижий экспертлар иштирокида янгича ёндашувлар асосида Тошкент шахар жамоат транспортининг янги йуналишлари тармоги ишлаб чикилди.

Шу билан бирга, катнов мунтазамлигига, харакат хавфсизлиги ва сифат талабларига риоя этилмаслиги, йулкира хакининг табакалашган тарифлари мавжуд эмаслиги, жамоат транспорти харакати устуворлиги таъминланмаслиги жамоат транспорти жозибадорлигини пасайтирмокда.

Ахолининг юкори сифатли ва кулай йуловчи ташиш хизматларига булган эхтиёжларини тулик кондириш, сохада бозор тамойилларини жорий этиш, хусусан молиялаштириш тизими ва тариф сиёсатини такомиллаштириш оркали хусусий сектор учун жозибали бизнес мухитини яратиш максадида, шунингдек, 2022 — 2026 йилларга мулжалланган. Янги Узбекистоннинг тараккиёт стратегиясига мувофик: Жамоат

транспортининг сифатсиз хизматидан жуда куп муаммоларга дуч келмокдалар. Шу жихатдан куйидаги сохага замонавий тадкикотлар ва шахар транспорт тизимидаги муаммоларни бартараф килишга каратилган бир неча ечимлар келтирилган.Муаммолар тизимли хал килинадими? Кундалик хаётимизда жамоат транспортининг алохида ахамияти ва урни мавжуд. Аммо автомобиллар сонининг йил сайин ошиб бориши, йул харакатини назорат килишдаги камчиликлар сабаб транспорт воситаларининг тирбандлиги йил сайин ортиб бормокда. Айникса, укув йили бошланиши ва куплаб талабалар пойтахтга келиши натижасида бу муаммо накадар долзарб ва унга жиддий эътибор каратиш кераклигига яна бир марта амин булдик.Маълумотларга кура, биргина Тошкент шахридаги жамоат транспорти йуналиш тармоклари утган асрнинг 80-йилларида тузилган булиб, шу вактга кадар мукаммал тарзда кайта куриб чикилмаган. Бу эса уз навбатида шахар жамоат транспорти тизимида жиддий муаммолар йигилиб колишига сабаб булмокда.

Баъзи ривожланган давлатларда йулнинг унг чети автобус хайдовчилари учун ажратилган булиб, бу йулда тухташ, тусиб куйиш конун билан такикланади. Фавкулодда вазиятдан ташкари бошка машиналар автобус йулига тухтаб унга халакит беришса, катта микдорда жаримага тортилади. Бир тасмали йулларда эса автобусни кувиб утиш такикланган. Узбекистонда эса купчилик марказий йуллар хам автобус учун алохида йулак килиш даражасидаги талабга жавоб бермайди. Бир тасмали йулларга бундай талабнинг жорий килинишига эса купчилик хайдовчилар асло токат кила олмаса хам керак.

Охирги 10 йилда биргина пойтахт Тошкент шахрида автомобиллар сони 2 баравардан зиёдрокка ошган. Машина купайган сари тирбандликлар ортади. Шахарда харакат килиш секинлашади ва бир канча жиддий муаммоларни юзага келтиради. Сохани ислох килиш борасида давлат рахбари томонидан хам бир нечта алохида топшириклар берилганди. Хусусан, Юнусобод туманидаги метрополитен курилиш ишлари билан танишиш жараёнида Шавкат Мирзиёев бекатларда йуловчилар тупланишини ва харакатини мониторинг килиш, тахлиллар асосида йуналишларни оптималлаштириш, йуловчиларни купайтириш хисобидан йул хакини арзонлаштириш масалаларига тухталиб утган.

Шуларни инобатга олиб, шахар жамоат транспортини ахолига кулай, арзон, хавфсиз килиб беришимиз керак», деганди давлат рахбари.

Бундан ташкари, жамоат транспорти тизимида янги бошкарув услубини жорий этиш, метрополитен, автосаройлар ва йуналишли такси корхоналарини бир-бирига боглаш, ахборот технологиялари асосида уларнинг узаро интеграциясини таъминлаш кераклигига алохида ургу берилган.

Аммо бу борада шунча топшириклар берилган булса-да, ижрони таъминлашда жиддий муаммолар борлигини кузатиш мумкин.

«Жамоат транспортининг эгаси шахарликлар, шахар депутатлари ва шахар хокимлиги булиши керак. Тошкентга "генплан" керак, Тошкент жамоат транспортига стратегия керак. Жамоат транспортини ривожлантириш учун эса велосипедни кайта кашф килиш керак эмас. Юзлаб шахарлар аллакачон муваффакиятли амалиётга, тажрибага эга.

У маънода пойтахтда ва йирик шахарларда жамоат транспорти, жамоат макони, экология, мактаб ва умуман ижтимоий неъматлар сифати билан боглик муаммолар ечим топишига мен унча ишонмайман. Хуш, бу муаммони хал килиш учун нима килиш керак. Метронинг вактини кискартириш, автобуслар сонини купайтириш билан бу нарсаларни хал килиш имконсиз. Пойтахт ва марказий катта шахарларга вилоятлар ва худудлардан хар куни ун минглаб автомашиналар кириб келади. Катта шахарларга кираверишда бепул автотураргохлар ташкил этилиб, транзит тизимига утилса, шахардаги тирбандликлар бир канча камаяди. Бунинг учун, аввало, шахарда жамоат транспортини тубдан ислох килиш, уларнинг кулайлигини ошириш ва уларда харакатланиш машинада манзилга етиб боришдан тезрок ва афзалрок булиши керак.

Шу билан бир каторда жамоат транспортининг сони купайтирилиши ва вакти кискартирилиши натижасида улар зарар билан ишлай бошлаши эхтимоли ошади. Шу сабаб хукумат доимий равишда уларни куллаб-кувватлаши зарур.

Автобуслар шахар жамоат транспортининг асосий воситаси булиб, ахолининг аксарияти улардан хар куни ишга, укишга ёки бошка жойларга етиб бориш учун фойдаланади. Шу боис ахоли харакатчанлигини таъминлашда мунтазам ва ишончли автобус катновини ташкил этиш мухим вазифадир.

Шу билан биргаликда, Тошкент шахри ахолиси ва пойтахтимиз мехмонлари томонидан жамоат траспортидан кенг фойдаланилиши мазкур сохани ривожлантиришга булган эхтиёжни яна долзарб масала килиб куймокда.

Бугунги кунда Тошкент шахрида 5 млн ахоли булиб (доимий яшовчи 2,9 млн, кунлик шахарга келиб кетувчи 1,5 млн, вактинчалик истикомат килувчи ахоли 0,5 млн), бу ракам йилига уртача 100 мингтага ошмокда. Тошкент шахрида руйхатдан утган автотранспорт воситалари 760 мингга етган (йилига 76 мингтага ортиб бормокда), транспорт воситалари доимий

харакатданадиган асосий йуд куча тармокдари узунлиги эса 470 км будиб, 380-400 минг автотранспорт харакатданишига муджадданган.

Айни пайтда Тошкентда автобус ёки метрода харакатданиш жуда кийин. Одам сони хаддан зиёд купдиги сабаб, айникса, киз бодадар, аёд кишидар ва ёш бодади аёддарга жуда нокудай. Жамоат транспорти тубдан исдох кидиниб, ударнинг харакатданиш тездиги ва кудайдикдари оширидмас экан, одамдарда автомобидда харакатданишга будган тадаб йиддан йидга ошаверади. Бу эса "Узавтомоторс" каби монопод ташкидотдарга миддиондаб доддар фойда одишдари учун замин яратади.

Пойтахт бекатдарида автобусдарнинг харакатданиш схемаси ва графикдари каби маъдумотдар куйидган будса-да, видоятдарда бундай эмас. Асосий жамоат транспорти автобусдар хисобданган видоятдарда бу бир канча тушунмовчидикдар ва нокудайдикдарни юзага кедтирмокда.

Автоматдаштиридган тудов тизими ва автоматдаштиридган диспетчердик хизматининг боскичма-боскич йудга куйидиши 2024 йид 1 июнигача якунданади. 2024 йид 1 июндан бошдаб эса мунтазам шахар автобус йунадишида чекданган тарифдар буйича йудовчидар ташишни брутто-шартномаси асосида ташкид этиш ва модиядаштириш тизими боскичма-боскич ишга туширидади.

Худоса кидиб айтганда Шахарда автобус йунадишдарининг янги тармогини жорий этиш, хар бир жамоатчидикда катта ахамиятга эга.Бу бидан биз жамоат танспортига ва бошка сохадарга хам катта натижадар одиб кедамиз деган умиддаман.

Абабиётлар руйхати:

1. Адидов, О., Зухурова, Д., & Мамарасудов, Р. (2021). Транспорт воситадар техник ходатини баходаш. Academic research in educational sciences, 2(10), 137-143.

2. Узбекистон респубдикаси Ички ишдар вазирдиги йуд харакати хавфсиздиги бош бошкармаси 2021 йид ноябрь ойигача респубдика йуддарида содир будган йуд транспорт ходисадари хакида статистикаси.

3. O'zbekiston Respublikasi prezidentining "Avtomobil transportini boshqarish tizimini yanada takomillashtirish chora -tadbirlari to'g'risidagi" qarori 07.03.2018-yil.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.